Plan van Aanpak Veiligheidsstrategie Oost-Nederland Versie 07 oktober 2015 1
2
Inhoud Thema : Woninginbraken en HIC-delicten... 5 Thema : (Shortlist) Jeugd... 7 Thema : Overlastgevende Personen... 9 Thema : Ondermijning gezag Hennep... 11 Thema : OMG... 13 Thema : Informatievoorziening... 15 3
4
Thema : Woninginbraken en HIC-delicten d.d. : 3 september 2015 Doelstelling Achtergrond Het aantal woninginbraken in Oost-Nederland vermindert door een integrale aanpak en sterke samenwerking tussen gemeenten, politie en Openbaar Ministerie. Woninginbraken hebben een grote impact op burgers. Alle gemeenten in Oost-Nederland hebben de aanpak van woninginbraken als prioriteit benoemd. Gemeenten, politie en OM willen de krachten bundelen en gezamenlijk het aantal woninginbraken verminderen, bijvoorbeeld door beter informatie uit te wisselen en de meest effectieve interventies in te zetten. Eindresultaat - Een sterke samenwerkingsstructuur waarin functionarissen van politie, OM en gemeenten elkaar kennen en weten te vinden. - Alle gemeenten in Oost-Nederland passen een gerichte en integrale aanpak van woninginbraken toe. Afbakening Opdrachtgever Opdrachtnemer / projectleider Fasering met daarbij omschrijving activiteiten en de producten Primaire focus aanpak woninginbraken. In verlengde daarvan ook andere HIC-delicten. Bestuurlijke Begeleidingsgroep Burgemeester Beenakker, Erik van Keken Activiteiten en producten 2015: - Maandelijks overleg met Expertteam - Q2: Lijst met interventies om woninginbraken aan te pakken die gemeenten, met de toets van politie, als het meest effectief ervaren. - Q2/3: Plan van aanpak woninginbraken - Q3: Bestuurlijke conferentie - Q3 e.v.: Nadere uitwerking plan van aanpak (gereed medio september) - Q4: Miniconferentie met IV-ambtenaren aan de hand van het plan van aanpak woninginbraken. Verdere uitwerking plan van aanpak. 2016 e.v.: uitvoering plan van aanpak Samenwerkingsthema s in het plan van aanpak: a. Verkleinen slachtofferkans b. Persoonsgerichte aanpak daders c. Duurzaam preventieve maatregelen d. Donkere dagen offensief e. Digitaal opkopers register f. Informatie-gestuurd werken Projectorganisatie - Bestuurlijk trekker (dhr. Beenakker, Tiel), daarnaast per DVO bestuurlijk portefeuillehouder - Ambtelijk: 2 IV-coördinatoren per district, tevens 5
ambassadeurs voor desbetreffend district - Daarnaast deelname vanuit politie en OM - (tijdelijke) Ondersteuning door AEF Planning Kosten Informatie Kwaliteit Communicatie Risico s Q3 2015: Vaststellen plan van aanpak woninginbraken Q3-4 2015: Taken en activiteiten verdelen uit het plan van aanpak en tijdspad bepalen. Begroting wordt momenteel nader uitgewerkt per samenwerkingsthema. Uitgangspunt is dat zoveel als mogelijk vanuit bestaande budgetten wordt gewerkt. Er zal een beroep worden gedaan op de eventueel toegekende maatwerkgelden (m.n. gericht op informatie en analyse). Daarnaast wordt per samenwerkingsthema projectmatige kosten (voor het realiseren van Oost-Nederland-brede interventies) in kaart gebracht. Hiervoor zal ook onderzocht worden of er vanuit het min V&J nog subsidiemogelijkheden aanwezig zijn. Benodigd: - Uniforme tweewekelijkse analyse van politie voor alle gemeenten - Jaarlijkse strategische analyse van woninginbraken in heel Oost-Nederland Naast uitkomstindicatoren (ontwikkeling veiligheidsbeeld) bestaat behoefte aan procesindicatoren (m.b.t. samenwerking tussen veiligheidspartners en kwaliteit informatie uitwisseling). Aansluiten bij landelijke communicatiekalender (o.a. Donkere Dagen Offensief). Vanuit expertteam zal gerichte communicatie plaatsvinden naar bestuur en lokale IV-ers gemeenten. Partners communiceren binnen eigen organisatie Verminderde urgentie omdat het aantal woninginbraken daalt 6
