ATP. NVLF congres 18 november R. Bastiaanse M.M.V.M. Van Groningen-Derksen S. Nijboer M. Taconis N. Verwegen M.Zwaga

Vergelijkbare documenten
Comprehensive Aphasia Test (CAT) CAT workshop juni Evy Visch-Brink

SMTA. Uitgangspunt SMTA. Innovaties in de Geriatrische Revalidatie Symposium UNO-VUmc Martine Verkade en Joost Hurkmans 1

Het belang van een dynamische weergave van acties binnen de diagnostiek van woordbegripsstoornissen bij personen met afasie

Richtlijn linguïstische diagnostiek en therapie bij een verworven afasie, augustus 2012

Welke mee'nstrumenten kunnen worden gebruikt om de aard en de ernst van de afasie vast te stellen in de verschillende fasen van herstel.

Uitgangsvragen en aanbevelingen

Voorwoord. Kwaliteitskringproduct Beschrijvingen bij logopedische onderzoeken KK245 Woerden 2

SCHEMA AFASIE. Stap Methodisch handelen nr. Uitgangsvraag nr. Aanbeveling

Comprehension and production of verbs in aphasic speakers Jonkers, Roel

Schema Afasie. 1 De logopedist neemt bij het vermoeden van een afasie de ScreeLing af, bij voorkeur binnen een week na de beroerte.

Cognitieve stoornissen na een hersenletsel en gevolgen hiervan voor de afasiebehandeling

Ardi Roelofs Taalpsychologische benadering van spraaktaalstoornissen: Rol van executieve functies. TaalStaal 9 november

Het belangrijkste doel van de studie in hoofdstuk 3 was om onafhankelijke effecten van visuele preview en spellinguitspraak op het leren spellen van

Kijk eens in het brein!

Neurowetenschappen, taal en het onderwijs: Een verstandshuwelijk?

Kim A. H. Cordewener Variatie in de Spellingvaardigheid van Kinderen: Voorspellers, Verwerving en Instructie 2014 Radboud Universiteit

DIAS: Diagnostisch Instrument voor Apraxie van de Spraak

TOS en Dyslexie. De grenzen van mijn taal....zijn de grenzen van mijn wereld

De bovenkamer. Josée Coenen. een kleurrijke grammatica van het Nederlands. colofon

Tussendoelen Taal: Spraak- Taalontwikkeling

Ardi Roelofs Rol van aandachtscontrole bij spraaktaalstoornissen

Deel 1 Gebruik van het computerprogramma Behandeldoelen tos. 2 Stappen bij het opstellen van een behandelplan 29

De spontane taal van patiënten met restafasie

Het Muiswerkprogramma Basisgrammatica bestrijkt de grammatica die nodig is voor het leren van de Nederlandse spelling en zinsbouw.

Dyslexie en dyscalculie in het hoger secundair onderwijs

RICHTLIJN DIAGNOSTIEK EN BEHANDELING VAN AFASIE

HOOFDSTUK 1 INLEIDING

Vroege spraak- en taalontwikkeling

Achtergrond. Achtergrondgeluid. Afasie. Stoornissen van taalbegrip bij afasie en de invloed van liplezen erop

Beoordelingsinstrument Digitale Leermiddelen Taalonderwijs

Lezen en spellen voor niet of nauwelijks sprekende kinderen

Het Muiswerkprogramma Grammatica op maat bestrijkt de grammatica die nodig is voor het leren van de Nederlandse spelling en zinsbouw.

Lees Interventie Programma

Het trainen van leesvloeiendheid. Patrick Snellings, Universiteit van Amsterdam, Rudolf Berlin Center voor leerproblemen

Leesproblemen en dyslexie

Afasie en werkwoorden

Tussendoelen ontwikkeling van de geletterdheid

TOS ervaar en neem mee! SPO de Liemers

Aantekeningen naar aanleiding van de workshop van Ellen Gerrits tijdens het congres TOS in Utrecht op 18 mei 2017

Spreken in ellipsen bij Broca afasie een N=1 studie

inhoud Voorwoord deel i: neurowetenschappen in taal en taalstoornissen Hst 1: Historisch overzicht van de afasiologie...


1. Ziet de kleine verschillen. tussen letters/cijfers. 2. Herkent hetzelfde woord in een. 5. Kent en kan de namen van

Exam s digitale testen voor dyscalculie.

