De internationale concurrentiepositie van de topsectoren in de provincie. Noord-Brabant. Otto Raspe, Anet Weterings, Mark Thissen & Frank van Dongen

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "De internationale concurrentiepositie van de topsectoren in de provincie. Noord-Brabant. Otto Raspe, Anet Weterings, Mark Thissen & Frank van Dongen"

Transcriptie

1 De internationale concurrentiepositie van de topsectoren in de provincie Noord-Brabant Otto Raspe, Anet Weterings, Mark Thissen & Frank van Dongen Februari 2013

2 Centrale vraag in deze presentatie Welke investeringsagenda hoort bij het verbeteren van de concurrentiepositie van de topsectoren in de provincie Noord-Brabant? 2

3 Hoe meten we internationale concurrentie? In de studie nemen we twee typen concurrentie mee: 1. De concurrentie die bedrijven ervaren bij het internationaal exporteren van hun producten en diensten; 2. De concurrentie die regio s ervaren bij het aantrekken van buitenlandse bedrijven / investeringen; De belangrijkste concurrenten voor een regio zijn dus: 1. De regio s met bedrijven die in dezelfde markten proberen hun producten of diensten te verkopen; 2. De regio s die in dezelfde vijver vissen van internationale investeringen; Met andere woorden: marktoverlap staat centraal. De belangrijkste concurrenten verschillen daarom per regio en per sector. Zie Raspe e.a. (2012) pagina 49 e.v. en 181 e.a. voor een inhoudelijke en methodische beschrijving van het meten van internationale concurrentie 3

4 Belangrijkste concurrenten o.b.v. marktoverlap (voorbeeld van export) Amsterdam export Parijs export Wenen export Grootste overlap in de export markten van Amsterdam en Parijs Meeste concurrentie tussen Amsterdam en Parijs Zie Raspe e.a. (2012) pagina 49 e.v. en 181 e.a. voor een inhoudelijke en methodische beschrijving van het meten van internationale concurrentie 4

5 Hoe zijn de concurrentiebenchmarks opgebouwd? De benchmarks in deze studie vergelijken per sector en per type concurrentie (export en aantrekken buitenlandse bedrijven) de vestigingsplaatsfactoren (kenmerken van het vestigingsklimaat) in Noord-Brabant met die van de belangrijkste concurrerende Europese regio s; Vestigingsplaatsfactoren zijn o.a.: bevolkingsomvang en - dichtheid, concentratie van (gerelateerde) sectoren, netwerkoriëntatie van bedrijven, connectiviteit (over de weg, door de lucht en via havens), kennisinfrastructuur (publiek en privaat) en Bruto Regionaal Product per inwoner; In totaal: 29 vestigingsplaatsfactoren. Zie Raspe e.a. (2012) pagina 47 e.v. en 178 voor een inhoudelijke en methodische beschrijving van als deze vestigingsplaatsfactoren 5

6 Welke sectoren nemen we mee in het onderzoek? 1. Landbouw 2. Voedingsmiddelenindustrie 3. Materialenindustrie 4. Hightechindustrie 5. Chemie 6. Energie 7. Groothandel 8. Logistiek 9. Financiële diensten 10. Zakelijke diensten Zie Raspe e.a. (2012) pagina 172 voor een inhoudelijke en methodische beschrijving van deze sectoren 6

7 Welke regio s nemen we mee in het onderzoek? Onder regio s verstaan we 256 Europese NUTS-2 regio s. In Nederland zijn dit de provincies. De NUTS-indeling is een standaard van de EU en is door Eurostat opgesteld; De NUTS2-indeling beslaat meestal een of enkele centrale steden met hun ommeland, zodat deze regio s vaak overeenkomen met agglomeraties of metropolitane gebieden; Basis voor deze keuze is de wens om zo veel mogelijk regionale differentiatie mee te kunnen nemen op het niveau van regio s en aan te sluiten bij de internationale literatuur over regio s. Voorwaarde was dat er betrouwbare data waren. Zie Raspe e.a. (2012) pagina 46 e.v. voor een inhoudelijke en methodische beschrijving van de regio s die we in het onderzoek meenemen 7

8 Wilt u meer weten? Deze presentatie is gebaseerd op drie PBLstudies. Vragen? Neem dan contact op met: Otto Raspe (otto.raspe@pbl.nl) of info@pbl.nl In deze studies vindt u een overzicht van de relevante literatuur (waarom regio s cruciaal zijn in een globaliserende economie) en een motivatie van alle keuzes over indicatoren, data en methodiek. 8

9 We beantwoorden vier vragen voor de provincie Noord-Brabant 1. Welke Europese regio s zijn de belangrijkste concurrenten? 2. Welke vestigingsplaatsfactoren zijn belangrijk voor een goede concurrentiepositie? 3. Hoe verhouden deze vestigingsplaatsfactoren zich tot haar belangrijkste concurrenten? 4. Op welke factoren bestaat er een 'gat' met de concurrentie en welke factoren zijn goed op orde? We beantwoorden deze vragen voor elke combinatie van sector en type concurrentie (export en buitenlandse investeringen). Zie Raspe e.a. (2012) pagina 50 voor een toelichting op deze vier vragen 9

10 Leeswijzer van de benchmarks 1. De benchmarks zijn gebaseerd op de belangrijkste concurrenten op basis van marktoverlap (zie sheet 3 & 4); 2. De benchmarks laten de 10 belangrijkste vestigingsplaatsfactoren zien (van de totaal 29 die we meenemen in het onderzoek), afgeleid van de belangrijkste concurrenten en dus verschillend per sector en type concurrentie. Dit zijn de concurrentiefactoren; 3. De concurrentiefactoren zijn geordend naar mate van belangrijkheid: de bovenste is het belangrijkste, de onderste het minst belangrijk (van de 10 weergegeven factoren); 4. De stippellijn geeft de gewogen score weer van de belangrijkste concurrenten; 5. De eigen score op een concurrentiefactor is relatief ten opzichte van de belangrijkste concurrenten. Hierbij geldt: hoe hoger de score, hoe beter je scoort t.o.v. je belangrijkste concurrenten. Enkel voor congestie en connectiviteit (nabijheid tot) zeehavens geldt het tegenovergestelde: hoe lager de score, hoe beter. Zie Raspe e.a. (2012) pagina 69 voor een methodische toelichting op de benchmarks 10

11 We laten nu voor Noord-Brabant de benchmarks zien voor de volgende sectoren 1. Landbouw 2. Voedingsmiddelenindustrie 3. Materialen 4. Hightech 5. Chemie 6. Energie Aantrekken buitenlandse bedrijven Export goederen en /of diensten 7. Groothandel * De benchmark op basis van het aantrekken van buitenlandse bedrijven voeren we voor een sector enkel uit wanneer wordt voldaan aan de volgende voorwaarden: - Er moeten voldoende buitenlandse bedrijven (minimaal 10) binnen de regio zich hebben gevestigd voor een zinvolle vergelijking; - De regio huisvest meer dan 2% van alle buitenlandse bedrijven binnen de sector in heel Nederland EN/OF de regio heeft een relatieve specialisatie qua buitenlandse bedrijven in de sector (locatiequotiënt > 1). 8. Logistiek 9. Financiële diensten * 10. Zakelijke diensten Wel meegenomen Niet meegenomen * Voor de sectoren groothandel en financiële diensten voeren we om data-technische redenen in plaats van de benchmark op basis van export een benchmark uit op basis van het opzetten van een buitenlandse vestiging, mits we ook de benchmark voor het aantrekken van buitenlandse bedrijven hebben uitgevoerd. Zie Raspe e.a. (2012) pagina s 126, 143 en 174 voor een inhoudelijke toelichting. 11

12 1. Landbouw Aantal buitenlandse bedrijven: Niet van toepassing Omvang export: Noord-Brabant is de 3e regio van de 256 in Europa Zie Raspe e.a. (2012) pagina 56 en 57 voor de relatieve positie van Noord-Brabant binnen Nederland 12

13 13

14 14

15 Conclusies Landbouw in Noord-Brabant Ten opzichte van de belangrijkste concurrenten: De bevolkingsomvang is relatief beperkt; Het aandeel buitenlandse bedrijven in de sector ligt sterk onder het gemiddelde; De rangscore van de universiteit is relatief gezien zeer hoog; De hoeveelheid private R&D is relatief gezien zeer hoog en het aantal patenten is relatief gezien zeer groot; De connectiviteit door de lucht ligt iets boven het gemiddelde. De connectiviteit over de weg ligt boven het gemiddelde en de mate van congestie is relatief gezien zeer groot; Het bruto regionaal product per inwoner ligt boven het gemiddelde; De efficiëntie van het netwerk van de sector is iets ondergemiddeld. 15