Thema : (Shortlist) Jeugd d.d. : 4 september 2015 Doelstelling Achtergrond Eindresultaat Afbakening Opdrachtgever Opdrachtnemer / projectleider Fasering met daarbij omschrijving activiteiten en de producten Uit onderzoek van de Wereld gezondsheidsorganisatie (WHO) en Unicef blijkt dat Nederland de afgelopen jaren in de top staat van landen met de gelukkigste jeugd ter wereld. Met zo n 90% van onze jongeren gaat het goed. Over 10 % zijn zorgen en daar willen we de aanpak op verbeteren. Veiligheidsstrategie: - In 2018 daling van 20% aantal overlastincidenten. - Voorkomen dat gemeenten in Oost-Nederland in 2018 deel uitmaken van de landelijke top tien voor wat betreft jeugdoverlast. Een goede informatie-uitwisseling en het realiseren van een sluitende ketenaanpak (preventie, hulpverlening, repressie en nazorg) is cruciaal om een succesvolle jeugdaanpak te bereiken. De gewijzigde rol van gemeenten in het kader van de transities in het sociale domein biedt daarbij nieuwe kansen. Het expertteam is van mening dat de verbetering van de shortlistmethode alleen, een te smalle opdracht is. De shortlist wordt in 2016 reeds vervangen door een nieuw instrument; de groepsscan. Het expertteam benadert de opdracht daarom breder: verbetering van de jeugdaanpak. 1. Inzicht ontwikkeling jeugdgroepen in de eenheid Oost 2. In beeld brengen welke behoefte gemeenten hebben in de ondersteuning van de jeugdaanpak 3. Implementatie groepsscan in 2016 in enkele pilotgemeenten en uitrol naar andere gemeenten. De opdracht richt zich op alle 79 gemeenten in de eenheid Oost. De groepsscan wordt in 2015 in proeftuinen geïntroduceerd in de gemeenten Kampen, Hengelo, Didam, Winterswijk, Ede en Nijmegen, waarna in 2016 een uitrol kan plaatsvinden naar de andere gemeenten in de eenheid Oost. Bestuurlijke Begeleidingsgroep (BBG) met als bestuurlijk portefeuillehouder burgemeester Van Beem van de gemeente Winterswijk. Expertteam projectleider: Karen Ottens (RIEC) 1. Overzicht ontwikkeling jeugdgroepen in de eenheid Oost Geografisch visualiseren hoe de jeugdgroepen zich ontwikkelen (huidige stand ten opzichte van de 7
voorgaande jaren) Aanpak: opvragen uitkomsten bij politie. RIEC maakt overzicht. Planning: vierde kwartaal 2015 2. In beeld brengen welke behoefte gemeenten hebben in de ondersteuning van de jeugdaanpak Aanpak: extern bureau inhuren om informatiebehoefte te inventariseren (voorbeeld woninginbraken). Subonderdeel: afstudeeronderzoek Universiteit Twente naar effectiviteit van interventies in de eenheid Oost. Planning: vierde kwartaal 2015 3. Introductie van de groepsscan ondersteunen en de ervaringen volgen Ondersteuning leveren bij de implementatie van de groepsscan en de ervaringen in de pilotgemeenten Kampen, Hengelo, Didam, Winterswijk, Ede en Nijmegen volgen en bijdragen aan de uitrol Aanpak: opdracht nader uitschrijven met expertteam in augustus 2015 Planning: 2016 Projectorganisatie Planning Expertgroep Jeugd bestaande uit vertegenwoordiging namens gemeenten uit alle districten, politie (informatie organisatie), Openbaar Ministerie en RIEC. (zie fasering) Kosten Opdracht 2 brengt kosten met zich mee (extern bureau) van ongeveer 6500,- Informatie De informatiebehoefte volgt uit opdracht 2 en wordt gedeeld met het expertteam informatievoorziening. Kwaliteit - Communicatie Relevante uitkomsten kunnen op termijn zowel intern als extern gecommuniceerd worden. Risico s - 8
