Dure geneesmiddelen en de rol van VGZ Coöperatie VGZ Maarten Loof, zorginkoper medisch specialistische zorg 8 september 2015
Inhoud Strategie VGZ Dure specialistische geneesmiddelen Beleid specialistische farmacie 2
Strategie van VGZ VGZ werkt in een sector met geld van verzekerden, dit betekent dat we een balans moeten vinden tussen: 1. Het borgen (en verbeteren) van toegang tot zorg (zorgplicht) 2. Beheersen van de zorgkosten 3. De hoogste kwaliteit Het geld dat Nederland kan besteden aan zorg is begrensd: we moeten ook keuzes maken 3
Specialistische farmacie Waarom zo vaak onderwerp van gesprek? 4
Opkomst nieuwe generatie geneesmiddelen Kenmerken: Biologicals (=gemaakt in levende celculturen) bestaan uit polipeptiden of eiwitten Grijpen aan op het immuunsysteem (door het stimuleren van het immuunsysteem wordt getracht de kankercellen te vernietigen resp. de ontsteking te remmen) o o Immunomodulantia activeren eigen immuunsysteem Monoclonale antilichamen hechten zich direct aan lichaamsvreemde stoffen en vernietigen deze (nemen functie immuunsysteem over) Specialistische geneesmiddelen: nauwelijks tot geen kennis over in de eerste lijn 5
Innovatie in de farmacie heeft grote waarde voor patiënten en samenleving Geneesmiddelen worden steeds beter en zijn steeds meer toegespitst op de individuele situatie van de patiënt Overlevingskansen voor veel ernstige ziekten, waaronder kanker, neemt sterk toe Mensen blijven ook lánger leven, en met een betere kwaliteit van leven Steeds meer patiënten worden geholpen voor ziekten waar vroeger geen geneesmiddel voor beschikbaar was De samenleving wil wel waar voor zijn geld: - De geneesmiddelen moeten kosteneffectief zijn - De geneesmiddelen worden juist ingezet voor de juiste patiënten! 6
Aan innovatie hangt wel een prijskaartje Farmacie bij ieder ziekenhuis onderwerp van gesprek. Waarom? Explosieve groei: er is in 2016 naar verwachting 300 miljoen extra nodig, boven op het huidige budget voor dure geneesmiddelen Vaak unieke geneesmiddelen: nieuw middel nivolumab (nu: melanoom en longkanker, straks nog veel meer) heeft potentie van > 100 miljoen KWF verwacht 25% toename kankerdiagnoses Biologicals spannen de kroon Kostengroei van de nieuwe dure geneesmiddelen neemt de volledige groeiruimte voor de sector MSZ weg Maar groei is zeer lastig in te schatten! Bron: Toegankelijkheid van dure Kankergeneesmiddelen (2014), KWF 7
Beleid VWS t.a.v. dure geneesmiddelen Snelle toegang voor patiënt tot nieuwe therapeutische mogelijkheden Groei binnen het landelijk bepaald plafond Eigen inkoopbureau van ministerie Door open instroom en aanspraak feitelijk geen onderhandelingspositie bij inkoop N.a.v. noodkreet KWF: o KWF-werkgroep (en aanbevelingen vd werkgroep) o onderzoek NZa (toegankelijkheid) Minister houdt de kaarten nog voor de borst Bron: www.zorgvisie.nl 8
Kostentrend dure oncolytica zal verhevigen 2003-2013: totale kosten oncolytica +166%; dure oncolytica +400% (mln) Budget zal niet (veel) groeien, conform Hoofdlijnenakkoord 2015-2017 800-29% 600 400 200-64% ~+166% ~+400% 0 03 04 05 06 07 08 09 10 11 12 13 2015 2016 Totale oncolytica Dure oncolytica Coöperatie VGZ Noot. crisantaspase, ibritumomab-tiuxan, temoporfine, vandetanib, brentuximab vedotin, mifamurtide niet meegenomen ivm. onbekende omzet (VGZ 2013: ~ 0,5 mln). Excl. Lo4 middelen (lenalidomide, omzet ~ 40 mln). Bron: Farminform. Rapport KWF juni 2014 150622 Gezamenlijke inkoop VGZ-MGG- - Frank Evelein, Sr Farmaciespecialist 9
Wat betekent dit in de praktijk? Hoofdlijnenakkoord: max 1% groei per jaar, terwijl de uitgaven aan geneesmiddelen met meer dan 10% per jaar stijgen Signalen dat patiënten niet de middelen krijgen waar zij op aangewezen zijn Er kan een klem tussen de verantwoordelijkheid vd behandelaar jegens de patiënt en het financiële beleid van het ziekenhuis. Ongelimiteerde instroom van geneesmiddelen zal leiden tot (ondoorzichtige) verdringing van andere zorg Toekomst? Krijgen alle patiënten nog wel waar ze recht op hebben? Uiteindelijk kunnen de hoge kosten de solidariteit aantasten 10
VGZ beleid specialistische farmacie Kan cvgz oplossingen aanreiken? 11
