Seniorenbehoefteonderzoek Turnhout 2012

Seniorenbehoefteonderzoek Turnhout 2012 in opdracht van Stad en OCMW in samenwerking met VUB

Doelstelling van het onderzoek Wat zijn de noden en behoeften van de Turnhoutse senioren (omgevingsanalyse) Hiermee rekening houden om een beleid te voeren

Aanpak van het onderzoek Een wetenschappelijk verantwoorde vragenlijst, die al gebruikt werd in vele gemeenten en in de toekomst verder zal gebruikt worden Een wetenschappelijk verantwoorde steekproef van de senioren van Turnhout vanaf 60 jaar (laat toe uitspraken te doen over alle senioren in Turnhout) Enquêtes zoveel mogelijk door senioren rondgebracht en waar nodig begeleid Verwerking van de ingevulde vragenlijsten op de dienst Welzijn Verdere statistische verwerking en analyse van de resultaten op de VUB

Beschrijving van de steekproef

Beschrijving steekproef: geslachtsverdeling vergelijkbaar met prov. Antwerpen en met Vlaams Gewest 100,0 90,0 80,0 70,0 60,0 53,3 50,0 46,7 40,0 30,0 20,0 10,0 0,0 man vrouw

Beschrijving steekproef: leeftijdsverdeling vergelijkbaar met prov. Antwerpen en met Vlaams Gewest 100,0 90,0 80,0 70,0 60,0 50,0 45,6 40,0 34,4 30,0 20,0 19,9 10,0 0,0 60-69 jaar 70-79 jaar 80 jaar en +

Beschrijving steekproef: nationaliteit 100,0 94,5 90,0 80,0 70,0 60,0 50,0 40,0 30,0 20,0 10,0 0,0 4,3 Belg Nederlander Andere 1,2

Beschrijving steekproef: nationaliteit bij geboorte 100,0 93,5 90,0 80,0 70,0 60,0 50,0 40,0 30,0 20,0 10,0 0,0 2,8 0,9 0,6 0,6 1,5 België Nederland Andere EU Andere Europa Afrika Azië

Beschrijving steekproef: opleiding 100,0 90,0 80,0 70,0 60,0 50,0 40,0 37,2 30,0 20,0 21,8 21,5 19,4 10,0 0,0 maximaal lager onderwijs maximaal lager secundair hoger secundair hoger onderwijs

Beschrijving steekproef: opleiding vergeleken 100,0 90,0 80,0 70,0 60,0 50,0 40,0 30,0 20,0 10,0 37,2 21,8 40,8 32,0 28,8 30 21,5 21,5 19,4 17,8 17,5 11,7 0,0 Turnhout Provincie Antwerpen Vlaams Gewest maximaal lager onderwijs maximaal lager secundair hoger secundair hoger onderwijs

Beschrijving steekproef: inkomen (netto/maand) Verdeling over inkomensklassen (83% heeft ingevuld)

Beschrijving steekproef: inkomen Verdeling over inkomensklassen vergeleken 70 60 57,3 50 47,8 40 36,1 33,0 33,8 39,0 30 27,2 20 19,2 10 6,6 0 Turnhout Provincie Antwerpen Vlaams Gewest < 1000 euro 1000-1499 euro >1500 euro

Beschrijving steekproef: inkomen en leeftijd 80 70 66,7 60 57,4 50 44,0 50,4 40 33,3 30 27,1 20 10 5,6 6,3 9,3 0 < 1000 euro 1000-1499 euro >1500 euro 60-69 jaar 70-79 jaar 80 jaar en +

Beschrijving steekproef: inkomen kunnen rond komen (91% heeft ingevuld)

Beschrijving steekproef: kunnen rond komen vergeleken 100 90 80 70 60 68,5 65,6 61,6 50 40 30 31,5 34,4 38,4 20 10 0 Turnhout Provincie Antwerpen Vlaams Gewest makkelijk moeilijk

100 Beschrijving steekproef: kunnen rond komen en leeftijd 90 80 70 60 61,3 72,4 78,3 50 40 38,7 30 20 27,6 21,7 10 0 60-69 jaar 70-79 jaar 80 jaar en + makkelijk moeilijk

Beschrijving steekproef: kunnen rond komen en inkomen 100 90 80 70 66,9 60 50 48,8 40 38,1 30 29,8 20 13,1 10 0 3,3 < 1000 euro 1000-1499 euro >1500 euro makkelijk moeilijk

Beschrijving steekproef: burgerlijke stand 100,0 90,0 80,0 70,0 68,1 60,0 50,0 40,0 30,0 20,0 16,4 10,0 3,6 7,0 4,9 0,0 gehuwd nooit gehuwd gescheiden samenwonend weduw(e) naar

Beschrijving steekproef: aantal kinderen 100,0 90,0 80,0 70,0 60,0 50,0 40,0 30,0 20,0 23,1 33,2 22,2 10,0 0,0 8,0 6,8 4,3 2,5 0 1 2 3 4 5 6 en +

Beschrijving steekproef: aantal kleinkinderen 100,0 90,0 80,0 70,0 60,0 50,0 40,0 30,0 20,0 10,0 0,0 20,1 17,6 11,9 12,5 9,1 7,8 5,0 6,3 5,6 2,8 1,3 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 en +

Beschrijving steekproef: al dan niet partner aanwezig Vergelijkbaar met prov. Antwerpen en met Vlaams Gewest 100,0 90,0 80,0 74,8 70,0 60,0 50,0 40,0 30,0 25,2 20,0 10,0 0,0 partner geen partner

Beschrijving steekproef: al dan niet partner aanwezig en leeftijd 100 90 80 70 80,7 71,1 60 59,1 50 40 40,9 30 28,9 20 19,3 10 0 60-69 jaar 70-79 jaar 80 jaar en + partner geen partner

Beschrijving steekproef: (vroeger) hoofdberoep 100,0 90,0 80,0 70,0 60,0 50,0 40,0 30,0 30,6 25,3 20,0 10,0 12,2 9,7 5,3 16,9 0,0 arbeider bediende andere loontrekkende zelfstandige vrij beroep huisvrouw/man

Beschrijving steekproef: aantal jaren woonachtig in Turnhout 100,0 90,0 80,0 70,0 60,0 50,0 40,0 30,0 20,0 10,0 7,6 6,9 5,1 6,6 13,6 8,8 20,8 19,9 10,6 0,0 0-10 jaar 11-20 jaar 21-30 jaar 31-40 jaar 41-50 jaar 51-60 jaar 61-70 jaar 71-80 jaar 81 jaar en +

De resultaten van het seniorenbehoefteonderzoek zijn veralgemeenbaar naar de volledige groep senioren van Turnhout (geslachts- en leeftijdsverdeling kloppen mits een lichte weging werd toegepast) Iets meer senioren hebben een hogere opleiding genoten dan gemiddeld (Turnhouts onderzoek werd later gedaan?) Ook het inkomensniveau ligt hoger dan gemiddeld in de provincie en het Vlaams Gewest (Turnhouts onderzoek kwam later?) Hoe ouder de senior hoe meer hij/zij zegt gemakkelijk rond te komen (effectief inkomen en rond komen zijn niet identiek: bv eigendom huis speelt een grote rol) 75% van de senioren leeft samen met een partner en dus 25% woont alleen. Hoe ouder de senior, hoe meer hij/zij alleenstaand is Liefst 92% heeft minstens 1 kind (op de wereld gezet) en 82% heeft minstens 1 kleinkind

Woonsituatie

Woning: eigendomsstatuut woning 100,0 90,0 80,0 74,5 70,0 60,0 50,0 40,0 30,0 20,0 14,6 10,0 6,4 4,6 0,0 eigenaar huurder (privé-markt) huurder (sociale woning) andere

0-10 jaar 11-20 jaar 21-30 jaar 31-40 jaar 41-50 jaar 51-60 jaar 61-70 jaar 71-80 jaar 81-90 jaar 91-100 jaar 101 jaar en + Woning: ouderdom van de woning 100,0 90,0 80,0 70,0 60,0 50,0 40,0 30,0 24,9 20,0 10,0,0 4,5 10,4 8,0 18,0 13,5 7,6 5,5 2,1 2,4 3,1

Woning: woonvorm

Woning: onaangepastheidsproblemen

Woning: onaangepastheidsproblemen vergeleken 100 90 80 70 60 50 47,4 44,0 44,2 46,1 40 34,3 38,0 30 20 10 18,3 11,8 15,8 0 Turnhout Provincie Antwerpen Vlaams Gewest geen matig ernstig

