De visie van zorgverzekeraars op de geneesmiddelenmarkt

Transcriptie

1 De visie van zorgverzekeraars op de geneesmiddelenmarkt Actualia Zorgverzekeraars Amstelveen, 26 september 2018 René van Duuren Programmamanager Dure Geneesmiddelen a.i.

2 Routeplanner Dure geneesmiddelen: is er iets nieuws onder de zon? Nederland en de positie op de wereldmarkt Beheersing door de jaren heen en de resultaten Het dilemma bij het maken van keuzes Ambities van zorgverzekeraars uitgelicht en beleidsvoornemens Tot slot De visie van zorgverzekeraars op de geneesmiddelenmarkt 2

3 Dure geneesmiddelen: is er iets nieuws onder de zon? Behandeling met penicilline in 1942: $ 800 per dag Gemiddelde behandeling bij bijvoorbeeld longontsteking minimaal 7 dagen Omgerekend naar het prijsniveau 2018 kost een penicillinekuur circa Werkelijke kosten in 2018 = 24,57 Wetenschappelijke publicatie (1943) Reclame farmaceut (1944) De visie van zorgverzekeraars op de geneesmiddelenmarkt 3

4 Ja, er is (en komt) iets nieuws onder de zon Losec : 360 per jaar >1 miljoen gebruikers Kalydeco : per jaar gebruikers Persoonlijk geneesmiddel De visie van zorgverzekeraars op de geneesmiddelenmarkt 4

5 Nederland in de wereldmarkt: klein duimpje Top 10 geneesmiddelen wereldwijd (2017) Merknaam Indicatie Fabrikant Omzet (mrd $) Humira reuma AbbVie 16,1 Harvoni hepatitis C Gillead 9,1 Enbrel reuma Amgen/ Pfizer Rituxan kanker Roche/ Biogen Remicade reuma Merck & Co 8,9 8,6 7,8 Revlimid kanker Celgene 7,0 Avastin kanker Roche 6,8 Herceptin kanker Roche 6,8 Lantus diabetes Sanofi 6,8 Wereldwijd wordt ongeveer $ 270 miljard aan geneesmiddelen verstrekt. De USA neemt 59% van de geneesmiddelen af, Europa 21% Top 10 geneesmiddelen in tabel De meeste patenten zijn aangevraagd voor: Alzheimer Astma HIV Allergieën Parkinson In 2017 gebruikten we voor miljoen aan geneesmiddelen Een totale groei van 4,7% ten opzichte van 2016 Het intramurale deel is circa 2 miljard De kosten aan geneesmiddelen extramuraal dalen licht De groei van de ziekenhuisfarmacie is ongeveer 8% per jaar. Prevnar hersenvlies ontsteking Pfizer 5,7 Bron: Biotechnology news, 2017 De visie van zorgverzekeraars op de geneesmiddelenmarkt 5

6 Speurtocht naar de heilige graal Jaar Situatie en interventie Initiatief door Voor 1995 Bekostiging geneesmiddelen in ziekenhuizen levert geen noemenswaardige knelpunten op 1995 Introductie en regeling Taxol overheid 2002 Eerste maatregelenpakket Dure Geneesmiddelen overheid 2006 Tweede Maatregelenpakket Dure Geneesmiddelen (80% van de netto prijs) overheid 2009 Regeling stollingsfactoren (vergoeding 100% van de netto prijs) overheid Introductie add on regeling en overheveling van extra- naar intramuraal en opleggen afslag 2013 Zorgverzekeraars gaan bewegen en nemen initiatieven om scherper in te kopen. Preferentiebeleid bij extramurale geneesmiddelen wordt geactiveerd. overheid en veld zorgverzekeraars 2015 Instellen van de sluis overheid 2017 Introductie programma DGM ZN voor intramurale geneesmiddelen. Vorming inkoopverband oligopolie ziekenhuizen en zorgverzekeraars veldpartijen 2018 Geneesmiddelen beleid krijgt plaats in Hoofdlijnenakkoord overheid, zorgverzekeraars en andere veldpartijen De visie van zorgverzekeraars op de geneesmiddelenmarkt 6

7 De markt van geneesmiddelen gesegmenteerd nieuwe middelen sluis monopolie oligopolie competitie deels generiek volledige competitie generiek geschat kostenaandeel 25% 25% 35% 15% onderhandelaars VWS farmaceuten zorgverzekeraars zorgverzekeraars farmaceuten ziekenhuizen ZN NFU NVZ ziekenhuizen inkoopgroepen farmaceuten ziekenhuizen farmaceuten ziekenhuizen farmaceuten De visie van zorgverzekeraars op de geneesmiddelenmarkt 7

