Samenwerking tussen organisaties: Waarom, wanneer en hoe? @WimVanOpstal EMK vormingsaanbod 30 oktober 2013
Opstelling Kaders Waarom? Hoe? Wanneer? Ervaringen Enkele vragen als kompas
Rochdale Pioneers (1844)
Schulze Delitzsch (1808 1883) Raiffeisen (1818 1888)
Nieuwe markten aansnijden Markt marktconforme prijzen VZW inbreng x% inbreng 1-x% Bedrijven Organisaties Brede publiek Return On Investment Return On Investment
Infrastructuur financieren huur VZW inbreng x% huur inbreng 1-x% huur Bedrijven Organisaties Brede publiek Return On Investment Return On Investment
Topstructuren marktconforme prijzen VZW 1 VZW 2 VZW 3 VZW 4
Samenwerken Vacuüm invullen Schaalvoordelen efficiëntie en kostenbesparingen versterken draagkracht en markttoegang benutten van complementaire competenties Lokale verankering / maatschappelijke inbedding
Samenwerken Vacuüm invullen Schaalvoordelen efficiëntie en kostenbesparingen versterken draagkracht en markttoegang benutten van complementaire competenties Lokale verankering / maatschappelijke inbedding Huidige ervaringen/plannen? Inspirerende voorbeelden?
Functionele samenwerkingsverbanden Feitelijke vereniging Personele unie Aanneming Kostendelende vereniging Structurele samenwerkingsverbanden Vzw Vennootschap Fusie
Coöperaties Coöperaties zijn jointly owned and democratically controlled organizations, designed to meet the socio-economic needs of their members (ICA, 1995). Drievoudige relatie van de aandeelhouders: 1. Focus: verstrekken van voordelen aan haar gebruikers 2. Eigendom van haar gebruikers 3. Wordt gecontroleerd door haar gebruikers
Verschilpunten met vzw Mogelijk om aandelen uit te schrijven middelen mobiliseren mensen mobiliseren Concept handelaar rechtszekerheid aantrekken vreemd vermogen
Verschilpunten met andere vennootschappen Veranderlijk kapitaal met een veranderlijk aantal vennoten Variabel gedeelte Vast gedeelte
Verschilpunten met andere vennootschappen Mogelijkheid loskoppeling inbreng stemrecht 1 aandeel = 1 stem Niemand >10% van de stemmen 1 vennoot = 1 stem
Verschilpunten met andere vennootschappen Mogelijkheid creatie verschillende soorten aandelen D-aandelen (buurtbewoners) C-aandelen (externe investeerders) B-aandelen (gebruikers) A-aandelen (oprichters/bezielers)
Functionele samenwerkingsverbanden Feitelijke vereniging Personele unie Aanneming Kostendelende vereniging Structurele samenwerkingsverbanden Vzw Vennootschap Fusie Huidige ervaringen/plannen? Inspirerende voorbeelden? Vragen?
Randvoorwaarden Juiste redenen Juiste partners Schaalvoordeel Coördinatiekost Omvang partnerschap Scope van de activiteiten Draagvlak Draagkracht Eigenaarschap Veranderbaarheid
Met wie? Niveaus van samenwerking Operationeel Tactisch Strategisch Intensiteit van samenwerking Niveau van samenwerking en intensiteit zijn niet per se gecorreleerd Toenemende intensiteit afnemende autonomie?
Risico s van samenwerking Samenwerking mislukt wie neemt wat over? Juridische werkelijkheid: vereisten, valkuilen, Concurrentiepositie? Samenwerking die mislukt kan slechter uitdraaien dan wanneer je nooit had samengewerkt
Opstelling 1 Actor 1 2 3 Gelijklopend Meewerken Actor 2 Complementair Onbeslist + Actor 3 Tegenstrijdig Tegenwerken 4 5 6 0 7 8 9 - - 0 + Belang
Enkele vragen met juridische gevolgen Handelsactiviteiten burgerlijke activiteiten? User-driven Investor-driven? Marktpositie marktverstoring? Toetredingsvoorwaarden nieuwe partners? Prikkels initiatiefnemers, afwachters en vrijbuiters? Worden externe belangenconflicten intern? Vrijwilligerswerk?
Een uitstap naar de speltheorie
Een uitstap naar de speltheorie Samenwerken Samenwerken Partner 2 Niet samenwerken Partner 1 Niet samenwerken
Een uitstap naar de speltheorie
Oplossingen voor het gevangenendilemma Schuldgevoel/schaamte Trots Identiteit Sociale normen Altruïsme Straffen / vergelding Reputatie Segmentatie
Coöperatieve principes (ICA) 1. Vrijwillig en open lidmaatschap 2. Democratische controle door de leden 3. Economische participatie door de leden 4. Autonomie en onafhankelijkheid 5. Onderwijs, vorming en informatieverstrekking 6. Samenwerking tussen coöperaties 7. Aandacht voor de gemeenschap
1. Vrijwillig en open lidmaatschap Wie mag onder welke voorwaarden toetreden en uittreden? Kansen Schaalvoordelen realiseren Kapitaal aantrekken Mensen mobiliseren Aandachtspunten Toetredingsvoorwaarden Modaliteiten uittreding
2. Democratische controle door de leden Wie controleert wie? Kansen Controle door de gebruikers (focus) Bewaken missie/visie Voorkomen vijandige overname Bewaken over lokale verankering Aandachtspunten Goed overdenken wie mag meedoen Patstelling in besluitvorming voorkomen door oordeelkundig ontwerp contracten/statuten
3. Economische participatie door de leden Samenwerken in goede en slechte tijden Kansen Gebruiker = eigenaar (focus) Schaalvoordelen mits ledentrouw Aandachtspunten Verplichting lidmaatschap? Verplichting gebruik? Ristorno?
4. Autonomie en onafhankelijkheid Wie bepaalt de koers? Kansen De gebruiker bepaalt de koers van het partnerschap Onafhankelijkheid van externe investeerders? Empowerment door zelfhulp? Aandachtspunten Partnerschap met de overheid? Partnerschap met externe partners/investeerders? Monitoringprobleem?
5. Onderwijs, vorming en informatieverstrekking Geletterdheid van de deelnemers? Kansen Empowerment van de partners Bredere economische ontwikkeling van de partners Geletterde partners effectieve monitoring Aandachtspunten Kennen alle partners de risico s? Beseffen alle partners de complexiteit van de samenwerking? Duiding collectieve belang (LT) individuele belang (KT)