Woning: onaangepastheidsproblemen en leeftijd 100 90 80 70 60 53,4 50 40 43,7 39,7 36,9 36,5 30 20 15,1 31,5 19,4 23,8 10 0 60-69 jaar 70-79 jaar 80 jaar en + geen matig ernstig

Woning: onaangepastheidsproblemen en inkomen 100 90 80 70 60 50 47,3 50,5 50,0 40 35,8 33,0 30 25,0 25,0 20 16,9 16,5 10 0 500-999 euro 1000-1499 euro 1500 euro en + geen matig ernstig

100 Woning: onaangepastheidsproblemen en al dan niet hulp nodig bij persoonlijke verplaatsingen 90 80 70 60 50 50,8 40 37,9 36,2 34,3 30 25,9 20 14,9 10 0 hulp nodig bij verplaatsing geen hulp nodig bij verplaatsing geen matig ernstig

Woning: onaangepastheidsproblemen en eenzaamheidsgevoelens 100 90 80 70 60 50 51,2 50,9 40 36,8 30 30,6 20 10 18,2 12,3 0 geen tot matige eenzaamheidsgevoelens ernstige eenzaamheidsgevoelens geen matig ernstig

Woning: onaangepastheidsproblemen en onveiligheidsgevoelens 100 90 80 70 60 50 50,0 52,1 40 30 39,3 32,1 28,6 38,7 34,6 20 10 11,3 13,3 0 laag onveiligheidsgevoel matig onveiligheidsgevoel ernstig onveiligheidsgevoel geen matig ernstig

Woning: onaangepastheidsniveau s en de gemiddelde ouderdom van de woningen per niveau 60 55,05 50 44,74 47,40 40 39,35 30 20 10 0 geen matig ernstig totaal Gemiddelde ouderdom woning

Woning: uitrusting woning

Woning: rookdetector vergeleken 100 90 80 78,2 76,3 70 60 50 50,2 49,8 40 30 20 21,8 23,7 10 0 Turnhout Provincie Antwerpen Vlaams Gewest neen ja

Woning: woning laten zoals ze is

Woning: woning aanpassen

Woning: woonplannen voor later

75% van de senioren is eigenaar van zijn/haar woning Alternatieve woonvormen zijn zeer miniem aanwezig in Turnhout Trappen in en om de woning, geluidsgevoeligheid, inbraakgevoeligheid en grootte zijn de voornaamste problemen in de woningen van de senioren In vergelijking met de provincie en het gewest zijn er iets minder problemen van onaangepastheid van de woning, maar ook in Turnhout signaleert toch ongeveer 80% van de senioren een of meerdere problemen van onaangepastheid van de woning Hoe ouder de senior, hoe minder hij/zij vindt dat de woning onaangepast is Hoe hoger het inkomen, hoe meer men vindt dat de woning niet goed aangepast is Wie hulp nodig heeft wordt meer geconfronteerd met problemen in de woning dan wie geen hulp van doen heeft Hoe eenzamer en onveiliger de senior zich voelt, hoe groter de kans dat hij/zij ook vindt dat de woning niet aangepast is Hoe ouder de woning hoe meer problemen van onaangepastheid Turnhoutse senioren hebben opvallend meer rookdetectors in de woning dan elders 12% van de senioren ziet zich ooit verhuizen naar een serviceflat en 6% naar een verzorgingstehuis

Buurtbetrokkenheid

Buurt: buurt bevalt me niet

Buurt: prettig wonen in de buurt

Buurt: s avonds op straat komen

Buurt: contacten met mensen uit de buurt

Buurt: evaluatie van de contacten met mensen uit de buurt

Buurt: betrokken bij hetgeen in de wijk gebeurt

Buurt: buurtbetrokkenheid vergeleken 100,0 90,0 80,0 70,0 60,0 58,3 50,0 40,0 30,0 25,0 34,0 35,9 39,9 30,1 31,2 28,9 20,0 16,7 10,0 0,0 Turnhout Provincie Antwerpen Vlaams Gewest veel matig weinig of niet

Buurt: buurtbetrokkenheid en leeftijd 100,0 90,0 80,0 70,0 60,0 50,0 51,2 40,0 38,3 34,8 33,3 34,7 32,0 30,0 27,0 25,6 23,3 20,0 10,0 0,0 60-69 jaar 70-79 jaar 80 jaar en + veel matig weinig of niet

Buurt: buurtbetrokkenheid en inkomen 100 90 80 70 60 50 40 30 36,4 36,4 27,3 22,4 41,8 35,8 32,2 30,5 37,3 20 10 0 500-999 euro 1000-1499 euro 1500 euro en + veel matig weinig of niet

100 Buurt: buurtbetrokkenheid en zorgafhankelijkheid voor huishoudhulp 90 80 70 60 50 48,9 40 30 37,0 34,2 28,8 29,8 20 21,3 10 0 niet zorgafhankelijk wel zorgafhankelijk veel matig weinig of niet

100 Buurt: buurtbetrokkenheid en zorgafhankelijkheid voor persoonsverzorging 90 80 70 60 60,9 50 40 30 29,3 36,1 34,6 26,1 20 13,0 10 0 niet zorgafhankelijk wel zorgafhankelijk veel matig weinig of niet

100 Buurt: buurtbetrokkenheid en zorgafhankelijkheid voor persoonlijke verplaatsingen 90 80 70 60 50 47,6 40 36,0 34,9 30 20 29,1 28,6 23,8 10 0 niet zorgafhankelijk veel matig weinig of niet wel zorgafhankelijk

Buurt: buurtbetrokkenheid en eenzaamheid 100 90 80 70 60 50 48,7 40 30 33,3 34,4 31,2 34,4 20 17,9 10 0 Ernstig eenzam veel matig weinig of niet Matig tot niet eenzaam

Buurt: buurtbetrokkenheid en gevoel van veiligheid 100 90 80 70 60 50 40 30 38,9 22,2 38,9 31,4 31,4 37,3 25,5 38,6 35,9 20 10 0 laag onveiligheidsgevoel matig onveiligheidsgevoel ernstig onveiligheidsgevoel veel matig weinig of niet

te druk verkeer weinig kennissen/familie/vrienden niet gezellig onveiligheid/criminaliteit lawaaihinder verloedering/vervuiling teveel allochtonen enkel ouderen te weinig voorzieningen slechte mentaliteit obstakels in woonomgeving teveel jongeren Buurt: problemen in de buurt 100,0 90,0 80,0 70,0 60,0 50,0 40,0 30,0 39,8 27,6 20,0 21,0 20,1 18,5 17,9 17,9 17,6 15,4 10,0 7,5 7,2 5,6 0,0

openbare toiletten zwembad bank postkantoor rustbanken mobiele winkel dienstencentrum kruidenierszaak sporthal slager bibliotheek groen/park kapper cinema theater oversteekplaatsen buurt- of wijkcentrum bushalte huisarts openbaar vervoer bakker café apotheek kerk 100 Buurt: onvoldoende aanwezig in de buurt diensten en voorzieningen 90 80 70 60 59,1 50 48,0 40 30 39,6 38,4 35,0 34,7 34,4 33,1 31,6 30,0 30,0 29,1 28,5 27,2 26,6 25,4 25,1 24,1 23,8 20 21,7 21,1 21,1 18,3 17,6 10 0

bank postkantoor mobiele winkel kruidenierszaak slager kapper huisarts bakker café apotheek kerk Buurt: onvoldoende aanwezig in de buurt basisvoorzieningen 100 90 80 70 60 50 40 30 20 39,6 38,4 34,7 33,1 30,0 28,5 23,8 21,1 21,1 18,3 17,6 10 0

openbare toiletten rustbanken groen/park oversteekplaatsen bushalte openbaar vervoer Buurt: onvoldoende aanwezig in de buurt diensten en voorzieningen voor de mobiliteit 100 90 80 70 60 59,1 50 40 35,0 30 20 29,1 25,4 24,1 21,7 10 0

zwembad dienstencentrum sporthal bibliotheek cinema theater buurt- of wijkcentrum Buurt: onvoldoende aanwezig in de buurt diensten en voorzieningen voor ontspanning 100 90 80 70 60 50 48,0 40 30 34,4 31,6 30,0 27,2 26,6 25,1 20 10 0