16 2. Voedingsmiddelenindustrie Aantal buitenlandse bedrijven: Noord-Brabant is de 5e regio van de 256 in Europa Omvang export: Noord-Brabant is de 1e regio van de 256 in Europa Zie Raspe e.a. (2012) pagina 56 en 57 voor de relatieve positie van Noord-Brabant binnen Nederland 16

17 17

18 18

19 19

20 20

21 Conclusies Voedingsmiddelenindustrie in Noord-Brabant Ten opzichte van de belangrijkste concurrenten: De bevolkingsdichtheid is relatief laag en de bevolkingsomvang is relatief beperkt; Het aandeel buitenlandse bedrijven in de sector ligt sterk boven het gemiddelde; Het aandeel van de regio in de totale Europese export ligt sterk boven het gemiddelde; De hoeveelheid publieke R&D is relatief laag en de rangscore van de universiteit is relatief gezien zeer hoog; De hoeveelheid private R&D is relatief gezien zeer hoog en het aantal patenten is relatief gezien zeer groot; De connectiviteit door de lucht ligt iets onder het gemiddelde. De connectiviteit over de weg ligt boven het gemiddelde en de mate van congestie is relatief groot; Het bruto regionaal product per inwoner ligt op het gemiddelde; De concentratie van de financiële dienstverlening ligt onder het gemiddelde en de concentratie van de zakelijke dienstverlening ligt iets boven het gemiddelde. 21

22 3. Materialen Aantal buitenlandse bedrijven: Noord-Brabant is de 8e regio van de 256 in Europa Omvang export: Noord-Brabant is de 31e regio van de 256 in Europa Zie Raspe e.a. (2012) pagina 56 en 57 voor de relatieve positie van Noord-Brabant binnen Nederland 22

23 23

24 24

25 25

26 26

27 Conclusies Materialen in Noord-Brabant Ten opzichte van de belangrijkste concurrenten: De bevolkingsdichtheid is relatief laag en de bevolkingsomvang is relatief beperkt; Het aandeel buitenlandse bedrijven in de sector ligt boven het gemiddelde; Het aandeel van de regio in de totale Europese export ligt onder het gemiddelde; De rangscore van de universiteit is relatief gezien zeer hoog; De hoeveelheid private R&D is relatief hoog en het aantal patenten is relatief gezien zeer groot; De connectiviteit door de lucht ligt onder het gemiddelde. De connectiviteit over de weg ligt iets boven het gemiddelde en de mate van congestie is relatief groot; Het bruto regionaal product per inwoner ligt iets onder het gemiddelde; De concentratie van de financiële dienstverlening ligt onder het gemiddelde. 27

28 4. Hightech Aantal buitenlandse bedrijven: Noord-Brabant is de 17e regio van de 256 in Europa Omvang export: Noord-Brabant is de 21e regio van de 256 in Europa Zie Raspe e.a. (2012) pagina 56 en 57 voor de relatieve positie van Noord-Brabant binnen Nederland 28

29 29

30 30

31 31

32 32

33 Conclusies Hightech in Noord-Brabant Ten opzichte van de belangrijkste concurrenten: De bevolkingsdichtheid is relatief laag en de bevolkingsomvang is relatief gezien zeer beperkt; Het aandeel buitenlandse bedrijven in de sector ligt onder het gemiddelde; Het aandeel van de regio in de totale Europese export ligt onder het gemiddelde; De rangscore van de universiteit is relatief hoog; De hoeveelheid private R&D is relatief gezien zeer hoog en het aantal patenten is relatief gezien zeer groot; De connectiviteit door de lucht ligt onder het gemiddelde. De connectiviteit over de weg ligt boven het gemiddelde en de mate van congestie is relatief groot; De mate van clustering van de sector is relatief gezien zeer beperkt. 33

34 5. Chemie Aantal buitenlandse bedrijven: Noord-Brabant is de 51e regio van de 256 in Europa Omvang export: Noord-Brabant is de 5e regio van de 256 in Europa Zie Raspe e.a. (2012) pagina 56 en 57 voor de relatieve positie van Noord-Brabant binnen Nederland 34

35 35

36 36

37 37

38 38

39 Conclusies Chemie in Noord-Brabant Ten opzichte van de belangrijkste concurrenten: De bevolkingsdichtheid is relatief laag en de bevolkingsomvang is relatief gezien zeer beperkt; Het aandeel buitenlandse bedrijven in de sector ligt sterk onder het gemiddelde; Het aandeel van de regio in de totale Europese export ligt iets boven het gemiddelde; De rangscore van de universiteit is relatief hoog; De hoeveelheid private R&D is relatief gezien zeer hoog en het aantal patenten is relatief gezien zeer groot; De connectiviteit door de lucht ligt onder het gemiddelde. De connectiviteit over de weg ligt boven het gemiddelde en de mate van congestie is relatief groot; De mate van clustering van de sector is relatief beperkt. 39

40 6. Energie Aantal buitenlandse bedrijven: Noord-Brabant is de 22e regio van de 256 in Europa Omvang export: Noord-Brabant is de 6e regio van de 256 in Europa Zie Raspe e.a. (2012) pagina 56 en 57 voor de relatieve positie van Noord-Brabant binnen Nederland 40

41 41

42 42

43 43

44 44

45 Conclusies Energie in Noord-Brabant Ten opzichte van de belangrijkste concurrenten: De bevolkingsdichtheid is relatief gezien zeer laag en de bevolkingsomvang is iets ondergemiddeld; Het aandeel buitenlandse bedrijven in de sector ligt boven het gemiddelde; Het aandeel van de regio in de totale Europese export ligt sterk boven het gemiddelde; De hoeveelheid publieke R&D is relatief gezien zeer laag en de rangscore van de universiteit is relatief gezien zeer hoog; De hoeveelheid private R&D is relatief gezien zeer hoog en het aantal patenten is relatief gezien zeer groot; De connectiviteit door de lucht ligt iets onder het gemiddelde. De connectiviteit over de weg ligt iets onder het gemiddelde en de mate van congestie is iets bovengemiddeld; Het bruto regionaal product per inwoner ligt iets onder het gemiddelde; De concentratie van de financiële dienstverlening ligt sterk onder het gemiddelde. 45

46 7. Groothandel Aantal buitenlandse bedrijven: Noord-Brabant is de 24e regio van de 256 in Europa Opzetten buitenlandse vestiging: Noord-Brabant is de 16e regio van de 256 in Europa Zie Raspe e.a. (2012) pagina 56 en 57 voor de relatieve positie van Noord-Brabant binnen Nederland 46

47 47

48 48

49 49

50 50

51 Conclusies Groothandel in Noord-Brabant Ten opzichte van de belangrijkste concurrenten: De bevolkingsdichtheid is relatief gezien zeer laag en de bevolkingsomvang is relatief gezien zeer beperkt; Zowel het aandeel bedrijven in buitenlandse handen als het aandeel bedrijven met vestigingen in het buitenland liggen onder het gemiddelde en verder ligt het aandeel buitenlandse bedrijven in de sector sterk onder het gemiddelde; De rangscore van de universiteit is relatief hoog; De hoeveelheid private R&D is relatief hoog en het aantal patenten is relatief gezien zeer groot; De connectiviteit door de lucht ligt onder het gemiddelde. De mate van congestie is iets ondergemiddeld; Het bruto regionaal product per inwoner ligt onder het gemiddelde; De concentratie van de financiële dienstverlening ligt sterk onder het gemiddelde. 51

52 8. Logistiek Aantal buitenlandse bedrijven: Noord-Brabant is de 21e regio van de 256 in Europa Omvang export: Noord-Brabant is de 19e regio van de 256 in Europa Zie Raspe e.a. (2012) pagina 56 en 57 voor de relatieve positie van Noord-Brabant binnen Nederland 52

