Meer grip op de vroege prehistorie
|
|
|
- Stefanie de Valk
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Meer grip op de vroege prehistorie methoden en technieken bij de zandwinlocatie in Woerden Alexander Verpoorte 27 september 2012 Faculteit der Archeologie
2 De laatste miljoen jaar een andere wereld
3
4
5
6
7
8
9 Universiteit Leiden. Bij Berendsen ons leer je de 2005 wereld kennen.
10 Vindplaatsen (selectie) natte zand/grind-winning Van der Meulen et al Geologie en Mijnbouw
11 Project Woerden Zandwinlocatie-uitbreiding (ZWL-U) (Ballast van Oord Grondstoffen v.o.f. ZLW I ZLW-U ZLW II
12 Snijkopzuiger Ajax Photo: Pieter Stoel
13 Archeologische begeleiding Photo: E.Kraaijkamp/H.vanEssen Photo: H.Engeldorp
14 Diepte als sleutel Datum & tijd Positie x,y Deipte z ±2m Datum Lithologie Cutter suction dredging
15 Geologisch onderzoek 0 0
16 Verdere analyse - OSL (IRSL - Infra-Red Stimulated Luminescence) - Zware mineralen - Pollen - Diatomeeen
17
18 - Koude mammoetsteppe - Mammoet, neushoorn, oeros, bison, paard - R.tarandus rendier - Warm klimaat - E.antiquus - bosolifant - Hippopotamus sp. nijlpaard - Ouder dan jaar - Mammuthus trogontherii - Stephanorhinus etruscus - Grote roofdieren - leeuw, hyena Photo: E.Kraaijkamp/H.vanEssen
19 Mimomys pusillus Mimomys savini
20
21 Depth m below local water level Stenen werktuigen N artefacts
22 Interpretatie scenario (voorlopig) Top-Base Unit Dominant lithology Fluvial style Drainage system Units Busschers 2008 Formation Age estimate 7-20m KR1 Sand & Gravel Braided R-M B4 Kreftenheye MIS 3 OSL ka 15-25m KR2 Sand (reworking underlying sediment) Hiatus Braided R-M B3 Kreftenheye MIS 3-4 OSL ka 20-30m BE1 Sand & Clay (Top: partly eroded, partly paleosol) Meandering M S2 Beegden OSL >370 ka MIS 11? 24-38m BE2 Gravel (reworked base, channel lag deposit ) Braided M S2 Beegden >BE1 Hiatus 31-c60m ST Sand Braided to meandering R-M Sterksel Augite very low: >490 ka Brunhes chron
23 Vroegste bewoning rond jaar geleden Hijma et al Journal of Quaternary Science
24 Landijs rond jaar geleden
25 Laatste ijstijd, ca jaar geleden Woerden Hijma et al Journal of Quaternary Science
26 Toekomstig onderzoek - vanuit wetenschappelijk perspectief - Systematische begeleiding van ontgrondingen - Team van specialisten - Geoarcheologisch ondergrondmodel - Publiciteitsstrategie - Herinrichting van zandwinlocaties - Motto: zandwinning als onderzoeksmiddel
27 Onderzoeksteam - P. Stoel (IJsselstein): archeologische begeleiding - T. van Kolfschoten (Univ.Leiden): zoogdierfauna - F. Busschers (TNO): geologie - Specialisten van o.a. VU Amsterdam, TU Delft, TNO Utrecht Met dank aan - Ballast van Oord Grondstoffen - Gemeente Woerden
28 Archeologische raamwerk Steenbewerking Bijvoorbeeld Europese mens-achtigen Jong-Paleolithicum ka 14C Midden-Paleolithicum MIS 8-9 / 300 ka Oud-Paleolithicum Mode 4 & 5 Mode 3 (micro-)klingen Levallois e.d. Mode 1 & 2 Bifaciale & afslagkern-technologie Creswell Gönnersdorf Lommersum Spy Maastricht-Belvedere Kesselt-op den Schans Schöningen Bilzingsleben Boxgrove Happisburgh 1 Pakefield Happisburgh 3 H. sapiens ka 14C H. neanderthalensis 130 ka (early neanderthals) H. heidelbergensis 600 ka 1.2 Ma: oudste stenen werktuigen in Europa (Atapuerca, Spanje) 1.8 Ma: oudste fossielen aan poort van Europa (Dmanisi, Georgië) 2.6 Ma: oudste stenen werktuigen (Gona, Ethiopië) H. erectus (H. antecessor)
1 Karlich. 1.1 Algemeen. 1.2 Locatie
1 Karlich 1.1 Algemeen In de groeve Kärlich (Neuwieder Bekken, Duitsland, waar de Moezel in de Rijn uitkomt) zijn op de bodem van de groeve Tertiaire kleien ontsloten. Hierop volgen afzettingen uit het
