Aan de Raad OPINIE Made, 30 oktober 2014 Regnr.: 14int0399714int03926 Aan de commissie: Fout! Onbekende naam voor documenteigenschap. Datum vergadering: Fout! Onbekende naam voor documenteigenschap. Agendapunt : Fout! Onbekende naam voor documenteigenschap. Opinieronde / peiling Opinieronde / peiling: 27 november 2014 Agendapunt: 6 Onderwerp: Uitgangspunten opstellen nieuw beleidsplan Openbare Verlichting 2015-2019 Portefeuillehouder: Bijlagen: Ter inzage: P.J.W. Stoop 1. 2. Ambtelijke coördinatie: Openbare werken Steller: H.Ribbers Samenvatting: Het huidige beleidsplan Openbare Verlichting van de gemeente Drimmelen heeft een looptijd van 2009-2013. In verband met het temporiseren van het inlopen van de achterstand (van vijf naar zeven jaar) is vorig jaar besloten de looptijd van het plan met een jaar te verlengen. Het is van belang periodiek een nieuw beleidsplan op te stellen. Hierin kunnen de beleidsuitgangspunten herijkt en opnieuw vastgesteld worden en kan de storting weer in evenwicht met de te verwachten uitgaven worden gebracht. Voordat dit plan wordt geschreven wordt uw raad gevraagd uw voorkeur uit te spreken ten aanzien van een aantal uitgangspunten voor het toekomstig beleid en beheer. VOORGESCHIEDENIS EN/OF AANLEIDING Openbare Verlichting (OVL) speelt in onze moderne maatschappij een belangrijke rol, maar desondanks zijn we hier ons nauwelijks van bewust. De noodzaak van een goede openbare verlichting wordt pas duidelijk wanneer deze, om wat voor reden dan ook, niet goed meer functioneert. Dan blijkt dat zonder OVL er geen sprake meer is van veiligheid op straat. Het bevorderen van het gevoel van persoonlijke veiligheid voor alle gebruikers van de openbare ruimte, de openbare veiligheid of sociale veiligheid, is een aspect dat de laatste tijd, naast verkeersveiligheid, meer aandacht vraagt en krijgt. De gemeente is verantwoordelijk voor het goed functioneren van de OVL-installatie. Omdat de burger de gemeente op deze verantwoordelijkheid kan aanspreken, is het van belang dat het beleid voor de OVL in een beleidsplan schriftelijk wordt vastgelegd. Klachten en wensen op het gebied van verkeersveiligheid, sociale veiligheid en de toenemende aandacht voor energie- en milieuaspecten versterken de behoefte aan een goed geformuleerd gemeentelijk beleid. Een instrument daarvoor is een beleidsplan, waarin het kader wordt aangegeven waarbinnen het beheer en onderhoud moet worden uitgevoerd. Het huidige plan heeft de afgelopen periode goed gefunctioneerd. Van 1-1-2007 tot 1-5-2014 is het aantal lichtmasten met 859 masten toegenomen tot 6012 masten. Deze areaaluitbreiding is het gevolg van woningbouwprojecten en bijplaatsing van 1
masten in straten waar de verlichting is vernieuwd. Inclusief de areaaluitbreiding zijn er sinds 26-2-2009 (datum vaststelling beleidsplan) 2205 lichtmasten vernieuwd. Het huidige budget bedraagt in totaliteit ca. 600.000,-. Dit is de afgelopen jaren voldoende gebleken (rekening houdend met de temporisering van het terugbrengen van het achterstallig onderhoud). DOELSTELLING Doelstelling van een nieuw beleidsplan openbare verlichting is vaststelling van de uitgangspunten ten aanzien van beleid en beheer. Tevens zal een nieuw stortingsbedrag in de voorziening onderhoud openbare verlichting worden voorgesteld zodat deze in evenwicht wordt gebracht met de te verwachten uitgaven. Hierdoor kan het onderhoudsniveau van de OVLinstallatie worden geborgd. Voor het uitvoeren van deze (technische beheer) werkzaamheden dient