In welk landschap horen windmolens thuis? Het verhaal onder en achter de landschappen in de gemeente Enschede Dick Schlüter

Transcriptie

1 In welk landschap horen windmolens thuis? Het verhaal onder en achter de landschappen in de gemeente Enschede Dick Schlüter

2 Van IJstijden naar ons huidige Holoceen; ongeveer jaar geleden. Het klimaat als motor in de vorming van ons landschap!

3 Einde Saale IJstijd globaal jaar geleden. Stuwwallen, keileem, dekzand, rivier- en erosiedalen gaan het landschap bepalen.

4 Neanderthalers als jagers en verzamelaars actief tussen en jaar geleden (Eemien en Weichsel ijstijd)

5 Vuistbijl van rond de jaar oud van de Neanderthalers gevonden op een maisakker bij Lonneker door Suzanne van Tongeren. Het oudste cultuurhistorische voorwerp van Enschede

6 Veldonderzoek Steentijd archeologen Dick Stapert en Marcel Niekus bij Lonneker vanwege de vondst van de vuistbijl bij Lonneker.

7 Lonnekerberg en omgeving tijdens één van de warmere interstadialen. Hogere heuvels en een dieper Dinkeldal.

8 Verspreiding van Homo sapiens vanuit Afrika over de wereld vanaf ruim jaar geleden. Gaat net als bij de Neanderthalers om jagers en verzamelaars die geen invloed op het landschap hebben.

9 De Lonnekerberg tijdens het Pleniglaciaal van rond de jaar geleden. Door het ontbreken van begroeiing hebben poolwinden vrij spel. Er ontstaan (nieuwe) dekzandruggen en in luwte lemige gronden, beekdalen worden ten dele opgevuld en de stuwwalheuvels afgevlakt.

10 Invloed mens neemt toe vanaf de eerste landbouwers rond de jaar geleden langzaam maar zeker toe

11 Vindplaatsen Laat-Paleolithicum ruim jaar geleden en ontdekking de Laag van Usselo in Sprake van een toendralandschap.

12 Mesolithische pijlpunten tussen de en jaar oud en een monument aan de Cascade. Sprake van oerbossen.

13 De uitgestrekte oerbossen leggen het landschap rond de jaar geleden vast: eland, oeros, wild zwijn en edelhert

14 Verspreiding landbouwculturen

15 Jagers en verzamelaars van de Swifterbantcultuur contra boeren van de Michelsbergercultuur

16 Invloed mens op het landschap over de afgelopen jaar

17 Lonnekerberg van (Middeleeuwse) heide naar productiebos rond 1890 en naar gemengd loofbos en recreatie anno 2016.

18 Aamsveen van moeras naar (vergraven) hoogveen

19 Erve Elferink en de Elferinkes

20 In de IJzertijd en (Vroege) Middeleeuwen maken de oerbossen plaats voor maten, bouwkampen, essen en ontstaan er wegenpatronen tussen boerderijen en belangrijke nederzettingen die nog steeds in het landschap herkenbaar zijn.

21 Van de verschillende buurschappen groeide Enschede vanwege de ligging na het jaar 1000 uit tot een stedelijke nederzetting met een adellijke familie, een kerk, grachten en twee poorten.

22 De opkomst van de textielnijverheid in de 18 e eeuw zorgde voor de aanleg van bleken rondom Enschede naast vanaf de 19 e eeuw ontginningen ten gunste van boerenland, bosbouw en parken rondom textielvilla s zowel als bij de stad zoals bijv. het Volkspark en het Van Heekpark. Dit zorgt in relatie met de geomorfologie voor het ontstaan van verschillende landschappen in de gemeenten Lonneker en Enschede.

23 Een vliegveldlandschap in beweging

24 Campus Universiteit Twente vanaf de jaren zestig op voormalig landgoed

25 Een groot deel van de gemeente heeft thans een `bekleding met een stedelijke landschap als gevolg van de meer dan inwoners die er wonen, werken, winkelen, zich via infrastructuur verplaatsen zowel als er aangenaam verpozen.

26 Zwerfstenen achter gelaten door het landijs trekken nog steeds de aandacht.

27 Havens van Enschede. Een landschap voor windmolens en zonnepanelen?

28 Conclusie - De belangrijkste contouren van het landschap in de gemeente Enschede zijn ruim jaar geleden ontstaan. - De mens gaat vanaf ongeveer jaar geleden invloed uitoefenen op het landschap vanwege landbouw en veeteelt. - Het agrarische karakter van Enschede en omgeving wordt in de 18 e eeuw doorbroken door de opkomst van de textielnijverheid met als gevolg de aanleg van bleken. - De 19 e eeuw heeft ingrijpende veranderingen tot gevolg onder invloed van de markenverdelingen, de ontginningen, de inrichting van landgoederen en bosgebieden en de groei van de stad onder invloed van een explosieve toename van de bevolking. Het aantal verschillende landschappen binnen de gemeentegrenzen van Lonneker en Enschede neemt daardoor toe. - De gemeente is thans een groot stedelijk gebied met daar omheen een park waarin restanten van de in de 19 e en 20 ste eeuw gevormde landschappen nog aanwezig zijn en al of niet een beschermde status genieten onder invloed van bestemmingsplannen. - Windmolens lijken door hun kenmerken van techniek en energie eerder thuis te horen in een (industrieel) stedelijke context dan in een campus, recreatie, woonomgeving of plattelandscontext. -

29 Dank voor uw aandacht en zijn er nog vragen?