ervaring ruimte voeling plaats ontmoeten samenwerken trefpunt buurt hallo vinden kruisen glimlachactiecontact tegenkomen weerzien ondernemen locatie babbel diversiteit relatie organiseren Creatief nadenken over ruimte in onze steden Ruimte voor ontmoeting & Buurtsecretariaten
In Antwerpen kan je de wereld zien...... maar met zoveel mensen is het niet altijd even gemakkelijk om nieuwe gezichten, oude bekenden of gelijkgestemde zielen te ontmoeten. Daarom doet de stad er alles aan om ontmoetingen te vergemakkelijken en ze letterlijk een plaats te geven. Natuurlijk ontmoeten we als stad zelf ook graag mensen die op hun beurt interesse hebben om mensen de ruimte te geven om elkaar te ontmoeten. Wij willen inspiratie opdoen, nieuwe inzichten verwerven en kennis delen. Daarom hebt u nu deze brochure in de hand. Maak kennis met het van de stad Antwerpen en ontmoet de hoofdrolspelers in ons verhaal. Netwerk Ontmoetingsruimte, wat is dat? Vind ze maar eens, die ideale zaal voor de vergadering van je buurtvereniging, een tentoonstelling of het lentefeest van je oogappel. Een geschikte locatie in de buurt vinden, is niet altijd even gemakkelijk. Daarom wil de stad Antwerpen zoveel mogelijk ontmoetingsruimte toegankelijk maken voor bewoners en verenigingen. Ze doet dat in de eerste plaats via haar vijf stedelijke ontmoetingscentra maar ook via een unieke samenwerking met honderden zaaluitbaters in het. Marjolijn Peleman diensthoofd Ontmoetingsruimte We willen alle kiempjes van initiatieven maximale groeikansen geven. De stad stimuleert en ondersteunt zoveel mogelijk initiatieven voor ontmoeting. Daar hebben we als stad alles bij te winnen. Want mensen die de kans krijgen om initiatief te nemen, zich te verenigen en anderen te ontmoeten, zijn meer betrokken bij hun stad. Ze hebben ook een sterker sociaal netwerk en nemen meer deel aan het sociaal-culturele leven. Met haar ontmoetingsbeleid slaagt de stad er ook in om moeilijk bereikbare doelgroepen toch te bereiken en actief aan het stadsleven te laten deelnemen. Maximaal effect met relatief bescheiden middelen dus. 2 3
Robert Kaerts projectleider Netwerk Ontmoetingsruimte Katelijne Kerstens Van Jan met de pet, over buurtcomités tot bedrijven en lokale vzw s en organisaties, iedereen kan in Antwerpen een beroep doen op het Netwerk Ontmoetingsruimte en onze vijf centra voor ontmoeting. Het uitgangspunt is eenvoudig: er zijn heel veel zalen in de stad die vaak niet of niet permanent worden gebruikt. Dus maakt de stad afspraken met zaaleigenaars om hun beschikbare ruimte beter te ontsluiten en hen logistiek te ondersteunen. Wat we niet doen is het beheer van de zalen overnemen. We bepalen ook geen verhuurprijzen of huurvoorwaarden. neemt wel de taak van bemiddelaar op zich en probeert vraag en aanbod zo goed mogelijk te matchen. Concreet kan iedereen surfen naar www.antwerpen.be/ ontmoetingsruimte om een selectie van geschikte zalen te maken en de hulp van het in te schakelen. Mensen kunnen ook terecht op onze permanentiepunten voor een persoonlijke afspraak. Vandaag zitten we al aan meer dan 250 panden, goed voor bijna 900 zalen in Berchem, Borgerhout, Antwerpen, Ekeren, Deurne en Hoboken. In 2012 breiden we het netwerk verder uit naar de districten Wilrijk, Merksem en Berendrecht/Zandvliet/ Lillo. verantwoordelijk voor de uitbouw van het netwerk Samen met nog drie andere collega s maak ik lijsten met potentiële locaties die ons netwerk kunnen versterken. We contacteren de uitbaters van die zalen met de vraag of we het project mogen komen voorstellen. Op zo n presentatie zetten we natuurlijk de (commerciële) voordelen in de verf maar werken we ook een pak