uw raad de benodigde (financiële) middelen ter beschikking te stellen. Deze middelen bestaan uit een basisbedrag voor het normale onderhoud opgehoogd met eventuele meerkosten als gevolg van nog te maken keuzes. Dit beleidsplan is enkel van toepassing op het bovengrondse deel van de Openbare Verlichtingsinstallatie dat eigendom is van de gemeente Drimmelen. Het kabelnetwerk is eigendom van de netbeheerder (Enexis) en valt buiten de scope van dit plan. Het beleidsplan zal niet van toepassing zijn op reclameverlichting en lichthinder van bedrijven. Voor de sportparkverlichting zal waar mogelijk aansluiting gezocht worden met het nieuwe beleidsplan. ONDERWERPEN/PEILPUNTEN Beleidskaders, vastgesteld door het bestuur, vormen het raamwerk waarin de wijze van beheer op lange termijn (2015-2019) wordt verwoord. Enerzijds moet daarbij rekening worden gehouden met wet- en regelgeving en anderzijds kan aangesloten worden bij landelijke ontwikkelingen en trends en kan het bestuur zelf kaders aangeven. Voor de openbare verlichting is in dit kader de Nederlandse Stichting voor Verlichtingskunde (NSVV) van belang. De richtlijn Openbare Verlichting 2011 zal waar mogelijk worden gevolgd. Daarnaast is openbare verlichting een van de onderdelen van het politiekeurmerk veilig wonen (PKVW). Echter in dit kader wordt de verlichting om de woning belangrijker geacht omdat bewoners zicht moeten hebben wie er voor de deur staat. De openbare verlichting verlicht de openbare ruimte en vanuit de woning wordt idealiter het erf rondom de toegang verlicht. Binnen de geldende wet- en regelgeving is er een beleidsvrijheid van de gemeente om het beleid op het gebied van het beheer van de OVL vorm en inhoud te geven. Diverse issues in het beheer van de OVL-installatie zijn van belang. Hieronder worden deze weergegeven en uiteindelijk zijn deze (deels) vertaald in een aantal keuzes/peilpunten. Vaststellen missie en visie Met het vaststellen van het huidige beleidsplan zijn een missie en visie voor de OVL van de gemeente Drimmelen vastgesteld: Missie OVL gemeente Drimmelen De missie voor de openbare verlichting in de gemeente Drimmelen is om tot een duurzaam areaal openbare verlichting te komen, met als doel het bieden van een veilige omgeving voor de burger voor de lange termijn, tegen maatschappelijk aanvaardbare kosten. Visie OVL gemeente Drimmelen De visie is vooral gericht op niet verlichten tenzij. Daarbij zal de gemeente zoveel mogelijk aansluiten op de wettelijke regelgeving en duurzaamheid. Tevens is de visie gericht op sober en doelmatig. Door standaardisering worden onderhoudskosten beperkt. 2
Het beheer van de OVL-installatie en de technische uitvoeringsaspecten voor onderhouden en aanleg, worden aan derden uitbesteed. Integraal werken In het coalitieprogramma is aangegeven dat we diverse onderhoudsbestekken in de openbare ruimte combineren. Daarnaast wordt bij het plannen van onderhoudswerkzaamheden rekening gehouden met eventuele werkzaamheden van derden. Met het vervangen van de OVLinstallatie zal zoveel mogelijk hiermee rekening worden gehouden. Duurzaamheid In het coalitieprogramma is opgenomen dat bij (her)inrichting van de openbare ruimte er aandacht moet zijn voor veiligheid en duurzaamheid. In het beleidsplan duurzaamheid 2013-2017 is als visie opgenomen dat de gemeente Drimmelen in 2040 energieneutraal zal zijn. Binnen de randvoorwaarden financiën en veiligheid wordt zoveel mogelijk aan duurzaamheid gedaan. Duurzame materialen Masten In het huidige plan is