Koning Burger vraagt om nieuwe professionals ASW-meesterprijs - LEZING Utrecht, 6 september 2006 Jos van der Lans
professionele mentaliteiten tot 1960/65 ER BOVEN OP tot 1980/85 ER NAAST tot 2005 ER VANDAAN na 2005 ER OP AF
tot 1960/65 kenteringen ER BOVEN OP Herman Milikowski: : Lof der onaangepastheid tot 1980/85 ER NAAST Hans Achterhuis: De markt van welzijn en geluk tot 2005 ER VANDAAN WRR: : Bewijzen van goede dienstverlening na 2005 ER OP AF
1945 1965 ER BOVENOP MAATSCHAPPELIJK DECORUM BESCHAVINGSOFFENSIEF / VERSTEDELIJKING ONMAATSCHAPPELIJKHEIDSBESTRIJDING VERZUILING WEDEROPBOUW ONTLUIKENDE VERZORGINGSSTAAT PROFESSIONELE STIJLKENMERKEN - REGENTESK / HIERARCHISCH - PATERNALISTISCH - OP ZOEK NAAR METHODIEKEN
Jaren 60: de wereld op zijn kop WELVAARTSEXPLOSIE DOORBRAAK NIEUWE GENERATIE GRENSVERLEGGEND GEESTVERRUIMEND Lof der onaangepastheid (1961 + 1967) Normalisering van het abnormale Romantisering van de afwijking
Bond van WetsOvertreders (BWO) afdeling Nijmegen
1965 1985 ER NAAST PROFESSIONELE STIJLKENMERKEN - Horizontaal / gelijkheid / gelijkwaardigheid (je/jij jij-en) - Anti-autoritair / anti-paternalistisch - Solidariserend - Vermaatschappelijking / normalisering
no-nonsense nonsense VERZORGINGSSTAAT-CYNISME ANTI-ETATISME / NEOLIBERALISME (Thatcher Reagan Lubbers) TERUGTREDENDE OVERHEID / INSTITUTIES
De markt van welzijn en geluk (1980) Aanbod bepaalt vraag Professionals scheppen hun eigen werk Gevolg: paternalisme- syndroom en het geiten-wollen wollen- sokken-syndroom syndroom
basisschema KONING BURGER Opmars (emancipatie, bevrijding, ontketening) BURGERS + Terugtreding (professionals, gezag, instituties) PUBLIEKE PROFESSIONALS = ZELFBEDIENINGSZAAK NEDERLAND
Moderne burgers Van onderdaan naar zelfbeschikker Van statisch naar dynamisch Van voorgeprogrammeerd naar zelfontplooiing Van vertikaal naar horizontaal De Swaan: overgang van bevelshuishouden naar onderhandelingshuishouden PRAATHUIS NEDERLAND
Moderne professionals Van bemoeizuchtig naar afwachtend Van aanbodgestuurd naar vraaggestuurd Van dwingend naar privacy-respecterend respecterend Van outreachend naar officebased Van leefwereld-georienteerd naar systeemwereld Van intuitiegestuurd naar protocol/porductgestuurd porductgestuurd Van persoonlijke passie naar organisatorische professionaliteit
afzijdigheid als norm Niet-bevoogdend Respect voor zelfbeschikking Baas in eigen huis / buik Reactief optreden Geen dwangmiddelen
taboe op huisbezoek Privé wereld = no-go go- area De beweging wordt omgedraaid: Vroeger: naar mensen toe Moderne tijd: mensen naar de professionals toe
Multiculturele samenleving mengeling van ER NAAST en ER VANDAAN slachtoffers / uitgebuit / solidariteit / jaren zeventig behoud van eigen taal en cultuur inburgering vrijwillig prudent-progressieve progressieve mentaliteit / tolerantie als basiskenmerk / angst voor discriminatie / stigmatisering
1985 2005 ER VANDAAN PROFESSIONELE STIJLKENMERKEN HET INITIATIEF LIGT BIJ DE (GEMOTIVEERDE) KLANT TERUGTREKKEN IN ORGANISATIES VERZAKELIJKING / MANAGEMENT / ORGANISATIES PROFESSIONELE ONDERSCHIKKING BUREAUCRATISCH-BEDRIJFSMATIGE BEDRIJFSMATIGE LOGICA GEMANKEERD PROFESSIONEEL ZELFBEWUSTZIJN SYSTEEMWERELD GEORIENTEERD
Nieuwe kentering
Bewijzen van goede dienstverlening (2005) Kritiek op beheersingsdrang Cijferfetichisme en verantwoordingsoverdaad Cultuur van het wantrouwen Schaalvergroting en marktwerking Aandacht voor professionals Pleidooi voor frontprofessionaliteit
2002 FORTUYN-REVOLUTIE REVOLUTIE OPSTAND VAN DE LEEFWERELD TEGEN DE SYSTEEMWERELD EINDE VAN HET PRUDENT- PROGRESSIEVE TIJDPERK 1. Afwezigheid in leefwereld 2. Ontkenning/verdringing van problemen 3. Behoefte aan sociale interventie 4. ER OP AF
2005-2025 ER OP AF PROFESSIONELE STIJLKENMERKEN Nieuwe professionals zijn: Trots op hun vak Bureaucratiebestendig Leefwereld georienteerd Kunnen differentieren / improviseren (one size does not fit all) Vragen ruimte / zijn zelfbewust Geven zelf aan hoe ze zich verantwoorden Vinden hun professie belangrijker dan hun CAO
Nieuwe profs hebben leidinggevenden nodig, die Menselijke betrekkingen organiseren Van onder naar boven denken Nee durven te verkopen aan de buitenwereld Professionals verplichten hun vak bij te houden - certificatie Plezier / passie in het werk kunnen organiseren Anti-bureaucraten zijn / nabij-zijn
Onderzoeksvragen Hoe kunnen we registratiesystemen maken die functioneel zijn voor de professionaliteit? Wat is anno 2005 beroepstrots in de publieke sector? Wat is een optimale schaal? Worden alle professionals geacht gelijk te zijn? Is dat zo? Houdbaarheidsdatum? Agressie en locatie; is er een samenhang? Bureaucratie als paradoxale praktijk
www.josvdlans.nl