Meer halen uit lezen met de Bibliotheek Rotterdam voor het basisonderwijs
Goed lezen = goed leren... Wie een kwartier per dag leest, leert in een jaar duizend nieuwe woorden. Hoe meer een kind leest, hoe beter het taalniveau. Meer lezen heeft een bewezen positief effect op woordenschat, spelling, grammatica, begrijpend lezen, schrijven en daarmee op de studievaardigheid.* We hoeven u er niet van te overtuigen hoe belangrijk lezen is voor kinderen. Als onderwijsprofessional weet u dat als geen ander. De Bibliotheek Rotterdam is bij uitstek een leesprofessional en kan uw leesonderwijs op school naar een hoger niveau brengen. Dat doen we vanuit een professionele visie, met actuele kennis, structureel en met aandacht voor de behoefte van individuele scholen. Ons doel is het plezier en de motivatie voor lezen bij leerlingen verhogen door onze kennis te delen met leerkrachten. Leesplezier is de basis van beter leren lezen. Kinderen leren daardoor boeken te ervaren als vanzelfsprekende bronnen die je verder brengen in je ontwikkeling. Dat goed leesonderwijs de kernvakken positief beïnvloedt is zeker. Ook dat hoeven we u natuurlijk niet uit te leggen. Deze brochure beschrijft kort onze activiteiten voor basisscholen. Die zijn zowel voor scholen die meedoen aan de Bibliotheek op school, als voor scholen die (nog) geen deelnemer zijn. Wilt u meer weten? Wij geven graag een toelichting. Bel of mail naar: Bibliotheek Rotterdam Accountmanagers : 010 2816 305 : accountmanagers@bibliotheek.rotterdam.nl : www.bibliotheek.rotterdam.nl/leren * Bron: Meer lezen, beter in taal; effecten van lezen op taalontwikkeling (2011 en 2014). Uitgave van Kunst van Lezen 1. 2.
Wat is 'de Bibliotheek op school'?... Is uw school al deelnemer aan de Bibliotheek op school? Bijna 60% van de Rotterdamse basisscholen is dat wel en hun aantal groeit. Uw school doet dan mee aan een landelijk programma en werkt structureel aan taalontwikkeling, meer leesplezier en mediawijsheid van leerlingen in het basisonderwijs. De Bibliotheek op school is een samenwerking tussen bibliotheken en basisscholen. Scholen die meedoen werken planmatig aan verbetering en verdieping van hun leesonderwijs. U betaalt als deelnemer een bedrag per leerling. Voor leerlingen van groep 0 t/m 4 ontvangt u gewoon een wisselcollectie. Daarnaast krijgen alle deelnemers aan de Bibliotheek op school een bibliotheekabonnement voor leerkrachten en ondersteuning door een leesconsulent van de bibliotheek. Voor deze ondersteuning kunt u kiezen uit verschillende activiteiten. Sommige van die activiteiten zijn al automatisch onderdeel van het pakket van de Bibliotheek op school, te herkennen aan: Bent u als school geen deelnemer aan de Bibliotheek op school? Ook dan kunt u gebruik maken van onze expertise. U betaalt in dat geval per activiteit. Wilt u meer weten? Wij geven u graag een toelichting. : 010-2816 305 : accountmanagers@bibliotheek.rotterdam.nl : www.bibliotheek.rotterdam.nl/leren Andere activiteiten raden wij sterk aan als u deelnemer bent aan de Bibliotheek op school ; ze zijn herkenbaar aan: Bent of wordt u deelnemer dan krijgt u een boekencollectie van de Bibliotheek Rotterdam. Er zijn twee mogelijkheden. Op de volgende pagina s beschrijven wij wat de Bibliotheek Rotterdam voor basisscholen kan betekenen. Dit overzicht is ingedeeld in: Programma de Bibliotheek op school presentaties advies en ondersteuning scholing activiteiten 1) DE WISSELCOLLECTIE U krijgt een actuele collectie boeken voor leerlingen van groep 0 t/m 8, samengesteld door de Bibliotheek Rotterdam. Dit is een aanvulling op de eigen boekencollectie van uw school. Deze wisselcollectie actualiseert de Bibliotheek Rotterdam een paar keer per schooljaar. Daarnaast kunt u kiezen voor extra andere activiteiten uit deze brochure. Doelen, afspraken en activiteiten leggen we samen aan het begin van het schooljaar vast in een jaaroverzicht. Tijdens het schooljaar is er regelmatig overleg tussen uw school en de Bibliotheek Rotterdam om te bekijken of het leesonderwijs goed op koers ligt. 2) DE WEBCOLLECTIE Naast bovengenoemde wisselcollectie kunt u ook kiezen voor een webcollectie voor leerlingen vanaf groep 5. Hierbij hoort een website waar leerlingen zelf fysieke boeken bij ons kunnen bestellen. ouderbetrokkenheid 3. 4.