Buurt: onvoldoende aanwezig in de buurt vergeleken (score tussen 1 en 2, hoe dichter bij 2 hoe meer ervaren tekorten) 2,00 1,90 1,80 1,70 1,60 1,50 1,40 1,30 1,20 1,32 1,24 1,26 1,28 1,19 1,24 1,32 1,28 1,29 1,30 1,23 1,26 1,10 1,00 cultuur en ontspanning basisvoorzieningen mobiliteit totaal Turnhout Provincie Antwerpen Vlaams Gewest

2,00 Buurt: onvoldoende aanwezig in de buurt en gevoel van veiligheid (score tussen 1 en 2, hoe dichter bij 2 hoe meer ervaren tekorten) 1,90 1,80 1,70 1,60 1,50 1,40 1,30 1,20 1,20 1,21 1,21 1,20 1,24 1,23 1,33 1,26 1,38 1,31 1,35 1,34 1,10 1,00 laag onveiligheidsgevoel matig onveiligheidsgevoel ernstig onveiligheidsgevoel cultuur en ontspanning basisvoorzieningen mobiliteit totaal

In vergelijking met de provincie en het gewest zijn Turnhoutse senioren opvallend minder buurtbetrokken: bijna dubbel zo weinig Hoe hoger de leeftijd, hoe meer hulp men nodig heeft, hoe eenzamer en onveilig men zich voelt, hoe minder buurtbetrokken men is In volgorde van belangrijkheid vinden minstens 1 op 3 senioren dat er te weinig openbare toiletten, zwembad, bank, postkantoor, rustbanken, mobiele winkel, dienstencentrum en kruidenierszaak in de buurt aanwezig zijn Turnhoutse senioren missen over heel de lijn meer diensten en voorzieningen in hun buurt dan gemiddeld in de provincie en het gewest Hoe onveiliger de senior zich voelt, hoe meer diensten en voorzieningen hij/zij in de buurt mist

Gezondheid en vallen

Subjectieve gezondheidstoestand 100,0 90,0 80,0 70,0 60,0 50,0 48,4 40,0 30,0 20,0 29,4 22,3 10,0 0,0 (helemaal) niet gezond noch gezond, noch ongezond (helemaal) gezond

Gezondheidstoestand en beperking van sociale contacten 100,0 90,0 80,0 70,0 71,0 60,0 50,0 40,0 30,0 20,0 10,0 12,3 16,8 0,0 (helemaal) oneens noch eens, noch oneens (helemaal) eens

Helemaal niet beperkt door gezondheidstoestand volgens situaties 100,0 90,0 87,2 80,0 70,0 80,6 75,0 72,2 62,6 62,5 60,0 50,0 44,8 40,0 30,0 20,0 10,0 0,0 bij eten, aankleden, douchen, een bad nemen of naar het toilet gaan bij huishoudelijke karweitjes bij een blokje stappen bij minder inspannende activiteiten zoals (vb. boodschappen dragen) bij buigen, tillen of bukken bij een heuvel oplopen of enkele trappen lopen bij zware inspannende activiteiten zoals tillen van zware voorwerpen

100,0 Beperkt door gezondheid bij lichte inspanningen, vergeleken 90,0 80,0 70,0 72,3 74,4 68,0 60,0 50,0 40,0 32,0 30,0 27,7 25,6 20,0 10,0 0,0 beperkt niet beperkt Turnhout Provincie Antwerpen Vlaams Gewest

Beperkt door gezondheid bij stappen, vergeleken 100 90 80 75,1 75,5 70 69,8 60 50 40 30 24,9 24,5 30,2 20 10 0 beperkt niet beperkt Turnhout Provincie Antwerpen Vlaams Gewest

Beperkt door gezondheid en leeftijd 100,0 90,0 80,0 81,3 70,0 60,0 58,0 65,1 62,5 53,1 52,4 50,0 40,0 30,0 20,0 10,0 41,3 22,4 41,4 26,6 36,4 32,0 13,3 28,3 10,5 9,1 20,2 41,3 4,2 14,1 30,2 0,0 bij zware inspannende activiteiten zoals tillen van zware voorwerpen bij een heuvel oplopen of enkele trappen lopen bij buigen, tillen of bukken bij minder inspannende activiteiten zoals (vb. boodschappen dragen) bij een blokje stappen bij huishoudelijke karweitjes bij eten, aankleden, douchen, een bad nemen of naar het toilet gaan 60-69 jaar 70-79 jaar 80 jaar en +

Beperkt door gezondheid en geslacht Gedeeltelijke verklaring: vrouwen zijn gemiddeld ouder 100,0 90,0 80,0 70,0 60,0 61,8 50,0 47,2 47,0 43,3 40,0 30,0 26,2 30,3 36,6 32,9 24,4 20,0 17,5 15,6 13,5 17,7 10,0 7,1 0,0 bij zware inspannende activiteiten zoals tillen van zware voorwerpen bij een heuvel oplopen of enkele trappen lopen bij buigen, tillen of bukken bij minder inspannende activiteiten zoals (vb. boodschappen dragen) bij een blokje stappen bij huishoudelijke karweitjes bij eten, aankleden, douchen, een bad nemen of naar het toilet gaan mannen vrouwen

Beperkt door gezondheid en inkomen 100,0 90,0 80,0 70,0 60,0 50,0 53,3 53,3 50,0 56,4 55,5 40,0 30,0 20,0 41,5 32,7 28,7 20,4 40,0 38,3 36,1 37,5 31,9 22,4 33,3 20,2 19,7 26,7 16,0 10,0 9,5 0,0 bij een heuvel oplopen of enkele trappen lopen bij een blokje stappen bij zware inspannende activiteiten zoals tillen van zware voorwerpen bij buigen, tillen of bukken bij minder inspannende activiteiten zoals (vb. boodschappen dragen) bij huishoudelijke karweitjes bij eten, aankleden, douchen, een bad nemen of naar het toilet gaan 500-999 euro 1000-1499 euro 1500 euro en +

Beperkt door gezondheid en kunnen rond komen 100 90 80 70 60 50 51,8 56,2 40 39,8 36,4 37,3 37,6 30 20 10 29,8 27,2 26,5 25,3 21,7 19,1 16,9 11,9 0 bij zware inspannende activiteiten zoals tillen van zware voorwerpen bij buigen, tillen of bukken bij een heuvel oplopen of enkele trappen lopen bij minder inspannende activiteiten zoals (vb. boodschappen dragen) bij een blokje stappen bij huishoudelijke karweitjes bij eten, aankleden, douchen, een bad nemen of naar het toilet gaan moeilijk makkelijk

Beperkt door gezondheid en al dan niet zorgafhankelijk voor personenzorg 100 90 84,8 84,4 80 70 78,8 78,1 75,8 71,9 65,6 60 50 51,5 40 30 31,2 32,3 20 21,5 18,6 14,1 10 5,9 0 bij zware inspannende activiteiten zoals tillen van zware voorwerpen bij een heuvel oplopen of enkele trappen lopen bij minder bij een blokje stappen inspannende activiteiten zoals (vb. boodschappen dragen) bij buigen, tillen of bukken bij eten, aankleden, douchen, een bad nemen of naar het toilet gaan bij huishoudelijke karweitjes zorgafhankelijk niet zorgafhankelijk

100 Beperkt door gezondheid al dan niet zorgafhankelijk voor huishoudhulp 90 86,2 80 70 60 64,6 66,2 66,2 61,5 58,5 50 46,6 46,2 40 30 28,8 29,1 20 17,6 14,8 10 3,8 8,9 0 bij zware bij minder inspannende inspannende activiteiten zoals tillen activiteiten zoals (vb. van zware boodschappen voorwerpen dragen) bij een heuvel oplopen of enkele trappen lopen bij buigen, tillen of bukken bij een blokje stappen bij eten, aankleden, douchen, een bad nemen of naar het toilet gaan bij huishoudelijke karweitjes zorgafhankelijk niet zorgafhankelijk

100 90 80 91,1 Beperkt door gezondheid en zorgafhankelijkheid bij persoonlijke verplaatsingen 83,9 78,6 73,2 73,2 70 60 62,5 53,6 50 47,0 40 30 26,1 28,9 20 10 12,7 17,4 9,8 3,7 0 bij zware inspannende activiteiten zoals tillen van zware voorwerpen bij een heuvel oplopen of enkele trappen lopen bij een blokje stappen bij minder inspannende activiteiten zoals (vb. boodschappen dragen) bij buigen, tillen of bukken bij huishoudelijke karweitjes bij eten, aankleden, douchen, een bad nemen of naar het toilet gaan zorgafhankelijk niet zorgafhankelijk

