Prehistorie van Europa

Vergelijkbare documenten
Prehistorie van Europa (Prof. Dr. Ph. Crombé)

6,7. Praktische-opdracht door een scholier 2169 woorden 28 juni keer beoordeeld. Inleiding

geschiedenis van de mens. Deel I jagers en verzamelaars. Boek 1 van Pan tot homo sapiens Woord vooraf

EVOLUTIE VAN OERSOEP TOT OERMENS. College 6 Evolutie mens

EVOLUTIE VAN OERSOEP TOT OERMENS. College 6 Evolutie mens

Evolutie aan het werk, en waar komen wij vandaan? Evolutie aan het werk, en waar komen wij vandaan?

6 Australopithecus afarensis

Extensie 26- Etymologie van wetenschappelijke benamingen

Voor/na het bezoek. Museum voor Natuurwetenschappen.be Vautierstraat, Brussel

Didactisch dossier. Museum voor Natuurwetenschappen Vautierstraat Brussel

Bijlage 2- Paleontologie a. Fossielen

Van Pan tot Homo sapiens

Het ontstaan van de mens

Cultuur: alles wat een groep mensen met gemeenschappelijke kenmerken voortbrengt, zoals taal, godsdienst, kunst, normen en waarden.

Kijk eens naar de grond. Een blik op het Hagelandse prehistorische bodemarchief

1 - ONTSTAAN VAN DE MENS

Het ontstaan van de mens

Werkstuk Biologie Evolutie van de mens

Neanderthaler. Inhoud. Uit Wikipedia, de vrije encyclopedie

Tijd van jagers en boeren

53Apr-Mei-Jun 2004 Driemaandelijks populair-wetenschappelijk tijdschrift

Tijd van jagers en boeren

Spreekbeurt ANW Evolutie van de mens

De evolutie van de mens: de huidige stand van zaken Dr. J. de Vos. (Ramapithecus) ontwikkeld hebben, die op de lijn van de mens

52Jan-Feb-Maa 2004 Driemaandelijks populair-wetenschappelijk tijdschrift

En toen kwam Darwin. On the origin of species. 1. Het ontstaan van het leven. Fossielen. 2. Getuigen van deevolutietheorie

dimat SOMSO MODELLEN Catalogus A76 Menskunde Prijslijst 01/2016 Prijzen excl. 21% BTW

De archeologie van Weert-Nederweert van de prehistorie tot de Middeleeuwen

6. Regenten en Vorsten. Het streven van vorsten naar absolute macht n.chr n.chr. Piet Heyn. 7. Pruiken en Revoluties.

Demografische waarden:

Profielwerkstuk Biologie Evolutie mens en de externe factoren daarop

Steentijdperk (ongeveer v. Chr. tot ongeveer 2500 v. Chr.)

De mensheid komt uit Afrika, ongeveer uit het gebied waar nu Ethiopië ligt,

DE PREHISTORIE. de vuursteenbewerking

99. Prehistorie Overzichtswerken Miscellanea Niet-Europese Archeologie Culturele antropologie & Ethnoarcheologie

een zee Rendierjagers De rendierjagers leefden in de prehistorie in ons land. Dat is de tijd voordat de van tijd een zee van tijd

Korte inhoud. De prehistorie

De mens bestaat niet. Een bijzondere plek op de Scala

Verloop van de evolutie

Oproep voor steun van de crowd, van jullie

Embalse de Alcántara.

1. Ontstaan van de mens

In welk landschap horen windmolens thuis? Het verhaal onder en achter de landschappen in de gemeente Enschede Dick Schlüter

Dennenstraat te Eksel (gem. Hechtel-Eksel) Programma van Maatregelen

Inhoudstafel: Dankwoord p.3 Inleiding p.4 Hoofdstuk 1: Evolutionisme p.5 Hoofdstuk 2: Creatonisme p.12

Praktische opdracht Biologie Evolutie van de Mens

Ze gebruikten bijna alleen maar streepjes omdat ze het snel en makkelijk in stenen wilden krassen. Rondjes waren erg moeilijk!

Meer grip op de vroege prehistorie

Levenswijze van jagers-verzamelaars. CC Naamsvermelding-GelijkDelen 4.0 Internationale licentie.

