Stec Groep - Logica in locatiepatronen: hoe kiezen bedrijven? Samenvatting belangrijkste feiten en conclusies 2000-2010 o.b.v. Database Bovenregionale Locatiebeslissingen (DLN) uitgangspunten van het onderzoek: - verplaatsing > 25 km. - met verplaatsing > 50 arbeidsplaatsen (uiteindelijke omvang) gemoeid Stec onderscheidt daarbij vijf typen locatiebeslissingen: Bovenregionale locatiedynamiek: trends 2000 2010: 420 vestigers en 75.000 arbeidsplaatsen, jaarlijks zo n 30 40 locatiebeslissingen Bovenregionale dynamiek = 5 tot 10% van de totale verhuisdynamiek op bedrijfsruimte- en kantorenmarkt in Nederland. Noordvleugel Randstad en West-Brabant kennen over gehele linie de grootste locatiedynamiek; deze regio s samen hebben een aandeel van 44% in de periode 2000-2010 NV REWIN West-Brabant / december 2011 blz. 1 van 10
Meer dan de helft van de bovenregionale locatiebeslissingen betreft hoofdkantoren (27% marktaandeel, gemiddeld aantal wp 209) en distributiecentra (25%, gemiddeld aantal wp 151). Dan volgen productievestigingen en verkoopkantoren (ieder 16%, gemiddeld aantal wp 135 resp. 222). Kantoren tonen voorkeur voor de Randstad, bedrijfsruimte vooral daarbuiten. Samenvoegingen zijn steeds vaker, vooral in periode van laagconjunctuur, de reden van een verhuizing. Redenen van samenvoegen: efficiency (voordelen), fusies en overnames, maar ook het nieuwe werken. West-Brabant profiteert hiervan via het zogenaamde Beneluxeren REWIN 1 Wanneer niet naar regio s maar naar provincie s wordt gekeken, staat de provincie Noord-Brabant bovenaan de ranglijst. Noord-Brabant is overall de nr. 1 in aantal vestigingen (108 = 26% van het aantal locatiebeslissingen, 13.650 wp) en de provincie Noord-Holland de nr.1 in aantal arbeidsplaatsen) (73 vestigingen = 17%, 14.200 wp) 1 tekst in groen: aanvullend commentaar van REWIN NV REWIN West-Brabant / december 2011 blz. 2 van 10
Locatiedynamiek naar sector 2000 2010 De vier dominante sectoren (zakelijke dienstverlening, industrie, voedings- en genotmiddelen en logistiek) behoren to de sterke sectoren van West-Brabant - REWIN Verder blijkt er een afname in vestigingen, verhuizingen en uitbreidingen van backoffices en in de IT, terwijl de energiesector in opkomst is. Buitenlandse locatiedynamiek 75% van de buitenlandse vestigingen zijn ondernemingen die al (elders) in Nederland gevestigd zijn. De USA en Duitsland hebben een gezamenlijk aandeel van 53%. Slechts 7% is nog maar afkomstig uit de BRIC-landen. De top 3 vestigingsregio s voor buitenlandse bedrijven: 1. Amsterdam/Schiphol 35% 2. West-Brabant 12% 3. Den Haag 9% NV REWIN West-Brabant / december 2011 blz. 3 van 10
Hoofdkantoren Internationaal georiënteerde hoofdkantoren kiezen veelal voor Amsterdam, vanwege de nabijheid van Schiphol, de aanwezige internationale bedrijvigheid en de arbeidsmarkt. Hoofdkantoren van Benelux-georiënteerde bedrijven weten in toenemende mate de weg naar West- Brabant, met name de gemeente Breda, te vinden. NV REWIN West-Brabant / december 2011 blz. 4 van 10
Logistiek West-Brabant, de regio Tilburg en Venlo-Venray zijn topregio s voor nieuwe distributievestigingen. 48% van de locatiedynamiek en 47% van de arbeidsplaatsen (7.000) zijn hiermee gemoeid. Rondom de mainports Rotterdam en Schiphol weinig bovenregionale vestigingsdynamiek: ruimte is hier schaarser. (en duurder REWIN) Stec voert o.a. het volgende voorbeeld van logistieke vestigingsdynamiek op: Ssangyong Motor, dat in 2006 een EDC opende in Breda voor de verzending van reserveonderdelen naar de dealers in heel Europa. De goede (multimodale) bereikbaarheid, maar ook de fiscale voordelen van Nederland waren motieven om voor Breda te kiezen. Het succes van de top 3 regio s is volgens Stec Groep te verklaren door de ligging, beschikbaarheid van ruime kavels en multimodaal ontsloten locaties, marktconforme bouwvoorschriften en een proactieve houding van lokale en regionale overheden. NV REWIN West-Brabant / december 2011 blz. 5 van 10
Verkoop, marketing, consultancy 40% van deze vestigingen vond plaats buiten de Randstad, in de strook die op de afbeelding is weergegeven. Vanaf 2007, de aanloop naar de wereldwijde economische crisis, besluiten nogal wat bedrijven vanwege efficiency-voordelen het aantal regionale vestigingen terug te schroeven. Ook van deze ontwikkeling profiteert West-Brabant mee - REWIN. Breda neemt een prominente plaats in als kantoorvestigingslocatie voor verkoop-, marketing- en zakelijke dienstverleningactiviteiten. Ook hier speelt desamenvoegings- c.q. Beneluxeringspropositie dus een belangrijke rol - REWIN. NV REWIN West-Brabant / december 2011 blz. 6 van 10