DE NOORDZEEBODEM, OOIT EEN DICHTBEVOLKT RIVIERENLANDSCHAP
DE NOORDZEEBODEM, OOIT EEN DICHTBEVOLKT RIVIERENLANDSCHAP Tine Missiaen Renard Centre of Marine Geology Universiteit Gent Studiedag Geologie en Archeologie onder de zeespiegel Provinciaal Domein Raversijde,
Tussen Maas en Rijn. De oudste vuurstenen artefacten uit Woerden? Krijn H.J. Boom
Tussen Maas en Rijn De oudste vuurstenen artefacten uit Woerden? Krijn H.J. Boom Afbeelding op omslag: selectie van de onderzochte vuurstenen artefacten Universiteit Leiden, Faculteit der Archeologie Naam:
Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap. Het landschap onder de. - Rivieren in de steentijd. Henk Weerts
Rijksdienst voor het Cultureel l Erfgoed Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap Het landschap onder de Noordzee - Rivieren in de steentijd Henk Weerts h.weerts@cultureelerfgoed.nl Het landschap
Bijlage III. Plangebied Van Voorst tot Voorststraat te Vught Archeologisch bureauonderzoek
Bijlage III Plangebied Van Voorst tot Voorststraat te Vught Archeologisch bureauonderzoek 1017 10 woningen en huisartsenpraktijk Van Voorst tot Voorststraat te Vught 11-6-2013 Bijlage III van X 5222
2,3 meter grof grind en grindig, grof bruin zand. Aan de basis hoekige keien en blokken (sommige gespleten. De unit ligt erosief op unit 4
Rhenen In een aantal groeves in de buurt van Rhenen komen pleistocene lagen aan de dag. Op de foto is een overzicht te zien van de Groeve Kwintelooyen (circa 1955). ndere groeven in het gebied geven een
Jagers met pijl en boog.
Jagers met pijl en boog. Inleiding. In zijn wondermooie boek Onze vroegste voorouders (2017, Uitgeverij Bert Bakker, Amsterdam, 607 blz) behandelt de Leidse archeoloog Prof. Louwe Kooijmans de herkomst
Achtergrond Oervondstchecker. Bedenkers: Onno van Tongeren Wil Borst
Achtergrond Oervondstchecker Bedenkers: Onno van Tongeren Wil Borst Bij de uitvoering van Maasvlakte 2 (periode 2008 2013) was de aannemer (PUMA) verplicht om een zandboekhouding bij te houden. Welke Sleephopperzuiger
Een veranderend klimaat: Lessen van de sedimentaire geschiedenis van Nederland (e.o.)
Een veranderend klimaat: Lessen van de sedimentaire geschiedenis van Nederland (e.o.) De nuchtere / ontnuchterende blik van een sedimentair geoloog Dr. Joep Storms Associate professor Technische Universiteit
Ontdek de ondergrond. 3D informatie toegepast in het veenweidegebied Roula Dambrink, Jan Stafleu
Ontdek de ondergrond 3D informatie toegepast in het veenweidegebied Roula Dambrink, Jan Stafleu Geologische Dienst Nederland Onderdeel van TNO Doel: geowetenschappelijke data beheren en beschikbaar stellen,
Onder onze voeten Schoolbezoek Min40Celsius. Lesbrief
Onder onze voeten Schoolbezoek Min40Celsius Lesbrief Lesbrief Onder onze voeten U gaat met uw klas een bezoek brengen aan Min40Celsius, aan de hand van deze lesbrief kunt het bezoek (kort) voorbereiden.
En toen kwam Darwin. On the origin of species. 1. Het ontstaan van het leven. Fossielen. 2. Getuigen van deevolutietheorie
On the origin of species En toen kwam Darwin 1. Het ontstaan van het leven 2. Getuigen van deevolutietheorie Verklaring voor het ontstaan van leven komt voor in alle culturen. Creationisme Nemen de bijbel
Het BCP door een geologisch/archeologische bril
Het BCP door een geologisch/archeologische bril Maikel De Clercq Maikel.DeClercq@Ugent.be Studiedag Archeologie en Onderwaterlandschap Inhoud 1. Wat is de relatie tussen geologie en archeologie? 2. Hoe
Ik houd mijn spreekbeurt over de eerste mensen en mensachtigen op aarde, zoals de Neanderthalers.