Beperkt door gezondheid en eenzaamheidsgevoelens 100 90 80 70 66,7 60 50 52,1 49,1 42,9 40 33,9 35,6 36,8 34,5 30 20 24,7 21,8 20,1 16,4 13,0 12,7 10 0 bij zware inspannende activiteiten zoals tillen van zware voorwerpen bij een heuvel oplopen of enkele trappen lopen bij buigen, tillen of bukken bij minder inspannende activiteiten zoals (vb. boodschappen dragen) bij een blokje stappen bij huishoudelijke karweitjes bij eten, aankleden, douchen, een bad nemen of naar het toilet gaan geen tot matige ernstige

Beperkt door gezondheid en ernst van onveiligheidsgevoelens 100 90 80 70 60 53,2 59,4 50 42,6 45,5 43,9 40 30 20 10 22,2 17,5 32,6 26,4 22,6 27,8 25,8 22,6 14,5 28,9 11,3 8,1 14,4 15,1 14,5 21,9 0 bij zware bij minder inspannende inspannende activiteiten zoals tillen activiteiten zoals (vb. van zware boodschappen voorwerpen dragen) bij een heuvel oplopen of enkele trappen lopen bij buigen, tillen of bukken bij een blokje stappen bij eten, aankleden, douchen, een bad nemen of naar het toilet gaan bij huishoudelijke karweitjes laag matig ernstig

Gezondheid: gevallen gedurende het laatste jaar 100,0 90,0 80,0 76,9 70,0 60,0 50,0 40,0 30,0 20,0 10,0 0,0 10,6 4,7 5,0 0,6 2,2 neen één keer twee keer drie keer vier keer meer dan vier keer

60-69 jaar 70-79 jaar 80 jaar en + mannen vrouwen partner geen partner 500-999 euro 1000-1499 euro 1500 euro en + moeilijk rond komen makkelijk rondkomen 100 Gezondheid: gevallen gedurende het laatste jaar en socio-demografische variabelen 90 80 70 60 50 40 39,7 33,0 35,3 30 20 13,5 26,4 20,1 25,7 19,4 26,8 19,7 25,4 18,7 10 0

Gezondheid: gevallen gedurende het laatste jaar en zorgafhankelijkheid 100 90 80 70 60 50 52,9 42,6 50,0 40 30 20 19,0 17,1 16,5 10 0 hulp nodig bij persoonsverzorging hulp nodig voor huishouden hulp nodig bij persoonlijke verplaatsingen ja neen

100 Gezondheid: gevallen gedurende het laatste jaar en eenzaamheidsgevoelens 90 80 70 60 50 40 33,3 30 20 19,8 10 0 geen tot matige eenzaamheidsgevoelens ernstige eenzaamheidsgevoelens

Zo n 30% van de Turnhoutse senioren zegt van zichzelf dat de gezondheidstoestand niet optimaal is Hoe zwaarder de activiteit die de senior moet uitvoeren, hoe moeilijker dat wordt omwille van de gezondheidstoestand Hoe ouder men wordt, hoe meer beperkingen men ondervindt omwille van de gezondheidstoestand Vrouwen ondervinden meer beperkingen dan mannen (maar zijn ook gemiddeld ouder) Met uitzondering van het doen van zware inspanningen valt op dat bij toename van het inkomen er minder beperkingen gesignaleerd worden ( hoe armer, hoe ongezonder ) Het is evident dat senioren die al hulp nodig hebben meer beperkingen ondervinden dan zij die (nog) geen hulp van doen hebben Hoe erger de beperkingen die men ondervindt omwille van de gezondheidstoestand, hoe eenzamer en onveiliger men zich voelt

Vallen is en blijft een probleem bij senioren. Hoe ouder, hoe meer men valt. Vrouwen vallen meer dan mannen (gemiddeld ook ouder) en alleenstaanden meer dan samenwonenden Hoe hoger het inkomen, hoe minder kans om te vallen Mensen die afhankelijk zijn van zorg vallen meer dan zij die dit niet zijn: liefst 50% is in de jloop van het jaar voor de bevraging minstens 1 maal gevallen Senioren die vallen voelen zich ook meer eenzaam (of vice versa)

Zorg en hulpverlening

Zorgafhankelijkheid: waar hulp bij nodig

Zorgafhankelijkheid vergeleken

Zorgafhankelijkheid en leeftijd 100 90 80 70 60 50 48,4 40 37,5 30 20 10 22,9 9,9 9,3 19,3 3,3 11,9 26,6 0 bij huishouden bij persoonlijke verplaatsingen bij persoonlijke verzorging 60-69 jaar 70-79 jaar 80 jaar en +

Zorgafhankelijkheid en geslacht 100 90 80 70 60 50 40 30 26,4 27,6 20 13,8 16,7 10 7,3 7,3 0 bij persoonlijke verzorging bij huishouden bij persoonlijke verplaatsingen mannen vrouwen

Zorgafhankelijkheid en al dan niet hebben van een partner 100 90 80 70 60 50 40 36,8 35,6 30 20 10 7,2 20,7 16,2 11,9 0 bij persoonlijke verzorging bij huishouden bij persoonlijke verplaatsingen partner geen partner

100,0 Zorgafhankelijkheid en al dan niet hebben van kinderen 90,0 80,0 70,0 60,0 50,0 40,0 30,0 20,0 10,0 11,3 11,5 22,9 15,4 18,8 0,0 0,0 bij persoonlijke verzorging bij huishouden bij persoonlijke verplaatsingen kinderen geen kinderen

Zorgafhankelijkheid en inkomen 100 90 80 70 60 50 40 30 27,8 26,5 26,5 22,2 20 16,7 17,3 18,1 14,8 10 7,1 0 bij persoonlijke verzorging bij huishouden bij persoonlijke verplaatsingen < 1000 euro 1000-1499 euro >1500 euro

Zorgafhankelijkheid en kunnen rond komen 100 90 80 70 60 50 40 30 20 15,1 28,0 19,7 23,7 16,3 10 8,9 0 bij persoonlijke verzorging bij huishouden bij persoonlijke verplaatsingen moeilijk makkelijk

Zorgafhankelijkheid en eenzaamheidsgevoelens 100 90 80 70 60 50 40 30 20 15,3 20,3 27,1 17,1 23,7 10 9,8 0 bij persoonlijke verzorging bij huishouden bij persoonlijke verplaatsingen geen tot matige eenzamheidsgevoelens ernstige eenzaamheidsgevoelens

Potentieel informeel hulpnetwerk

Potentieel informeel hulpnetwerk vergeleken niemand om op terug te vallen

Potentieel informeel hulpnetwerk vergeleken gemiddeld aantal hulpverleners beschikbaar

Potentieel informeel hulpnetwerk en leeftijd niemand om op terug te vallen

Potentieel informeel hulpnetwerk en leeftijd gemiddeld aantal hulpverleners beschikbaar 5,00 4,50 4,19 4,00 3,85 3,83 3,50 3,00 2,50 2,00 1,50 1,00 0,50 0,00 60-69 jaar 70-79 jaar 80 jaar en +

5,00 Potentieel informeel hulpnetwerk en al dan niet hebben van een partner gemiddeld aantal hulpverleners beschikbaar 4,50 4,34 4,00 3,50 3,18 3,00 2,50 2,00 1,50 1,00 0,50 0,00 partner geen partner

5,00 Potentieel informeel hulpnetwerk en inkomen gemiddeld aantal hulpverleners beschikbaar 4,50 4,42 4,52 4,00 3,50 3,00 3,06 2,50 2,00 1,50 1,00 0,50 0,00 < 1000 euro 1000-1499 euro >1500 euro

Wie biedt hulp: inschakeling hulpverleningsnetwerk

Kind(eren ) Partner Buren Kleinkind(eren) Familie Vriend(en) en kennis(sen) Vrijwilligers Seniorenorganisatie Wie biedt hulp: inschakeling informeel hulpverleningsnetwerk 100,0 90,0 80,0 70,0 60,0 50,0 40,0 52,3 47,3 30,0 28,8 26,1 25,7 23,0 20,0 10,0 3,6 2,7 0,0

