Aan de Raad. 2.1 Geeft meer veiligheid voor burgers en weggebruikers.

Transcriptie

1 Aan de Raad. No. : 9/1 Muntendam : 30 januari 2014 Onderwerp : Vaststellen Meerjarenplan Openbare verlichting Aanleiding: In de afgelopen jaren is er het nodige geïnvesteerd in de openbare verlichting. Bij dorpsvernieuwingen en reconstructies is in veel gevallen de openbare verlichting vernieuwd. Maar toch bezit de gemeente Menterwolde een sterk verouderd verlichtingsarsenaal. Wanneer er niet wordt ingegrepen nemen de onderhoudskosten buiten proportioneel toe. Door advies bureau Nederlands Licht Instituut (NLI) is een Meerjarenplan openbare verlichting opgesteld voor de gemeente Menterwolde, met hierin opgenomen de stand van zaken. 2. Beoogd effect: Met het Meerjarenplan openbare verlichting hebben we een instrument in handen om het huidige arsenaal naar een acceptabel onderhoudsniveau te brengen en te houden. Vooral vanuit veiligheid en financieel oogpunt is het belangrijk te investeren om verdere achteruitgang te voorkomen. Nieuwe technieken op het gebied van openbare verlichting hebben de afgelopen jaren hun intrede gedaan. Vooral de opmars en het toepassen van Led verlichting is niet meer weg te denken. Maar ook ontwikkelingen zoals statisch en dynamisch dimmen, op afstand sturen en beheren en natuurlijk het voorkomen van lichthinder voor mens en natuur. Daarnaast spelen nog twee belangrijke aspecten, namelijk op het gebied van energieverbruik en het terugdringen van broeikasgassen zoals CO². "Bewust verlichten" bij elke stap die we nemen als het gaat om plaatsen, verwijderen of vernieuwen, op het gebied van openbare verlichting. 2. Argumenten: 2.1 Geeft meer veiligheid voor burgers en weggebruikers. Verouderde lichtmasten brengen het gevaar met zich mee van omvallen door roestvorming of aanrakingsgevaar (onder spanning). Een tweede aspect voor het belang van deugdelijke verlichting is het gevoel en verbetering van sociale veiligheid. Door goede openbare verlichting voelen bewoners zich veiliger in hun woonomgeving. Verlichting maakt namelijk zicht op de omgeving mogelijk. Goede openbare verlichting vermindert verder niet alleen de kans op verkeersongevallen, maar vermindert ook vandalisme, inbraken en diefstallen met name binnen de bebouwde komgrenzen (bijvoorbeeld van (brom-) fietsen en van & uit auto s). 2.2 Uitkomsten sterk verouderd verlichtingsarsenaal. De gemiddelde levensduur van een mast is 40 jaar. Voor een armatuur wordt 20 jaar aangehouden. Gebleken is dat er op dit moment 736 masten ouder zijn dan 40 jaar en 1189 armaturen ouder zijn dan 20 jaar. Verder zijn er nog vele masten en armaturen die in de komende jaren ook de gemiddelde levensduur gaan bereiken.