misverstanden weg zoals bijvoorbeeld de vrees dat de stad huurtarieven zou bepalen. Als we een locatie toevoegen, maken we een identiteitskaart van de ruimtes die we dan in onze databank stoppen. Gemiddeld stappen per maand vijf zaaluitbaters in het. Er zit nog heel wat potentieel in Antwerpen dus gaan we door tot we alle locaties overtuigd hebben mee te doen. Voor het geboortefeest van ons dochtertje zochten we een gezellig zaaltje met een keuken. Als kok wou ik graag zelf voor lekkers zorgen. Met jullie hulp is dat gelukt én er was zelfs nog plek voor een springkasteel! Ivan De eerste zumbales tijdens onze middagpauze hebben we achter de rug. Nooit gedacht dat we zo snel en zo dichtbij een zaaltje zouden vinden. (In Balanceclub bij Alcatel-Lucent) Ria 4 5
Marijke Weyn medewerker zaalverhuur Met een team van 4 behandelen we de aanvragen die via telefoon, e-mail of mondeling binnenkomen. We verzamelen alle relevante informatie rond de vraag: datum, locatie, speciale behoeften, aantal personen enz. en zoeken dan in de database de geschikte zalen op. We contacteren de zalen die passen om te zien of ze vrij zijn. Daarna spelen we de gegevens van de beschikbare zalen door aan de burger of vereniging die dan uiteindelijk zelf kiest of hij de zaal boekt. We zijn dus tegelijkertijd tussenpersoon en filter. Het gebeurt wel dat mensen op meerdere paarden tegelijk wedden en dat onze voorstellen het uiteindelijk niet halen, maar dat hoort erbij. We gaan ook zo vaak als kan mee op prospectie naar nieuwe zalen. Zo leren we de locaties echt goed kennen en weten we weer net iets meer dan de database ons kan vertellen. Een van mijn origineelste matchen was toen een zaaluitbater vertelde dat hij een echte wijnliefhebber was en zijn passie graag met ander mensen deelde. Het toeval wou dat enkele maanden later een Chinese studentenvereniging op zoek was naar een zaaltje waar ze meer konden leren over wijn. Die klik was natuurlijk snel gemaakt. Het leukste compliment van een klant? Jullie hebben ons geweldig geholpen. En wij zijn ook fan! Bert De Smet uitbater De Zoltjes Een medewerker van de stad Antwerpen is me persoonlijk komen vragen of ik mee in het wilde stappen. Na haar uitleg was ik eigenlijk meteen enthousiast. Ik zag dat het initiatief een reële behoefte invulde. Natuurlijk speelde ook het commercieel voordeel een belangrijke rol. Via het netwerk stromen de aanvragen intussen vlot door. Dat betekent ook dat meer mensen gemakkelijker hun weg vinden naar onze zalen. Een win-winsituatie voor alle partijen dus. Een geslaagde ontmoetings- en opleidingsdag voor onze vrijwilligers met een bezoekje aan het MAS... het kon allemaal dankzij een goed uitgeruste locatie vlakbij het Eilandje. vzw ZitStil 6 7
De sleutel tot succes Soms staan praktische bezwaren de goede bedoelingen in de weg. En dan kan een goed idee de zaken vooruit doen gaan. De sleuteldragers zijn letterlijk de sleutel tot succes gebleken. Voor de uitbouw van het project met de sleuteldragers sloot de stad Antwerpen een overeenkomst met Werkhaven. Sleuteldragers, van links naar rechts: Patricia, Danny, Jan, Patrick en Georges Frank Lemmens, instructeur sleuteldragers Een sleuteldrager kun je een beetje vergelijken met een gebouwconcierge. Vandaag zorgen 11 sleuteldragers ervoor dat zalen op tijd geopend en weer gesloten worden. Daarnaast letten ze er ook op dat de zaal netjes wordt achtergelaten en melden ze Els Claes wanneer er schade of problemen verantwoordelijke zijn geweest. En soms zijn ze ook sociaal-culturele net iets meer dan sleuteldrager dienstverlening bij alleen. Zo kunnen ze op aanvraag Werkhaven bijvoorbeeld koffie en thee klaarzetten. Werkhaven