Huisarts Poetsdienst/ bejaardenhulp Thuisverpleging Dienst gezinshulp Vervoer georganiseerd door privé en publieke diensten Oppashulp (thuisoppas) Boodschappendienst Klusjesdienst Warme maaltijden Lokaal dienstencentrum Gemeentelijke overheid Dagopvang/ kortopvang Wie biedt hulp: inschakeling formeel hulpverleningsnetwerk 100,0 90,0 80,0 70,0 60,0 50,0 40,0 30,0 20,0 10,0 31,1 29,3 18,5 8,6 5,9 4,5 3,2 3,2 2,3 1,4 1,4 0,5 0,0

Vrijwilligers Partner Kinderen Kleinkinderen Vrienden en kennissen Familie Buren Seniorenorganisatie Tevredenheid over informele hulp 120,0 100,0 100,0 96,8 95,6 94,3 93,2 90,9 90,0 80,0 60,0 57,1 40,0 20,0 0,0

Klusjesdienst Warme maaltijden Lokaal dienstencentrum Gemeentelijke overheid Dagopvang/ kortopvang Huisarts Thuisverpleging Dienst gezinshulp Poetsdienst/ bejaardenhulp Boodschappendienst Vervoer georganiseerd door privé en publieke diensten Oppashulp (thuisoppas) Tevredenheid over formele diensten die hulp bieden 120,0 100,0 80,0 100,0 100,0 100,0 100,0 100,0 96,4 94,1 93,3 86,7 85,7 80,0 80,0 60,0 40,0 20,0 0,0

Redenen voor ontevredenheid over hulpverlening

Zelf helpen

11% van de senioren heeft hulp nodig bij persoonlijke verzorging, 18% om zich te verplaatsen en 22% om het huishouden te doen Hoe ouder, hoe meer hulp men van doen heeft Vrouwen hebben meer hulp nodig dan mannen ( en zijn gemiddeld ook ouder) Senioren zonder partner en/of zonder kinderen zijn meer zorgafhankelijk Wie een hoger inkomen heeft en/of makkelijker rond komt heeft minder hulp nodig Senioren die hulp nodig hebben voelen zich ook eenzamer dan zij die geen hulp van doen hebben Meer Turnhoutse senioren zijn goed omringd met een informeel (zorg)netwerk dan gemiddeld in de provincie of het gewest en dat netwerk is ook uitgebreider Met stijgende leeftijd neemt de grootte van het informeel netwerk wat af (partner weg?) Wie geen partner (meer) heeft, heeft ook een kleiner informeel netwerk dan wie er wel (nog) een heeft

Als de senior effectief geholpen moet worden is het in de eerste plaats het informele netwerk dat bijspringt en met name de kinderen en/of de partner. Ook de buren, de kleinkinderen en andere familieleden bieden hulp Wat de formele hulpverlening betreft speelt de huisarts de belangrijkste rol. Ook bejaardenhulp en thuisverpleging worden aangesproken Over het algemeen is de tevredenheid over zowel ontvangen informele als formele hulp hoog Als er klachten zijn betreft het in de eerste plaats de prijs. Ook het feit dat in de verlofperiodes geen hulp voor handen is en/of dat er te weinig hulp geboden wordt doet de tevredenheid dalen Ongeveer 1 op 3 senioren is zelf (informele) hulpverlener, hetzij voor hulp of verzorging van zieke, gehandicapte of bejaarde naasten, hetzij voor de opvang van kinderen

Informatiegaring over diensten en tussenkomsten

Bij wie informeren senioren zich over diensten en tussenkomsten 100 90 80 70 63,3 60 56,6 50 40 44,1 39,9 30 24,4 23,8 20 10 11,9 10,8 0 bij mutualiteit bij huisdokter bij OCMW bij gemeente bij kinderen bij familie bij kleinkinderen bij buren

Bij wie informeren senioren zich over diensten en tussenkomsten en leeftijd 100,0 90,0 80,0 70,0 60,0 62,8 66,3 58,9 54,3 56,4 62,5 50,0 40,0 39,5 43,6 43,4 43,6 33,9 46,4 30,0 26,0 26,7 20,0 10,0 16,2 10,9 12,9 12,5 0,0 bij kinderen bij kleinkinderen bij gemeente bij OCMW bij mutualiteit bij huisdokter 60-69 jaar 70-79 jaar 80 jaar en +

Bij wie informeren senioren zich over diensten en tussenkomsten en geslacht 100 90 80 70 66,2 60 60,6 55,5 58,1 50 40 38,0 41,9 44,5 43,9 30 27,8 20 10 21,6 12,4 11,5 0 bij kinderen bij kleinkinderen bij gemeente bij OCMW bij mutualiteit bij huisdokter mannen vrouwen

Bij wie informeren senioren zich over diensten en tussenkomsten en inkomen 100 90 80 72,3 70 60 50 40 48,2 36,7 37,5 53,0 39,6 63,3 43,8 43,8 60,2 59,0 30 25,0 25,3 31,3 25,0 20 10 12,5 12,3 10,1 0 bij kinderen bij kleinkinderen bij gemeente bij OCMW bij mutualiteit bij huisdokter < 1000 euro 1000-1499 euro >1500 euro

Senioren informeren zich over dienstverlening en tussenkomsten allerhande in de eerste plaats bij formele instanties als het ziekenfonds, de huisarts, het OCMW en de gemeente Hoe ouder men wordt, hoe meer aan de huisdokter informatie wordt gevraagd Mannen zijn iets minder geneigd om bij formele organisaties aan te kloppen voor informatie dan vrouwen: zij doen ook wel eens meer beroep op de kinderen en kleinkinderen Het feit dat senioren met de laagste inkomens veel beroep doen op hun klinkinderen om informatie te bekomen valt op

Welbevinden en sociale contacten

Minstens 1 maal per week tot dagelijks contact 100,0 90,0 80,0 82,9 70,0 69,2 60,0 50,0 49,4 46,8 40,0 33,0 30,0 22,9 20,0 10,0 0,0 kinderen en schoonkinderen kleinkinderen buren en mensen uit de wijk vrienden en kennissen broers en zussen ouders (zo van toepassing) 0,0 andere familieleden

Geen tot maximaal 1 maal per maand contact

5,00 Uitgebreidheid van het netwerk sociale contacten, vergeleken (score tussen 1 en 5 en minstens maandelijks contact) 4,50 4,00 3,83 3,95 3,50 3,57 3,00 2,50 2,00 1,50 1,00 Turnhout Provincie Antwerpen Vlaams Gewest

5,00 Uitgebreidheid netwerk sociale contacten en leeftijd (score tussen 1 en 5 en minstens maandelijks contact) 4,50 4,00 3,86 3,50 3,22 3,40 3,00 2,50 2,00 1,50 1,00 60-69 jaar 70-79 jaar 80 jaar en +

Uitgebreidheid netwerk sociale contacten en geslacht (score tussen 1 en 5 en minstens maandelijks contact) 5,00 4,50 4,00 3,50 3,51 3,62 3,00 2,50 2,00 1,50 1,00 mannen vrouwen

5,00 Uitgebreidheid netwerk sociale contacten en al dan niet partner (score tussen 1 en 5 en minstens maandelijks contact) 4,50 4,00 3,65 3,50 3,34 3,00 2,50 2,00 1,50 1,00 partner geen partner

5,00 Uitgebreidheid van het netwerk sociale contacten (score tussen 1 en 5 en minstens maandelijks contact) 4,50 4,00 3,92 3,50 3,00 2,50 2,28 2,00 1,50 1,00 geen tot matige eenzaamheidsgevoelens ernstige eenzaamheidsgevoelens

Tevredenheid over sociale contacten

Effectieve sociale contacten hebben senioren het meest met hun eigen kinderen en kleinkinderen Ook met hun buren en kennissen is er geregeld contact Toch ligt de uitgebreidheid van het netwerk van sociale contacten bij de Turnhoutse senior iets lager dan gemiddeld in de provincie en het gewest Dit netwerk neemt af met de leeftijd Wie (nog) een partner heeft, heeft ook een uitgebreider netwerk van sociale contacten dan wie geen partner (meer) heeft Wie zegt dat hij/zij zich ernstig eenzaam voelt, heeft ook een opvallen kleiner netwerk aan sociale contacten Over het algemeen zijn senioren redelijk tevreden over hun sociale contacten. Met uitzondering van het contact met de eigen kinderen verwacht toch zo n 25% onder hen iets meer van zijn/haar sociale contacten

Welbevinden en eenzaamheid

Eenzaamheidsgevoelens: kunnen terugvallen op mensen 100,0 90,0 80,0 70,0 67,4 64,8 60,0 57,4 50,0 50,3 40,0 30,0 20,0 10,0 0,0 Er is altijd wel iemand in mijn omgeving bij wie ik met mijn dagelijkse probleempjes terecht kan. Er zijn genoeg mensen op wie ik in geval van narigheid kan terugvallen. Er zijn voldoende mensen met wie ik mij verbonden voel. Ik ken veel mensen op wie ik volledig kan vertrouwen.