Antwoordkernen bij Eureka 1 Prehistorie H. 1 t/m 4

De jager-verzamelaar werd boer. Een archeologische kijk op een evolutionaire challenge.

Oerboeren in de Friese Wouden.

Informatie in de evolutie: hoe materie de geest kreeg

DE EVOLUTIE VAN DE MENS

Antwoorden bij Hoofdstuk 1 Tijd van jagers en boeren. Oriëntatie op het tijdvak

Empathie. Natuurlijk gegeven van een evolutionaire moraal

De Zwarte Woestijn. geeft steeds meer geheimen prijs. Nieuw Nederlands onderzoek in het noordoosten van Jordanië

Talentagenda. Groeien vanuit je eigen talent

VAN VUISTBIJL TOT TRECHTERBEKER

De verhouding tussen mens, dier en natuur. bij jagers, verzamelaars en boeren zonder staat

De VOGGP Wat is eigenlijk een VOGGP? De V staat voor een verschijnsel. Wat zijn verschijnselen?

1 Landschap en klimaat in Turkije

Taalverwarring. Na de taalverwarring, verspreidde de mens zich over de aarde. Vanaf dat moment begonnen overal op aarde nieuwe culturen.

Diabetes prevalentie in Nederland. Type 2 Diabetes Mellitus Voeding in evolutionair perspectief Hanno Pijl h.pijl@lumc.nl

Type 2 Diabetes Mellitus Voeding in evolutionair perspectief Hanno Pijl h.pijl@lumc.nl. Diabetes prevalentie in Nederland

Type 2 Diabetes Mellitus Voeding in evolutionair perspectief Hanno Pijl h.pijl@lumc.nl

Diabetes, kanker en vaatziekten: de evolutie van welvaartsfenomenen Hanno Pijl LUMC, Afd Endocrinologie

11/26/2012. Kenozoicum

Archeologie en cultuurhistorie Strijpsche Kampen

G E S C H I E D E N I S - A A N T E K E N I N G E N H 1 / 2 / 3

INHOUD Boekdeel 1: Determinanten en Evolutie

Hoogteverschillen in Europa

De presentatie rond de trap

12/5/2012. Zoutafzettingen; bull s eye. Eocene Alveolina kalken bij Minerve

GROTE-LIJN-OVERZICHT VAN TIJDVAKKEN BEHANDELD IN LEERJAAR 1

Out of Africa: mtdna en Y chromosoom. Jean-Jacques Cassiman KuLeuven

WEST-VLAAMSE ARCHEOKRANT

Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 1, Nomaden worden stedelingen

Onderzoeksgroep Archeologie

BEGELEID ZELFSTANDIG LEREN GESCHIEDENIS

De VOGGP Wat is eigenlijk een VOGGP? De V staat voor een verschijnsel. Wat zijn verschijnselen?

Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 1

Meijel in de prehistorie. Middenneolitische bijl gevonden door Mart Heldens in 1962

Clustering van groepen complextypen. hoofdthema s PROGRAMMA KENNISKAART ARCHEOLOGIE

Alle buren zijn gelijk!

Tijd van jagers en boeren, de prehistorie, tot 3000 voor Christus

Hoe de tijd ontstond: Beweging en Evolutie. Henk F. Kauffman

Onder de grond. Archeologische vondsten in Vught

DE PREHISTORIE IN EUROPA

11. DE VROEGE PREHISTORIE (versie 1.0, geaccepteerd februari 2006)

OPGRAVING BEST-AARLE AFGEROND

RMB NOTITIE Quickscan archeologie Uden Eikenheuvelweg/Munterweg. Inleiding

Klimaatverandering Wat kunnen we verwachten?

DE ARCHEOLOGISCHE PREHISTORIE VAN ZUID-LIMBURG IR. J.P. DE WARRIMONT RIJCKHOLT

Tijd van jagers en boeren. Kenmerkende aspecten. 3. Ontstaan van de eerste stedelijke gemeenschappen. Waar? Vruchtbare Sikkel / Halvemaan

Hunebedden, grafheuvels en urnenvelden drs. B.I.M. Klijnstra Stakelbeek

De wetenschap van het leven

Hoe de tijd ontstond: Beweging en Evolutie

PREHISTORIE IN BOXTEL Dik Bol (auteur) Hans de Visser (tweede lezer) mei 2016

geschiedenis van de mens. Deel I jagers en verzamelaars Boek 2 de maatschappij Woord vooraf