Ik houd mijn spreekbeurt over de eerste mensen en mensachtigen op aarde, zoals de Neanderthalers. Ik vind het zelf erg leuk om hier meer over te weten, heb hier veel over opgezocht en wil jullie daar nu
Dutch Summary Dit proefschrift doet verslag van een analyse van het foerageergedrag van Neanderthalers (Homo neanderthalensis). De vraagstelling die aan het onderzoek ten grondslag lag is tweeledig. Een
Voor het resultaat van ons onderzoek vragen wij in dit artikel uw aandacht. Jonny Offerman-Heykens
het late middenpaleolithicum van het gooi Dit artikel is eerder verschenen in Archeoforum 3 (1998) - ISSN1386-6095 Jonny Offerman-Heykens Inleiding In de loop der jaren is het aantal middenpaleolithische
Fossiele knaagdieren uit Zuidoost Europa Servië en Bosnië & Herzegovina
NGV 20-09-2014 Nederlandse Geologische Vereniging (NGV) Thema: fossiele vertebraten Fossiele knaagdieren uit Zuidoost Europa Servië en Bosnië & Herzegovina Wilma Wessels Departement Aardwetenschappen Universiteit
Voor/na het bezoek. Museum voor Natuurwetenschappen.be Vautierstraat, 29 1000 Brussel info@natuurwetenschappen.be
Voor/na het bezoek Museum voor Natuurwetenschappen.be Vautierstraat, 29 1000 Brussel info@natuurwetenschappen.be Wat is de prehistorie? Prehistorie betekent letterlijk voorgeschiedenis, het tijdperk voor
PALEONTOLOGISCHE RESTEN AFKOMSTIG UIT HET BELGISCHE DEEL VAN DE NOORDZEE OF AANGETROFFEN OP DE AANPALENDE STRANDEN
IWT SBO PROJECT 120003 SEARCH Archaeological heritage in the North Sea Development of an efficient assessment methodology and approach towards a sustainable management policy and legal framework in Belgium.
Pleistocene zoogdieren uit zuiggaten rond Arnhem
Grondboor en Hamer, jrg. 42, no. 6, p. 158-164, 7 fig., december 1988 Pleistocene zoogdieren uit zuiggaten rond Arnhem G.F. Willemsen* Langs de rivieren rond Arnhem ligt een aantal zuiggaten, dat al gedurende
Prehistorie van Europa
Prehistorie van Europa (Prof. Dr. Ph. Crombé) HOOFDSTUK 1: CHRONOLOGIE EN MILIEU 1. CHRONOLOGIE VAN DE PREHISTORIE 1.1 Schrift 1.2 Technologische Evoluties 1.3 Economische Evolutie 1.4 Antropologische
fossielen en evolutie
fossielen en evolutie determinatietabel fossiele kiezen van Pleistocene landzoogdieren uit Nederland handleiding tabel waarvoor is deze tabel bedoeld? Met deze tabel kan je fossiele kiezen van een aantal
Opgravingen in Ruien - Rosalinde (gem. Kluisbergen) : van een prehistorisch kampement uit de ijstijd tot de Romeinse periode
Opgravingen in Ruien - Rosalinde (gem. Kluisbergen) : van een prehistorisch kampement uit de ijstijd tot de Romeinse periode Het onderzoeksgebied vanuit de lucht bekeken (Foto: Birger Stichelbaut). De
Werkstuk Biologie Evolutie van de mens
Werkstuk Biologie Evolutie van de mens Werkstuk door een scholier 2033 woorden 27 januari 2011 6,2 101 keer beoordeeld Vak Methode Biologie Biologie voor jou Inleiding. Ik heb voor dit onderwerp gekozen
EXCURSIE TE RHENEN OP 13 OKTOBER 1990 van de LANDELIJKE WERKGROEP STEENTIJD
EXCURSIE TE RHENEN OP 13 OKTOBER 1990 van de LANDELIJKE WERKGROEP STEENTIJD Voordracht door Jaap de Vlieger uit Driebergen 1. Even wat geologie van Midden-Nederland We kennen veel tijdvakken bij de ontstaansgeschiedenis
De potentie van diepe geothermie voor de transitie naar duurzame energie. Technologische kansen voor de Nederlandse industrie
De potentie van diepe geothermie voor de transitie naar duurzame energie Technologische kansen voor de Nederlandse industrie Diepe geothermie heeft vele voordelen Characteristics Geothermal Geothermal
opgraven, luidt het devies!