opgenomen om binnen de bebouwde kom stalen masten toe te passen en buiten de bebouwde kom aluminium. Dit vanwege het verschil bij aanrijdingen. Vanaf een snelheid van 50 km/uur veroorzaakt een aluminium mast minder schade. Binnen de bebouwde kom speelt dit nauwelijks en is met name de schade aan de lichtmast van belang. Aluminium lichtmasten dienen dan vanwege deuken en scheuren vervangen te worden terwijl een stalen mast in het algemeen slechts rechtgezet dient te worden. Voorstel is dit uitgangspunt te handhaven, de keuze zal als peilpunt worden voorgelegd. Armaturen/lichtbron De ontwikkelingen in de LED-technologie worden gevolgd. Binnen onze gemeente zijn proeven uitgevoerd met LED-verlichting/armaturen. Het is echter nog geen regel dat alles vervangen wordt door LED. De LED-armaturen zijn nog steeds fors duurder dan de traditionele terwijl dit (nog) niet opweegt tegen de energiebesparing. Op dit moment wordt in woonwijken uitgegaan van een standaard armatuur met dimmer en een long life lichtbron. Als de lichtbron wordt vervangen wordt tegelijkertijd het armatuur gereinigd. Deze reiniging dient ook bij de LEDbronnen uitgevoerd te worden. Als uitgangspunt voor het peilpunt zullen de totale kosten tijdens de levensduur (Total Cost of Ownership (TCO)) van armaturen in combinatie met een lichtbron leidend zijn. Energieverbruik Het energieverbruik hangt nauw samen met de lichtbronkeuze. Zoals al aangegeven bij de armaturen/lichtbron zullen de ontwikkelingen nauwlettend worden gevolgd teneinde verantwoorde keuzes te kunnen maken. Sinds 2009 worden dimmers, standaard bij nieuwe armaturen geïnstalleerd. Vooralsnog onderscheiden we een tweetal dimregimes: voor de gebiedsontsluitingswegen (besparing ca. 25%) en voor de overige wegen (besparing ca. 37%). De daadwerkelijke besparing zal lager zijn vanwege het uitfaseren van de avond-/nachtschakeling en de vergroting van het areaal. Ten behoeven van de openbare verlichting wordt groene stroom gebruikt. Avond-/nachtschakeling In verband met de ongelijkmatigheid van het lichtbeeld is in het huidige beleidsplan opgenomen om de avondschakeling uit te faseren: Deze situatie voldoet niet meer aan de huidige inzichten ten aanzien van veiligheid en comfort. De verlichting dient te worden aangepast zodat het systeem van om en om uitschakelen wordt verlaten. Bij vervanging zal voor zover mogelijk worden gedimd. Voorstel is dit uitgangspunt te handhaven. 3
Lichtkleur In het huidige beleidsplan is opgenomen om wit licht toe te passen binnen de bebouwde kom Hierdoor is het makkelijker om kleuren en gelaatstrekken te herkennen. Voorstel is dit uitgangspunt te handhaven. Mastkleur Sinds 2009 wordt er bij schilderen of de plaatsing van nieuwe masten een standaardkleur toegepast voor de masten (RAL7037 grijs). In het beleidsplan straatmeubilair is gekozen voor een afwijkende kleur voor de centrumgebieden in de kernen (RAL 7016 antracietgrijs). Voor de OVL-installatie wordt hierbij aangesloten. Esthetische verlichting In het huidige plan wordt esthetische verlichting toegepast in de centrumgebieden van een kern. In voorkomende gevallen zal bij complete vervanging hiervan met u als raad worden gecommuniceerd. Verlichting fietsroutes in het buitengebied Met betrekking tot de openbare verlichting is in het coalitieprogramma in programma 3 opgenomen :. Betere en duurzame verlichting langs de fietsroutes in het buitengebied en dit als uitgangspunt opnemen in de beleidsnota openbare verlichting. In programma 4 is met