2 2.3 Een groot voordeel te behalen met het vervangen van sterk verouderde technieken. De lampen waar het meeste winst valt te behalen zijn de TL lampen. Per armatuur zijn er 2 lampen aanwezig (energieverbruik 40 Watt per stuk) en deze willen wij gaan vervangen door LED (energieverbruik 20 Watt). Met name in Meeden en Noordbroek staat veel TL verlichting dus daar valt veel te besparen. De terugverdientijd van LED ten opzichte van de oude TL verlichting is dan ongeveer 6-7 jaar voor de investering. Dit betekent ook dat de remplacekosten (preventieve lampvervangingen) lager zullen gaan uitvallen voor dit gebied voor nu en op termijn omdat het verouderde arsenaal vervangen wordt door LED. 2.4 Combinatie met het uitvoeren van preventief onderhoud (max. branduren lampen). Voor de gemeente Menterwolde is het aan te bevelen om vanuit financieel oogpunt de keuze te maken om de lampen groepsgewijs te vervangen (remplace). Dit is het zogenaamde preventieve onderhoud. Hierbij wordt gekeken naar de levensduur van lamp en hoe lang deze nu nog mee kan. Als voorbeeld een PLL lamp gaat 4 jaar mee en is in 2008 geplaatst, dan had deze in 2012 preventief vervangen moeten worden. Het preventief vervangen is zinvol om storingen te voorkomen. Het is goedkoper om preventief alle lampen te vervangen dan her en der storingen te verhelpen. Een lamp preventief vervangen kost ongeveer (per lamp) 10,00 (bruto) en een storing kost ongeveer (per lamp) 30,00. Tijdig preventief onderhoud uitvoeren is dus zeker zinvol. Wij hebben berekend welke lampen er in 2013 vervangen zouden moeten worden. Helaas bleek uit het beheerbestand (nog van ZIUT, voormalig Essent/EGD) dat ongeveer 90% van de lampen nu vervangen moeten worden om veel uitval (storingen) te voorkomen. Om budgettaire redenen hebben wij er voor gekozen om niet alles dit jaar te doen maar het totale bestand geografisch op te delen in 3 delen. Dit zijn: - Noordbroek, Meeden, Tripscompagnie en Borgercompagnie in 2013; - Muntendam in 2014; - Zuidbroek in 2015 en de lampen die in Meeden, Borgercompagnie, Noordbroek en Tripscompagnie al weer verouderd zijn (dit zijn TL lampen die 2 jaar mee gaan). Door deze verdeling is er jaarlijks ook een redelijk gelijk budget benodigd voor remplace. Zie hieronder de verdeling , , , , , , , ,00 In het overzicht valt op dat er in 2015 weer een piek ontstaat. Dit heeft te maken met, zoals in de geografische verdeling al is aangegeven, de nog aanwezige TL lampen. Met een levensduur van twee jaar moeten deze lampen al snel weer vervangen worden. Om te kunnen besparen op onderhoudskosten en energiekosten is aan te bevelen dit type lamp te vervangen voor moderne technieken zoals LED. 2

3 2.5 Besparing op het energieverbruik en de onderhoudskosten. Door te investeren in het vervangen van de oude TL verlichting levert dit direct een besparing op. Dit betekent ook dat de remplace-kosten lager zullen gaan uitvallen voor nu en op termijn omdat het verouderde arsenaal vervangen wordt door LED. Met een investering van afgerond ,- euro levert jaarlijks een besparing op van 6.500,- euro op de onderhoudskosten. Houdt in dat de investering in 15 jaar wordt terugverdiend. Een groot voordeel van LED is dat er bijna geen onderhoudskosten meer hoeven worden gemaakt. Voor LED wordt een levensduur aangehouden van gemiddeld 20 jaar. De armaturen worden uitgerust met de nieuwste technieken LED en voorzien van dimmers. Het energieverbruik van de installatie wordt daarmee aanzienlijk teruggedrongen. 2.6 Alleen verlichten waar nodig, "bewust verlichten". In het vervangingsplan is rekening gehouden met minder verlichting. Verlichten waar nodig, ook wel "bewuster Verlichten". Genoemde straten liggen overigens wel binnen de bebouwde kom. De verlichting die geen meerwaarde heeft voor de verkeers- en sociale veiligheid wordt verwijderd. Zo blijven de meeste kruisingen en oriëntatie verlichting in bochten in het buitengebied verlicht. 3. Kanttekeningen: Er zijn forse investeringen noodzakelijk. Zoals aangegeven zijn er forse investeringen noodzakelijk om het sterk verouderde verlichting - arsenaal te verjongen. Maar door de vervangingen te spreiden en de besparingen op energie en onderhoudskosten van de nieuwe armaturen aan te wenden voor nieuwe vervangingsplannen, liggen er mogelijkheden om de onderhoudskosten niet verder op te laten lopen. Beleidskaders Openbare Verlichting zijn niet vastgesteld. Het Meerjarenplan Openbare verlichting is in november 2013 vastgesteld door het college van burgemeester en wethouders van de gemeente Menterwolde. De beleidskaders voor de openbare verlichting dienen nader geformuleerd te worden in een Beleidsplan. Dit beleidsplan kunnen wij u op dit moment nog niet aanbieden. Omdat de achterstand in het onderhoud aan de openbare verlichting dusdanig groot is, achten wij het niet langer verantwoord dat er niet wordt ingegrepen. Op dit moment worden er hoge reparatiekosten, lees vervanging van individuele lampen, uitgegeven door de gemeente. Door vervangingen groepsgewijs aan te besteden in de markt geeft dit een besparing op de uitvoeringskosten. Hoe eerder deze werkzaamheden worden uitgevoerd des te groter is de besparing op de hoge onderhoudskosten en de exploitatie van het verlichtingsarsenaal. 3

