4.A.1 Ketenanalyse 1: Woon- Werkverkeer Niets uit dit bestek/drukwerk mag worden verveelvoudigd en/of openbaar gemaakt d.m.v. drukwerk, fotokopie, microfilm of op welke andere wijze ook, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van Eurocon Management Consultants B.V. noch mag het zonder een dergelijke toestemming worden gebruikt voor enig ander werk dan waarvoor het is vervaardigd. Het kwaliteitssysteem van Eurocon Management Consultants B.V. is gecertificeerd volgens ISO 9001.
Inhoud INLEIDING... 3 WAARDEKETEN... 4 WOON-WERKVERKEER... 5 HERKOMST DATA... 5 VERWERKING DATA... 5 Leaseauto s... 5 Eigen auto... 5 Fiets... 5 Toelichting op de berekeningen... 6 RESULTATEN... 6 VERDELING TYPE BRANDSTOF (WAGENS)... 7 KILOMETERS WOON-WERKVERKEER... 8 SCOPE III CO2-UITSTOOT VOOR WOON-WERKVERKEER... 8 DOELSTELLINGEN VOOR KOMENDE JAREN... 8 2 P agina
Ketenanalyse 1 Inleiding Eis: Het bedrijf heeft aantoonbaar inzicht in de meest materiële emissies uit scope 3, en kan uit deze scope 3 emissies tenminste 1 (klein bedrijf) analyse van GHG-genererende (ketens van) activiteiten voorleggen. Opm: Deze ketenanalyse is initieel tot stand gekomen met medewerking, en onder toezicht van Eurocon. Binnen het GHG-protocol en ISO 14064-1 is een methode beschreven waarop de scope III in kaart kan worden gebracht. De CO2-prestatieladder stelt deze methodiek verplicht bij het bepalen van de emissie voor scope III. 1. Het in kaart brengen in hoofdlijnen van de waardeketen van de organisatie; 2. Het bepalen van de relevante scope III emissiebronnen; 3. Het identificeren van de partners in het kader van de waardeketen; 4. Het kwantificeren van de data vallende binnen de grenzen van scope III. Scope III Afvalverwerking Zakelijk Openbaar Vervoer Elektra bij klanten Woon-werkverkeer Papiergebruik Overig verbruik Scope II Elektraverbruik Zakenreizen privé auto Zakenreizen vliegtuig Scope I Wagenpark Brandstoffen Airco en koeling In dit rapport wordt inzicht gegeven in de indirecte, zogenoemde scope III emissies van EPSiLON. Er wordt ingegaan op zoveel mogelijk aspecten in de waardeketen bron productie transport gebruiker afval. Dit levert het meest volledige en waardevolle beeld op van de bronnen van indirecte CO2- emissie. Scope III emissies bevatten alle indirecte bronnen van CO2, waaronder ook afval, gebruik van papier, elektriciteit op locaties van klanten, emissies veroorzaakt door leveranciers woon-werkverkeer, zakelijk openbaar vervoer. Naast het vervaardigen van producten uit halffabricaten is EPSiLON ook een kantoorhoudende organisatie met 50 medewerkers in 2015. Dit betekent dat scope III emissies naast productie gerelateerde emissies ook emissies betreffen bestaande uit woon-werkverkeer. Zakelijk openbaar vervoer is nauwelijks aan de orde, vanwege de verspreidheid in het landschap rondom Bree. Alle medewerkers, op een enkeling na, komen met de auto naar kantoor. Als organisatie kan EPSiLON invloed uit oefenen op het bewustzijn van de medewerkers betreffende woon-werkverkeer, vandaar dat gekozen is voor het in kaart brengen van de waardeketen rondom woon-werkverkeer van de medewerkers. De invloed in de bewustzijn sfeer van EPSiLON heeft onder andere betrekking op volume (het aantal ritten woon-werkverkeer) en de brandstof (welke brandstof wordt gebruikt). Zowel volume als brandstof is voor EPSiLON inzichtelijk gemaakt, door het personeel te vragen informatie te verschaffen over het type auto dat ze gebruikt voor woon-werkverkeer. 3 P agina
Waardeketen In de waardeketen woon-werkverkeer en zakelijk verkeer staat de werknemer centraal aangezien deze de keuze maakt voor een bepaald vervoersmiddel. Naast de werknemer is een aantal andere partijen betrokken: werkgever, vervoerder en energieleverancier. De keuze van de werknemer voor een bepaald vervoermiddel wordt onder andere bepaald door reistijd, reiscomfort, reiskosten en toegankelijkheid. De invloed van de werkgever op deze keuze komt voornamelijk neer op de bedrijfscultuur die heerst en de arbeidsvoorwaarden die worden gesteld (wat wordt wel en wat wordt niet vergoed, aansluitend op de reiskosten die voor rekening van de werknemer komen). De invloed van de energieleverancier zit hem in de keuze die wordt gemaakt op basis van welke manier energie in energiedragers wordt vastgelegd. De wijze waarop energie wordt opgewekt, verschilt onder andere in de mate van milieuvriendelijkheid, denk hierbij aan het verschil tussen fossiele brandstoffen of duurzame bronnen (zon, wind, water). De wijze waarop dit gebeurt heeft daarmee invloed op de CO2- emissie in de waardeketen. De keuzes in de vervoersmiddelen is voor de medewerkers van EPSiLON erg beperkt. Een gemiddelde rit met het openbaar vervoer (bus, aangezien Bree niet beschikt over een treinstation) duurt 3 x zo lang in vergelijking met een autorit. Alternatief vervoer voor de auto is in dit geval de fiets of meerijden met een 4 P agina