stelt ook een elektrische auto ter beschikking om overal vlot én milieubewust te geraken. De uitbaters weten dat hun zaal in goede handen is en dat ze kunnen rekenen op een flexibele, gratis dienstverlening op moeilijke uren. Een sterk argument voor zaaluitbaters om in het Netwerk Ontmoetingsruimte te stappen. Onze sleuteldragers zijn allemaal laaggeschoolde langdurig werkzoekenden die ongeveer 200 opdrachten per maand uitvoeren. In deze job leren ze stipt te zijn en verantwoordelijkheid te nemen, belangrijke competenties die hen sterker maken voor hun terugkeer op de reguliere arbeidsmarkt. Onze sleuteldragers garanderen zaaluitbaters een flexibele, gratis dienstverlening, en dit op moeilijke uren. In het begin moeten de mensen nog wat wennen aan een vreemde die opeens de zaal komt openen en sluiten en dan af en toe ook nog eens koffie en thee helpt zetten. Maar na een tijdje kennen ze je en voel je de waardering voor wat je doet. Al kan je tv kijken s avonds wel vergeten en zijn de weekends vaak druk, de sociale contacten, de kleine attenties en de vrije tijd maken dit echt tot een fijne job. Georges Scheemaecker, sleuteldrager van het eerste uur 8 9
Buurtsecretariaten, wat zijn dat? Ontmoeten is ook organiseren, afspraken en plannen maken... Maar krijg die praktische zaken maar eens geregeld zonder een computer, een vergaderzaaltje, een kopieerapparaat of up to date informatie over bijvoorbeeld subsidies voor verenigingen. Dat is waar de buurtsecretariaten te hulp schieten. Tussen de subsidieaanvragen zagen we vaak de argumentatie voor een clublokaal of vaste stek terugkomen. Dat zette ons aan het denken: Waarom stellen we als stad geen gedeelde ruimtes ter beschikking? En kijk, vandaag vinden bijna 200 Antwerpse Katrien Wijns verenigingen de weg naar een teamhoofd buurtsecretariaten van de acht buurtsecretariaten. Daar vinden ze een grotendeels gratis basisaanbod: werkplekken met pc s en internet, een kopieerapparaat (tot 600 gratis kopies per half jaar, de rest tegen 5 cent per blad), gratis telefoon naar vaste, binnenlandse lijnen via Skype, een locker en klein professioneel secretariaatsmateriaal. Ze kunnen ook één keer per maand gratis gebruik maken van vergaderruimte. En ten slotte is er twee halve dagen per week permanentie van een stadsmedewerker die vragen over het verenigingsleven, stedelijk aanbod, subsidies, wetgeving enz. beantwoordt. Door de bonte mix van verenigingen en nationaliteiten zijn de buurtsecretariaten ook een heel goede graadmeter voor andere stedelijke diensten om te kijken welke initiatieven meer of minder kans hebben om aan te slaan. In dat opzicht spelen we ook een belangrijke rol als focusgroep en slaan we een brug tussen verschillende culturen en de stadsdiensten. Dit wordt heel erg geapprecieerd en werkt motiverend. Een buurtsecretariaat slaat een brug tussen verenigingen en de stad. 10 Buurtsecretariaten 11 Buurtsecretariaten
Steven Somers beheerder buurtsecretariaten Borgerhout en Linkeroever Linda Ceulemans De medewerkers van een buurtsecretariaat zijn brugfiguren tussen de stad en geëngageerde burgers. We staan dicht bij de mensen en worden vaak in vertrouwen genomen. Anderzijds kunnen wij de werking, de waarden, boodschappen, van de stad vertalen naar verenigingen en hun vrijwilligers. Door de drempel zo laag mogelijk te houden, moedigen we mensen aan om samen te werken aan hun buurt, stad en samenleving. Bij ons kunnen vrijwilligers met al hun vragen over het verenigingsleven terecht en kunnen ze hun ideeën toetsen. Ze ontmoeten gelijkgestemde zielen, bespreken samen zaken, ze netwerken... en dat allemaal op een plek waar ze altijd terecht kunnen. Het