CAT-NL. Kennismaking met de Comprehensive Aphasia Test Nederlandstalige bewerking. 2014, Pearson Assessment & information BV

ACTIEF STUDEREN IN 6 STAPPEN

Glossary Begrijpelijke Taal

Bekijk het maar! met Suus & Luuk

Talking Heads: De Anatomie van de Taal Rik Vandenberghe. Inleiding: Taalprocessen hebben een plaats in de hersenen

Therapiekeuze bij verstaanbaarheidsproblemen. Waarom dit onderwerp? Goed nieuws! Therapiekeuze bij verstaanbaarheidsproblemen

Adviesburo Comenius bestaat al ruim 20 jaar en is in Midden Nederland bij ouders, scholen en huisartsen inmiddels een begrip.

handleiding digitaal

Checklist: Lees- en spellingproblemen en meertaligheid

Effectief aanvankelijk leesonderwijs

Invuldatum leerling dossier: 1. School en leerling gegevens. 2. Gegevens leerling. Naam school adres Postcode en plaats

Formuleren voor gevorderden

Steekkaart: nummer 1Ne

Formuleren voor gevorderden

Draaiboek RATS-3 en FIAT

Grammatica 2F. Doelgroepen Grammatica 2F. Omschrijving Grammatica 2F. meewerkend voorwerp. voegwoord alle woordsoorten

Functionele meerwaarde van woordvoorspellingssoftware bij chronische dysgrafie: een casusbeschrijving.

Cover Page. The handle holds various files of this Leiden University dissertation.

Taal in het Kleuterbrein EEG in de praktijk

Primair progressieve afasie: meer dan taal? neuropsychologie en gedrag

Basisgrammatica. Doelgroep Basisgrammatica

Communicatie is meer dan spreken: Over communicatie met mensen met cognitieve gevolgen na niet aangeboren hersenletsel

Een voorbeeldopgave: Ik geef de hond te eten. Wat is de? Een werkwoord, een lidwoord, een zelfstandig

Dyslexie Onderzoek vergoed vanuit de Jeugdwet INFORMATIE VOOR OUDERS

Logopedische Richtlijn Diagnostiek en behandeling van afasie

Ouderavond Segbroek College Marjolein Wennekers

Logopedie en apps. Apps binnen de logopedische therapie bij kinderen. Kennis in Bedrijf 27 november Ilse Hoeben

CRE-W. Instrument over creatief denken in organisaties. HTS Report. Jeroen de Vries ID Datum Basisrapport

π (spreek uit uiltje ): hulpwerkwoorden of modale hulpwerkwoorden 46

Formuleren voor gevorderden

De rol van orthografisch leren en seriële orde verwerking bij dyslexie. Eva Staels

1. Van taal naar taalwetenschap

Checklist: Lees- en spellingproblemen en meertaligheid

Studieochtend Dyslexie

Benodigde voorkennis taal verkennen groep 5

Titel Taalverhaal, software bij, taal. Vak/onderwerp Nederlandse taal

NEUROLINGUISTISCHE AFASIETHERAPIE

Grammatica Zinsontleding - Uitgebreid. Ondersteunend materiaal - Uitlegkaarten Geschikt voor de groepen 7 en 8

Zin 1: Lijkt + een vriendelijke jongen: kww + naamwoordelijk deel, samen naamwoordelijk geheel (nwg). Verklaring: lijken is kww.,

Overzicht van de bij het DLE Boek verschenen aanvullingen

Een stoornisgerichte therapie met functioneel resultaat

Dyslexie als algemeen magnocellulair deficit!? Resultaten van recent onderzoek

Wie schrijft, die blijft

Flitsend Spellen en Lezen 1

LESSTOF. Basisgrammatica

Nederlandse Samenvatting

Taal/spraak en muziek

LEREN ONDERSTEUNEN MET EEN MINDMAP

π (spreek uit uiltje ): hulpwerkwoorden of modale hulpwerkwoorden 46

Naam: Mijn doelenboekje. Grammatica. Werelden - Eilanden - Dorpen 5 / 6 / 7 / 8.

DC thema 62 Taalbewustzijn stimuleren bij kleuters

Omgaan met een taalstoornis bij hersenbeschadiging

Citation for published version (APA): Niewold, C. (2006). Spontaan herstel van afasie in en na de acute fase Utrecht: LOT

8. Afasie [1/2] Bedenk tenminste drie verschillende problemen die je met taal zou kunnen hebben (drie soorten afasie).

BILINGUAL APHASIA SCREENING TEST

Transcriptie:

ATP NVLF congres 18 november 2011 R. Bastiaanse M.M.V.M. Van Groningen-Derksen S. Nijboer M. Taconis N. Verwegen M.Zwaga

275,- Verkrijgbaar bij Bohn Stafleu van Loghum

Opzet presentatie Wat is het auditief taalbegripsprogramma (ATP) Hoe kun je het ATP gebruiken Effectstudie

Therapieprogramma Wat is het ATP Voor mensen met een afasie Die een ernstige stoornis hebben in het auditief taalbegrip Die stoornis manifesteert zich op woordniveau