Voorstel voor een researchprogramma betreffende het middenpaleolithicum van Noord-Nederland opgraven, luidt het devies! Lammert Postma Inleiding In eerder gepubliceerde artikelen is gewezen op het gevaar
Beschrijving lithostratigrafische eenheid
Nederlands Instituut voor Toegepaste Geowetenschappen TNO Princetonlaan 6 Postbus 80015 3508 TA Utrecht tel. 030 256 48 50 fax 030 256 48 55 Beschrijving lithostratigrafische eenheid Naam beschrijver:
geschiedenis van de mens. Deel I jagers en verzamelaars. Boek 1 van Pan tot homo sapiens Woord vooraf
Woord vooraf In 1984, 24 jaar geleden studeerde in de Vakgroep Nieuwste Geschiedenis van de Universiteit Gent een jongeman af aan wie ik de opdracht had gegeven een eindverhandeling te schrijven over de
De resten van zoogdieren uit de Noordzee
Grondboor en Hamer 1 1983 pag. 4-7 3 ill. Oldenzaal, februari 1983 De resten van zoogdieren uit de Noordzee door G. Kortenbout van der Sluijs Veel vissers vangen in hun netten behalve vissen ook beenderen
3D modellering bij de Geologische Dienst Nederland
3D modellering bij de Geologische Dienst Nederland Michiel van der Meulen Jan Gunnink Erik Simmelink 1 maatschappelijk thema schaarste duurzaamheid veiligheid kwaliteit van leven overheidsbestedingen concurrentiekracht
Lesbrief BIJZONDERE SCHATTEN OPDRACHT 1 - SCHATGRAVEN IN DE NOORDZEE
Lesbrief Tweede fase voortgezet onderwijs - HAVO/VWO BIJZONDERE SCHATTEN De haven van Rotterdam wordt te klein. Voor de in- en uitvoer van goederen is meer ruimte nodig in de haven. Daarom komt er een
Excursie zand en grindwinning Azewijnse Broek in Netterden en IJstijdenmuseum Varsselder.
P a g i n a 1 Excursie zand en grindwinning Azewijnse Broek in Netterden en IJstijdenmuseum Varsselder. Op zondag 8 november 2015 verzamelden wij om 10.30u met 13 leden bij de ingang van het IJstijdenmuseum,
Finding the Needle in the Haystack by Using Knowledge of Mesolithic Human Adaptation in a Drowning Delta
Special Volume 3 (2012), pp. 17 24 Henk Weerts Andrea Otte Bjørn Smit Peter Vos Dimitri Schiltmans Wouter Waldus Wil Borst Finding the Needle in the Haystack by Using Knowledge of Mesolithic Human Adaptation
Hoe geologen de Oudheid ontraadselen. Patrick Degryse Aard- en Omgevingswetenschappen, Geologie
Hoe geologen de Oudheid ontraadselen Patrick Degryse Aard- en Omgevingswetenschappen, Geologie Archeologie en geologie Archeologie: reconstructie van het leven van vroeger in al zijn aspecten Kunst, cultuur,
Papendrecht, Westeind 25, gemeente Papendrecht (ZH). Archeologisch en cultuurhistorisch bureauonderzoek. Transect-rapport 528 (concept 1.
1. ALGEMENE GEGEVENS Titel Auteur(s) Autorisatie Gemeente Papendrecht, Westeind 25, gemeente Papendrecht (ZH). Archeologisch en cultuurhistorisch bureauonderzoek. Transect-rapport 528 (concept 1.0) H.
Beleef de prehistorie HUNEBEDQUIZ. Door: Nadine Lemmers 1 februari 2016
Beleef de prehistorie HUNEBEDQUIZ Door: Nadine Lemmers 1 februari 2016 RONDE 1: HUNEBEDDEN 1. Wat is een hunebed? A. Een graf B. Een huis C. Een opslag D. Weten we niet 2. Hoe oud zijn de Nederlandse hunebedden?
Meijel in de prehistorie. Middenneolitische bijl gevonden door Mart Heldens in 1962
Meijel in de prehistorie Middenneolitische bijl gevonden door Mart Heldens in 1962 12 TITEL Van middenpaleolieten in de Polder tot de neolithische bijl van het Platveld Eén van de doelstellingen van heemkundevereniging
DE OUDE STEENTIJD VAN RHENEN EN DE HEER LIEUWEN
DE OUDE STEENTIJD VAN RHENEN EN DE HEER LIEUWEN Wanneer er iemand bekend is met de oude Steentijd van Rhenen, dan is het wel de heer L.A. Lieuwen. Reeds als kind van twaalf jaar vond hij een stenen beitel
De Rijn. Algemeen. Chronologisch signaal
De Rijn Algemeen De sedimentatiegebieden van de Rijn weerspiegelen de tectoniek van Noord-West Europa: een zeer rustige sedimentatie in het Mioceen (o.a. bruinkoolmoerassen), een wat grovere afzetting
