Spreekpunten van de staatssecretaris van Economische Zaken, Landbouw en Innovatie, dr. Henk Bleker, Dag van de Nederlandse zeevisserij, 2 juli 2011, uitgesproken door dr.ir. M. Kool, plv. directeur AKV. Dames en heren, Allereerst wil ik staatssecretaris Henk Bleker verontschuldigen. Hij is helaas verhinderd. En dat spijt hem bijzonder. De staatssecretaris had hier graag bij willen zijn. De Dag van de Nederlandse zeevisserij is immers een belangrijk, jaarlijks terugkerend moment. Een moment waarop de visserij-sector in de schijnwerpers staat. Het is dan ook goed om te zien dat er ook dit jaar steeds meer belangstellenden van heinde en verre zijn gekomen om deze Dag mee te maken. Het is dan ook een goede en een mooie traditie geworden. Toch kunnen de vrolijk wapperende vlaggetjes buiten, niet verhullen dat de situatie in de Noordzeevisserij zorgelijk is. De sector heeft te maken met enorm gestegen brandstofprijzen. En verder worden historisch lage prijzen betaald voor belangrijke soorten als schol en garnalen. Dat drukt zwaar op de rendementen. Juist op die twee punten kan de overheid niets voor de sector betekenen. Het is namelijk niet de overheid die de prijzen voor brandstof of vis bepaalt. Dat is de markt. Dit 1 van 5
hoort bij het ondernemersrisico en daar kan en wil de overheid niet tussen komen. En ook al zou de overheid hier iets kunnen doen, dan zou het echte probleem niet zijn opgelost. De staatssecretaris wil structurele oplossingen. Hij wil bijdragen aan het oplossen van de onderliggende problemen in de sector. Meer concreet: staatssecretaris Bleker wil een bijdrage leveren aan het verlagen van de productiekosten van de vloot. En het verhogen van de marktwaarde van vis en visproducten in de keten. De sector zit ondertussen niet stil. Integendeel!!! Overheid en sector hebben de afgelopen jaren een groot aantal concrete projecten in gang gezet. Die projecten waren en zijn gericht op: meer duurzame en energiebesparende vistechnieken. Het besef brandstofbesparing en duurzaamheid hand in hand gaan is volop aanwezig. certificeringprojecten en ketenprojecten om de marktwaarde van vis te vergroten. Het vernieuwingsproces loopt als een trein. Afgelopen voorjaar zijn er weer 66 innovatie- en samenwerkingsprojecten ingediend. Binnenkort krijgen we van het VIP te horen welke projecten de meeste kans op succes bieden. En dan maakt staatssecretaris Bleker aan het eind van deze maand bekend welke projecten kunnen 2 van 5
rekenen op de in totaal 4,5 miljoen euro die daarvoor zijn uitgetrokken. Een ander mooi voorbeeld van een sector die de kop in de wind steekt, is het Masterplan Duurzame Visserij. Centraal daarin staat de herstructurering van de vloot. Een vloot met kleinere, multifunctionele en energiezuinige schepen. Een prachtig plan, vanuit de sector zelf naar voren gebracht. En als het eindrapport er is, dan zullen we ons blijven inzetten voor het bekostigen en begeleiden van innovatie- en samenwerkingsprojecten in de visketen. Bijvoorbeeld door het openstellen van een investeringsregeling voor duurzame visserijtechnieken. Dat zal komend najaar gebeuren. En tenslotte is mijn ministerie ook bereid bij te dragen aan de ontwikkeling van een pilot-schip. Daarover staat het een en ander in het Masterplan. Let wel, het is niet de bedoeling dat de overheid een schip gaat bouwen. Dat is aan de sector. Maar de staatssecretaris is wel bereid om met middelen uit het Europese Visserij Fonds bij te dragen aan innovaties aan boord van dat schip. Denk aan nieuwe vistechnieken, aan ICT-voorzieningen. Zodat we meer gegevens krijgen over nieuwe technieken en materialen. Of over zaken als hoe om te gaan met een aanlandingsplicht (discardban). 3 van 5
Voor dat onderdeel van het Masterplan gaat de staatssecretaris zich dus inzetten. Van een ander onderdeel uit dat plan neemt hij echter afstand. Dat is gedeeltelijke sanering van de vloot. Die maakt nog steeds deel uit van het Masterplan. Gedeeltelijke sanering is voor dit kabinet geen optie. Dit kabinet kiest ervoor om de ondernemers van de toekomst te faciliteren. Er wordt dus niet gekozen voor saneren of gedeeltelijk saneren. Want dit kabinet wil niet kiezen voor de wijkers. Dit kabinet kiest voor de blijvers. Om de (goede) ideeën uit het Masterplan tot uitvoer te brengen, is privaat geld nodig. Maar de banken zijn op dit moment erg terughoudend met het financieren van investeringen in de visserij. Het is dan ook een goed idee van de sector om de mogelijkheden tot het openstellen van een garantstellingsregeling te onderzoeken. Want garantstelling kan ondernemers een zekere mate van extra zekerheid bieden als ze moeite hebben met de financiering van een noodzakelijke investering. We hebben dan ook overleg gehad met de banken. En de voorlopige conclusie uit die gesprekken is dat de banken bereid zijn onder bepaalde condities natuurlijk mee te werken aan een succesvolle regeling. En we zijn verder in overleg met de Europese Commissie om te kijken of ook de pulstechniek onder deze regeling kan vallen. Hierover zal na de zomer meer duidelijkheid komen. 4 van 5
Mocht dit allemaal gaan lukken, dames en heren, dan kan de sector fors blijven inzetten op modernisering, vernieuwing, verduurzaming en vergroening. En zich op gaan maken voor het ingrijpend herziene Europese visserijbeleid. U weet hoe wij als Nederland daarin staan: 1. De visbestanden en de zee zijn het ecologische kapitaal van de visserij. Daar moet zeer zorgvuldig mee omgegaan worden. 2. Verder willen we een grotere rol voor de markt. Via certificering en via de keten. De visser als maritiem ondernemer. 3. Tenslotte pleiten we voor een andere manier van besluitvorming. De verantwoordelijkheden zijn op dit moment niet goed verdeeld. Het moet minder centralistisch. En meer naar de direct betrokkenen in de regio. De Commissie legt op dit moment de laatste hand aan een hervormingsvoorstel. En daarna zal ongetwijfeld de discussie in alle hevigheid losbarsten. Maar over 1 ding zijn we het gelukkig wel eens: we moeten een nieuw fundament gaan leggen voor een winstgevende, duurzame en maatschappelijk geaccepteerde visserij. In Europa. En dus ook in Nederland. En daar gaan we met z n allen dan ook voor. Want Nederland zonder zijn Noordzeevloot is natuurlijk ondenkbaar. En daar blijven we dus voor vechten. Met ons hart, in ons hoofd en op mijn ministerie. Ik dank u voor uw aandacht. 5 van 5