Geschiedenis In de jaren 80 ontwikkeld Toen gericht op zelfstandige naamwoorden - auditieve processen versterken - semantische processen versterken - gecombineerd Inmiddels was dit programma niet meer verkrijgbaar en wat gedateerd

Het programma van nu Uitbreiding met categorie werkwoorden Afbeeldingen zijn digitaal bijgevoegd en dus zijn oefeningen flexibel aan te passen aan de individuele patiënt

Theoretische achtergrond Taalmodel van Ellis en Young

Auditieve Fonologische Analyse Abstracte Letteridentificatie Fonologisch Input Lexicon Orthografisch Inputlexicon Semantisch Systeem Fonologisch Output Lexicon Orthografisch Output Lexicon Foneem Niveau Grafeem Niveau

Auditieve Fonologische Analyse Abstracte Letteridentificatie Fonologisch Input Lexicon Orthografisch Inputlexicon Semantisch Systeem Fonologisch Output Lexicon Orthografisch Output Lexicon Foneem Niveau Grafeem Niveau

Gesproken taal * Onderscheid geluid / klanken Auditieve Fonologische Analyse * Onderscheid Nederlands / buitenlands Fonologisch inputlexicon Semantisch systeem

Gesproken taal Auditieve fonologische analyse Fonologisch input-lexicon * is gehoorde klankreeks een woord? Semantisch systeem

Gesproken taal Auditieve fonologische analyse Fonologisch input-lexicon * Betekenis koppelen aan gehoorde woord Semantisch systeem

Ezel

[k.a.t] /kap/ /kat/ /gat/ hond kat staart

Het ATP-programma 4 afbeeldingen per item Onderverdeeld in blokken Oplopend aantal afleiders CD-rom met alle afbeeldingen

Eerst testen: - AAT - WEZT - PALPA - SAT Toepassing

Toepassing Moeilijkheidshiërarchie vaststellen Instapniveau bepalen Moeilijkheidsgraad verhogen Vorderingen bijhouden (door systematisch werken is therapie makkelijker aan te bieden door meerdere behandelaren)

Toepassing Wees creatief Gebruik de CD-rom - maak gebruik van meer of minder afbeeldingen - gebruik woordfrequentie

Toepassing Korte helder instructies Vermijd benoemen van de afleiders Semantisch uitdiepen Categoriseren

Semantisch uitdiepen Gebruik Categorie Actie Afbeelding Eigenschap Associatie Locatie

Categoriseren Welk plaatje past erbij (bij één afleider) Welk plaatje past er niet bij (bij twee afleiders)

Reeksen Welke woorden beginnen met Logische reeksen

8 patiënten Effectstudie In normale revalidatiesetting: spontaan herstel nog mogelijk Multiple baseline across behaviour design: dus geen controlegroep

Inclusiecriteria tussen 18 en 70 jaar belastbaar moet belangen kunnen afwegen enkelvoudige laesie cognitieve stoornissen beperkt

Inclusiecriteria AAT auditief woordbegrip < 20/30 Auditief woordbegrip PALPA < 28/40 WEZT werkwoordbegrip < 42/60 Stabiele base-line

Onderzoeksopzet Baseline bepaling: - begrip van zelfstandige naamwoorden - begrip van werkwoorden - niet gerelateerde PALPA-taak

ATP-protocol 6 weken training V / N 6 weken training N / V 3 maal per 30 minuten therapie na 3 behandelingen herhaling base-line inclusief ongerelateerde taak Twee maal hertest na therapievrije periode

Wanneer was herstel therapiegegenereerd? Vooruitgang in begripstaak maar niet in ongetrainde controletaak Verbetering op PALA en WEZT Verbetering op TB-AAT

Verwachting Verbetering van begrip van werkwoorden geeft ook verbetering op begrip zelfstandige naamwoorden Verbetering van begrip van zelfstandige naamwoorden geeft geen verbetering van begrip van werkwoorden

Conclusies Behandeling met ATP leidt tot verbetering van auditief begrip van zelfstandige naamwoorden en werkwoorden De volgorde maakt niet veel uit Begrip van werkwoorden lijkt van belang voor algehele vooruitgang van taalbegrip gemeten met AAT

Plannen Begrijpen van werkwoorden in zinnen Intransitieve werkwoorden Intransitieve werkwoorden met bijwoordelijke beplaing Transitieve werkwoorden In alle drie condities: Infinitief Finiete werkwoorden

Plannen Zinsverwerkingsproces Vier condities Actieve zin Passieve zin Vraagzin Bijzin

Meer lezen Lo&fo 2010 nummer 6, pagina 196 e.v.