Fris leesbegin in het nieuwe schooljaar Hoe kun je je team nog warmer maken om kinderen met meer plezier te laten lezen? Met collega s die elkaar scherp houden en samen een goede kijk hebben op leesonderwijs? Natuurlijk is draagvlak in het team belangrijk om het leesniveau naar een hoger niveau te brengen. Hoe bestel je boeken voor de webcollectie? Voor leerlingen van groep 5 t/m 8 kunt u kiezen voor een webcollectie, als aanvulling op de eigen boekenvoorraad van de school. Dan is het handig om te weten hoe leerlingen digitaal boeken kunnen bestellen. Bovendien kan er meer met deze bestelwebsite dan u misschien denkt. In het leesplan komt alles bij elkaar. Tijdens een bijeenkomst met het leerkrachtenteam geeft de leescoördinator van de school hier een toelichting op. Het maakt duidelijk hoe de school het leesbeleid in het nieuwe schooljaar concreet aanpakt. Scholen die starten met de Bibliotheek op school vertellen wij graag over onze missie met dit programma. Leerkrachten en directies. Leerkrachten groep 5 t/m 8. Een presentatie bij u op school. Een presentatie bij u op school en uitleg over de bestelwebsite. PRESENTATIES Als team de visie van de Bibliotheek op school helder krijgen of verfijnen, je doelen bepalen met leesonderwijs en benoemen hoe je die kunt bereiken. Leerkrachten wegwijs maken in het gebruik van de bestelwebsite. 5. 6.
Een goed gefundeerd lees- en mediaplan Effectief werken aan leesplezier begint met een leesplan. Dat is de basis, geeft houvast en structuur. Wij geven ondersteuning en advies bij het maken van een goed doordacht leesplan. Zo n plan is een combinatie van leesbeleid en een praktisch activiteitenplan voor het hele schooljaar. Als u wilt, is het vergroten van mediawijsheid hier een onderdeel van. Monitor: leesplezier nader bekeken Weet u wat uw leerlingen lenen en lezen? Wat hun motivatie is? Wat de inspanningen van leerkrachten om lezen te stimuleren eigenlijk opleveren? Met de monitor van de Bibliotheek op school werken school en bibliotheek samen doelgericht aan leespromotie. De monitor meet het effect van lezen bij leerlingen. Leerkrachten, leerlingen en directies. De monitor bestaat uit jaarlijkse digitale vragenlijsten voor leerlingen, leerkrachten en leescoördinatoren. De leesconsulent van de Bibliotheek Rotterdam presenteert de uitkomsten aan het team om vervolgens samen te kijken wat goed gaat en wat beter kan. Daarmee kunt u bijvoorbeeld het leesplan bijstellen. Drie mogelijkheden: 1) Ondersteuning om een presentatie over de monitor voor het team op school voor te bereiden. ADVIES EN ONDERSTEUNING Leescoördinator van de school. Advies en ondersteuning bij het maken van een lees- en mediaplan op uw basisschool. De leescoördinator verbetert hiermee het leesklimaat op school. 2) Ondersteuning aan leerkrachten om leerlingen te helpen bij het invullen van de vragenlijsten; dit gaat vooral om groep 4. 3) Ondersteuning om een rapportage te maken als de uitkomsten bekend zijn. U kunt kiezen voor een van deze mogelijkheden of voor alledrie. Leesonderwijs effectiever maken via een planmatige cyclus van analyseren, doelen en werkwijze bepalen en uitvoeren. 7. 8.