Maasvlakte 2 (Port of Rotterdam) - Hoe werkt Malta op zee? Een case study. Andrea Otte Senior Beleidsmedewerker Maritiem Erfgoed
Maasvlakte 2 (Port of Rotterdam) - Hoe werkt Malta op zee? Een case study Andrea Otte Senior Beleidsmedewerker Maritiem Erfgoed 2 3 Maasvlakte 2 Project 2000 hectare nieuw land in zee 240 miljoen m3 zand
Studeren in het Buitenland. Psychologie Universiteit Leiden Oktober 2013
Studeren in het Buitenland Psychologie Universiteit Leiden Oktober 2013 Dieuwerke de Groot Buitenlandcoördinator Psychologie Kamer 2A55 dgroot@fsw.leidenuniv.nl Programma Waarheen? Selectie en Aanmelding
van ijzig verleden tot bloeiende toekomst
van ijzig verleden tot bloeiende toekomst Hondsrug Flora en Fauna van ijzig verleden tot bloeiende toekomst Docent Kees Boele Hondsrug flora en fauna, van ijzig verleden tot bloeiende toekomst 18 juni:
1 De groeve bij Loenermark
1 De groeve bij Loenermark 1.1 Inleiding Op de Veluwe, nabij Loenermark gemeente Loenen, liggen gestuwde lagen ontsloten in een grindgroeve (althans dat was in 1962). Hierover is door Polak gepubliceerd
1. Ontstaan van de mens
1. Ontstaan van de mens Zoals je wel weet hebben de mens en de mensapen dezelfde voorouders. We stammen dus niet af van de mensapen maar we hadden wel dezelfde voorouders. Hoe deze splitsing is kunnen
Werkbladen Voortgezet onderwijs. Naam leerling:
Werkbladen Voortgezet onderwijs Naam leerling: Inhoud: Uitleg werkblad Dit werkblad hoort bij de film Giganten uit de IJstijd. Een film die je meeneemt naar de laatste ijstijd, zo n 116.000 tot 10.000
DE STEENTIJD VAN NEDERLAND
DE STEENTIJD VAN NEDERLAND Tweede druk Onder redactie van: Jos Deeben Erik Drenth Marie-France van Oorsouw Leo Verhart ARCHEOLOGIE 11/12 Redactie voor dit nummer: Jos Deeben Erik Drenth Marie-France van
Gebruik de informatie over het Tsjaadmeer op de vorige bladzijde om onderstaande vragen te beantwoorden.
10.000 8000 6000 4000 2000 0 1000 n.chr. diepte in meters TSJAADMEER Figuur 1 toont de niveauveranderingen van het Tsjaadmeer, in de Noord-Afrikaanse Sahara. Ongeveer 20.000, tijdens de laatste ijstijd,
De Dmanisi-schedel: Verkeerde plek, verkeerde tijd en verkeerde herseninhoud
De Dmanisi-schedel: Verkeerde plek, verkeerde tijd en verkeerde herseninhoud door John de Vos Nederlands Centrum voor Biodiversiteit, Naturalis, Leiden vos@naturalis.nnm.nl Van eind november vorig jaar
BEGELEID ZELFSTANDIG LEREN GESCHIEDENIS
BEGELEID ZELFSTANDIG LEREN GESCHIEDENIS BZL 1-30 september 2007 WERKBRIEF Naam: Klas: Legende individueel per twee in groep Nr: Verplichte opdracht Vrije opdracht Correctie met sleutel Pc nodig BZL 1 Werken
6,7. Praktische-opdracht door een scholier 2169 woorden 28 juni keer beoordeeld. Inleiding
Praktische-opdracht door een scholier 2169 woorden 28 juni 2005 6,7 64 keer beoordeeld Vak ANW Inleiding Ons verslag gaat over Het ontstaan van de hedendaagse mens. We hebben dit verslag geschreven naar
Rendierjagers. in Westerveld. Leidraad voor de leerkracht. en méér
Rendierjagers en méér inwesterveld Leidraadvoordeleerkracht Inleiding Rendierjagers en méér in Westerveld is een educatief erfgoedproject voor groep 7 en 8 van het basisonderwijs. Het is een project van
Beschrijving lithostratigrafische eenheid
Nederlands Instituut voor Toegepaste Geowetenschappen TNO Princetonlaan 6 Postbus 80015 3508 TA Utrecht tel. 030 256 48 50 fax 030 256 48 55 Beschrijving lithostratigrafische eenheid Naam beschrijver:
Risico's en veiligheid
Risico's en veiligheid Nationaal Symposium Schoon Fossiel voor Nederland Mart van Bracht, Directeur Kennis, TNO B&O Infrastructuur voor schoonfossiele energie Risicobeheersing Operationele fase Post-operationele
EVOLUTIE VAN OERSOEP TOT OERMENS. College 6 Evolutie mens
EVOLUTIE VAN OERSOEP TOT OERMENS College 6 Evolutie mens PROGRAMMA 1. Aarde en Kosmos, van Big Bang tot Oersoep 2. Ontwikkeling van het leven in zee 3. Verovering van het land 4. Bloeitijd van zaadvarens
EVOLUTIE VAN OERSOEP TOT OERMENS. College 6 Evolutie mens