8 Kosten dure geneesmiddelen accelereren Oorzaken: Instroom van veel nieuwe, dure geneesmiddelen Toenemend gebruik door de vergroting van de innovatieve behandelingen en de vergrijzing Toename beschikbaarheid combinatietherapieën Sommige merkgeneesmiddelen lopen uit patent, maar de biosimilars sorteren slechts een beperkt kosten dempend effect De VWS-sluis verlaagt de (introductie)prijs van een beperkt aantal extreem dure middelen De visie van zorgverzekeraars op de geneesmiddelenmarkt 8

9 Hoofdlijnenakkoord medisch specialistische zorg en kostenontwikkeling Macro uitgavenkader: Voor de medisch specialistische zorg (ziekenhuiszorg) tot 2022 afnemende groeicurve tot 0% Financiële plafonnering door macrobeheersinstrument (MBI), waardoor achteraf overschrijding alsnog kunnen worden gecorrigeerd Geneesmiddelen specifiek: Stimuleren scherpere inkoop geneesmiddelen Het afspreken van prijsarrangementen Het treffen van een integraal pakket aan maatregelen om kosten dure geneesmiddelen terug te dringen Publiceren Horizonscan Stimuleren marktwerking door biosimilars Bevorderen gepast gebruik Projectie kostenbeslag dure geneesmiddelen in % totale kosten MSZ 10,4% 9,7% 12,0% 11,1% 12,9% 0,0% 2,0% 4,0% 6,0% 8,0% 10,0% 12,0% 14,0% De visie van zorgverzekeraars op de geneesmiddelenmarkt 9

10 Keuzes maken: een moreel dilemma Keuzes maken in de zorg is een delicate kwestie, waar iedereen voor wegloopt! Verdringt de zorg andere publieke voorzieningen? Is er sprake van een koekoeksjong effect? Maar ook binnen de zorg speelt dit dilemma: de middelen zijn beperkt! De keuze: bekostigen van een nieuw geneesmiddel ten detrimente van de ouderenzorg Voor welke groep kiezen we en wie wordt daarvan de dupe? Introduceren wij het minste kwaad principe? Het klassieke trolleyprobleem biedt wellicht uitkomst: kan door het maken van keuzes wellicht een grotere ramp worden voorkomen? Door de behandeling van een nieuw medicijn weten we niet wat de kans op een positief effect voor de betrokken patiënt is Moeten wij automatisch kiezen voor de richting waarbij de gezondheidswinst het hoogst is en welke groep krijgt het hoogste gewicht? De ziekte van Pompe in het publiek debat (2012) geeft het sprekend voorbeeld. Publicitaire druk en het weglopen voor keuzes leidt tot de beslissing toch maar te vergoeden De visie van zorgverzekeraars op de geneesmiddelenmarkt 10

11 Gemeenschappelijke ambities bij de inkoop geneesmiddelen door ziekenhuizen en zorgverzekeraars Veranderen van het speelveld Doorbreken trend kostengroei geneesmiddelen Toegankelijkheid dure geneesmiddelen borgen, gepast gebruik stimuleren Ontwikkelde belangenparallellie ziekenhuizen en zorgverzekeraars op het geneesmiddelendossier stapsgewijs uitbouwen Starten maatschappelijk debat over kosten, effectiviteit en de gemeenschappelijke afwegingen van ziekenhuizen en verzekeraars Inkoop van meerdere geneesmiddelen op het oligopoliecluster in 2018 vormgeven en uitvoeren Meer en betere gemeenschappelijke resultaten boeken visie zorgverzekeraars op geneesmiddelen 11

12 Toekomstig beleid zorgverzekeraars geneesmiddelen Zorgvuldiger monitoren van kosten- en volumeontwikkeling geneesmiddelen Gericht stimuleren van gepast gebruik Regisseren van de instroom nieuwe middelen Gericht inkopen op deelmarkten (monopolie, oligopolie) Uitvoeren beleid effect rapportage Standpunten en goede voorbeelden delen Integrale en coherente aanpak De visie van zorgverzekeraars op de geneesmiddelenmarkt 12

13 Is de pil bitter of van goud? Zorgverzekeraars garanderen toegankelijkheid geneesmiddelen, mits er een verantwoorde verhouding bestaat tussen gezondheidswinst en kosten voor patiënten Bij keuzes tekenen zich morele problemen af Door te investeren in transparantie neemt het vertrouwen tussen partijen toe Een scherp appèl gaat uit naar de farmaceutische industrie om de toegankelijkheid van nieuwe innovatieve geneesmiddelen niet te blokkeren Een gematigd prijsbeleid bij de introductie van nieuwe geneesmiddelen is hiervoor een noodzakelijke stap! De visie van zorgverzekeraars op de geneesmiddelenmarkt 13