4 4. Juridische gevolgen: Aansprakelijkheid. Op basis van de in 1992 verschenen nieuwe versie van het Burgerlijk Wetboek is de gemeente als wegbeheerder aansprakelijk voor schade als de weg inclusief de openbare verlichting niet voldoet aan de eisen die men daaraan in de gegeven omstandigheden mag stellen en daardoor gevaar oplevert. Vóór 1992 kon een benadeelde slechts een beroep doen op de algemene regels omtrent de onrechtmatige daad en moest hij aan kunnen tonen dat de wegbeheerder in verwijtbare zin nalatig of onzorgvuldig was geweest. Onder het nieuwe recht is deze schuldverantwoordelijkheid omgezet in een risicoaansprakelijkheid. Deze nieuwe bepaling zal sneller aansprakelijkheid van de wegbeheerder met zich mee brengen dan voorheen het geval was. Toch is de gemeentelijke wegbeheerder niet zonder meer aansprakelijk voor de openbare verlichting. De aansprakelijkheid ontbreekt namelijk als de weg en de openbare verlichting in een staat van onderhoud verkeren die geen gevaar oplevert voor de weggebruikers. Indien echter eenmaal is vastgesteld dat de schade het gevolg is van een gebrek aan de weg of de weguitrusting, dan heeft de wegbeheerder slechts beperkt mogelijkheden om aan de aansprakelijkheid te ontkomen. Het uitbesteden van onderhoudswerkzaamheden aan derden laat deze aansprakelijkheid onverlet. De gemeente is immers verplicht erop toe te zien of de werkzaamheden naar behoren worden uitgevoerd. Wel kunnen aanspraken, indien is aangetoond dat de schade een gevolg is van gebrekkig onderhoud door derden, worden doorgeleid naar de voor dit onderhoud verantwoordelijke partij. 5. Financiële gevolgen: vervangingsplan. In de afgelopen jaren is er een reservering opgebouwd (incl. begroting 2014) van ,- excl. btw om te investeren in nieuwe en duurzame openbare verlichting. Hiervoor is inmiddels een uitvoeringsplan gemaakt om dit jaar te starten met het gedeeltelijk vervangen van de TLverlichting. Maar om de achterstand volledig terug te dringen is er jaarlijks ,00 extra nodig. Het huidige budget (2013) voor openbare verlichting bedraagt ,00 in totaal (afgerond). De komende jaren is er ,00 nodig om het achterstallig onderhoud weg te werken. Dit is noodzakelijk om het juist functioneren en de veiligheid van de bewoners te waarborgen. Echter wordt er de komende jaren ook bespaard op onderhoud, beheer en energiekosten. Het voorstel is om deze besparingen in een fonds te storten en aan te wenden voor nieuwe investeringen van verouderde masten en armaturen. 4

5 6. Samengevat voorstel; Wij stellen u het volgende voor: 1. het Meerjarenplan Openbare Verlichting vast te stellen; 2. jaarlijks een extra krediet beschikbaar te stellen om de achterstand weg te werken; 3. de toekomstige financiële besparingen op onderhoud, beheer en enerigiekosten in een fonds te storten waaruit nieuwe investeringen gefinancieerd kunnen worden na De op dit voorstel betrekking hebbende stukken liggen voor u in de raadsmap ter inzage. Bijlagen: - Meerjarenplan Openbare verlichting Burgemeester en wethouders van Menterwolde; De burgemeester, De secretaris, E.A. van Zuijlen H. van der Wal 5