EVOLUTIE VAN OERSOEP TOT OERMENS College 6 Evolutie mens PROGRAMMA 1. Aarde en Kosmos, van Big Bang tot Oersoep 2. Ontwikkeling van het leven in zee 3. Verovering van het land 4. Bloeitijd van zaadvarens
Bodemkundig onderzoek Meierend, Retie (B) J. Wijnen
Bodemkundig onderzoek Meierend, Retie (B) J. Wijnen 2017 1. Administratieve gegevens Laagland Archeologie VOF werd door LSG bvba aangesteld om een landschappelijk booronderzoek uit te voeren op een terrein
Fossiele resten van zoogdieren uit Laat-Pleistocene sedimenten in de regio Zwolle
Grondboor i en Hamer ï 1983 pag. 8-16 6 ill. ldenzaal, februari 1983 Fossiele resten van zoogdieren uit Laat-Pleistocene sedimenten in de regio Zwolle door H. Hidding INLEIDING In de omgeving van de stad
Out of Africa: mtdna en Y chromosoom. Jean-Jacques Cassiman KuLeuven
Out of Africa: mtdna en Y chromosoom Jean-Jacques Cassiman KuLeuven 12.05.2007 Kern DNA CME 06 CME 06 CME 06 Start in 2007: twee zonen per generatie (25j) In 2258 (10 generaties of 250 jaar) zullen er
NEANDERTALER-VONDSTEN IN OVERIJSSEL
artikel @ rcheoforum 30 oktober 2002 een inventarisatie van middenpaleolithische vondsten NEANDERTALER-VONDSTEN IN OVERIJSSEL door Dick Schlüter De oudste prehistorische voorwerpen uit de provincie Overijssel
Geo-Impuls Webportaal Betrouwbaar Ondergrondmodel. Arjan Venmans - Deltares
Geo-Impuls Webportaal Betrouwbaar Ondergrondmodel Arjan Venmans - Deltares Geo-Impuls Webportaal Betrouwbaar Ondergrondmodel Wat is het? Waarom is het nodig? Wat is er te vinden? Hoe werkt het? Wat is
TIJDLIJN. Een reis door de geschiedenis
De OERKNAL! Wetenschappers denken dat zo n 13,7 miljard aardse jaren geleden alles in het heelal samengeperst was tot een gloeiend heet punt. Tijdens een enorme oerexplosie ontstonden uit dat punt materie
Lesbrief BIJZONDERE SCHATTEN OPDRACHT 1 - SCHATGRAVEN IN DE NOORDZEE
Lesbrief Onderbouw voortgezet onderwijs - VMBO BIJZONDERE SCHATTEN De haven van Rotterdam wordt te klein. Voor de in- en uitvoer van goederen is meer ruimte nodig in de haven. Daarom komt er een uitbreiding
BRO Basisregistratie Ondergrond
Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties BRO Basisregistratie Ondergrond in de BRO Domein bodem- en grondonderzoek 1. Geotechnisch sondeeronderzoek 2. 3. Wandonderzoek 4. Geo-elektrisch
List of publications
List of publications 122 List of publications Hoogendam J, Parlevliet ET, Miclea R, Lowik CW, Wit JM, Karperien M. Novel early target genes of parathyroid hormone-related peptide in chondrocytes. Endocrinology
Prehistorie van Europa (Prof. Dr. Ph. Crombé)
Prehistorie van Europa (Prof. Dr. Ph. Crombé) HOOFDSTUK 1: CHRONOLOGIE EN MILIEU 1. CHRONOLOGIE VAN DE PREHISTORIE 1.1 Schrift 1.2 Technologische Evoluties 1.3 Economische Evolutie 1.4 Antropologische
1 De leeftijd van het Belvedèrien
1 De leeftijd van het Belvedèrien 1.1 Introductie In de zomer van 1987 is in de grindgroeve Belvedère nabij Maastricht onderzoek gedaan naar vuursteenartefacten die werden aangetroffen in fijnkorrelige
OPLEIDINGSONDERDELEN VOOR DE FACULTEIT ECONOMISCHE EN SOCIALE WETENSCHAPPEN KIES JE OPLEIDING WAARUIT JE VAKKEN WENST OP TE NEMEN:
OPLEIDINGSONDERDELEN VOOR DE FACULTEIT ECONOMISCHE EN SOCIALE WETENSCHAPPEN ALS GASTSTUDENT KIES JE OPLEIDING WAARUIT JE VAKKEN WENST OP TE NEMEN: BACHELOR OF SCIENCE IN POLITIEKE WETENSCHAPPEN BACHELIER
Invloed van menselijke ingrepen en klimaatsverandering op de evolutie van zoet-zoutwaterverdeling in het Vlaamse kustgebied
Invloed van menselijke ingrepen en klimaatsverandering op de evolutie van zoet-zoutwaterverdeling in het Vlaamse kustgebied Luc Lebbe Onderzoeksgroep Grondwatermodellering Vakgebied Geologie en Bodemkunde
Kijk eens naar de grond. Een blik op het Hagelandse prehistorische bodemarchief
Winar Wingense archeologische dienst KONINKLIJKE VLAAMSE ACADEMIE VAN BELGIË VOOR WETENSCHAPPEN EN KUNSTEN Kijk eens naar de grond. Een blik op het Hagelandse prehistorische bodemarchief 2011 Pierre M.