Thema : Overlastgevende Personen d.d. : 7 oktober 2015 Doelstelling (uit: de veiligheidsstrategie) Een verbetering van de samenwerking met gemeentegrens overschrijdende organisaties bijvoorbeeld op het gebied van de GGZ of verslavingszorg. De eenheid zet zich in om het Regionaal Netwerk Forensische Psychiatrie (RNFP) dat reeds in Overijssel en Gelderland bestaat, verder door te ontwikkelen en te borgen. In dit overleg staat de ontwikkeling van de persoonsgerichte aanpak voor de meest ingewikkelde casussen centraal. Het verbeteren van de Shortlist Beke methodiek; (het expertteam Jeugd werkt dit onderwerp uit) Het ondersteunen van de uitrol van lokale best practices initiatieven binnen de eenheid; De afstemming tussen de Veiligheidshuizen en de ZSM-tafel binnen de eenheid. Achtergrond De Veiligheidstrategie Eenheid Oost 2015-2018; (Integraal pva herinrichting regionaal FPN Oost- Nederland); Stoornis en delict, Raad voor Volksgezondheid en Zorg, 2012 Overlast incidenten, van t Spijker, overzicht 1-1-14/ 31-5-15 Street-level bureaucrats and the dilemmas of the individual in public service, Lipsky, 1980. Tweede Kamerbrief Plan van aanpak problematiek rond verwarde personen. Mw. drs. E.I. Schippers Eindresultaat Afname van het aantal incidenten door overlastgevende personen: We willen in 2018 een flinke daling van het aantal overlastincidenten in Oost-Nederland realiseren. De ambitie is een daling van 20% te realiseren van alle incidenten in 2018 ten opzichte van 2013. Eind 2016 moet hiervan 10% zijn gerealiseerd. NB: de Bestuurlijke Begeleidings Groep heeft dd. 19-08-2015 besloten het te behalen resultaat niet na te streven. Het expertteam richt zich op de te behalen doelstellingen. Het niet nastreven van het resultaat is het gevolg van de complexiteit van het onderwerp, het niet hebben van regie op belangrijke samenwerkingspartners (zoals GGZ) en de beperking van de doelgroep. Afbakening Het expertteam overlastgevende personen richt zich op de personen met een dubbel- of trippeldiagnose. NB: De Bestuurlijke Begeleidings Groep heeft dd 19-08-2015 besloten geen capaciteit of middelen vrij te maken voor nader onderzoek naar de feitelijke onderbouwing van de doelgroep. Opdrachtgever De bestuurlijke opdrachtgever is de burgemeester van Borne, dhr. Welten. De ambtelijk opdrachtgever is projectleider Veiligheidsstrategie, dhr. Meuleman. Opdrachtnemer / projectleider Adviseur openbare orde en veiligheid van de gemeente Apeldoorn; mw. Maaike Boomkamp, samen met overige leden van het expertteam. Fasering met daarbij omschrijving activiteiten en de producten In te delen per deeldoelstelling per jaar 2015 kenniswerkgroep opgestart indien geld beschikbaar komt in september; afronding mei 2016. Doorlopend bijhouden/updaten voor de looptijd van de veiligheidsstrategie. Opstarten en inrichten werkgroep gericht op de overlastpleger. Overige planning moet nog worden ingevuld door de werkgroepen. Werkgroepen starten najaar 2015. Projectorganisatie Zie de documenten; 9
Planning Kosten Informatie Kwaliteit Communicatie Risico s Aanvullende informatie projectorganisatie Veiligheidsstrategie Fase 3 Hoofdlijnen werkorganisatie 2015 bestuurlijke start en vaststelling, opstarten van de drie werkgroepen. Werkgroepen bepalen planning tot en met 2017 Voor werkgroep 1 kennis zal iemand aangesteld/ingehuurd/vrijgemaakt moeten worden voor een aantal uren per week (18-24). 30.000 (?) De informatie gaat tweezijdig: 1; Informatiestroom van en naar het bestuur. Mn naar portefeuillehouder, landelijk aanjaagteam, bestuurlijke begeleidingsgroep, RVO en DVO s en driehoeken. 