De schoolbibliotheek opgefrist Oude boeken uit uw eigen schoolbibliotheek wegdoen en nieuwe boeken aanschaffen. Moeilijk? Maakt u de juiste keus? Of uw school een eigen schoolbibliotheek of boekencollectie heeft of niet, de bibliotheek kan u helpen bij het actualiseren of aanleggen van een collectie. Een goede en actuele schoolbibliotheek is een fundament onder het leesonderwijs. Leesplezier stimuleren: dubbel leesplezier. Leerkrachten die het leesplezier van hun leerlingen weten te vergroten hebben zelf meer plezier in het geven van goed leesonderwijs. De leesconsulenten van de Bibliotheek Rotterdam delen graag hun kunde en kennis met leerkrachten om leerlingen meer lol in lezen te geven. Hoe haal je het meest uit interactief voorlezen, een boekpresentatie, theaterlezen, poëzie, de Kinderjury, de Voorleeswedstrijd of andere leesbevorderingsactiviteiten? Dáár gaat het om in deze workshops. Leerkrachten en directies. Drie mogelijkheden om de schoolbibliotheek of boekencollectie op te frissen. 1) Wij komen op school naar uw boeken kijken en geven een advies waarmee u zelf aan de slag kunt. 2) Wij geven praktische ondersteuning en advies bij het saneren en aanschaffen van boeken en de inrichting van uw schoolbibliotheek. 3) Wij zorgen voor een nieuw bibliotheeksysteem op uw school met veel digitale mogelijkheden, SchoolWise. Dit is de eigentijdse opvolger van het beproefde uitleensysteem Educat-B. Inzicht in wat een moderne kwalitatieve schoolbibliotheek is en hoe je die op orde houdt. SCHOLING Leerkrachten Een workshop over leesbevordering bij u op school voor leerkrachten die hier leren om kinderen te prikkelen tot meer lezen. Per workshop behandelen we één onderwerp. Deskundigheidsbevordering van leerkrachten in het vergroten van leesplezier bij kinderen. 9. 10.
Trainingen Open Boek Een school die serieus werk maakt van leesbevordering kan niet zonder een deskundige leescoördinator. Deze leescoördinator zet een structureel en gedegen leesbevorderingsbeleid op school neer en introduceert diverse leesbevorderende activiteiten. De leescoördinator is ook een steun en vraagbaak voor collega leerkrachten. Leerkrachten opleiden tot leescoördinator, dat kan met deze trainingen. Er zijn twee mogelijkheden. 1) De training Open Boek 1.0 is de basis voor elke leescoördinator. Hier leer je wat leesplezier eigenlijk is, hoe je dit kunt bevorderen, hoe je een leesplan voor je school maakt en structureel uitvoert. Je maakt kennis met verschillende soorten jeugdboeken en je krijgt tips and tricks om van een niet-lezer een lezer te maken. 2) De training Open Boek 2.0 is een vervolg op de basistraining. We gaan dieper in op leesbevordering bij kinderen en bij collega leerkrachten. Je leert als leescoördinator hoe je collega s enthousiast houdt om leerlingen te blijven prikkelen tot leesplezier.. Leescoördinatoren die de basistraining Open Boek 1.0 hebben afgerond. Workshops en lezingen door het schooljaar heen. Verdieping in kennis over kinderboeken, lezen, leesbeleid en actuele inzichten in de leeswereld van leerlingen. Voor de leescoördinator is dit een verdere specialisatie in kennis. Training Open Boek light De training Open Boek light laat leerkrachten kennis maken met de wereld van lezende leerlingen en recente ontwikkelingen daarin. Rode draad: leerkrachten inspireren leerlingen om boeken te gebruiken. In de klas, bij zaakvakken, bij verwerkingsopdrachten en om gewoon lekker te lezen. Leerkrachtenteam van een school. Workshop leesbevordering. Leerkrachten meer professionele bagage geven om leesplezier over te brengen op leerlingen. Leerkrachten en medewerkers ouderbetrokkenheid. Vier trainingsbijeenkomsten van drie uur. SCHOLING Na de training Open Boek 1.0 kan de leerkracht op school aan de slag als gecertificeerde leescoördinator. 11. 12.