OPLEIDINGSONDERDELEN VOOR DE FACULTEIT ECONOMISCHE EN SOCIALE WETENSCHAPPEN EN SOLVAY BUSINESS SCHOOL ALS GASTSTUDENT
OPLEIDINGSONDERDELEN VOOR DE FACULTEIT ECONOMISCHE EN SOCIALE WETENSCHAPPEN EN SOLVAY BUSINESS SCHOOL ALS GASTSTUDENT KIES JE OPLEIDING WAARUIT JE VAKKEN WENST OP TE NEMEN: BACHELOR OF SCIENCE IN POLITIEKE
Presenteert. De Nationale kennisquiz Archeologie 2013
Presenteert De Nationale kennisquiz Archeologie 2013 De quizmasters: Jan-Willem Oudhof Al komt het water nog zo hoog Chris Sueur Op een wierde lig je altijd droog 2 De spelregels Er zijn vragen uit verschillende
Beschrijving lithostratigrafische eenheid
Nederlands Instituut voor Toegepaste Geowetenschappen TNO Princetonlaan 6 Postbus 80015 3508 TA Utrecht tel. 030 256 48 50 fax 030 256 48 55 Beschrijving lithostratigrafische eenheid Naam beschrijver:
Ontdek het verborgen verleden van Schokland
Ontdek het verborgen verleden van Schokland Methodelink bij het lespakket Archeoroute Schokland De culturen en landschappen op Schokland vormen een veelzijdig onderwerp voor uw les in de groepen 6, 7 en
Plan van Aanpak. PvA A I / Johan de Wittlaan 13 te Woerden (gemeente Woerden) 1
Plan van Aanpak Johan de Wittlaan 13 te Woerden (gemeente Woerden) Projectnr. A16-085-I, september 2016, versie: 1 Auteur: dr. P.T.A. de Rijk Verkennend booronderzoek Veldwerk Inleiding: Onderzoeksvragen:
Opdracht 1 en 2. Voorbeeld: Deze toets is dat wel moeilijk; maar het toen is erg belangrijk dat je laat hondje zien wat je kunt.
leestoets Opdracht 1 en 2 In de volgende teksten staan heel wat woorden te veel. Dat komt doordat er iets fout is gelopen bij het printen van de teksten: er zat een virus op de computer en daardoor zijn
vissen amfibieën reptielen zoogdieren dinosauriërs primaten
Big Bang eencelligen meercellige wieren + dieren vissen amfibieën reptielen dinosauriërs zoogdieren primaten Australopithecus Waarom liep de Australopithecus rechtop? De eerste mens, de Australopithecus,
Betreft: WWF project Cedla (VU en Object Vision). Onderdeel geologie Suriname
Betreft: WWF project Cedla (VU en Object Vision). Onderdeel geologie Suriname DD: 12 februari 2013 Voor: Pitou van Dijck, CEDLA Van: Ronnie Lassche, Mathilde Molendijk (VU) Aanleiding We gaan ervan uit
Zwarte vuurstenen uit het Midden- Paleolithicum in Nederland
Zwarte vuurstenen uit het Midden- Paleolithicum in Nederland Lykke Johansen 1, Marcel Niekus 2 & Dick Stapert 3 Zwarte patina is een grijsgroenige tot diepzwarte verkleuring van het oppervlak van vuurstenen
Het gebruik van Thorium/Kalium metingen als indicator voor klimaat in het Midden-Pleistoceen
Het gebruik van Thorium/Kalium metingen als indicator voor klimaat in het Midden-Pleistoceen Inleiding In de zomer van 2005 is op de terreinen van de Tilburgsche Waterleiding-Maatschappij een put herboord.