2; informatiestroom van en naar hulpverleningsorganisaties en gemeenten en het Openbaar Ministerie in Eenheid Oost. (mn werkgroep 1). Het expertteam heeft bij beide informatiestromen de centrale rol. Hoe kunnen we tot in iedere gemeenten laten weten wat we aan het doen zijn. Relevant en vertaalbaar naar eigen gemeenten, politie, justitie, veiligheidshuizen, zorgorganisaties etc. De groep overlastgevende personen is groot en divers. Het project moet dus echt afgebakend worden. Het beleidsveld is ook erg groot; van openbare en veiligheid tot aan zorg, justitie, psychiatrie, politie, GGZ. Het risico op uitweiden en verzanden is aanwezig. Daarnaast heeft niet allen de gemeente maar ook het OM de regie in de aanpak. De gemeente heeft echter geen regie op de GGZ. Mogelijk ligt er dus een regierol bij de gemeente of het OM die niet of maar gedeeltelijk waar gemaakt kan worden. De groep overlastgevende personen is groot en divers. Het project moet dus echt afgebakend worden. Het beleidsveld is ook erg groot; van openbare en veiligheid tot aan zorg, justitie, psychiatrie, politie, GGZ. Het risico op uitweiden en verzanden is aanwezig. Daarnaast hebben de gemeente of het OM de regie in de aanpak. De gemeente heeft echter geen regie op de GGZ. Mogelijk ligt er dus een regierol bij de gemeente die niet of maar gedeeltelijk waar gemaakt kan worden. Het expertteam overlastgevende personen richt drie werkgroepen ter uitvoering in. Kennis; Aanpak gericht op de overlastpleger; wo verbeteren van samenwerking en informatie-uitwisseling, stimuleren van levensloopbenadering, en professionalisering van netwerken direct om de overlastpleger heen en het op zoek gaan naar ontbrekende voorzieningen; Het versterken van het forensisch psychiatrisch netwerk en veiligheidshuizen en de aansluiting op ZSM. Natuurlijk hebben de drie werkgroepen onderling verbinding met elkaar. 10
Thema : Ondermijning gezag Hennep d.d. : 2 oktober 2015 Doelstelling Het verminderen van het aantal hennepkwekerijen door alle meldingen daarover actief op te pakken. Het tegengaan van ondermijning Achtergrond In de update Veiligheidsbeeld Oost Nederland is beschreven dat de teelt en handel in hennep een wezenlijk onderdeel uitmaakt van de georganiseerde criminaliteit. De meeste hennepactiviteiten spelen zich grotendeels af buiten het zicht van de inwoners maar ze zijn wel potentieel slachtoffer van de gevaarzetting die hierdoor ontstaat. Ook kan deze criminele onderwereld verweven zijn met de bovenwereld wanneer crimineel geld wordt witgewassen. Eindresultaat In 2018 geven we gezamenlijk uitvoering aan één, regionaal ingevoerd, hennepconvenant Oost Nederland. Waar mogelijk passen we het barrièremodel toe en pakken we winsten af. We richten meer RIEC-casustafels hennep op We gaan ondermijning tegen. Afbakening Opdrachtgever Binnen het expertteam hennep focussen we ons voor wat betreft het thema ondermijning eerst op hennepteelt en de ondermijning die daarmee gepaard gaat. Bestuurlijke begeleidingsgroep (Burgemeester Heidema) Opdrachtnemer / projectleider Fasering met daarbij omschrijving activiteiten en de producten Jurjen Bakker (gem. Kampen) 2015: Opstellen plan van aanpak expertteam -Doorvoering regionaal hennepconvenant -opzetten districtelijke werkgroepen -per district invoering van een uitvoeringsprotocol -opstellen communicatiestrategie -informatie verzamelen voor apothekerskist (effectieve voorbeelden aanpak) - aanpak ondermijning in relatie tot hennep - voorbeelden verzamelen van ondermijningsbeelden hennep - methodieken onderzoeken die geleid hebben tot deze ondermijningsbeelden - inzichtelijk maken wat we als partners nodig hebben (mensen, middelen) om voor Oost-Nederland te komen tot een ondermijningsbeeld op het gebied van hennep - plan van aanpak voorleggen om te komen tot een ondermijningsbeeld op het gebied van hennep. 2016 ev. - gezamenlijke aanpak hennepkwekerijen conform het uitvoeringsprotocol 11