53 53

54 54

55 55

56 56

57 Conclusies Logistiek in Noord-Brabant Ten opzichte van de belangrijkste concurrenten: De bevolkingsdichtheid is relatief gezien zeer laag en de bevolkingsomvang is relatief beperkt; Het aandeel bedrijven met vestigingen in het buitenland ligt sterk onder het gemiddelde en het aandeel buitenlandse bedrijven in de sector ligt onder het gemiddelde; Het aandeel van de regio in de totale Europese export ligt onder het gemiddelde; De rangscore van de universiteit is relatief hoog; De hoeveelheid private R&D is relatief gezien zeer hoog en het aantal patenten is relatief gezien zeer groot; De connectiviteit door de lucht ligt onder het gemiddelde. De connectiviteit over de weg ligt boven het gemiddelde en de mate van congestie is iets ondergemiddeld; Het bruto regionaal product per inwoner ligt onder het gemiddelde; De concentratie van de financiële dienstverlening ligt sterk onder het gemiddelde. 57

58 9. Financiële Diensten Aantal buitenlandse bedrijven: Noord-Brabant is de 12e regio van de 256 in Europa Opzetten buitenlandse vestiging: Noord-Brabant is de 29e regio van de 256 in Europa Zie Raspe e.a. (2012) pagina 56 en 57 voor de relatieve positie van Noord-Brabant binnen Nederland 58

59 59

60 60

61 61

62 62

63 Conclusies Financiële Diensten in Noord-Brabant Ten opzichte van de belangrijkste concurrenten: De bevolkingsdichtheid is relatief gezien zeer laag en de bevolkingsomvang is relatief beperkt; Het aandeel bedrijven in buitenlandse handen, het aandeel bedrijven met vestigingen in het buitenland en het aandeel buitenlandse bedrijven in de sector liggen alle drie sterk onder het gemiddelde; De rangscore van de universiteit is iets bovengemiddeld; De hoeveelheid private R&D is relatief hoog en het aantal patenten is relatief gezien zeer groot; De connectiviteit door de lucht ligt onder het gemiddelde. De mate van congestie is iets ondergemiddeld; Het bruto regionaal product per inwoner ligt onder het gemiddelde; De efficiëntie van het netwerk van de sector is relatief gezien zeer laag; De concentratie van de financiële dienstverlening ligt sterk onder het gemiddelde en de concentratie van de zakelijke dienstverlening ligt onder het gemiddelde. 63

64 10. Zakelijke Diensten Aantal buitenlandse bedrijven: Noord-Brabant is de 37e regio van de 256 in Europa Omvang export: Noord-Brabant is de 10e regio van de 256 in Europa Zie Raspe e.a. (2012) pagina 56 en 57 voor de relatieve positie van Noord-Brabant binnen Nederland 64

65 65

66 66

67 67

68 68

69 Conclusies Zakelijke Diensten in Noord-Brabant Ten opzichte van de belangrijkste concurrenten: De bevolkingsdichtheid is relatief gezien zeer laag en de bevolkingsomvang is relatief beperkt; Zowel het aandeel bedrijven met vestigingen in het buitenland als het aandeel buitenlandse bedrijven in de sector liggen sterk onder het gemiddelde; Het aandeel van de regio in de totale Europese export ligt onder het gemiddelde; De rangscore van de universiteit is iets bovengemiddeld; De hoeveelheid private R&D is relatief hoog en het aantal patenten is relatief gezien zeer groot; De connectiviteit door de lucht ligt onder het gemiddelde. De mate van congestie is iets ondergemiddeld; Het bruto regionaal product per inwoner ligt onder het gemiddelde; De concentratie van de financiële dienstverlening ligt sterk onder het gemiddelde. 69

70 Het vestigingsklimaat van Noord-Brabant samengevat 1 Alle topsectoren overziend, concluderen we t.a.v. de belangrijkste vestigingsplaatsfactoren dat: Goed op orde zijn: Internationalisering (van specifieke sectoren) Aandeel buitenlandse bedrijven binnen de Materialen, Voedingsmiddelenindustrie en Energie sector (bovengemiddeld) Europees exportaandeel van de Voedingsmiddelenindustrie en Energie sector (beide bovengemiddeld) Private kennisinfrastructuur Private R&D en aantal patenten (beide sterk bovengemiddeld) Connectiviteit over de weg (bovengemiddeld) Maar de mate van congestie is bovengemiddeld 70

71 Het vestigingsklimaat van Noord-Brabant samengevat 2 Verdere conclusies t.a.v. de vestigingsplaatsfactoren: Minder goed op orde zijn: Urbanisatievoordelen Massa (ondergemiddeld) en dichtheid (sterk ondergemiddeld) Aandeel buitenlandse bedrijven in de overige sectoren (ondergemiddeld) Europees exportaandeel (ondergemiddeld) Publieke kennisinfrastructuur Publieke R&D (sterk ondergemiddeld), vooral van belang voor de Voedingsmiddelenindustrie en de Energie sector Positie universiteit (iets bovengemiddeld) Connectiviteit door de lucht (ondergemiddeld) Concentratie Financiële Dienstverlening (sterk ondergemiddeld) 71

72 Resumé De investeringsagenda voor Noord-Brabant bestaat vooral uit het handhaven van de goede factoren en het inlopen of compenseren van het gat wat er is t.o.v. de belangrijkste concurrenten. Strategieën om dit te bewerkstelligen: Zie Notitie "Werken aan de internationale concurrentiekracht van de Nederlandse regio's". 72

De internationale concurrentiepositie van de topsectoren in de provincie. Utrecht. Otto Raspe, Anet Weterings, Mark Thissen & Frank van Dongen

De internationale concurrentiepositie van de topsectoren in de provincie. Utrecht. Otto Raspe, Anet Weterings, Mark Thissen & Frank van Dongen De internationale concurrentiepositie van de topsectoren in de provincie Utrecht Otto Raspe, Anet Weterings, Mark Thissen & Frank van Dongen Februari 2013 Centrale vraag in deze presentatie Welke investeringsagenda

Nadere informatie

De internationale concurrentiepositie van de topsectoren in de provincie. Gelderland. Otto Raspe, Anet Weterings, Mark Thissen & Frank van Dongen

De internationale concurrentiepositie van de topsectoren in de provincie. Gelderland. Otto Raspe, Anet Weterings, Mark Thissen & Frank van Dongen De internationale concurrentiepositie van de topsectoren in de provincie Gelderland Otto Raspe, Anet Weterings, Mark Thissen & Frank van Dongen Februari 2013 Centrale vraag in deze presentatie Welke investeringsagenda

Nadere informatie

De internationale concurrentiepositie van de topsectoren in de provincie. Overijssel. Otto Raspe, Anet Weterings, Mark Thissen & Frank van Dongen

De internationale concurrentiepositie van de topsectoren in de provincie. Overijssel. Otto Raspe, Anet Weterings, Mark Thissen & Frank van Dongen De internationale concurrentiepositie van de topsectoren in de provincie Overijssel Otto Raspe, Anet Weterings, Mark Thissen & Frank van Dongen Februari 2013 Centrale vraag in deze presentatie Welke investeringsagenda

Nadere informatie

De internationale concurrentiepositie van de topsectoren in de provincie. Limburg (NL) Otto Raspe, Anet Weterings, Mark Thissen & Frank van Dongen

De internationale concurrentiepositie van de topsectoren in de provincie. Limburg (NL) Otto Raspe, Anet Weterings, Mark Thissen & Frank van Dongen De internationale concurrentiepositie van de topsectoren in de provincie Limburg (NL) Otto Raspe, Anet Weterings, Mark Thissen & Frank van Dongen Februari 2013 Centrale vraag in deze presentatie Welke

Nadere informatie

De internationale concurrentiepositie van de topsectoren in de provincie. Zuid-Holland. Otto Raspe, Anet Weterings, Mark Thissen & Frank van Dongen

De internationale concurrentiepositie van de topsectoren in de provincie. Zuid-Holland. Otto Raspe, Anet Weterings, Mark Thissen & Frank van Dongen De internationale concurrentiepositie van de topsectoren in de provincie Zuid-Holland Otto Raspe, Anet Weterings, Mark Thissen & Frank van Dongen Februari 2013 Centrale vraag in deze presentatie Welke

Nadere informatie

De internationale concurrentiepositie van de topsectoren in de provincie. Antwerpen. Otto Raspe, Anet Weterings, Mark Thissen & Frank van Dongen