Transcriptie:

Prehistorie van Europa (Prof. Dr. Ph. Crombé) HOOFDSTUK 1: CHRONOLOGIE EN MILIEU 1. CHRONOLOGIE VAN DE PREHISTORIE 1.1 Schrift 1.2 Technologische Evoluties 1.3 Economische Evolutie 1.4 Antropologische Evolutie 2. HET MILIEU 2.1 Geologie en Klimaat 2.2 Flora 2.3 Fauna

HOOFDSTUK 2: DE MENSELIJKE EVOLUTIE, DE VROEGSTE MENS, DE VROEGSTE MENS IN EUROPA 1. HOMINOÏDEN (40/35 MJ. TOT 10 MJ.) 1.1 Aegyptopithecus 1.2 Proconsul 1.3 Dryopithecus 1.4 Ramapithecus 1.5 Sivapithecus 1.6 Ouranopithecus 2. DE EVOLUTIE NAAR DE HOMINIDEN (TUSSEN 8 EN 6 MJ.) 3. HOMINIDAE (6 MJ. TOT 1 MJ.) 3.1 Sahelanthropus tchadensis 3.2 Orrorin tugenensis (Millennium Man) 3.3 Ardipithecus 3.4 Kenyanthropus platyops 3.5 Australopithecus 3.5.1 Australopithecus anamensis 3.5.2 Australopithecus afarensis 3.5.3 Australopithecus africanus 3.5.4 Australopithecus bahrelghazali 3.5.5 Australopithecus gahri 3.6 Paranthropus 3.6.1 Paranthropus aethiopicus 3.6.2 Paranthropus boisei 3.6.3 Paranthropus robustus (crassidens) 4. HOMO 4.1 Homo rudolphensis 4.2 Homo habilis 4.3 Homo ergaster / Homo erectus 4.4 Homo sapiens 4.4.1 Homo antecessor en Archaïsche homo sapiens (Homo heidelbergensis) 4.4.2 Homo sapiens neanderthalensis 4.4.3 Homo sapiens sapiens 4.5 Homo floresienis

HOOFDSTUK 3: DE JAGERS UIT HET PALEOLITHICUM IN EUROPA (1,5 MJ. TOT 12 000 BP) 1. HET VROEG PALEOLITHICUM (1,5 MJ. 300 000 BP) 1.1 Het Archaïsch Paleolithicum (1,5 mj. 500 000 BP) 1.2 Het Acheuleaan en het Clactoniaan 1.2.1 Nederzettingen 1.2.1.1 Inplanting 1.2.1.2 Inrichting 1.2.2 Overlevingsstrategieën 1.2.3 Ideologie 2. HET MIDDEN PALEOLITHICUM (300 000 40/35 000) 2.1 Technologie, industrieën 2.2 Bewoning en bewoningsstructuren 2.2.1 Inplanting 2.2.2 Inrichting 2.3 Sociale structuren 2.4 Overlevingsstrategieën 2.5 Ideologie en kunst 2.5.1 Symbolische objecten 2.5.2 Menselijke bijzettingen 3. HET LAAT PALEOLITHICUM (40 / 35 000 9500 BP) 3.1 Chronologie en milieu 3.2 Technologie, industrieën 3.2.1 Châtelperroniaan, Uluzziaan en Szeletiaan (40 000 35 / 33 000 BP) 3.2.2 Aurignaciaan (35 000 29 000 BP) 3.2.3 Gravettiaan / Périgordiaan (29 000 22 000 BP) 3.2.4 Solutreaan (22 000 17 000 BP) 3.2.5 Magdaleniaan (17 000 12 000 BP) 3.2.6 Hamburgiaan en Creswelliaan (12 500 12 000 BP) 3.3 Bewoning en bewoningsstructuren 3.3.1 Châtelperroniaan, Uluzziaan en Szeletiaan 3.3.2 Aurignaciaan 3.3.3 Gravettiaan / Périgordiaan 3.3.4 Magdaleniaan

3.4 Sociale structuren 3.5 Overlevingsstrategieën 3.6 Ideologie en kunst 3.6.1 Begravingen 3.6.2 Kunst 3.6.2.1 Rotskunst 3.6.2.2 Mobiele kunst 3.6.2.3 Sieraad, kledij 3.6.2.4 Andere