Productie/assemblage Met betrekking tot de locatiedynamiek in deze sectoren ligt de dominantie duidelijk in Noord- en Zuid- Nederland. 80% van de nieuwe productievestigingen en 75% van het aantal arbeidsplaatsen is geland buiten de Randstad. Roosendaal is in dit opzicht het zwaartepunt van de regio West-Brabant. 5 van de in totaal 10 nieuwe productie/assemblagebedrijven kozen voor vestiging in dezze gemeente. De 10 nieuwe vestigers leverden de regio 935 arbeidsplaatsen. Alpha Packaging en Warnaco (orderverwerking- en samenstelling), zijn voorbeelden van dergelijke grote nieuwkomers - REWIN. Callcenters en backoffices (vooral financiële administratie) kiest overwegend voor locaties buiten de Randstad, zelfs aan de randen van Nederland. Lagere kosten en ruim aanbod van personeel zijn motieven. Zuid-Limburg, Nijmegen en Groningen zijn op dit gebied de zwaartepunten. Het aandeel van separate backoffices in de bovenregionale dynamiek is sterk gedaald, tot 10% in 2010. Veel ondernemingen hebben deze bedrijfsactiviteit geïmplementeerd in de bedrijfsvoering. NV REWIN West-Brabant / december 2011 blz. 7 van 10
Wat is het economisch effect van bovenregionale bedrijvigheid? Grote bovenregionaal verhuizende bedrijven zijn aantrekkelijk; het gaat om een groot aantal nieuwe banen met het nodige groeipotentieel. Veelal zijn deze vestigers bovengemiddeld stuwend voor de regio; er is een hoge toegevoegde waarde en spin-off naar leveranciers en afnemers van producten. Bovendien dragen grote namen bij aan het imago en profiel van het regionale vestigingsklimaat. Het Stec onderzoek toont aan dat een goede regionale acquisitiestrategie vele voordelen oplevert. In willekeurige volgorde zijn dat: grotere naamsbekendheid, een beter imago en meer reuring een sterkere band en meer wisselwerking met het regionale bedrijfsleven meer interactie met en invloed op intermediairs, beïnvloeders en beslissers meer concrete prospects en leads van nieuwe bedrijven en investeringen meer kans op vestiging en expansie van bedrijven en daardoor meer banen, meer economie en meer toegevoegde waarde extra investeringen op bestaande en nieuwe vastgoedlocaties in de regio meer impact op beleid en vestigingsklimaat Stec Groep formuleert tegelijkertijd bij de acquisitie van bovenregionale bedrijvigheid de volgende valkuilen: NV REWIN West-Brabant / december 2011 blz. 8 van 10
Voor het boeken van resultaten met acquisitie zijn vier bouwstenen van belang, aldus Stec Groep: Toekomstverwachting voor bovenregionale locatiedynamiek Stec Groep verwacht de komende jaren een relatief stabiel aantal bovenregionale locatiebeslissingen (zie uitgangspunten op blz. 1) van 30 40 per jaar, ondanks de lage economische groeiverwachtingen. Grote bedrijven heroverwegen elke 5 tot 10 jaar hun vestigingslocatie, bovendien blijft er een tendens tot samenvoeging. De markt voor distributiecentra groeit verder en er onstaan wellicht grotere vestigingen in Nederland van bedrijven uit de BRIC-landen. Prognose bovenregionale dynamiek naar activiteit Stec Groep verwacht dus vooral groei bij hoofdkantoren en distributie, en in iets mindere mate bij verkoopkantoren. Efficiency en kostenbesparingen blijven belangrijke drivers van de locatiedynamiek, evenals de blijvende rol van fusies en de consolidatie van kantoorvestigingen. Nederland blijft een belangrijk distributieland en zal deze positie de komende decennia alleen maar verder uitbouwen. Het belang van productie-en assemblagevestigingen neemt af: er is veel concurrentie binnen en buiten Europa (de zogenaamde lage lonen landen) en de kostenstructuur van Nederland is dan relatief hoog. NV REWIN West-Brabant / december 2011 blz. 9 van 10
Ook het aantal call-centers en backoffices neemt af. Een deel van deze activiteiten vindt nu al virtueel plaats en is niet meer aan een vaste locatie gebonden; dit zal verder toenemen. Een opkomende sector is research & development, ook bijvoorbeeld op het gebied van duurzaamheid en de groene economie. Hier is sprake van een steeds sterkere ontwikkeling vanuit regionale clusters, van oudsher vanuit de universiteiten van Wageningen en Twente. R&D als hoofdactiviteit is beperkt, juist innovatie gekoppeld aan verkoop of productie is kansrijker. Een deel van deze ontwikkelingen speelt de regio West-Brabant duidelijk in de kaart. Andere, bijvoorbeeld het vertrek van productiebedrijven naar Oost-Europa en Azië, vormen een bedreiging voor de regionale economie. De uitdaging ligt er om de leidende rol die West-Brabant de laatste 10 jaar mede door de wervingsactiviteiten van REWIN heeft weten te verwerven, vast te houden en zo mogelijk verder uit te bouwen door gericht te acquireren binnen de speerpunten van de Strategische Agenda (Logistiek, Maintenance en Biobased Economy) - REWIN NV REWIN West-Brabant / december 2011 blz. 10 van 10