Mijnheer de Burgemeester, collega s, eerst en vooral wil ik de vele mensen bedanken voor het enorme werk dat zij het voorbije jaar gepresteerd hebben om tot dit budget en deze meerjarenplanning te komen. Er is niet alleen de BBC, de Beheers- en Beleidscyclus, maar er is ook de moeilijke financiële toestand waar alle steden en gemeenten mee te kampen hebben. Medewerkers met vele jaren ervaring hebben mij verteld dat ze het nog nooit zo erg geweten hebben. Nieuwe software, een nieuw strategische benadering, een nieuw budget- en boekhoudsysteem invoeren en - niet te vergeten - een nieuwe legislatuur annex beleid opstarten. Wat misschien niet nieuw is, is de financiële situatie. Men zag het al een tijdje aankomen, alleen had niemand ingeschat dat het zo erg zou zijn. Tenzij natuurlijk de eeuwige zwartkijkers die krijgen ooit toch wel eens gelijk. Sommigen zeggen dat de Stad Gent boven haar stand geleefd heeft. Daarbij leiden ze die stand af uit de beschikbare financiële middelen. Ik durf daartegenover stellen dat de stad in de voorbije legislaturen niet boven maar onder haar stand heeft geleefd. En dan bekijk ik het vanuit de noden die een stad als Gent heeft. En rekening houdend met die noden zijn alle, maar vooral de centrum-en grootsteden zwaar ondergefinancierd. Een van de grote problemen collega s is net om bij elke budgetbespreking die noden af te wegen ten opzichte van de middelen. Het gaat hem dan niet alleen om het dichtrijden van een gat, maar ook en vooral om het tegemoet komen aan de vele en vooral nieuwe - eisen en vragen die aan een stadsbestuur worden gesteld. Om daaraan te kunnen voldoen zou je bijna dubbel zoveel inkomsten moeten hebben. 1
Er was uiteindelijk sprake over een jaarlijks tekort van 105 miljoen euro in 2019, inclusief het nieuw te voeren beleid. Sommigen zullen raar opkijken als ik zeg dat dit in feite meevalt. Niet om het op te lossen natuurlijk. Maar als men een meerjarenplanning zou opmaken waarbij aan alle noden zou tegemoet gekomen worden, en dit zonder in luxe te vervallen, dan zou het tekort eerder een veelvoud van die 105 miljoen euro zijn. Niemand zal ontkennen dat alle steden en gemeenten dan nog eens geconfronteerd worden met externe financiële tegenslagen. Tot de bekendste behoren de pensioenhervorming, de té lage federale financiering van de politie, het verlies aan dividenden door de liberalisering van de energiemarkt en het Dexia-debacle, de niet-indexering of gewoon de verlaging van de te ontvangen toelagen, de fiscale vrijstellingen die finaal betaald worden door de steden en gemeenten, enz. Wie aan het einde van de hiërarchie zit krijgt duidelijk de klappen. En dan heb ik het nog niet eens gehad over de invloed van de wereldwijde financiële crisis. De pensioenhervorming treft de steden en gemeenten ongemeen hard. De Federale Overheid komt haar plicht om onze pensioenen te financieren niet meer na. Nu zij de pensioenen van de provincie, de gemeentebesturen en hun satellieten zoals het O.C.M.W., openbare ziekenhuizen en de politie niet meer kan betalen, schuift zij de factuur grotendeels naar hen toe. Tegelijkertijd verhoogt zij de leeftijd om op pensioen te gaan, en de hiertoe noodzakelijke loopbaan, waardoor de personeelssaneringen die de stad Gent reeds tijdens de vorige legislatuur vooropgesteld had niet uitvoerbaar bleken. Omdat mensen langer werken. Op zich niet slecht natuurlijk, maar de winst (als ik het zo mag noemen) vloeit dan wel een andere richting uit. Ik hoor zeggen dat men dat maar moest voorzien hebben. Wat we gelukkig maar - in Gent ook gedaan hebben met een goed gevuld pensioenfonds. Genoeg om de te verwachten meerkost de komende jaren te helpen dekken. We hadden dat geld evengoed aan politiek interessantere projecten kunnen 2