HOOFDSTUK 4: JAGER VERZAMELAARS IN HET FINAAL PALEOLITHICUM EN HET MESOLITHICUM (12 000 BP TOT HET 5 DE MILLENNIUM) 1. ALGEMENE INLEIDING 1.1 Evolutie van het milieu 1.2 Finaal/Epipaleolithische en mesolithische gemeenschappen 1.3 Chronologie 2. TECHNOLOGIE EN INDUSTRIE 2.1 Aziliaan en Federmesser 2.2 Ahrensburgiaan 2.3 Mesolithische culturen 2.3.1 Steenindustrie 2.3.2 Organische industrie 2.3.3 Aardewerk 3. BEWONING EN BEWONINGSSTRUCTUREN 3.1 Inplanting 3.2 Organisatie 3.2.1 Finaal Paleolithicum 3.2.2 Vroeg Mesolithicum 3.2.3 Laat Mesolithicum 4. SOCIALE STRUCTUREN 5. ECONOMIE EN OVERLEVINGSSTRATEGIEËN 5.1 Jacht 5.2 Visvangst en pluk 6. IDEOLOGIE EN KUNST 6.1 Graven 6.2 Kunst 6.2.1 Finaal Paleolithicum 6.2.2 Mesolithicum 6.3 Andere

HOOFDSTUK 5: HET VROEG NEOLITHICUM IN EUROPA (7 DE MILLENNIUM 5 DE MILLENNIUM BC) 1. DE NEOLITHISATIE 1.1 Waarom? 1.2 Hoe? 1.3 Gevolgen? 1.4 Wanneer en waar? 1.4.1 Het Epi Paleolithicum in de Levant (Israël / Syrië): vroege fase (18 000 12 000 BC) 1.4.2 Het Epi Paleolithicum in de Levant: late fase (12 000 9600 BC) 1.4.3 Akeramisch (pre pottery) Neolithicum in de Levant en erbuiten (9600 6900 BC) 2. NEOLITHISCHE STROMINGEN IN EUROPA 3. VROEG NEOLITHISCHE CULTUREN IN EUROPA 3.1 Nederzettingen en nederzettingsstructuren 3.1.1 Het Middellandse Zee gebied (7000 5500 BC) 3.1.2 Het Balkan gebied 3.1.3 Centraal en Westelijk Europa (5500 5000/4900 BC) 3.1.4 Het centraal en westelijk Middellands Zee gebied 3.2 Economie 3.2.1 Veeteelt 3.2.2 Landbouw 3.2.3 Uitwisseling van objecten 3.2.4 Relatie neolithische boeren en mesolithische jagers verzamelaars 3.3 Technologie en materiële cultuur 3.4 Ideologie en kusnt 3.4.1 Grafriten 3.4.2 Sociale structuren 3.4.3 Ideologie

HOOFDSTUK 6: HET MIDDEN EN LAAT NEOLITHICUM IN EUROPA (5 DE MIDDEN 4 DE MILLENNIUM BC) 1. NEDERZETTINGEN EN NEDERZETTINGSSTRUCTUREN 1.1 Zuid Oost Europa 1.1.1 Culturen 1.1.2 Nederzettingen 1.2 Centraal en Noord West Europa 1.2.1 Culturen 1.2.2 Nederzettingen 1.3 Zuid West Europa (Centrale en westelijke Middellandse Zee) 1.3.1 Culturen 1.3.2 Nederzettingen 2. ECONOMIE 2.1 Voedselvoorziening 2.1.1 Landbouw 2.1.2 Veeteelt 2.2 Uitwisseling ( handel ) 2.3 Mijnexploitatie 3. TECHNOLOGIE EN MATERIËLE CULTUUR 4. SOCIALE STRUCTUREN 5. IDEOLOGIE EN KUNST 5.1 Grafriten 5.2 Godsdienst

HOOFDSTUK 7: HET FINAAL NEOLITHICUM IN EUROPA (MIDDEN 4 DE MIDDEN 3 DE MILLENNIUM BC) 1. NEDERZETTINGEN EN NEDERZETTINGSSTRUCTUREN 1.1 Nederzettingen 1.1.1 Culturen 1.1.2 Nederzettingen 1.2 Grafrituelen