De internationale concurrentiepositie van de topsectoren in de provincie. Antwerpen. Otto Raspe, Anet Weterings, Mark Thissen & Frank van Dongen De internationale concurrentiepositie van de topsectoren in de provincie Antwerpen Otto Raspe, Anet Weterings, Mark Thissen & Frank van Dongen Februari 2013 Centrale vraag in deze presentatie Welke investeringsagenda

Nadere informatie

De internationale concurrentiepositie van de topsectoren in de provincie. Noord-Holland. Otto Raspe, Anet Weterings, Mark Thissen & Frank van Dongen

De internationale concurrentiepositie van de topsectoren in de provincie. Noord-Holland. Otto Raspe, Anet Weterings, Mark Thissen & Frank van Dongen De internationale concurrentiepositie van de topsectoren in de provincie Noord-Holland Otto Raspe, Anet Weterings, Mark Thissen & Frank van Dongen Februari 2013 Centrale vraag in deze presentatie Welke

Nadere informatie

De internationale concurrentiepositie van de topsectoren in de provincie. Oost-Vlaanderen. Otto Raspe, Anet Weterings, Mark Thissen & Frank van Dongen

De internationale concurrentiepositie van de topsectoren in de provincie. Oost-Vlaanderen. Otto Raspe, Anet Weterings, Mark Thissen & Frank van Dongen De internationale concurrentiepositie van de topsectoren in de provincie Oost-Vlaanderen Otto Raspe, Anet Weterings, Mark Thissen & Frank van Dongen Februari 2013 Centrale vraag in deze presentatie Welke

Nadere informatie

De internationale concurrentiepositie van de topsectoren in de provincie. Liège. Otto Raspe, Anet Weterings, Mark Thissen & Frank van Dongen

De internationale concurrentiepositie van de topsectoren in de provincie. Liège. Otto Raspe, Anet Weterings, Mark Thissen & Frank van Dongen De internationale concurrentiepositie van de topsectoren in de provincie Liège Otto Raspe, Anet Weterings, Mark Thissen & Frank van Dongen Februari 2013 Centrale vraag in deze presentatie Welke investeringsagenda

Nadere informatie

De internationale concurrentiepositie van de topsectoren in de provincie. Groningen. Otto Raspe, Anet Weterings, Mark Thissen & Frank van Dongen

De internationale concurrentiepositie van de topsectoren in de provincie. Groningen. Otto Raspe, Anet Weterings, Mark Thissen & Frank van Dongen De internationale concurrentiepositie van de topsectoren in de provincie Groningen Otto Raspe, Anet Weterings, Mark Thissen & Frank van Dongen Februari 2013 Centrale vraag in deze presentatie Welke investeringsagenda

Nadere informatie

De internationale concurrentiepositie van de topsectoren in de provincie. Flevoland. Otto Raspe, Anet Weterings, Mark Thissen & Frank van Dongen

De internationale concurrentiepositie van de topsectoren in de provincie. Flevoland. Otto Raspe, Anet Weterings, Mark Thissen & Frank van Dongen De internationale concurrentiepositie van de topsectoren in de provincie Flevoland Otto Raspe, Anet Weterings, Mark Thissen & Frank van Dongen Februari 2013 Centrale vraag in deze presentatie Welke investeringsagenda

Nadere informatie

De internationale concurrentiepositie van de topsectoren in de provincie. Zeeland. Otto Raspe, Anet Weterings, Mark Thissen & Frank van Dongen

De internationale concurrentiepositie van de topsectoren in de provincie. Zeeland. Otto Raspe, Anet Weterings, Mark Thissen & Frank van Dongen De internationale concurrentiepositie van de topsectoren in de provincie Zeeland Otto Raspe, Anet Weterings, Mark Thissen & Frank van Dongen Februari 2013 Centrale vraag in deze presentatie Welke investeringsagenda

Nadere informatie

De internationale concurrentiepositie van de topsectoren in de provincie. Friesland. Otto Raspe, Anet Weterings, Mark Thissen & Frank van Dongen

De internationale concurrentiepositie van de topsectoren in de provincie. Friesland. Otto Raspe, Anet Weterings, Mark Thissen & Frank van Dongen De internationale concurrentiepositie van de topsectoren in de provincie Friesland Otto Raspe, Anet Weterings, Mark Thissen & Frank van Dongen Februari 2013 Centrale vraag in deze presentatie Welke investeringsagenda

Nadere informatie

De internationale concurrentiepositie van de topsectoren in de provincie. Drenthe. Otto Raspe, Anet Weterings, Mark Thissen & Frank van Dongen

De internationale concurrentiepositie van de topsectoren in de provincie. Drenthe. Otto Raspe, Anet Weterings, Mark Thissen & Frank van Dongen De internationale concurrentiepositie van de topsectoren in de provincie Drenthe Otto Raspe, Anet Weterings, Mark Thissen & Frank van Dongen Februari 2013 Centrale vraag in deze presentatie Welke investeringsagenda

Nadere informatie

De internationale concurrentiepositie van de topsectoren in de provincie. West-Vlaanderen. Otto Raspe, Anet Weterings, Mark Thissen & Frank van Dongen

De internationale concurrentiepositie van de topsectoren in de provincie. West-Vlaanderen. Otto Raspe, Anet Weterings, Mark Thissen & Frank van Dongen De internationale concurrentiepositie van de topsectoren in de provincie West-Vlaanderen Otto Raspe, Anet Weterings, Mark Thissen & Frank van Dongen Februari 2013 Centrale vraag in deze presentatie Welke

Nadere informatie

De internationale concurrentiepositie van de topsectoren in de regio. Köln. Otto Raspe, Anet Weterings, Mark Thissen & Frank van Dongen

De internationale concurrentiepositie van de topsectoren in de regio. Köln. Otto Raspe, Anet Weterings, Mark Thissen & Frank van Dongen De internationale concurrentiepositie van de topsectoren in de regio Köln Otto Raspe, Anet Weterings, Mark Thissen & Frank van Dongen Februari 2013 Centrale vraag in deze presentatie Welke investeringsagenda

Nadere informatie

De internationale concurrentiepositie van de topsectoren in de regio. Trier. Otto Raspe, Anet Weterings, Mark Thissen & Frank van Dongen

De internationale concurrentiepositie van de topsectoren in de regio. Trier. Otto Raspe, Anet Weterings, Mark Thissen & Frank van Dongen De internationale concurrentiepositie van de topsectoren in de regio Trier Otto Raspe, Anet Weterings, Mark Thissen & Frank van Dongen Februari 2013 Centrale vraag in deze presentatie Welke investeringsagenda

Nadere informatie

De internationale concurrentiepositie van de topsectoren in de regio. Weser-Ems. Otto Raspe, Anet Weterings, Mark Thissen & Frank van Dongen

De internationale concurrentiepositie van de topsectoren in de regio. Weser-Ems. Otto Raspe, Anet Weterings, Mark Thissen & Frank van Dongen De internationale concurrentiepositie van de topsectoren in de regio Weser-Ems Otto Raspe, Anet Weterings, Mark Thissen & Frank van Dongen Februari 2013 Centrale vraag in deze presentatie Welke investeringsagenda

Nadere informatie

Werken aan de internationale concurrentiekracht van de Nederlandse regio s

Werken aan de internationale concurrentiekracht van de Nederlandse regio s Werken aan de internationale concurrentiekracht van de Nederlandse regio s Symposium Ministerie van Infrastructuur en Milieu Den Haag, 4 maart 2013 Otto Raspe, Anet Weterings, Mark Thissen, Frank van Dongen

Nadere informatie

De internationale concurrentiepositie van de topsectoren

De internationale concurrentiepositie van de topsectoren De internationale concurrentiepositie van de topsectoren De internationale concurrentiepositie van de topsectoren Planbureau voor de Leefomgeving Voorwoord Om de internationale concurrentiekracht van

Nadere informatie

De internationale concurrentiekracht van Nederlandse (top)sectoren en de rol van bereikbaarheid. Frank van Oort Utrecht, 21 november 2011

De internationale concurrentiekracht van Nederlandse (top)sectoren en de rol van bereikbaarheid. Frank van Oort Utrecht, 21 november 2011 De internationale concurrentiekracht van Nederlandse (top)sectoren en de rol van bereikbaarheid Frank van Oort Utrecht, 21 november 2011 (PBL-onderzoek samen met Mark Thissen, Arjan Ruijs & Dario Diodato)