uitgeven. Maar wie had verwacht dat een hogere overheid in die grootorde ging toeslaan? En dat Vlaanderen, dat zelf geen pensioenen betaalt, via minister Bourgeois lijdzaam ging toekijken en zeggen dat er geen problemen zijn. Je zou voor minder dubbel slaan als je deze minister in Villa Politica hoorde vertellen dat de gemeenten niet in het rood staan en dat zij de fout maken om hun investeringen bij hun exploitatie op te tellen. Voor de nietverstaanders : enkel de leningslasten worden in de exploitatie verwerkt, niet de investeringen zelf. Dat weten wij hier in Gent natuurlijk al jaren. Bij zo een moeilijke materie is het een koud kunstje om als voogdijminister een mistgordijn op te trekken. Dat het volledig op te lossen zou zijn met wat efficiëntiewinsten hier en daar werkt enkel bij de goedgelovigen. Vlaanderen kan wel een begroting in evenwicht voorleggen, maar zij moeten wel hun pensioenen niet betalen. Geen al te best voorbeeld om ons mee te vergelijken. Schuif ik hiermee de verantwoordelijkheid voor onze financiële problemen volledig op de kap van één minister? Natuurlijk niet. Het is, zoals ik al zei, een oud zeer dat steden en gemeenten te weinig middelen hebben. En de crisis is ook niet zijn schuld, maar het is voor ons wel een huzarenstuk om met te weinig steun van bovenaf een ingrijpend beleid met ruimte voor nieuwe uitdagingen te voeren. Dat er in deze omstandigheden nog een positief resultaat kan voorgelegd worden, kan onze fractie alleen maar tevreden stellen. En ja, er zijn bijkomende ontvangsten, ook al wordt er niet geraakt aan de hoofdbelastingen. Bijkomende ontvangsten zijn in de huidige omstandigheden, als men eerlijk is, onvermijdbaar. Het Bestuur heeft daarbij wel getracht onze inwoners en de werkgelegenheid zo veel als mogelijk te ontzien. Wonen, werken en ondernemen wordt dus niet duurder. De tarieven werden weliswaar met terugwerkende kracht geïndexeerd en ook voor de toekomst wordt vanaf nu de index jaarlijks ingebouwd. Grotere verhogingen zijn er vooral voor diegenen die onze stad gebruiken. Bijvoorbeeld zij die zich om 3
belastingsredenen hier niet domiciliëren, zij die woningen maximaal in winst omzetten, of zij die het openbaar domein gebruiken om zaken te doen enz. Collega s, ontvangsten zijn op zich niet slecht, als je er inderdaad maar voldoende voor teruggeeft. En dat hebben we de voorbije legislaturen ook gedaan. Maar ook het huidig bestuur bewijst dit in de voorliggende meerjarenplanning, dat tegelijk vertrouwen en een goede samenwerking toont. Deze meerderheid heeft samen deze meerjarenplanning neergezet, en dragen als drie partijen hier ook graag de verantwoordelijkheid voor. Qua investeringen zitten we op dezelfde lijn als de vorige record-legislatuur. En ze zijn goed doordacht. Zo wordt er bijzondere aandacht aan onderhoud besteed, omdat men geen ongezonde erfenis wil achterlaten. Het groene accent is onmiskenbaar. We streven naar klimaatneutraliteit. In het bijzonder zijn de investeringstoelagen voor woningen daar het bewijs voor. Al is de weg inderdaad nog lang. Er komen bijkomende plaatsen voor onderwijs en kinderopvang. Er komen parken en buurtsporthallen bij, de brandweer krijgt een nieuwe post in Melle, straten en pleinen worden heraangelegd, het O.C.M.W. zorgt onder andere voor een bijkomend woonzorgcentrum in Mariakerke en assistentiewoningen in Zwijnaarde en St Amandsberg, er komen nieuwe impulsen voor stedelijke ontwikkeling in de 19 de eeuwse gordel, er komt een rock- en popzaal en een