Opgravingen in Ruien - Rosalinde (gem. Kluisbergen) : van een prehistorisch kampement uit de ijstijd tot de Romeinse periode

Transcriptie

1 Opgravingen in Ruien - Rosalinde (gem. Kluisbergen) : van een prehistorisch kampement uit de ijstijd tot de Romeinse periode Het onderzoeksgebied vanuit de lucht bekeken (Foto: Birger Stichelbaut). De archeologische dienst van SOLVA voerde op de terreinen achter de kerk te Ruien (gem. Kluisbergen) een opgraving uit. De aanleiding hiervoor is de geplande realisatie van de woonverkaveling Rosalinde door SOLVA, in opdracht van de gemeente. De terreinen, gelegen vlakbij de Schelde, blijken een rijke geschiedenis te hebben. We vatten de eerste boeiende resultaten van deze opgraving alvast even samen. Archeologen aan het werk in Ruien.

2 Een kampplaats uit de laatste ijstijd De oudste vondsten behoren toe aan een heel bijzondere vindplaats. Na jaar afgedekt in de leembodem, zag een prehistorische kampplaats opnieuw het zonlicht. Het kamp was een kortstondige halteplaats van jagers-verzamelaars die migrerende kuddes rendieren volgden langsheen de Schelde. De site dateert uit de eindfase van de laatste ijstijd, toen het in onze streken bijzonder koud was. Goed bewaarde prehistorische kampementen uit deze periode zijn in de ruime regio bij opgravingen nog niet aangetroffen. De site te Ruien leverde dan ook een schat aan informatie op over deze verre voorouders. De archeologen troffen op de site een haardplaats aan waarvan de aslaag zeer goede en betrouwbare dateringen opleverde via radiokoolstofdatering tussen en voor Chr. De jagers-verzamelaars maakten rond de haard stenen werktuigen en er zijn ook aanwijzingen dat ze oker vervaardigden door ijzerzandstenen te verbranden. Oker werd gebruikt als verf of looistof voor het inwrijven van dierenhuiden. Impressie van rendierjagers en migrerende kuddes. De specifieke manier van vuursteenbewerking is kenmerkend voor de culturen in deze periode. Het gaat om technieken om kleinere en verfijnde werktuigen te produceren, zoals deze in recentere periodes van de prehistorie gebruikelijk zullen worden. Opmerkelijk is dat de site te Ruien de oudste vindplaats in Noord-West-Europa is waarbij de werktuigproductie deze technieken al vertoont. De prehistorische haard te Ruien, begraven in de leembodem. Bewerkte vuurstenen uit Ruien.

3 Leven in de late ijzertijd Het is pas in de laatste eeuwen voor onze jaartelling dat de terreinen opnieuw bewoond worden. We stellen een duidelijke occupatie vast in de periode tussen 200 v. Chr. 57 v. Chr. (de late fase van de ijzertijd). Een resem grachten en greppels delen de terreinen langs de Schelde voortaan op in verschillende percelen. Op deze omgrachte percelen vinden we her en der een woongebouw en kleine gebouwtjes terug, zoals stalletjes of opslagplaatsen voor gewassen. De woongebouwen sluiten goed aan bij een architecturale traditie zoals die gekend is in Noord- Frankrijk. Het is echter de eerste maal dat deze gebouwen in onze regio aan het licht kwamen. Hun aanwezigheid te Ruien leert ons meer over de regionale bouwtradities die op het einde van de ijzertijd in onze streken gangbaar waren. Aardewerk uit Ruien, late ijzertijd De Romeinse periode Omstreeks 50 v. Chr. worden onze gewesten opgenomen in het Romeinse Rijk. In Ruien stellen we vooral Romeinse occupatie vast in de 1ste eeuw n. Chr. Bij de herinrichting hanteert men een planmatige aanleg waarin we Romeinse lengtematen kunnen herkennen. Er worden nieuwe wegen aangelegd, waarlangs een soort lintbebouwing tot stand komt. Het is voorlopig nog onduidelijk of het om een woonkern gaat of om gebouwen die toebehoorden aan een groot landbouwbedrijf volgens mediterraanse traditie (villa). Er zijn aanwijzingen dat voor de bouw van de Romeinse gebouwen te Ruien onder meer dakpannen, pleisterwerk en glas gebruikt werd, elementen die geassocieerd worden met rijkere bewoning of villadomeinen. Ook het feit dat de weg naar de bewoning een stenen fundering had, getuigt hiervan. De bebouwing stond via lokale wegen in verbinding met de Schelde. Romeinse dakpan uit Ruien.

4 De Romeinen aan het werk in Ruien... Zicht op één van de aangetroffen Romeinse wegen. Deze weg verbond de Romeinse woonkern of villa met de Schelde. Romeinse weg met een stenen fundering. Links : Vondsten uit de vroeg-romeinse periode aangetroffen in een rituele kuil aangelegd op de kruising van een gracht uit de late ijzertijd met een gracht uit de vroeg-romeinse periode. Boven : Aanleg van een waterput langsheen één van de wegen. Links : Tijdens de Romeinse periode was crematie het gangbare begravingsritueel (foto PAM Velzeke). Langs de Romeinse wegen in Ruien zijn ook een aantal graven gevonden met de resten van een brandstapel.

5 Wil je meer te weten komen over deze opgraving? Kom dan op vrijdag 27 februari 2015 naar de voordracht die SOLVA organiseert in samenwerking met de gemeente Kluisbergen en de Heemkundige Kring Erfdeel Kluisbergen. Praktisch : Wanneer : vrijdag 27 februari 2015, 20u Waar : zaal De Brug, Brugzavel 25B, 9690 Kluisbergen Inkom : gratis Bar open na lezing