Bijblijven en inspiratie opdoen What s new? De wereld van leesbevordering is in het hele land voortdurend in beweging. Het is heel inspirerend om daarop mee te liften. Dat kan via diverse bijeenkomsten die de Bibliotheek Rotterdam organiseert. Er zijn twee typen bijeenkomsten. 1) Een conferentie kennis delen over lezen en voorlezen, leesbevordering en leesplezier bij leerlingen t/m 12 jaar. Leerkrachten, directies en leescoördinatoren. 2) Een inspiratiebijeenkomst rond landelijke leesbevorderende activiteiten zoals de Kinderboekenweek, Nationale Voorleesdagen of Nationale Gedichtenweek. Leerkrachten en leescoördinatoren. Een bijeenkomst in de Bibliotheek Rotterdam ter verdieping op landelijke leespromotie. Leerkrachten inspiratie geven om meer plezier en rendement te halen uit landelijke leesbevorderende activiteiten. Een jaarlijkse grote bijeenkomst in de Bibliotheek Rotterdam met lezingen en workshops. Deskundigheidsbevordering en verdieping rond leesplezier en leesbevordering. Ook een goede gelegenheid om onderling te netwerken en ideeën uit te wisselen. 13. 14.
Wegwijs in de bieb De weg weten in de bibliotheek is het begin van de weg naar meer kennis en plezier. Bibliotheekbezoek helpt om leerlingen ervaring en routine te geven in het vanzelfsprekend opzoeken van die kennis en dat leesplezier. Wie weet er beter de weg in de bibliotheek dan de bibliotheek zelf? Wij geven een rondleiding of verzorgen een activiteit. Zin in lezen: de kunst afkijken De bibliotheek weet precies hoe het werkt: leesplezier bij kinderen aanboren en versterken. Onze leesconsulenten doen dat met allerlei activiteiten in de groepen. Denk aan interactief voorlezen, boekpresentaties, theaterlezen, een boekenkring of meer doen met de Nationale Voorleesdagen of de Kinderboekenweek. De leerkracht doet actief mee en pikt de fijne kneepjes op. Leerlingen, leerkrachten en eventueel ook ouders. Ontvangen van leerkrachten en leerlingen in de bibliotheek en het verzorgen van een rondleiding of activiteit. Beter benutten van de mogelijkheden van de bibliotheek. Leerkrachten en leerlingen. Voorbereiden, plannen, bespreken, uitvoeren en evalueren van activiteiten in de groepen bij u op school. Daarna kan de leerkracht dit zelf doen. Leerkrachten inspireren om leesplezier bij kinderen te vergroten. ACTIVITEITEN 15. 16.
Thuis ook lezen:... met ouders! Voorlezen is een kunst. Voor elke leeftijd doe je dat weer anders en zoek je het juiste boek. Ouders die thuis regelmatig met hun kinderen lezen of voorlezen maken een wereld van verschil in het leesgedrag van kinderen. Ook als dat eventueel in hun eigen moedertaal is. Deze activiteit legt binnen het lezen verbinding tussen thuis en school. Ouderbijeenkomst mediawijsheid van kinderen Ouders hoeven echt geen expert in internet te zijn om hun kind hierin te kunnen begeleiden. Maar het helpt natuurlijk wel als je iets van de basis afweet. Dan kun je beter met je kind praten over wat het online meemaakt. Internetten, gamen, sociale media, volgt u het nog? Ouders die meer weten, vergroten de kans op positief succes bij leerlingen die digitale media gebruiken. Ouders en medewerkers ouderbetrokkenheid; leerkrachten zijn ook welkom. Twee mogelijkheden: 1) Bijdragen aan ouderbijeenkomsten om het belang van (voor)lezen thuis duidelijk te maken. 2) Een training van meer bijeenkomsten over dit onderwerp, waardoor verdieping ontstaat. Leesplezier van kinderen stimuleren door het leesklimaat thuis te versterken. Ouders; leerkrachten en medewerkers ouderbetrokkenheid zijn ook welkom. Een positieve en interactieve bijeenkomst voor ouders over kinderen en hun gebruik van sociale media, internet en gamen. Invulling van de bijeenkomst gebeurt in overleg met de school. Onbekendheid wegnemen bij ouders die weinig weten van sociale media, internet en gamen, zodat zij hun kind beter kunnen begeleiden. 17. 18.
Wilt u meer weten? De Bibliotheek Rotterdam staat voor u klaar. : 010-2816 305 : accountmanagers@bibliotheek.rotterdam.nl : www.bibliotheek.rotterdam.nl/leren colofon Dit is een publicatie van de Bibliotheek Rotterdam tekst: vormgeving: beeld: juni 2015 De Jong teksten, Marleen de Jong Proforma visual identity, Wendy van Veen Eric Brinkhorst, Eric Fecken