Eenzaamheidsgevoelens 100,0 90,0 80,0 70,0 60,0 50,0 40,0 30,0 20,0 10,0 19,7 15,8 15,8 14,2 10,0 7,7 0,0 Ik vind mijn kennissenkring te beperkt. Ik mis een echt goede Ik mis gezelligheid om vriend of vriendin. mij heen. Ik ervaar een leegte om mij heen. Ik mis mensen om mij heen. Ik voel mij vaak in de steek gelaten.

Eenzaamheid vergeleken 100,0 90,0 80,0 81,0 84,0 81,0 70,0 60,0 50,0 40,0 30,0 20,0 19,0 16,0 19,0 10,0 0,0 Turnhout Provincie Antwerpen Vlaams Gewest geen tot matige ernstige

Eenzaamheid en leeftijd 100,0 90,0 85,4 80,0 70,0 78,1 75,8 60,0 50,0 40,0 30,0 20,0 14,6 21,9 24,2 10,0 0,0 60-69 jaar 70-79 jaar 80 jaar en + geen tot matige ernstige

Eenzaamheid en geslacht 100 90 84,6 80 77,8 70 60 50 40 30 20 15,4 22,2 10 0 mannen vrouwen geen tot matige ernstige

Eenzaamheid en al dan niet een partner 100 90 83,6 80 74,1 70 60 50 40 30 25,9 20 16,4 10 0 partner geen partner geen tot matige ernstige

Eenzaamheid en al dan niet kinderen 100,0 90,0 80,0 82,6 70,0 64,0 60,0 50,0 40,0 36,0 30,0 20,0 17,4 10,0 0,0 geen kinderen wel kinderen geen tot matige ernstige

100 Eenzaamheid en inkomen 90 87,7 80 75,3 70 68,8 60 50 40 30 31,3 24,7 20 10 12,3 0 < 1000 euro 1000-1499 euro >1500 euro geen tot matige ernstige

Eenzaamheid en rond komen 100 90 80 85,2 79,9 70 60 50 40 30 20 10 14,8 20,1 0 moeilijk rond komen makkelijk rond komen geen tot matige ernstige

100 Eenzaamheid en al dan niet hulp nodig bij persoonlijke verzorging 90 80 70 72,7 81,6 60 50 40 30 27,3 20 18,4 10 0 geen tot matige ernstige hulp nodig geen hulp nodig

100 Eenzaamheid en al dan niet hulp nodig bij huishouden 90 80 75,8 82,0 70 60 50 40 30 20 24,2 18,0 10 0 hulp nodig geen hulp nodig geen tot matige ernstige

100,0 Eenzaamheid en al dan niet hulp nodig bij persoonlijke verplaatsingen 90,0 80,0 70,0 75,0 81,9 60,0 50,0 40,0 30,0 25,0 20,0 18,1 10,0 0,0 hulp nodig geen hulp nodig geen tot matige ernstige

Eenzaamheid en onveiligheidsgevoelens 100,0 90,0 89,3 80,0 81,0 78,9 70,0 60,0 50,0 40,0 30,0 20,0 19,0 21,1 10,0 10,7 0,0 laag onveiligheidsgevoel matig onveiligheidsgevoel ernstig onveiligheidsgevoel geen tot matige ernstige

Ongeveer 1 op 5 senioren meldt dat hij/zij zich ernstig eenzaam voelt. Dat is vergelijkbaar met het gemiddeld aantal in het Vlaams Gewest Zich eenzaam voelen neemt toe met de leeftijd Vrouwen hebben meer last van eenzaamheid dan mannen (maar zijn ook gemiddeld ouder) Wie (nog) een partner heeft en zeker wie kinderen heeft voelt zich opvallend minder eenzaam Hoe lager het netto inkomen, hoe meer kans de senior heeft om zich eenzaam te voelen, maar wie makkelijk rond komt heeft meer last van eenzaamheid dan wie moeilijk rond komt Senioren die hulpbehoevend zijn voelen zich ernstiger eenzaam dan zij die geen hulp nodig hebben Hoe onveiliger een senior zich voelt, hoe ernstiger hij/zij zich ook eenzaam voelt (en omgekeerd)

Welbevinden en (on)welzijnsgevoelens en (on)welzijnservaringen

Last van negatieve psychologische beleving 100,0 90,0 80,0 76,2 70,0 69,7 69,7 68,4 65,1 60,0 50,0 51,1 40,0 34,2 30,0 20,0 16,0 21,2 22,5 23,1 26,7 14,7 10,0 7,8 9,1 7,8 8,5 8,1 0,0 Ik heb het gevoel niks meer waard te zijn Ik voel me ongelukkig of depressief Ik heb het gevoel dat ik m n zelfvertrouwen verlies Ik heb het gevoel dat ik de problemen niet aan kan Ik heb het gevoel dat ik constant onder spanning sta Ik slaap slecht en lig vaak wakker door kopzorgen helemaal niet niet meer dan gewoonlijk (opvallend) meer dan gewoonlijk

Laatste tijd veel meer last van negatieve stemmingsstoornissen 100,0 90,0 80,0 70,0 60,0 50,0 40,0 30,0 20,0 10,0 12,3 9,4 7,1 7,1 0,0 Ik voelde mij de laatste tijd vaak nerveus. Ik voelde mij de laatste tijd neerslachtig en somber. Ik voelde mij de laatste tijd zo somber dat niets mij kon opvrolijken De laatste tijd verveel ik me vaak

Last van eenzaamheidsgevoelens en gevoelens van gemis 100,0 90,0 80,0 70,0 64,8 67,4 66,5 66,1 67,7 71,3 71,3 79,4 60,0 57,4 50,0 50,3 40,0 30,0 29,7 27,1 20,0 10,0 20,0 19,7 19,7 15,8 15,8 14,2 10,0 7,7 0,0 Ik ken veel mensen op wie ik volledig kan vertrouwen. Er zijn voldoende mensen met wie ik mij verbonden voel. Er zijn genoeg mensen op wie ik in geval van narigheid kan terugvallen. Er is altijd wel iemand in mijn omgeving bij wie ik met mijn dagelijkse probleempjes terecht kan. Ik vind mijn kennissenkring te beperkt. Ik mis een echt goede vriend of vriendin. Ik mis gezelligheid om mij heen. Ik ervaar een leegte om mij heen. Ik mis mensen om mij heen. Ik voel mij vaak in de steek gelaten. (helemaal) oneens (helemaal) eens

Gezondheidsproblemen Problemen met het invullen van formulieren Eenzaamheid/ vereenzaming Hulpbehoevendheid / afhankelijkheid van derden Financiële problemen Vervoersproblemen Huisvestingsproblemen Gebrek aan zorg Soms tot vaak ervaringen met kwetsbaarheid 100,0 90,0 80,0 70,0 60,0 50,0 51,1 40,0 30,0 20,0 10,0 27,4 19,6 16,8 13,4 10,3 6,5 6,5 0,0

100,0 Ervaringen met problemen van maatschappelijke participatie en van subjectieve onveiligheid 90,0 80,0 70,0 60,0 50,0 subjectieve onveiligheid 40,0 maatschappelijke participatie 39,7 38,9 30,0 24,6 28,0 20,0 18,7 18,7 10,0 0,0 Gebrek aan informatie en voorlichting Onvoldoende gezelligheidsen ontspanningsmogelijkheden in de wijk Onvoldoende inspraakmogelijkheden Angst te worden lastig gevallen op straat Angst voor roof, diefstal of inbraak in de woning Onveiligheid in het verkeer

Probleemervaringen vergeleken (gemiddelde score op de verschillende items) 4,0 3,5 3,0 2,5 2,0 1,74 1,77 1,71 2,05 2,05 1,89 1,67 1,69 1,60 1,5 1,31 1,34 1,32 1,0 0,5 0,0 kwetsbaarheid maatschappelijke participatie subjectieve onveiligheid totaal Turnhout Provincie Antwerpen Vlaams Gewest