Nadere informatie

PBL-Notitie. Eindrapportage

PBL-Notitie. Eindrapportage PBL-Notitie De concurrentiepositie van de topsectoren in Noord-Brabant Welk vestigingsklimaat is nodig om internationaal te excelleren? Eindrapportage Otto Raspe, Anet Weterings, Mark Thissen en Dario

Nadere informatie

De concurrentiepositie van de topsectoren in Zuid-Holland

De concurrentiepositie van de topsectoren in Zuid-Holland De concurrentiepositie van de topsectoren in Zuid-Holland Minisymposium Metropoolregio Rotterdam Den Haag & Planbureau voor de Leefomgeving Delft, Metropoollab 15-03-2012 Otto Raspe, Anet Weterings & Mark

Nadere informatie

Nederland in Europese systemen en netwerken Internationale Concurrentiepositie van de Noordvleugel van de Randstad

Nederland in Europese systemen en netwerken Internationale Concurrentiepositie van de Noordvleugel van de Randstad Nederland in Europese systemen en netwerken Internationale Concurrentiepositie van de Noordvleugel van de Randstad Mark Thissen Aanleiding: Verzoek EZ De vernieuwende ruimtelijk-economische visie op de

Nadere informatie

Nederland als vestigingsplaats g voor buitenlandse bedrijven

Nederland als vestigingsplaats g voor buitenlandse bedrijven Nederland als vestigingsplaats g voor buitenlandse bedrijven 1 Aanleiding Sinds jaren '90 sterke toename van investeringen ingen door buitenlandse bedrijven (FDI) Door open en sterk internationaal georiënteerde

Nadere informatie

Nederland als vestigingsplaats voor buitenlandse bedrijven

Nederland als vestigingsplaats voor buitenlandse bedrijven Nederland als vestigingsplaats voor buitenlandse bedrijven 1 Aanleiding Sinds jaren '90 sterke toename van investeringen door buitenlandse bedrijven (FDI) Door open en sterk internationaal georiënteerde

Nadere informatie

De internationale concurrentiekracht van. regio s in Europa. Frank van Oort Arjen Ruijs

De internationale concurrentiekracht van. regio s in Europa. Frank van Oort Arjen Ruijs De internationale concurrentiekracht van Nederlandse sectoren en regio s in Europa Mark Thissen Frank van Oort Arjen Ruijs Dario Diadato Aanleiding Aanleiding De internationale concurrentiekracht van Nederland

Nadere informatie

Topsectoren, regio s en vestigingsplaatsfactoren: een multivariate regressieanalyse

Topsectoren, regio s en vestigingsplaatsfactoren: een multivariate regressieanalyse Topsectoren, regio s en vestigingsplaatsfactoren: een multivariate regressieanalyse RSAN voorjaarsmiddag Antwerpen 24/04/2014 Frank van Dongen, Olaf Jonkeren & Otto Raspe 1 Agenda Motivatie Onderzoeksvraag

Nadere informatie

DUURZAME VERSTEDELIJKING & AGGLOMERATIEKRACHT

DUURZAME VERSTEDELIJKING & AGGLOMERATIEKRACHT Vereniging Deltametropool i.s.m. College van Rijksadviseurs DUURZAME VERSTEDELIJKING & AGGLOMERATIEKRACHT 14.10.2014 Metropolen zijn de krachtbronnen van de wereldeconomie De economische ontwikkeling concentreert

Nadere informatie

Notitie. Werken aan de internationale concurrentiekracht van de Nederlandse regio s. Notitie voor het ministerie van Infrastuctuur en Milieu

Notitie. Werken aan de internationale concurrentiekracht van de Nederlandse regio s. Notitie voor het ministerie van Infrastuctuur en Milieu Notitie Werken aan de internationale concurrentiekracht van de Nederlandse regio s Notitie voor het ministerie van Infrastuctuur en Milieu Otto Raspe & Frank van Dongen m.m.v. Mark Thissen, Anet Weterings,

Nadere informatie

Steden als motoren van economische groei

Steden als motoren van economische groei Steden als motoren van economische groei CROW Inspiratiedag hoogwaardig openbaar vervoer (HOV) Het Bimhuis, Amsterdam 7 December 2017 Dr. Otto Raspe 1 @ottoraspe @leefomgeving 2 Nieuwe geografie van banen

Nadere informatie

VERDIENVERMOGEN EN AANPASSINGSVERMOGEN IN DE NOORDVLEUGEL

VERDIENVERMOGEN EN AANPASSINGSVERMOGEN IN DE NOORDVLEUGEL VERDIENVERMOGEN EN AANPASSINGSVERMOGEN IN DE NOORDVLEUGEL 10 november 2015 Prof. Dr. Oedzge Atzema Olaf Koops Msc Dr. Walter Manshanden Dr. Han Olden Daniel Speldekamp MSc AANLEIDING Regionale koplopers

Nadere informatie

Tekst in verdana of georgia

Tekst in verdana of georgia Tekst in verdana of georgia 11-06-2013 Scenarioverkenning Welkom bij de scenarioverkenning Tekst in verdana of georgia 11-06-2013 Scenarioverkenning Programma: 9.30 uur Welkom en inleiding Maurits Schaafsma

Nadere informatie

Onderzoeksflits. Utrecht.nl/onderzoek

Onderzoeksflits. Utrecht.nl/onderzoek Onderzoeksflits Platform31 De concurrentiepositie van Nederlandse steden. Nieuwe inzichten voor de Utrechtse economie en voor intergemeentelijke samenwerking Utrecht.nl/onderzoek Colofon uitgave Afdeling

Nadere informatie

steden Concurrentiekracht van polycentrische 16 2015/01 S+RO Mark Thissen Planureau voor de Leefomgeving Mark.Thissen@pbl.nl

steden Concurrentiekracht van polycentrische 16 2015/01 S+RO Mark Thissen Planureau voor de Leefomgeving Mark.Thissen@pbl.nl 16 2015/01 S+RO Mark Thissen Planureau voor de Leefomgeving Mark.Thissen@pbl.nl Frank van Oort Erasmus Universiteit Rotterdam, Universiteit Utrecht F.G.vanOort@uu.nl Zuidas Amsterdam, financiële en zakelijke

Nadere informatie

Regionaal economisch beleid voor een concurrerend Nederland

Regionaal economisch beleid voor een concurrerend Nederland Regionaal economisch beleid voor een concurrerend Nederland Olaf Jonkeren, Otto Raspe, Mark Thissen, Frank van Dongen Nederlandse bedrijven krijgen meer en meer te maken met een internationaler competitief

Nadere informatie

DE ECONOMIE VAN DE STAD IN DE MONDIALE CONCURRENTIE. Otto Raspe Planbureau voor de Leefomgeving

DE ECONOMIE VAN DE STAD IN DE MONDIALE CONCURRENTIE. Otto Raspe Planbureau voor de Leefomgeving 20 DE ECONOMIE VAN DE STAD 02 IN DE MONDIALE CONCURRENTIE Otto Raspe Planbureau voor de Leefomgeving Inleiding De laatste decennia waren we getuige van een sterke globalisering van de economie. Aangejaagd

Nadere informatie

Factsheet bedrijventerrein Spaanse Polder, Gemeente Rotterdam/Schiedam

Factsheet bedrijventerrein Spaanse Polder, Gemeente Rotterdam/Schiedam Factsheet bedrijventerrein Spaanse Polder, Gemeente Rotterdam/Schiedam Factsheet bedrijventerrein Spaanse Polder, Gemeente Rotterdam/Schiedam A. Inleiding Deze factsheet geeft een bondig overzicht van

Nadere informatie

Onderzoeksflits.