betrekking tot dit onderwerp opgenomen: De fietspaden dienen veilig en goed verlicht te zijn. In de informatieronde met betrekking tot het beleidsplan wegen zijn de fietspaden benoemd naast het uitgebreidere fietsnetwerk en de regionale fietsvoorzieningen. Landelijk wordt aanbevolen de primaire fietsroutes te voorzien van openbare verlichting. Dit komt niet in alle gevallen overeen met de fietspaden zoals genoemd in het coalitieprogramma. Gelet op de vele kilometers fietspaden die onderdeel zijn van dit fietsnetwerk, de daarbij behorende kosten en het gegeven dat ze veelal in het buitengebied liggen beperken we ons tot bekende wensen tot uitbreiding van de OVL-installatie. Bekend zijn de wensen om de OVL-installatie uit te breiden langs de Lageweg en Brandestraat. De Lageweg is gekwalificeerd als primaire fietsroute. De Brandestraat als secundaire fietsroute. Het voorstel is derhalve om slechts de Lageweg te voorzien van openbare verlichting. Vooruitlopend op de vaststelling van dit beleidsplan stellen we voor om op de vrijliggende fietspaden langs de Brandestraat een proef uit te voeren met markering om de geleiding van de fietsers te bevorderen. De kosten hiervan zullen op het betreffende product worden verantwoord. Indien ook de fietspaden aan de Brandestraat verlicht worden met openbare verlichting dient nagegaan te worden of deze verlichting niet misleidend kan werken voor de overige weggebruikers: de fietspadverlichting kan voor de weggebruikers op de hoofdrijbaan tot een verwarrend wegbeeld leiden. Een eventuele keuze voor verlichting van fietsroutes zal als peilpunt worden voorgelegd. Verlichting buitengebied In het huidige beleidsplan is aangegeven geen verlichting bij te plaatsen tenzij dit vereist is vanwege verkeersveiligheid. In de praktijk komt dit erop neer dat er bij uitritten van erven een lichtmast staat/wordt geplaatst. Voorstel is dit uitgangspunt te handhaven. 4
TOELICHTING OP ONDERWERPEN/PEILPUNTEN Op basis van het bovenstaande in de paragraaf Onderwerpen leggen wij u de volgende uitgangspunten voor ten behoeve van het nieuw op te stellen beleidsplan Openbare Verlichting 2015-2019. Onderwerp 1: Vaststellen missie: De missie voor de openbare verlichting in de gemeente Drimmelen is om tot een duurzaam areaal openbare verlichting te komen, met al doel het bieden van een veilige omgeving voor de burger voor de lange termijn, tegen maatschappelijk aanvaardbare kosten ; Onderwerp 2: Vaststellen visie: De visie is vooral gericht op niet verlichten tenzij. Daarbij zal de gemeente zoveel mogelijk aansluiten op de wettelijke regelgeving en duurzaamheid. Tevens is de visie gericht op sober en doelmatig. Door standaardisering worden onderhoudskosten beperkt. Het beheer van de OVL-installatie en de technische uitvoeringsaspecten voor onderhouden en aanleg worden aan derden uitbesteed ; Onderwerp 3: Handhaven huidige beleid materialisering masten: binnen de bebouwde kom toepassing stalen masten; buiten de bebouwde kom aluminium masten ; Onderwerp 4: Ten aanzien van armaturen/lichtbron uitgaan van TCO; Onderwerp 5: Verlichting fietsroutes in het buitengebied: Slechts de Lageweg voorzien van openbare verlichting. Vooruitlopend op de vaststelling van het beleidsplan openbare verlichting de vrijliggende fietspaden langs de Brandestraat een proef uit voeren met markering om de geleiding van de fietsers te bevorderen. Onderwerp 6 Veiligheid gaat voor Duurzaamheid: Mochten er zich tegenstrijdige belangen voordoen zullen veiligheidsaspecten