belevingsbibliotheek, enz. Niet onbelangrijk is dat men er ook in slaagt om naast de ruimte voor nieuw beleid ook datgene wat in de vorige legislatuur werd opgestart af te werken. Ingrijpende dossiers zoals bijvoorbeeld de Oude Dokken, de Krook en Ledeberg Leeft zijn mooie voorbeelden. Wat bij onze fractie hard aangekomen is, is het verminderen van de personeelscapaciteit. Al is die in de kering - bij de stad en haar satellieten - samen toch nog beperkt gebleven. We weten dat, als de helft van de uitgaven personeelskosten zijn, er geen andere keuze is. En als een belangrijk deel 4
daarvan onvermijdelijke pensioenlasten zijn, dan wordt de marge om op te werken zeer klein. De vaststelling is dan dat eigenlijk de extra pensioenlasten jobs gaan kosten, in Gent gelukkig zonder naakte ontslagen en zonder afbouw van de dienstverlening, ook al wordt nu reeds het tegendeel beweerd. Ook al wordt nu reeds geroepen dat de Gentenaars hiervan het slachtoffer zullen zijn. We blijven investeren, investeren in mensen. Gelukkig is men al sinds de vorige legislatuur bezig met de hervorming van de werking, waarbij de Gemeenschappelijke Dienstencentra of GDC s sterk efficiëntie-verhogend zullen werken. De voor onze fractie belangrijke en noodzakelijke entiteiten worden inzake personeelsingrepen gelukkig ontzien : het OCMW, de onderwijs- en kinderopvangsector én de politie. Ja collega s - ik zie inderdaad sommigen hun wenkbrauwen fronsen - en ook al is dit laatste misschien voor jullie verrassend, maar een wervelende stad kent automatisch ook negatieve neveneffecten die de veiligheid op verschillende domeinen in het gedrang kunnen brengen. Om Gent aantrekkelijk te houden voor inwoners, pendelaars en toeristen moet ook de veiligheid gegarandeerd kunnen blijven, ook al krijgt de stad Gent maar een dotatie voor 956 politiemensen. Collega s, om tot het finale resultaat in de meerjarenplanning te komen zal er nog wat inventiviteit nodig zijn. Wij willen daar als fractie graag met een positieve houding over meedenken. Het is immers in ieders belang dat deze situatie op de best mogelijke manier wordt aangepakt, omwille van het welzijn van deze stad, het welzijn van haar inwoners en gebruikers. Laat ons tegelijk hopen dat de negatieve financiële evolutie van de jongste jaren in de toekomst zal kunnen omgedraaid worden. Mijnheer de Burgemeester, collega s, de sp.a-fractie zal dit budget en de meerjarenplanning goedkeuren en is vooral tevreden dat tijdens deze financiêle operatie de nieuwe missie van de stad met de negen hoofdstrategische doelstellingen overeind is gebleven. Het werd een 5
evenwichtig meerjarenplan met vernieuwende sociale, economische en ecologische accenten zoals vastgelegd in het bestuursakkoord. Gent blijft dus die open, solidaire, kindvriendelijke en wijze stad. Een milieuvriendelijke stad ook met transitie naar een klimaatneutrale stad waar een gediversifieerde economie welvaart brengt voor iedereen. Onze ambitie blijft om Gent nog aantrekkelijker, actiever, veiliger, maar vooral ook socialer te maken. Zo willen we de verarming, de verkleuring en de vergrijzing prioritair blijven aanpakken. Armoede en vooral kinderarmoede voorkomen en bestrijden blijft in samenwerking met ons sociaal middenveld onze prioriteit nummer één. We geven het OCMW de mogelijkheid om het hiertoe noodzakelijk bijkomend budget vrij te maken. En zo collega s - ik rond af - zo ben ik erin geslaagd in dit cijferdebat slechts 1 cijfer te noemen : 105, de 105 miljoen euro, het cijfer dat we ons nog lang zullen herinneren maar ons zeker niet zal tegenhouden om te doen wat de Gentenaar van ons verwacht. Anne Schiettekatte. 6