Onderzoeksflits. Onderzoeksflits www.utrecht.nl/onderzoek De positie van de regio Utrecht in de Regional competitiveness index 2013 1 Colofon uitgave Afdeling Onderzoek Gemeente Utrecht Postbus 16200 3500 CE Utrecht 030

Nadere informatie

Factsheet bedrijventerrein Mijlpolder, Gemeente Binnenmaas

Factsheet bedrijventerrein Mijlpolder, Gemeente Binnenmaas Factsheet bedrijventerrein Mijlpolder, Gemeente Binnenmaas Factsheet bedrijventerrein Mijlpolder, Gemeente Binnenmaas A. Inleiding Deze factsheet geeft een bondig overzicht van de maatschappelijke en economische

Nadere informatie

De Verdeelde Triomf. Ateliersessie Trek naar de Stad Provincie Flevoland, Lelystad. 23 maart 2016 Dr. Otto #verdeeldetriomf

De Verdeelde Triomf. Ateliersessie Trek naar de Stad Provincie Flevoland, Lelystad. 23 maart 2016 Dr. Otto #verdeeldetriomf De Verdeelde Triomf Ateliersessie Trek naar de Stad Provincie Flevoland, Lelystad 23 maart 2016 Dr. Otto Raspe 1 @ottoraspe #verdeeldetriomf Trends in de regionale economie http://www.pbl.nl/sites/default/files/cms/publicaties/pbl_2014_trendsin-de-regionale-economie_1374.pdf

Nadere informatie

Regionale Concurrentie in ESPON

Regionale Concurrentie in ESPON Synthese van ESPON- Projecten Regionale Concurrentie in ESPON Projects: TIPTAP, FOCI Projecten: FOCI, ATTREG, TIGER ESPON is het European Observation Network on Territorial Development and Cohesion. 1

Nadere informatie

Regionale arbeidsmarktprognose

Regionale arbeidsmarktprognose Provincie Zeeland Afdeling Economie Regionale arbeidsmarktprognose 2011-2012 Inleiding Begin juni 2011 verscheen de rapportage UWV WERKbedrijf Arbeidsmarktprognose 2011-2012 Met een doorkijk naar 2016".

Nadere informatie

Economische ontwikkeling in regio's met concentratie topsectoren,

Economische ontwikkeling in regio's met concentratie topsectoren, Economische ontwikkeling in regio's met concentratie topsectoren, 2012-2014 Indicator 7 september 2016 U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere

Nadere informatie

De concurrentiepositie

De concurrentiepositie De concurrentiepositie van de Noordvleugel van de Randstad in Europa Beleidsstudies De concurrentiepositie van de Noordvleugel van de Randstad in Europa Mark Thissen Frank van Oort Arjan Ruijs Stephaan

Nadere informatie

Economische vitaliteit agrosector

Economische vitaliteit agrosector Economische vitaliteit agrosector Frank Veeneklaas (Alterra) Programmaleider DWK programma: Mens en economie in de Groene Ruimte De agrarische sector is nog steeds van aanzienlijke betekenis voor de plattelandseconomie.

Nadere informatie

Samenvatting ... 7 Samenvatting

Samenvatting ... 7 Samenvatting Samenvatting... In rapporten en beleidsnotities wordt veelvuldig genoemd dat de aanwezigheid van een grote luchthaven én een grote zeehaven in één land of regio, voor de economie een bijzondere meerwaarde

Nadere informatie

Bedrijventerrein Kapelpolder (Maassluis) Maatschappelijke waarde. Met de Kamer van Koophandel weet je wel beter

Bedrijventerrein Kapelpolder (Maassluis) Maatschappelijke waarde. Met de Kamer van Koophandel weet je wel beter Bedrijventerrein Kapelpolder (Maassluis) Maatschappelijke Met de Kamer van Koophandel weet je wel beter Bedrijventerrein Kapelpolder, gemeente Maassluis A. Inleiding Deze factsheet geeft een bondig overzicht

Nadere informatie

The Netherlands of 2040. www.nl2040.nl

The Netherlands of 2040. www.nl2040.nl The Netherlands of 2040 www.nl2040.nl 1 Tijden veranderen 2 Tijden veranderen 3 Nieuwe CPB scenario studie Vraag Waarmee verdienen we ons brood in 2040? Aanpak Scenario s, geven inzicht in onzekerheid

Nadere informatie

ARBEIDSMARKT. in de Vlaams-Nederlandse Delta 2015-2040. Van knelpunt naar slimme kracht. Dick van der Wouw Joris Meijaard

ARBEIDSMARKT. in de Vlaams-Nederlandse Delta 2015-2040. Van knelpunt naar slimme kracht. Dick van der Wouw Joris Meijaard ARBEIDSMARKT in de Vlaams-Nederlandse Delta 2015-2040 Van knelpunt naar slimme kracht Dick van der Wouw Joris Meijaard Typisch VN Delta Doorvoerhavens en (petro)chemische industrie Goede universiteiten

Nadere informatie

AgriFood Capital Monitor Belangrijkste feiten en cijfers

AgriFood Capital Monitor Belangrijkste feiten en cijfers AgriFood Capital Monitor 2018 Belangrijkste feiten en cijfers Inleiding AgriFood Capital Monitor In dit boekje presenteren wij de feiten en cijfers van de AgriFood Capital Monitor 2018*. De Monitor geeft

Nadere informatie

De Staat van Nederland Innovatieland: een gouden ei? Walter Manshanden

De Staat van Nederland Innovatieland: een gouden ei? Walter Manshanden De Staat van Nederland Innovatieland: een gouden ei? Walter Manshanden Van der Zee, F., W. Manshanden, F. Bekkers, T. van der Horst ea (2012). De Staat van Nederland Innovatieland 2012. Amsterdam: AUP

Nadere informatie

Den Haag: Internationale stad van vrede en recht

Den Haag: Internationale stad van vrede en recht Intergouvernementeel / VN Europees Kennis NGO Onderwijs Cultuur en expatorganisaties Ambassades en consulaten Den Haag: Internationale stad van vrede en recht De gemeente Den Haag is internationale stad

Nadere informatie

Beleidscommissie Strategische raadsagenda. Visie op positionering Harderwijk 9 februari 2017

Beleidscommissie Strategische raadsagenda. Visie op positionering Harderwijk 9 februari 2017 Beleidscommissie Strategische raadsagenda Visie op positionering Harderwijk 9 februari 2017 Opdracht strategische raadsagenda Wat willen we bereiken: Visie op de positionering van Harderwijk in de context

Nadere informatie

Noord-Holland heeft hoogste startersquote

Noord-Holland heeft hoogste startersquote Vooruitzicht Starters Noord-Holland heeft hoogste startersquote Ontwikkeling aantal starters onzeker door nieuwe wetgeving Fors meer taxichauffeurs door nieuwe taxiwet en Uber Ontwikkeling aantal starters

Nadere informatie

VAN AGGLOMERATIEKRACHT NAAR NETWERKKRACHT:

VAN AGGLOMERATIEKRACHT NAAR NETWERKKRACHT: VAN AGGLOMERATIEKRACHT NAAR NETWERKKRACHT: De concurrentiepositie van Nederlandse steden in netwerkperspectief Concept-eindrapport NAPOLEON-project (KKS) d.d. 29 september 2014 Frank van Oort (UU) Evert

Nadere informatie

HET EUROPESE SCOREBORD VAN REGIONAAL CONCURRENTIEVERMOGEN

HET EUROPESE SCOREBORD VAN REGIONAAL CONCURRENTIEVERMOGEN HET EUROPESE SCOREBORD VAN REGIONAAL CONCURRENTIEVERMOGEN Regionaal-economische beleidsstrategieontwikkeling gebaseerd op de concurrentiekracht Achtergrondrapport Mark Thissen 5 november 2014 Het Europese

Nadere informatie

1.4 Factoren die bepalend zijn voor reële convergentie

1.4 Factoren die bepalend zijn voor reële convergentie Productiviteit, concurrentiekracht en economische ontwikkeling Concurrentiekracht wordt vaak beschouwd als een indicatie voor succes of mislukking van economisch beleid. Letterlijk verwijst het begrip

Nadere informatie

Factsheet bedrijventerrein Stormpolder, Gemeente Krimpen aan de IJssel

Factsheet bedrijventerrein Stormpolder, Gemeente Krimpen aan de IJssel Factsheet bedrijventerrein Stormpolder, Gemeente Krimpen aan de IJssel Factsheet bedrijventerrein Stormpolder, Gemeente Krimpen aan de IJssel A. Inleiding Deze factsheet geeft een bondig overzicht van

Nadere informatie

De ruimtelijke structuur van de clusters van nationaal belang. Otto Raspe en Martijn van den Berge

De ruimtelijke structuur van de clusters van nationaal belang. Otto Raspe en Martijn van den Berge De ruimtelijke structuur van de clusters van nationaal belang Otto Raspe en Martijn van den Berge Samenvatting Het ministerie van Economische Zaken werkt aan de herijking van zijn economische stimuleringsprogramma

Nadere informatie

De concurrentiepositie. Nederlandse steden. Van agglomeratiekracht naar netwerkkracht