Probleemervaringen en leeftijd (gemiddelde score op de verschillende items) 4,0 3,5 3,0 2,5 2,0 1,79 1,72 1,68 2,00 2,13 2,05 1,63 1,71 1,72 1,5 1,26 1,32 1,40 1,0 0,5 0,0 kwetsbaarheid maatschappelijke participatie subjectieve onveiligheid totaal 60-69 jaar 70-79 jaar 80 jaar en +

Probleemervaringen en geslacht (gemiddelde score op de verschillende items) 4,0 3,5 3,0 2,5 2,0 1,87 1,64 1,97 2,12 1,67 1,67 1,5 1,28 1,33 1,0 0,5 0,0 kwetsbaarheid maatschappelijke participatie subjectieve onveiligheid totaal mannen vrouwen

Probleemervaringen en inkomen (gemiddelde score op de verschillende items) 4,0 3,5 3,0 2,5 2,0 1,5 1,50 1,44 1,21 1,72 1,81 1,71 1,89 2,16 2,01 1,56 1,77 1,64 1,0 0,5 0,0 kwetsbaarheid maatschappelijke participatie subjectieve onveiligheid totaal < 1000 euro 1000-1499 euro >1500 euro

Probleemervaringen en hulp bij persoonsverzorging (gemiddelde score op de verschillende items) 4,0 3,5 3,0 2,5 2,0 1,74 1,76 1,75 2,09 2,06 1,85 1,65 1,5 1,25 1,0 0,5 0,0 kwetsbaarheid maatschappelijke participatie subjectieve onveiligheid totaal hulp nodig geen hulp nodig

Probleemervaringen en hulp bij huishouden (gemiddelde score op de verschillende items) 4,0 3,5 3,0 2,5 2,0 1,5 1,57 1,23 1,64 1,78 2,13 2,04 1,75 1,65 1,0 0,5 0,0 kwetsbaarheid maatschappelijke participatie subjectieve onveiligheid totaal hulp nodig geen hulp nodig

Probleemervaringen en hulp bij persoonlijke verplaatsingen (gemiddelde score op de verschillende items) 4,0 3,5 3,0 2,5 2,0 1,67 1,71 1,76 2,17 2,04 1,83 1,64 1,5 1,22 1,0 0,5 0,0 kwetsbaarheid maatschappelijke participatie subjectieve onveiligheid totaal hulp nodig geen hulp nodig

Probleemervaringen en eenzaamheid (gemiddelde score op de verschillende items) 4,0 3,5 3,0 2,5 2,34 2,0 2,03 2,01 1,93 1,59 1,69 1,63 1,5 1,23 1,0 0,5 0,0 kwetsbaarheid maatschappelijke participatie subjectieve onveiligheid totaal geen tot matige ernstige

Probleemervaringen en onveiligheidsgevoel (gemiddelde score op de verschillende items) 4,0 3,5 3,0 2,5 2,31 2,31 2,0 1,5 1,19 1,20 1,37 1,75 1,70 1,78 1,60 1,78 1,78 1,47 1,0 0,5 0,0 kwetsbaarheid maatschappelijke participatie subjectieve onveiligheid totaal laag matig ernstig

Zo wat 2 op 3 senioren heeft weinig of geen last van negatieve psychologische belevingen zoals een gebrekkig zelfwaardegevoel, zich ongelukkig voelen, geen zelfvertrouwen hebben, de problemen niet meer aankunnen of onder spanning staan. Zo n 10% had daar in de tijd van het onderzoek meer last van dan anders. De helft van de senioren ligt wel eens wakker wegens kopzorgen. Bij 15% was dat de laatste tijd voor de enquête meer dan anders. Ook negatieve stemmingsstoornissen waren ten tijde van het onderzoek bij zo n 10% van de senioren ernstiger dan anders: zich nerveus of depressief voelen of zich vervelen Ongeveer 2 op 3 senioren voelt zich goed verbonden met andere mensen. Zo n 20% leeft met een gevoel van gemis en alleen-zijn

De helft van de senioren heeft ervaringen met gezondheidsproblemen. Een kwart werd al eens geconfronteerd met formulieren die ze moeilijk ingevuld krijgen en 1 op 5 heeft ervaring met eenzaamheid en/of afhankelijkheid van anderen. 1 op 7 had al eens financiële problemen. Naast ervaringen van kwetsbaarheid heeft de senior problemen met zijn/haar maatschappelijke participatie en nog meer met een gevoel van subjectieve onveiligheid, in de eerst plaats schrik om lastig te worden gevallen op straat of voor diefstal of inbraak in de woning, maar ook voor onveiligheid in het verkeer Ervaringen van kwetsbaarheid stijgen met de leeftijd. Ze dalen naargelang het inkomen stijgt. Vooral senioren die zorgafhankelijk zijn worden er vaker mee geconfronteerd, maar ook zij die zich ernstig eenzaam voelen. Mannen hebben meer last van problemen met hun mogelijkheden tot maatschappelijke participatie dan vrouwen. Ook senioren die zich ernstig eenzaam voelen ervaren hier meer problemen. Vrouwen hebben dan weer meer subjectieve onveiligheidsgevoelens dan mannen. Senioren met de laagste inkomens ervaren hier minder problemen. Zij die zorgafhankelijk zijn ervaren meer onveiligheidsgevoelens. Vooral senioren die zich ernstig eenzaam of onveilig voelen hebben hier het meeste last van.

Welbevinden en onveiligheidsgevoel

's Avonds moet je op straat extra voorzichtig zijn De laatste 10 jaar zijn de straten onveiliger geworden Het is vandaag de dag te onveilig om op straat te komen Het is vandaag de dag te onveilig om kinderen alleen op straat te laten 's Avonds en 's nachts doe ik de deur niet open als er gebeld wordt In deze tijd is een alarmsysteem geen overbodige luxe Als ik op vakantie ga, durf ik mijn huis niet onbewaakt achter laten Ik kom nog weinig alleen buiten: schrik overvallen/bestolen te worden Over het algemeen vertrouw ik mijn buren om op mijn huis te letten Mensen in mijn buurt zijn bereid om buren te helpen Onveiligheidsgevoelens 100,0 90,0 80,0 70,0 60,0 76,4 75,5 67,1 64,9 63,0 56,5 73,3 72,0 50,0 40,0 46,0 39,8 30,0 20,0 10,0 0,0

Onveiligheidsgevoelens vergeleken 100 90 80 70 60 60,4 50 43,9 44,8 40 37,5 36,9 30 20 20,1 19,5 18,6 18,3 10 0 ernstig matig weinig Turnhout Provincie Antwerpen Vlaams Gewest

Onveiligheidsgevoelens en leeftijd 100 90 80 70 66,7 60 59,5 57,8 50 40 30 20 16,2 24,8 21,2 24,3 17,4 12,1 10 0 ernstig matig weinig 60-69 jaar 70-79 jaar 80 jaar en +

Onveiligheidsgevoelens en geslacht 100 90 80 70 67,8 60 50 52,3 40 30 20 25,2 14,0 22,5 18,1 10 0 weinig matig ernstig mannen vrouwen

Onveiligheidsgevoelens en inkomen 100 90 80 70 66,3 60 58,8 57,5 50 40 30 20 10 11,8 18,4 19,6 29,4 15,3 22,9 0 weinig matig ernstig < 1000 euro 1000-1499 euro >1500 euro

Onveiligheidsgevoelens en al dan niet rond komen 100 90 80 70 64,8 60 58,9 50 40 30 20 17,8 20,9 23,3 14,3 10 0 weinig matig ernstig makkelijk rond komen moeilijk rond komen

100 Onveiligheidsgevoelens en hulp bij personenzorg 90 80 70 67,6 60 61,0 50 40 30 20 23,5 17,0 22,0 10 8,8 0 weinig matig ernstig hulp nodig geen hulp nodig

Onveiligheidsgevoelens en hulp bij huishouden 100 90 80 70 69,1 60 59,7 50 40 30 20 16,2 18,1 14,7 22,2 10 0 weinig matig ernstig hulp nodig geen hulp nodig

Onveiligheidsgevoelens en hulp bij persoonlijke verplaatsingen 100 90 80 70 60 65,5 60,9 50 40 30 20 17,2 17,8 17,2 21,3 10 0 weinig matig ernstig hulp nodig geen hulp nodig