andere medewerker (carpooling). Het mobiliteitsbeleid van EPSiLON zal zich in de toekomst dan ook voornamelijk richten op het beïnvloeden van de keuze van de medewerker. De keuzes die door alle betrokken partijen worden genomen met betrekking tot de energiedrager en vervoermiddel hebben invloed op de totale CO2-emissie van de hele waardeketen. Indien alle partijen zich realiseren dat de keuze voor een milieuvriendelijke variant de beste is, zal de CO2-emissie het laagste zijn. Als individu heeft de werknemer de keuze om alleen die partijen te selecteren die de milieuvriendelijke variant toepassen, inzicht in de verschillende partijen op de markt op basis van dit proces is daarvoor noodzakelijk om die keuze te kunnen maken. Woon-werkverkeer EPSiLON is een organisatie met slechts 1 vestiging te Bree in België. De vestiging bestaat uit kantoor en productiehal, waar in 2015 totaal 54 mensen werkzaam zijn. Het aantal personen dat de afgelegde kilometers woon-werkverkeer vertegenwoordigd, bestaat uit 50 personen (directie 2 + 1 commerciële medewerker beschikken over een bedrijfswagen de uitstoot hiervan zit in scope 1 en 1 medewerker carpoolt 100%). Dagelijks reizen medewerkers van huis naar EPSiLON en terug. Doordat het grootste deel van de medewerkers werkzaam is in de productiehal is de gebondenheid aan de werkplaats groot: medewerkers zijn meestal niet in staat om het werk thuis uit te voeren. Voor woon-werkverkeer wordt gebruik gemaakt van privé-auto s en mede door het stimuleren van het fietsgebruik (bewustwording creëren) zijn er momenteel een 8-tal medewerkers die op regelmatige basis met de fiets naar het werk komen. Herkomst data De CO2-uitstoot verschilt per type auto en daarom is het rekenen met een gemiddelde CO2-uitstoot niet wenselijk. Om die reden heeft EPSiLON alle medewerkers opgeroepen door te geven met welk type auto ze reizen, op die manier kan het inzicht in de CO2-emissie uit woon-werkverkeer zo compleet mogelijk worden gemaakt. Daarnaast wordt gebruik gemaakt van het personeelsbestand om te achterhalen wat het aantal kilometers is voor woon-werkverkeer. (deze gegevens worden periodiek up to date gehouden) Verwerking data Leaseauto s Vanuit de CO2-prestatieladder vallen leaseauto s onder scope I. Dit gebeurt op basis van brandstofverbruik in liters en per type brandstof (diesel, benzine of LPG) verkregen van de leasemaatschappijen. Hierbij is geen onderscheid gemaakt tussen zakelijke, woon-werk- en privékilometers. In de toekomst zal gekeken worden of het mogelijk is om dit bij te gaan houden. In totaal betreft het slechts 3 medewerkers die beschikken over een leaseauto. Eigen auto De woon-werkkilometers van mensen met een eigen auto zijn achterhaald door middel van het personeelsbestand. Aan de hand van de afstand van het huisadres naar het kantoor te Bree is in kaart gebracht wat de woon-werkverkeer kilometers zijn per medewerker. Vervolgens is het aantal werkbare dagen in kaart gebracht aan de hand van het aantal dagen per week, rekening houdend met eventuele ziekte-, vakantiedagen en verblijf op locatie. Middels de inventarisatie is ook in kaart gebracht welke medewerker welk type auto rijdt, tevens rekening houdend met de CO2-uitstoot per auto. Daardoor kan een vrij nauwkeurig beeld van de CO2-uitstoot voor woon-werkverkeer per eigen auto worden gegeven. Fiets Zoals boven reeds aangehaald zijn er momenteel een 9-tal medewerkers die op regelmatige basis fietsend naar het werk komen. Iemand die alleen met de fiets naar het werk gaat, wordt hier niet meegeteld, omdat er geen sprake is van CO2-uitstoot. 5 P agina