De concurrentiepositie. Nederlandse steden. Van agglomeratiekracht naar netwerkkracht De concurrentiepositie van Nederlandse steden Van agglomeratiekracht naar netwerkkracht De concurrentiepositie van Nederlandse steden Van agglomeratiekracht naar netwerkkracht Auteurs Frank van Oort Evert

Nadere informatie

Bedrijventerrein De Mient (Capelle a/d IJssel) Maatschappelijke waarde. Met de Kamer van Koophandel weet je wel beter

Bedrijventerrein De Mient (Capelle a/d IJssel) Maatschappelijke waarde. Met de Kamer van Koophandel weet je wel beter Bedrijventerrein De Mient (Capelle a/d IJssel) Maatschappelijke waarde Met de Kamer van Koophandel weet je wel beter Bedrijventerrein De Mient, gemeente Capelle a/d IJssel A. Inleiding Deze factsheet geeft

Nadere informatie

Bedrijventerrein Nieuw Mathenesse (Schiedam) Maatschappelijke waarde. Met de Kamer van Koophandel weet je wel beter

Bedrijventerrein Nieuw Mathenesse (Schiedam) Maatschappelijke waarde. Met de Kamer van Koophandel weet je wel beter Bedrijventerrein Nieuw Mathenesse (Schiedam) Maatschappelijke waarde Met de Kamer van Koophandel weet je wel beter Factsheet bedrijventerrein Nieuw Mathenesse, Gemeente Schiedam A. Inleiding Deze factsheet

Nadere informatie

Naar meer scherpte in de Rijk-Regio agenda voor innovatiestimulering. Berry Roelofs Principal Consultant

Naar meer scherpte in de Rijk-Regio agenda voor innovatiestimulering. Berry Roelofs Principal Consultant Naar meer scherpte in de Rijk-Regio agenda voor innovatiestimulering Berry Roelofs Principal Consultant Utrecht, 17 december 2015 Goede uitgangssituatie, maar Nederland doet het goed 16 e economie van

Nadere informatie

TOPSECTOREN EN REGIO S

TOPSECTOREN EN REGIO S TOPSECTOREN EN REGIO S De relatie tussen vestigingsplaatsfactoren en de concentratie van de topsectoren Frank van Dongen, Olaf Jonkeren, Otto Raspe 6 mei 2014 Dit onderzoek maakt deel uit van een samenwerking

Nadere informatie

Woon- en leefklimaat Zuid-Holland vanuit bedrijfsoptiek

Woon- en leefklimaat Zuid-Holland vanuit bedrijfsoptiek Woon- en leefklimaat Zuid-Holland vanuit bedrijfsoptiek Den Haag, 1 juni 2015 Agenda 1 Kader: relatie wonen-werken 2 Opzet onderzoek 3 Werkgelegenheid 4 Waardering woon- en leefklimaat 5 Rol woon- en leefklimaat

Nadere informatie

MKB Regionaal Bekeken

MKB Regionaal Bekeken M201214 MKB Regionaal Bekeken Economische specialisatie van het MKB H.S. van der Kroon Zoetermeer, 8 oktober 2012 MKB draagt substantieel bij aan economische specialisaties van regio's Economische specialisatie

Nadere informatie

De concurrentiepositie van Nederlandse regio s

De concurrentiepositie van Nederlandse regio s Europese, nationale, regionale en stedelijke overheden hechten veel waarde aan benchmarks: studies die regio s en steden rangschikken op prestatiematen, locatiefactoren en vestigingscondities. Van concurrenten

Nadere informatie

Factsheet bedrijventerrein Pothof, Gemeente Rozenburg

Factsheet bedrijventerrein Pothof, Gemeente Rozenburg Factsheet bedrijventerrein Pothof, Gemeente Rozenburg Factsheet bedrijventerrein Pothof, Gemeente Rozenburg A. Inleiding Deze factsheet geeft een bondig overzicht van de maatschappelijke en economische

Nadere informatie

Energieprijzen in vergelijk

Energieprijzen in vergelijk CE CE Oplossingen voor Oplossingen milieu, economie voor milieu, en technologie economie en technologie Oude Delft 180 Oude Delft 180 611 HH Delft 611 HH Delft tel: tel: 015 015 150 150 150 150 fax: fax:

Nadere informatie

Resultaten nieuwe bedrijfsinvesteringen

Resultaten nieuwe bedrijfsinvesteringen Resultaten nieuwe bedrijfsinvesteringen NV REWIN West-Brabant is de regionale ontwikkelingsmaatschappij voor West-Brabant. REWIN initieert, stimuleert en verbindt. REWIN versterkt de regionale economie

Nadere informatie

VERSTERK HET INDUSTRIËLE HART

VERSTERK HET INDUSTRIËLE HART VERSTERK HET INDUSTRIËLE HART Clusters in Noord-Brabant THE HAG UE C EN T R E FO R STR AT E G I C S T UDI E S A N D T N O Het TNO en HCSS programma STRATEGY & CHANGE analyseert mondiale trends die onze

Nadere informatie

Winnaars en verliezers

Winnaars en verliezers Winnaars en verliezers Regionaal economische concurrentie in Nederland en Vlaanderen Mark Thissen & Frank van Oort Project: Napoleon, platform 31 & PBL RSA Nederland Voorjaarsdag 2014: Mobiliteit en Infrastructuur

Nadere informatie

A15 Corridor. Regio Rivierenland

A15 Corridor. Regio Rivierenland A15 Corridor Regio Rivierenland 13 mei 2016 Agenda Opzet Resultaten tot nu toe Huidige situatie Toekomstige situatie Gewenste situatie Hoe tot gewenste situatie komen? Opzet Opzet Doel A: huidige, toekomstige

Nadere informatie

Samenvatting. Bereikbaarheid en concurrentiekracht - KiM 5

Samenvatting. Bereikbaarheid en concurrentiekracht - KiM 5 Samenvatting Verbeteringen in de bereikbaarheid kunnen bijdragen aan de concurrentiekracht van een regio of een land, doordat reistijd- en betrouwbaarheidsverbeteringen een direct effect hebben op de productiviteit

Nadere informatie

Het belang van het MKB

Het belang van het MKB MKB Regio Top 40 Themabericht Rogier Aalders De nieuwe MKB Regio Top 40 is uit. Zoals u van ons gewend bent, rangschikken we daarin de veertig Nederlandse regio s op basis van de prestaties van het MKB

Nadere informatie

Dordrecht in de Atlas 2013

Dordrecht in de Atlas 2013 in de Atlas Een aantrekkelijke stad om in te wonen, maar sociaaleconomisch kwetsbaar Inhoud:. Conclusies. Positie van. Bevolking. Wonen. De Atlas voor gemeenten wordt jaarlijks gepubliceerd. In mei is

Nadere informatie

concurrentiefactor arbeid Arbeid Werkt! Logistic Labour Survey 2014 NDL, TLN, Tempo-Team Agenda

concurrentiefactor arbeid Arbeid Werkt! Logistic Labour Survey 2014 NDL, TLN, Tempo-Team Agenda Logistiek Nederland en de concurrentiefactor arbeid Arbeid Werkt! Logistic Labour Survey 2014 NDL, TLN, Tempo-Team Agenda Waarom dit onderzoek? Logistieke arbeidsmarkt Arbeid als concurrentiefactor Slim

Nadere informatie

MKB investeert in kennis, juist nu!

MKB investeert in kennis, juist nu! M201016 MKB investeert in kennis, juist nu! drs. B. van der Linden drs. P. Gibcus Zoetermeer, september 2010 MKB investeert in kennis, juist nu! MKB-ondernemers blijven investeren in bedrijfsopleidingen,

Nadere informatie

IS DE METROPOOLREGIO ROTTERDAM DEN HAAG KLAAR VOOR DE GROENE RACE?