gebeurt zelfs dat verenigingen elkaar vinden en nauwer gaan samenwerken. Zo hebben we een Marokkaanse en Nigeriaanse vrouwenvereniging die vroeger alleen werkten maar nu vrijwilligers uitwisselen voor huiswerkbegeleiding. En in Merksem hebben vijf verenigingen de handen in elkaar geslagen voor het Global Fiësta-evenement. Een laagdrempelige aanpak geeft het verenigingsleven een stevig duwtje in de rug. Een vereniging kan lid worden beheerder buurtsecretariaten door een aanvraag in te dienen. Centrum en Kiel Een jury beoordeelt de aanvraag op basis van enkele vaste criteria. Als de aanvraag wordt aanvaard, krijgt de vereniging een contract op jaarbasis, een sleutel of badge en een paswoord om de computers en het kopieerapparaat te kunnen gebruiken. We registreren de gebruikers aan de hand van hun toegangsbadge en/of een agenda die ze invullen. Een vereniging die niet officieel lid is, kan ook tijdens de permanentiemomenten komen en gebruik maken van het secretariaat. De buurtsecretariaten maken deel uit van het Servicepunt Verenigingen, dat ook vormingen en evenementen voor verenigingen organiseert en subsidies aanbied. Zo hebben we een ruim aanbod voor verenigingen. Om verder zo goed mogelijk in te spelen op de behoeftes van de gebruikers evalueren we ieder jaar samen met hen de werking van de buurtsecretariaten. Dan maken we afspraken over extra secretariaatsmateriaal, informatie en documentatie, samenwerking met andere partners op de locatie enz. King Franky vaste klant in buurtsecretariaat Borgerhout Ik heb het buurtsecretariaat leren kennen via een vriend uit het Afrikaanse verenigingsleven. En nu zit ik hier zelf bijna elke dag te werken aan een multiculturele talkshow op African Stage TV, een magazine voor de Afrikaanse gemeenschap in Antwerpen. De voordelen? De accomodatie hier is professioneel en helemaal gratis. Ik heb hier een internetverbinding, telefoon, een scanner en een locker om werk in op te bergen. Steven, de beheerder, zorgt dat hier alles piekfijn in orde is. Dat alles én af en toe een cup of koffie... wat kan een vereniging zich nog meer wensen om haar zaken geregeld te krijgen? 12 Buurtsecretariaten 13 Buurtsecretariaten
Waar past een buurtsecretariaat het best? De stad stelt drie belangrijke voorwaarden om de meest geschikte plek voor een buurtsecretariaat te kiezen: 1. Voldoende verenigingen, bewonersgroepen, lokale bewegingen of projecten die we kunnen helpen met extra ondersteuning. 2. De aanwezigheid van een locatie waar verenigingen en bewoners al komen voor andere dienstverlening, ontmoeting, netwerking enz. en de mogelijkheid om daar een secretariaat in onder te brengen. 3. De bereidheid van lokale partners, zowel stedelijke als uit het middenveld, om ons initiatief te ondersteunen. Feiten & cijfers buurtsecretariaten 60% van de gebruikers van de buurtsecretariaten heeft buitenlandse roots Dit is goed voor een kleine 40 nationaliteiten Feiten & cijfers 280 panden in het NetwerK Ontmoetingsruimte zijn goed voor 890 zalen 2276 zaalaanvragen sinds 2009 50% aanvragen van verenigingen 50% aanvragen van particulieren 65% van de plaatsen in een buurtsecretariaat zijn dagelijks gemiddeld in gebruik 57% vraag naar feestruimte 7% vraag naar hobbyruimte 7% vraag naar repetitieruimte 6% vraag naar sportruimte 23% vraag naar vergaderruimte 14 Buurtsecretariaten 15 Feiten & cijfers
Robert Kaerts T 03 338 31 58 E robert.kaerts@stad.antwerpen.be www.antwerpen.be/ontmoetingsruimte Buurtsecretariaten Katrien Wijns T 03 338 71 21 E katrien.wijns@stad.antwerpen.be www.antwerpen.be Verantwoordelijke uitgever: Tom Meeuws, Grote Markt 1, 2000 Antwerpen Grafisch ontwerp: Catapult, Antwerpen