Archeologisch onderzoek locaties Oranjehof en Appelgaard
Archeologisch onderzoek locaties Oranjehof en Appelgaard Inventariserend veldonderzoek GRONTMIJ ARCHEOLOGISCHE RAPPORTEN 201 Archeologisch onderzoek locaties Oranjehof en Appelgaard Inventariserend veldonderzoek
Nominaal is normaal bij FSW
Nominaal is normaal bij FSW Effect op studiekeuze, instroom, rendement/ studieresultaten en zelfstudietijd Prof. dr. H.T. van der Molen, Decaan Faculteit Sociale Wetenschappen Dr. G.J.A. Baars (Risbo)
Terugblik. - stedenreizen / EEPD / stadswandeling. - lustrum
100 %?! Terugblik - stedenreizen / EEPD / stadswandeling - lustrum Site: - vakinhoud PTA - examenreglement BOOR Toetsweken Periode 1:- 10 t/m 18 oktober SE's - profielwerkstuk, literatuurlijst - 18 t/m
NEANDERTHALERS BIVAKKEERDEN IN DRENTHE
NEANDERTHALERS BIVAKKEERDEN IN DRENTHE Het waren de allereerste logees in Noorderland: de Neanderthalers. Zo n 50.000 jaar geleden, toen Drenthe nog een toendra was, sloegen deze mensachtigen vlakbij Assen
Neushoorns in Woerden
\ Neushoorns in Woerden Een soortdeterminatie op basis van leistoceen kiesmateriaal uit ZWII Studentnummer: 00 egeleider: rof dr T van Kolfschoten achelorscriptie Archeologie eiden, juli 008 Afbeelding
Beschrijving lithostratigrafische eenheid
Nederlands Instituut voor Toegepaste Geowetenschappen TNO Princetonlaan 6 Postbus 80015 3508 TA Utrecht tel. 030 256 48 50 fax 030 256 48 55 Beschrijving lithostratigrafische eenheid Naam beschrijver:
Prehistorische Klimaatveranderingen
Universiteit Utrecht Prehistorische Klimaatveranderingen De aarde als systeem en de broeikaswereld van het verleden Appy Sluijs Departement Aardwetenschappen, Faculteit Geowetenschappen, Universiteit Utrecht
Evolutie aan het werk, en waar komen wij vandaan? Evolutie aan het werk, en waar komen wij vandaan?
/0/08 Evolutie aan het werk, en waar komen wij vandaan? Evolutie aan het werk, en waar komen wij vandaan? /0/08 Soorten Darwin (859) /0/08 Natuurlijke selectie Agama agama Theridion grallator /0/08 voorkomen
RING ZUID GRONINGEN HAALBAAR DANKZIJ COMBINATIE HEREPOORT
dia 1 RING ZUID GRONINGEN HAALBAAR DANKZIJ COMBINATIE HEREPOORT Helperzoomtunnel Jan Pieter Schuitemaker Helperzomtunnel dia 3 Geologie Noordoost Nederland GEOLOGISCHE ONTWIKKELINGEN WAAR WE IN DE GEOTECHNIEK
Nieuw Delft veld 3 en 8 (westelijk deel)
Delftse Archeologische Notitie 122 Nieuw Delft veld 3 en 8 (westelijk deel) Een verkennend booronderzoek Bas Penning Delftse Archeologische Notitie 122 Nieuw Delft veld 3 en 8 (westelijk deel) Een verkennend
VOORBEREIDING DOCENTENHANDLEIDING INFORMATIE
VOORBEREIDING DOCENTENHANDLEIDING INFORMATIE 1 Utrecht, 2013 Beste docent, Wij hopen u en uw groep binnenkort te mogen verwelkomen in het Centraal Museum, waar u met de groep deelneemt aan het programma
Groene ICT en Duurzame ontwikkeling: Meters maken in het HO. 31-1-2013 Groene ICT en Duurzame ontwikkeling
: Meters maken in het HO Visie ICT groeit, ongecontroleerd, in een ijzingwekkend tempo. In hetzelfde tempo groeit onze afhankelijkheid, ongecontroleerd. Dit levert een enorm spanningsveld waarvan weinig
Beschrijving lithostratigrafische eenheid
Nederlands Instituut voor Toegepaste Geowetenschappen TNO Princetonlaan 6 Postbus 80015 3508 TA Utrecht tel. 030 256 48 50 fax 030 256 48 55 Beschrijving lithostratigrafische eenheid Naam beschrijver:
De archeologie van Weert-Nederweert van de prehistorie tot de Middeleeuwen
De archeologie van Weert-Nederweert van de prehistorie tot de Middeleeuwen dr. H.A. Hiddink senior-archeoloog VUhbs, Amsterdam cursus Weerterlogie, 17-02-2016 Geologie - hooggelegen rug in Roerdalslenk
0 Archeologische begeleiding (AB) Opsteller Naam, adres, telefoon, datum paraaf Auteur
Programma van Eisen Conform KNA versie 3.2 (vanaf 06-04-2015) Locatie Projectnaam Plaats binnen archeologisch proces 0 IVO Opwater 0 IVO Onderwater 0 Opgraven 0 Archeologische begeleiding (AB) Opsteller
Nationale Informatievoorziening Bodembeweging. Niels Kinneging Marnix Van den Brande
Nationale Informatievoorziening Bodembeweging Niels Kinneging Marnix Van den Brande Persoonlijk - Niels Kinneging Geofysicus Vanuit Rijkswaterstaat gedetacheerd bij Deltares Bezig met opzetten NIB - Marnix
De opbouw van de ondergrond en WTI-SOS
De opbouw van de ondergrond en WTI-SOS WTI Stochastische OndergrondSchematisatie WTI-SOS Marc Hijma Projectleider WTI-SOS 4 juni 2015 Stochastisch Stochastisch = willekeur met een patroon Verdronken Land