Projectorganisatie Planning Kosten -monitoring van de uitvoering van het protocol -Op basis van het ondermijningsbeeld hennep wordt inzichtelijk hoe de hennepnetwerken in elkaar zitten, door middel van het in kaart brengen van legale en illegale facilitators. Op basis hiervan kunnen keuzes gemaakt worden om de hennepnetwerken effectief aan te pakken. - uitvoeren communicatiestrategie -monitoring landelijke discussie omtrent de achterdeurproblematiek Bestuurlijk trekker: Burg. Heidema (gem Deventer) Expertteam bestaande uit gemeenten (alle districten), OM, politie, RIEC, belastingdienst. Verder op afroep: UWV, defensie en Veiligheidsregio/brandweer). Per district een werkgroep waarin alle basisteams gemeentelijk vertegenwoordigd zijn alsmede politie, OM, Enexis en RIEC 2015: planvorming 2016: uitvoering en monitoring handhaving 2016-2018: handhaving en doorkijk naar hennepgerelateerde ondermijning Nog niet volledig in kaart. Wel al de volgende onderwerpen: -communicatie -inzichtelijk maken wat we als partners nodig hebben (mensen, middelen) om voor Oost-Nederland te komen tot een ondermijningsbeeld op het gebied van hennep - beter equiperen politie: (Oost-Nederland heeft een beperkt aantal veiligheidskoffers, niet elke robuust basisteam heeft de beschikking over een dergelijke koffer. De politie komt ca 8 koffers te kort. (geschat 2500 per koffer) Daarnaast zou het goed zijn dat elk basisteam de beschikking kan krijgen over een infrarood warmte-camera s. Ook hier komt de politie er circa 8 te kort (ca 6000 per camera) Informatie Kwaliteit Communicatie Risico s Kanttekening -Doelgroepanalyse inzet communicatiestrategie. (Op wie moeten we ons richten wat betreft potentiële kwekers/facillitators) -Hennepberichten per constatering -Ondermijningsbeeld hennep Oost-Nederland -Analyse trends en ontwikkelingen vestigingslocaties kwekerijen. Monitoring via overzicht RIEC door gemeenten (uitvoeringsprotocol) en politiegegevens. Communicatiestrategie in ontwikkeling. - Inzet op (mogelijke) ketenpartners en intern - Inzet op bevolking - Inzet op (potentiële daders) De aanpak is soms afhankelijk van betrokken inzet enkelingen. Beschikbare capaciteit in relatie tot uitvoering barrièremodel. De discussie over de achterdeurproblematiek is een nationaal politiek thema dat invloed kan hebben op de werkzaamheden van het expertteam. 12
Thema : OMG d.d. : 03 september 2015 Doelstelling Achtergrond Eindresultaat Afbakening Opdrachtgever Opdrachtnemer / projectleider Fasering met daarbij omschrijving activiteiten en de producten Veiligheidsstrategie: Uitwerken van een risicoclassificatie voor OMG s In de aanpak van de OMG s kennen we ondertussen een aantal handreikingen, leidraden en richtlijnen. Voorbeelden hiervan zijn de handleiding stopgesprek en het handboek Juridisch Instrumentarium. Beide specifiek gericht op (bestuurlijke) interventies en het opwerpen van barrières. De opdracht t.b.v. het expertteam OMG zou een bijdrage moeten leveren aan de fase die in een eerder stadium ligt: Wat is het risico of het gevaar van een OMG? Als hier een klasse-indeling aan gekoppeld kan worden, is het wellicht voor burgemeesters (lokale context/lokale driehoek) eenvoudiger om hierbij de juiste aanpak op los te laten. Het opleveren van een instrument Risicoclassificatie OMG Focus op: Beeldvorming Awareness/Alertheid Informatiepositie Indicatoren Bestuurlijke Begeleidingsgroep (BBG) met als bestuurlijk portefeuillehouder burgemeester Van Beem van de gemeente Winterswijk. Expertteam-projectleider: Iwan Drupsteen (RIEC-ON) Om richting een uiteindelijk advies en voorstel te komen vanuit het expertteam, wordt hieronder per onderwerp aangegeven welke acties nodig zijn om uiteindelijk te komen tot een risico-classificatie OMG. Kijkend naar de onderwerpen volgt hieronder een voorstel: 1. Stel een integraal beeld op van de OMG situatie in eenheid Oost. Hiertoe wordt voorgesteld het RIEC-ON de opdracht te geven tot het opstellen van een B-CBA (conform opzet RIEC Noord). Planning: 1 e en 2 e kwartaal 2016 2. Om te komen tot een hogere mate van alertheid en awareness, wordt aanbevolen om richting gemeenten extra in te zetten op het herkennen en erkennen van 13