prevaleren boven duurzaamheidsaspecten ; Onderwerp 7 Functioneel gaat voor Esthetisch: Mochten er zich tegenstrijdige belangen voordoen zal er eerder voor functioneel verlichting gekozen worden dan voor esthetische verlichting ; ARGUMENTEN BIJ ONDERWERPEN/PEILPUNTEN Zie onderwerpen/peilpunten WAAR MOETEN WE OP LETTEN? In de brief van de Provincie over Onderhoud kapitaalgoederen voor de begroting 2015 is aangegeven dat bij de begroting 2015 extra aandacht zal zijn voor de kapitaalgoederen waartoe ook de OVL-installatie behoort. Er dienen in de begroting voldoende middelen beschikbaar te zijn zodat geen achterstallig onderhoud kan ontstaan. WIE ZIJN DE BETROKKEN PARTIJEN Intern betrokkenen zijn de beleidsmedewerkers van de afdeling Openbare Werken, de buitendienst, coördinator dorpsgericht werken en de controller. Extern betrokkenen zijn de bewonersgroepen, woningcorporaties, WWZ en alle overige weggebruikers. 5
VERVOLG/HOE GAAN WE DIT DOEN Na uw uitspraak over de peilpunten zal het beleidsplan Openbare Verlichting worden opgesteld. Dit plan zal ter vaststelling aan uw raad worden aangeboden. Hierbij zullen ook de financiële consequenties zoveel mogelijk per onderdeel beschreven worden. Ook zal er inzage gegeven in de kosten van het minimale technisch onderhoud, zodat u een afweging tussen ambitie/kwaliteit en financiën zal kunnen maken. WAT HEBBEN WE HIERVOOR NODIG (VOOR DE VERDERE UITWERKING)? HOE GAAN WE COMMUNICEREN? Begin 2015 wordt u het beleidsplan Openbare Verlichting aangeboden. Rapportage over het beleidsplan Openbare Verlichting vindt plaats via de budgetcyclus. RESUMÉ WAAROVER MEN ZICH MOET UITSPREKEN: Onderwerp 1: Vaststellen missie: De missie voor de openbare verlichting in de gemeente Drimmelen is om tot een duurzaam areaal openbare verlichting te komen, met al doel het bieden van een veilige omgeving voor de burger voor de lange termijn, tegen maatschappelijk aanvaardbare kosten ; Onderwerp 2: Vaststellen visie: De visie is vooral gericht op niet verlichten tenzij. Daarbij zal de gemeente zoveel mogelijk aansluiten op de wettelijke regelgeving en duurzaamheid. Tevens is de visie gericht op sober en doelmatig. Door standaardisering worden onderhoudskosten beperkt. Het beheer van de OVL-installatie en de technische uitvoeringsaspecten voor onderhouden en aanleg worden aan derden uitbesteed ; Onderwerp 3: Handhaven huidige beleid materialisering masten: binnen de bebouwde kom toepassing stalen masten; buiten de bebouwde kom aluminium masten ; Onderwerp 4: Ten aanzien van armaturen/lichtbron uitgaan van TCO; Onderwerp 5: Verlichting fietsroutes in het buitengebied: Slechts de Lageweg voorzien van openbare verlichting. Vooruitlopend op de vaststelling van het beleidsplan openbare verlichting de vrijliggende fietspaden langs de Brandestraat een proef uit voeren met markering om de geleiding van de fietsers te bevorderen. Onderwerp 6: Veiligheid gaat voor Duurzaamheid: Mochten er zich tegenstrijdige belangen voordoen zullen veiligheidsaspecten prevaleren boven duurzaamheidsaspecten ; Onderwerp 7: Functioneel gaat voor Esthetisch: Mochten er zich tegenstrijdige belangen voordoen zal er eerder voor functionel verlichting gekozen worden dan voor esthetische verlichting ; Wij verzoeken u een uitspraak te doen omtrent de bovengenoemde onderwerpen. Tevens verzoeken wij u eventueel andere onderwerpen aan te geven die als input zullen dienen voor een nieuw op te stellen beleidsplan openbare verlichting en bijbehorende financiële consequenties. 6