Onveiligheidsgevoelens en eenzaamheid 100 90 80 70 69,0 60 59,8 50 40 30 20 10 19,9 20,3 10,3 20,7 0 weinig matig ernstig geen tot matige ernstige

Slachtofferschap gedurende het laatste jaar 100,0 90,0 80,0 70,0 60,0 50,0 40,0 30,0 20,0 10,0 4,4 4,0 4,0 3,4 3,0 2,7 0,0 Vorig jaar heb ik me angstig, beschaamd of bedreigd gevoeld Vorig jaar ben ik aangerand of fysiek verwond door een bekende persoon Vorig jaar heb ik moeilijkheden ervaren wanneer ik beroep deed op een gekende persoon Vorig jaar ben ik verplicht geweest door een bekende persoon om papieren te tekenen Vorig jaar heeft een bekende persoon verhinderd dat ik mijn post las Vorig jaar ben ik slachtoffer geworden van ongewenste aanrakingen

De Turnhoutse senior rapporteert opvallend meer (60%) dan in de provincie of het gewest (44%) dat hij/zij zich helemaal niet veilig voelt in tal van situaties. Vooral zich op straat moeten begeven baart hem/haar zorgen. De oudste senioren hebben hier meer last mee dan jongere en vooral vrouwen meer dan mannen. Zorgafhankelijke senioren voelen zich beduidend meer onveilig dan zij die geen hulp nodig hebben. Ook zich eenzaam voelen spoort sterk met het hebben van onveiligheidsgevoelens. Objectief in een situatie verkeerd waar hij/zij zich bedreigd voelde of met crimineel gedrag in aanraking kwam overkwam zo n 4% van de senioren

Welbevinden en gevoel van discriminatie omwille van de leeftijd

100,0 (Helemaal) akkoord met het beeld over ouderen en hun maatschappelijke positie 90,0 80,0 70,0 68,8 60,0 50,0 56,4 51,5 45,4 40,0 30,0 20,0 34,0 32,0 31,7 28,1 22,8 21,6 17,6 10,0 0,0 Vergeleken met andere ouderen heb ik het heel goed getroffen. Ouderen vormen een aparte groep in de maatschappij met eigen belangen. Over wat er voor ouderen gebeurt, zouden ouderen veel meer te vertellen moeten hebben. Als de tijden slechter worden, zijn het al gauw de ouderen die aan het kortste eind trekken. Ik heb er moeite mee om tot de ouderen te behoren. Sommige mensen doen alsof ik de maatschappij niets meer te bieden heb, nu ik ouder ben De samenleving is vooral gericht op jongeren, met de belangen van ouderen wordt weinig rekening gehouden. Ik heb het gevoel dat ouderen tegenwoordig niet meer meetellen. Ik heb het gevoel dat ouderen worden achtergesteld of benadeeld ten opzichte van andere groepen mensen. Sinds ik ouder ben, merk ik regelmatig dat men me niet meer serieus neemt. De ouderen van nu hebben het moeilijker dan de ouderen vroeger.

5,0 Ouderdomsbeeld vergeleken (Score tussen 1 en 5) 4,5 4,0 3,5 3,0 2,5 2,23 2,31 2,31 2,0 1,5 1,0 Turnhout Provincie Antwerpen Vlaams Gewest

Ouderdomsbeeld en leeftijd, geslacht, inkomen en al dan niet rond komen (Score tussen 1 en 5) 5,0 4,5 4,0 3,5 3,0 2,5 2,11 2,35 2,35 2,17 2,29 2,31 2,31 2,22 2,19 2,34 2,0 1,5 1,0 60-69 jaar 70-79 jaar 80 jaar en + mannen vrouwen < 1000 euro 1000-1499 euro >1500 euro makkelijk rond komen moeilijk rond komen

Ouderdomsbeeld en hulp nodig bij persoonsverzorging, huishouden en/of persoonlijke verplaatsingen (Score tussen 1 en 5) 5,0 4,5 4,0 3,5 3,0 2,5 2,52 2,20 2,32 2,21 2,39 2,20 2,0 1,5 1,0 hulp nodig bij persoonlijke verzorging geen hulp nodig bij persoonlijke verzorging hulp nodig bij huishouden geen hulp nodig bij huishouden hulp nodig bij persoonlijke verplaatsingen geen hulp nodig bij persoonlijke verplaatsingen

5,0 Ouderdomsbeeld en eenzaamheid (Score tussen 1 en 5) 4,5 4,0 3,5 3,0 2,5 2,57 2,16 2,0 1,5 1,0 geen tot matige ernstige

5,0 Ouderdomsbeeld en onveilgheidsgevoel (Score tussen 1 en 5) 4,5 4,0 3,5 3,0 2,5 2,37 2,0 1,96 2,03 1,5 1,0 weinig matig ernstig

Het beeld dat de Turnhoutse senioren hebben over de maatschappelijke positie van senioren is iets positiever dan in de provincie of het gewest Dat ouderdomsbeeld is positiever bij de jongere senioren, de mannen, de hoogste inkomensklasse, zij die gemakkelijk rond komen en degenen die niet zorgafhankelijk zijn. Het ouderdomsbeeld wordt negatiever naargelang de senior zich eenzamer en/of onveiliger voelt.

Maatschappelijke participatie en mediagebruik

Aantal uren TV kijken per dag 100,0 90,0 80,0 70,0 60,0 50,0 46,1 40,0 35,4 30,0 20,0 10,0 6,3 12,2 0,0 0-1 uur 2-3 uur 4-5 uur 6 uur en +

De krant lezen 100,0 90,0 80,0 70,0 60,0 54,2 50,0 40,0 30,0 20,0 10,0 22,5 13,2 10,2 0,0 nooit minder dan wekelijks wekelijks dagelijks

Gebruik van internet, vergeleken 100 90 80 70 60 50 40 30 20 17,9 17,7 10 10,0 0 Turnhout Provincie Antwerpen Vlaams Gewest

60-69 jaar 70-79 jaar 80 jaar en + mannen vrouwen partner geen partner < 1000 euro 1000-1499 euro >1500 euro Gebruik van internet en leeftijd, geslacht, al dan niet hebben van een partner en inkomen 100 90 80 70 60 50 40 30 20 10 20,7 18,4 10,2 19,1 16,9 19,5 12,5 16,7 13,3 20,3 0

Gebruik van internet en al dan niet hulp nodig bij persoonsverzorging, huishouden en verplaatsingen 100 90 80 70 60 50 40 30 20 13,8 18,0 14,8 18,4 16,0 18,0 10 0 hulp nodig bij persoonlijke verzorging geen hulp nodig bij persoonlijke verzorging hulp nodig bij huishouden geen hulp nodig bij huishouden hulp nodig bij persoonlijke verplaatsingen geen hulp nodig bij persoonlijke verplaatsingen

Gebruik van internet en eenzaamheid 100 90 80 70 60 50 40 30 20 20,0 10 9,4 0 geen tot matige eenzaamheid ernstige eenzaamheid

Senioren kijken behoorlijk wat tv en lezen vaak de krant. Turnhoutse senioren gebruiken meer het internet dan gemiddeld in Vlaanderen. Hoe jonger, hoe meer de senioren het internet gebruiken. Mannen surfen meer dan vrouwen en zij die een partner hebben meer dan zij die er geen hebben. Ook de senioren uit de hoogste inkomensklasse zitten meer op internet dan de andere. Wie hulpbehoevend is surft minder dan wie dit niet is. Zeer opvallend is het feit dat de senioren die zich ernstig eenzaam voelen beduidend meer het internet gebruiken in vergelijking met zij die zich minder eenzaam voelen (compensatie?)

Maatschappelijke participatie en beleidsbetrokkenheid

Interesse in politiek bij senioren

Perceptie waar senioren het beleid goed kunnen beïnvloeden

Perceptie waar senioren het beleid slecht kunnen beïnvloeden

Men kan moeilijk zeggen dat senioren niet geïnteresseerd zouden zijn in politiek: slechts 36% of ongeveer 1 op 3, zegt eerder niet tot helemaal niet geïnteresseerd te zijn in politiek. Senioren hebben de perceptie dat ze eerder invloed kunnen uitoefenen op het beleid van instellingen en organisaties, dan wel op het lokale politieke of inspraakbeleid van OCMW en gemeente of het beleid van de huisvestingsmaatschappij