Speerpunten beleid specialistische farmacie Coöperatie VGZ wil samen met de ziekenhuizen naar de mogelijkheden zoeken om de kosten van geneesmiddelen te beheersen. Dat kan op verschillende manieren: Het gezamenlijk inkopen van geneesmiddelen, waardoor een gunstigere prijs kan worden bedongen Het stimuleren van het gebruik van mogelijke goedkopere alternatieven (biosimilars, generiek) Het stimuleren van gepast en doelmatig gebruik: niet voor iedere patiënt is automatisch dezelfde behandeling of dezelfde dosering gewenst Stimuleren initiatieven uit het veld (good practices) en onder de aandacht brengen bij andere ziekenhuizen 12
Verschillende instrumenten om kosten te beheersen Instrument Mogelijke maatregel Beschrijving I Bevorderen substitutie (mn. biosimilars) Substitutie dmv. biosimilars (bij biologics) Substitutie dmv. generieke middelen (bij kleine moleculen) - Mogelijkheden tot gebruik van biosimilars als substituut voor biologics die van patent gaan - Stimuleren gebruik generieke middelen als substituut voor specialité middelen die van patent gaan II Prijsdruk Verhogen inkoopkorting VGZ Verlagen inkoopprijs ziekenhuis - Verlagen inkoopkosten VGZ door verlagen add on tarieven dmv. scherpere inkooponderhandeling / offertebeoordeling - Ondersteunen van ziekenhuizen bij het verlagen van hun inkoopprijzen, bijv. door het vormen van een inkoopconsortium III Verlagen volume Verbeteren indicatiestelling Optimaliseren volume per patiënt ('doelmatig voorschrijven') - Benchmarken hoe vaak en welke middelen worden voorgeschreven voor een bepaalde aandoening - Benchmarken hoeveel van een middel wordt voorgeschreven per patiënt per jaar voor een bepaalde indicatie en stimuleren doelmatig voorschrijven Niet alle instrumenten zijn van toepassing op alle typen middelen 13
De prijs van geneesmiddelen verlagen De prijzen van geneesmiddelen moeten omlaag: Met extra financiële ruimte kan VGZ dure geneesmiddelen bekostigen en toegang blijven borgen. Twee voorbeelden 1. Infliximab (TNF alfaremmer) Er is een goedkoper alternatief op de markt Het doel is om de laagste prijs te bereiken Samen met ziekenhuizen, het instrument is niet leidend 2. Dure geneesmiddelen (single source) Vaak een minder goede positie om te onderhandelen Samenwerken om prijs te beïnvloeden Hiervoor zijn ook initiatieven vanuit de fabrikant 14
Doelmatig voorschrijven verbeteren Tussen instellingen en regio s bestaat praktijkvariatie bij het voorschrijven van dure geneesmiddelen. VGZ wil ziekenhuizen faciliteren tav het verbeteren van voorschrijfgedrag dmv spiegelinformatie: Door middel van een benchmark Bespreken van de uitkomsten van de benchmark met het ziekenhuis Verbeterdoelstellingen formuleren Initiatieven m.b.t. dosisoptimalisatie TNF alfaremmers Daarnaast kunnen voorschrijvers initiatief tonen op het gebied van heldere richtlijnen, eventuele start/stop criteria, doelmatig voorschrijven en gepast gebruik. 15
Tussen instellingen en regio s bestaat praktijkvariatie bij het voorschrijven van dure geneesmiddelen Bron: declaratiedata VGZ, 2013 16
Aandacht voor biosimilars Biosimilars bieden enorm potentieel ten aanzien van besparingen Door de komst van biosimilars komt er meer marktwerking Biosimilars zijn vaak goedkoper, de kwaliteit en veiligheid gelijkwaardig aan die van het referentieproduct Landelijk steeds meer aandacht voor biosimilars; afgelopen donderdag een groot symposium over biosimilars (feiten en fictie) De inkoopwaarde van TNF-alfaremmers: ruim 500 miljoen euro Noorwegen als voorbeeld; prijzen zijn 70% gezakt, de uptake ligt tussen de 80 en 100% (maar daar ligt het gemiddelde gebruik per patiënt wel veel hoger) 17
Gezamenlijk belang (alle veldpartijen) VGZ ziet de explosieve stijging van de kosten van dure geneesmiddelen als een gezamenlijk probleem van de partijen, waaronder ziekenhuizen, voorschrijvers, farmaceuten en zorgverzekeraars Wij pleiten er dan ook voor dat alle partijen deze verantwoordelijkheid nemen en meewerken aan het oplossen van dit gemeenschappelijk en maatschappelijk probleem 18
Hartelijk dank voor uw aandacht 19