Toelichting op de berekeningen Een aanname is gedaan voor het woon-werkverkeer betreffende de medewerkers die rechtstreeks vanuit huis naar de projectlocatie reizen, daarbij zijn de woon-werkverkeer kilometers wel meegerekend aangezien dit sporadisch voorkomt. Bij het verwerken van woon-werkverkeer kilometers is daarom een aanname gedaan dat het aantal werkdagen per week een goede indicator is voor het gemiddeld aantal dagen dat men per week naar het werk reist. Zeker omdat deze per periode zullen verschillen. In de praktijk zal dit een overschatting zijn van het daadwerkelijk gemaakte aantal kilometers. Het zal immers vaker voorkomen dat mensen thuiswerken of rechtstreeks naar een projectlocatie gaan, dan dat zij extra dagen naar kantoor reizen. EPSiLON acht dit voldoende nauwkeurig. Er is één medewerker die heeft aangegeven te carpoolen, hiervoor is een waarde 0 ingevuld voor woonwerkverkeer. Resultaten Uit het Figuur 1 beneden is af te lezen dat 5% van de medewerkers reist met een bedrijfswagen, 17 % van de medewerkers komt op regelmatige basis met de fiets, 2 % van de medewerkers carpoolt en het overgrote deel, 76 % van de medewerkers komt altijd met de eigen auto. Figuur 1: Verdeling type vervoer woon-werkverkeer EPSiLON 6 P agina
Naast de vervoerswijze is de medewerkers die met eigen auto reizen gevraagd naar het type auto en de bijbehorende CO2-uitstoot. In figuur 2 is te zien wat de CO2-uitstoot is per wagen (wagenpark EPSiLON medewerkers). De gemiddelde CO2-uitstoot is Figuur 2: CO2- uitstoot per wagen (wagenpark EPSiLON medewerkers) Verdeling type brandstof (wagens) De medewerkers is tevens gevraagd aan te geven of ze rijden in een auto op diesel, benzine, LPG of elektrisch. Het percentage dieselmotoren is aanzienlijk hoger dan het percentage benzinemotoren. Dit is te zien in figuur 3, waaruit blijkt dat 84% van de medewerkers rijdt in een auto met een dieselmotor. Het hoge percentage dieselmotoren in België is onder andere te verklaren door de prijsverschillen in het verleden tussen diesel en benzine. Historisch gezien was diesel een stuk goedkoper dan benzine, waardoor veel mensen hiervoor geopteerd hebben. Dit zit als het ware ingebakken in de Belgische bevolking. Vandaag de dag is de prijs tussen de twee typen brandstoffen echter zo klein dat benzine in veel gevallen zelfs een interessantere optie zou zijn. We stellen ook vast dat het gebruik van elektrische voertuigen nog niet ingeburgerd is, momenteel beschikt geen enkele medewerker over een elektrische wagen. Figuur 3: verdeling type brandstof van de wagens (wagenpark EPSiLON medewerkers) 7 P agina
Kilometers woon-werkverkeer In totaal is er in 2015 voor EPSiLON 264.804 (auto) + 20888 (fiets) kilometer aan woon-werkverkeer gemaakt. Het grootste aandeel van de kilometers voor woon-werkverkeer worden dus door de eigen auto s van de medewerkers gemaakt, zie ook figuur 1. Scope III CO2-uitstoot voor woon-werkverkeer In voorgaande is het woon-werkverkeer toegelicht in 2015 (referentiejaar), van welke middelen gebruik wordt gemaakt en wat het totaal aantal kilometers voor woon-werkverkeer is. Binnen de scope III vallen de kilometers die gemaakt zijn met de eigen auto s van de medewerkers voor woon-werkverkeer. Het gaat hier om een totaal van 264.804 kilometer. Gezamenlijk zijn deze auto s verantwoordelijk voor 36.853 kg CO2-uitstoot. Dit betekent dus 36.853 kg CO2-uitstoot in scope III voor EPSiLON. Er waren in 2015, 9 medewerkers die op regelmatige basis met de fiets naar het werk zijn gekomen. Deze 9 medewerkers zijn samen goed voor 20888 km vermeden km met de wagen of een vermeden uitstoot van 3284 kg CO2. Doelstellingen voor komende jaren Aanleiding voor het opstellen van de doelstellingen is het uitvoeren van een ketenanalyse scope 3 volgens eisen zoals gesteld in het GHG-Protocol. De ketenanalyse die EPSiLON op woon-werk verkeer heeft uitgevoerd, fungeert als input voor het opstellen van de doelstellingen. EPSiLON heeft de doelstelling om tegen eind 2020 de CO2-uitstoot voor woon-werk verkeer met 2% terug te dringen. Daarbij heeft EPSiLON vooral een informerende en motiverende rol. Uiteindelijk heeft de medewerker hier de beslissing in of zij wel of niet over gaan op minder CO2-uitstotende vervoermiddelen. EPSiLON is voornemens om andere mogelijkheden te onderzoeken die kunnen bijdragen aan het motiveren en stimuleren van het kiezen van minder CO2-uitstotende vervoermiddelen: transitie van auto naar fiets o stimuleren van fietsgebruik door bijvoorbeeld: fietsenplan financieel nog aantrekkelijker maken dan vergoeding voor privé-voertuig; o verwennen van fietsers: plaatsen van een fietsenstalling met elektrische laadpalen, groepsaankoop elektrische fiets carpoolen stimuleren door bijvoorbeeld: o de mogelijkheden hiervoor beter onder de aandacht te brengen en carpoolen te belonen met privileges zoals jaarlijks voor alle carpoolende partijen een tegoedbon voor de autowasserette. o Carpoolen naar locaties op verplaatsing (bvb projecten in België, Nederland, Duitsland) en overnachten ter plaatse i.p.v. heen en weer te rijden. 8 P agina