IS DE METROPOOLREGIO ROTTERDAM DEN HAAG KLAAR VOOR DE GROENE RACE? IS DE METROPOOLREGIO ROTTERDAM DEN HAAG KLAAR VOOR DE GROENE RACE? Essay op verzoek van de Metropoolregio Rotterdam Den Haag Otto Raspe & Martijn van de Berge 30 januari 2014 De Metropoolregio Rotterdam

Nadere informatie

AGRO FOOD MONI TOR Ede Wageningen 2017

AGRO FOOD MONI TOR Ede Wageningen 2017 AGRO FOOD MONI TOR HIGHLIGHTS 2017 Voorwoord Het gebied tussen en vormt het kennishart van Regio Foodvalley, de internationale topregio voor kennis en innovatie op het gebied van voedselproductie. Food

Nadere informatie

Factsheet bedrijventerrein Kromme Gouwe, Gemeente Gouda

Factsheet bedrijventerrein Kromme Gouwe, Gemeente Gouda Factsheet bedrijventerrein Kromme Gouwe, Gemeente Gouda Factsheet bedrijventerrein Kromme Gouwe, Gemeente Gouda A. Inleiding Deze factsheet geeft een bondig overzicht van de maatschappelijke en economische

Nadere informatie

Bedrijventerrein Kerkerak (Sliedrecht) Waardeloos of waardevol? Met de Kamer van Koophandel weet je wel beter

Bedrijventerrein Kerkerak (Sliedrecht) Waardeloos of waardevol? Met de Kamer van Koophandel weet je wel beter Bedrijventerrein Kerkerak (Sliedrecht) Waardeloos of waardevol? Met de Kamer van Koophandel weet je wel beter Factsheet bedrijventerrein Kerkerak, Gemeente Sliedrecht A. Inleiding Deze factsheet geeft

Nadere informatie

Vergelijking tussen sectoren (In (Aandeel procenten) arbeidsplaatsen in procenten)

Vergelijking tussen sectoren (In (Aandeel procenten) arbeidsplaatsen in procenten) Staat van 2014 Sectorstructuur In welke sectoren is sterker vertegenwoordigd dan het s gemiddelde? Zakelijke diensten (16,5%), Informatie en Communicatie (6,5%), Financiële instellingen (4,5%) Vergelijking

Nadere informatie

Introductie Metropoolregio Rotterdam Den Haag

Introductie Metropoolregio Rotterdam Den Haag Introductie Metropoolregio Rotterdam Den Haag Aanleiding voor Metropoolregio RDH [1] Randstad 2040 (Structuurvisie Rijk, 2008/09) Herwaardering belang steden voor economie Randstad geen samenhangende metropool

Nadere informatie

Compendium voor de Leefomgeving

Compendium voor de Leefomgeving Compendium voor de Leefomgeving Ook voor provincies en gemeenten? 19 april 2011 Johan van der Schuit, Laurens Brandes 1 Inhoud Doelstelling Doelgroepen Schaalniveau Voorbeelden Discussie 19 april 2011

Nadere informatie

De Nederlandse Maritieme Cluster High Tech, Hands On

De Nederlandse Maritieme Cluster High Tech, Hands On De Nederlandse Cluster High Tech, Hands On Speerpunten 2016 FACTS & FIGURES HUMAN CAPITAL Totaal 253.000 mensen werkzaam 25% Havens 15% Offshore 11% Scheepsbouw 10% Binnenvaart 9% toeleveranciers 8% Jachtbouw/

Nadere informatie

Noord-Nederland en OP EFRO

Noord-Nederland en OP EFRO N o o r d - N e d e r l a n d Noord-Nederland en OP EFRO versterking van de noordelijke economie O P E F R O De afgelopen jaren heeft Noord-Nederland hard gewerkt aan de versterking van haar sociaal economische

Nadere informatie

Notitie. De veerkracht van de Noord- Brabantse economie bij een schok in de hightechsector. Notitie voor de provincie Noord-Brabant

Notitie. De veerkracht van de Noord- Brabantse economie bij een schok in de hightechsector. Notitie voor de provincie Noord-Brabant Notitie De veerkracht van de Noord- Brabantse economie bij een schok in de hightechsector Notitie voor de provincie Noord-Brabant Anet Weterings m.m.v. Dario Diodato, Martijn van den Berge & Otto Raspe

Nadere informatie

Bijlage 1: Gekozen regio s en hun sterke kanten. Meest innovatieve regio s

Bijlage 1: Gekozen regio s en hun sterke kanten. Meest innovatieve regio s Bijlage 1: Gekozen regio s en hun sterke kanten Meest innovatieve regio s Het Europese Innovatie Scoreboord op regionaal schaalniveau geeft in 2003 zes regio s aan als de leiders van Europa. Deze zijn

Nadere informatie

BRAINPORT MONITOR SAMENVATTING - 9 E EDITIE BRAINPORT BLIJVEND SUCCES

BRAINPORT MONITOR SAMENVATTING - 9 E EDITIE BRAINPORT BLIJVEND SUCCES BRAINPORT MONITOR 2016 - SAMENVATTING - 9 E EDITIE BRAINPORT BLIJVEND SUCCES BRAINPORT NEXT GENERATION Meedoen MEER MENSEN DIE MEE DOEN Concurreren DIE SAMEN MEER CREËREN Verdienen EN SAMEN MEER VERDIENEN!

Nadere informatie

2. Beter nu dan later

2. Beter nu dan later Daarom Duits 1. Engels is niet voldoende Natuurlijk is kennis van de Engelse taal essentieel, maar: Englisch ist ein Muss, Deutsch ist ein Plus. Onderzoek wijst uit dat 86 procent van de Nederlandse ondernemers

Nadere informatie

Risicomanagement in de industrie Ben Dankbaar

Risicomanagement in de industrie Ben Dankbaar Risicomanagement in de industrie Ben Dankbaar BiZ-Dag 29 juni 2017 Overzicht 1. Een paar cijfers 2. Wat is industrie? 3. Personeel 4. Risico s 3 1. Een paar cijfers 29 juni 2017 3 Balans: omzetontwikkeling

Nadere informatie

Stijging van export en exportkansen in industrie, diensten en groothandel

Stijging van export en exportkansen in industrie, diensten en groothandel M200515 Stijging van export en exportkansen in industrie, diensten en groothandel Exportthermometer drs. S.C. Oudmaijer Zoetermeer, januari 2006 Exportprestaties en exportpotentieel van de industrie, de

Nadere informatie

Achtergrondrapportage

Achtergrondrapportage Achtergrondrapportage behorend bij het essay Het geheim van bedrijventerrein Noordwest Opzet rapportage Historie locatie bedrijventerrein Noordwest Eerdere bestemmingen van het gebied Planontwikkeling

Nadere informatie

Den Haag: Internationale Stad van Vrede en Recht

Den Haag: Internationale Stad van Vrede en Recht Intergouvernementeel/VN Europees Kennis NGO Onderwijs Cultuur Expat serviceorganisaties Ambassades en consulaten Aan ambassades gelieerde organisaties Den Haag: Internationale Stad van Vrede en Recht Den

Nadere informatie

R&D-uitgaven en capaciteit naar wetenschapsgebied

R&D-uitgaven en capaciteit naar wetenschapsgebied R&D-uitgaven en capaciteit naar wetenschapsgebied In Nederland werd in 2014 in totaal 13,3 miljard uitgegeven aan R&D: wetenschappelijk onderzoek en ontwikkeling (de voorlopige cijfers 2015 laten een groei

Nadere informatie

Regio intelligence Utrecht: vergelijkbaarheid van informatie

Regio intelligence Utrecht: vergelijkbaarheid van informatie Regio intelligence Utrecht: vergelijkbaarheid van informatie Status: Definitief Datum: 22-9-2014 Auteurs: Vincent Linderhof en Rolf Michels Dit onderzoek is uitgevoerd door LEI Wageningen UR in opdracht

Nadere informatie

Interprovinciale studie Detailhandel. Rapport Provincie Vlaams-Brabant 2012-2014. - Kaartenboek -

Interprovinciale studie Detailhandel. Rapport Provincie Vlaams-Brabant 2012-2014. - Kaartenboek - Interprovinciale studie Detailhandel Rapport Provincie Vlaams-Brabant 2012-2014 - Kaartenboek - Versie: 21 november 2014 INHOUDSOPGAVE Figuur 1: Provincie Vlaams-Brabant 4 Figuur 2: Vlaams Gewest 5 Figuur

Nadere informatie

Regionale arbeidsmarktprognose

Regionale arbeidsmarktprognose Provincie Zeeland Afdeling Economie Regionale arbeidsmarktprognose 2012-2013 Inleiding Begin juni 2012 verscheen de rapportage UWV Arbeidsmarktprognose 2012-2013 Met een doorkijk naar 2017". Hierin worden

Nadere informatie