signalen. Planning: 1 e en 2 e kwartaal 2016 3. Om een betere informatiepositie te creëren, wordt aanbevolen om informatie (pro)actiever met elkaar te delen in een vroeg stadium. Dit kan onder de vlag van het RIEC worden georganiseerd in de vorm van een casusoverleg of werkgroep OMG. Een heel aantal gemeenten maakt hier inmiddels gebruik van om op lokaal niveau de ontwikkelingen en interventies met de partners te bespreken en af te wegen. Planning: in principe per direct 4. Bepalen van indicatoren Planning: 3 e en 4 e kwartaal 2015 5. Opmaken risicoclassificatie. Planning: 3 e en 4 e kwartaal 2016 Projectorganisatie Planning Kosten Informatie Expertteam OMG bestaande uit vertegenwoordiging namens gemeenten uit alle districten, politie, Openbaar Ministerie, Belastingdienst en RIEC. Zie fasering Voor de ontwikkeling van een B-CBA OMG en later de risicoclassificatie zou professionele ondersteuning in de vorm van lay-out wenselijk zijn. Het gaat dan om een attractieve en gebruiksvriendelijke manier van presenteren. De informatiebehoefte is en wordt gedeeld met het expertteam Informatievoorziening en hebben betrekking op de onderdelen 1 en 3 zoals beschreven bij de fasering. Kwaliteit - Communicatie Risico s Relevante uitkomsten en ontwikkelingen worden intern gecommuniceerd en uitgedragen. Actualiteit en ontwikkelingen van het onderwerp (landelijk/regionaal. Een toekomstig verbod op OMG s kan bijvoorbeeld een risico vormen voor de opdracht. 14
Thema : Informatievoorziening d.d. : 12 augustus 2015 Doelstelling Het realiseren van een uniforme en adequate informatievoorziening. Achtergrond - Eindresultaat Afbakening Opdrachtgever Opleveren van de vier deelopdrachten, zodat de juiste informatie bijdraagt aan een veiliger Oost-Nederland. Opdracht informatievoorziening opgedeeld in vier deelopdrachten, elk met een eigen tijdspad en afbakening. Bestuurlijke Begeleidingsgroep Opdrachtnemer / projectleider Fasering met daarbij omschrijving activiteiten en de producten Projectorganisatie Burgemeester T. van Beem/ John Hofman Opdracht expertgroep Informatievoorziening: 1. Informatievoorziening gemeenten volgens VNG-INP model 2. Informatiestroom richting expertteams 3. Integraal Veiligheidsbeeld 4. Ontwikkelingen op gebied informatievoorziening Expertgroep informatievoorziening bestaande uit vertegenwoordiging namens gemeenten uit alle districten, politie (informatie organisatie), Openbaar Ministerie en RIEC. Planning Ad 1. Gerealiseerd eind 2015 Ad 2. Gerealiseerd naar behoefte expertteams Ad 3. Gerealiseerd bij oplevering nieuw integraal veiligheidsbeeld eind 2016 Ad 4. Geen einddatum, volgen ontwikkelingen Kosten Informatie Kwaliteit - Nog geen kosten begroot. Eventueel te verwachten kosten in deelopdracht 2 en 4 Ad 1. Gemeenten gevraagd naar ervaringen met informatievoorziening politie-gemeenten. Ad 2. Input via trekkers expertteams. Ad 3. Input via opstellers politie integraal veiligheidsbeeld. Ad 4. Input via ervaringen opgedaan elders (Brabant, Utrecht) Communicatie Risico s Informatievoorziening betreft een proces op de achtergrond. Geen directe communicatie (naar buiten toe) te verwachten. Voortgang op de deelopdrachten zal naar de BBG en de betrokken organisaties worden gecommuniceerd. Capaciteit en inzet van alle partners, informatie komt van iedereen. 15