PrOmotie Nederlands werkboek 1 lezen
Colofon Auteur: Onder redactie van: Met dank aan: Tekstredactie: Vormgeving: Illustraties: Drukwerk: Jos Lange, Rob van der Horst, Gerda Verheij, Nelleke Bokhove Lisette Ligtendag-Roijers (CED/PI) Aveline Dijkman (Sociale Competentie) Sluiter boekproductie, Lelystad, Y-Publicaties, Amsterdam Adato Design, Wijhe Hans Meijer, Francisca Zonjee en Edu Actief b.v. Giethoorn ten Brink, Meppel Met medewerking van APS, Atlas Onderwijs Adviesgroep, CED/PI, DGS, OSO/Fontys, IVIO, KPC Groep en SLO. De uitgave is ontwikkeld in samenwerking met KPC Groep en de Vereniging Landelijk Werkverband Praktijkonderwijs en de Referentiegroep Praktijkonderwijs in de Steigers. Titel: PrOmotie, Nederlands, Werkboek 1 Lezen ISBN-10 90-6053-5936 ISBN-13 978-90-6053-5936 Copyright 2006 Uitgeverij Edu Actief b.v. Postbus 1056 7940 KB Meppel telefoon: 0522-235 235 telefax: 0522-235 222 e-mail: info@edu-actief.nl internet: www.edu-actief.nl Eerste druk / eerste oplage 2006 Uitgeverij Edu Actief b.v. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd en/of openbaar gemaakt door middel van druk, microfilm, fotokopie of op welke andere wijze ook, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever. No part of this book may be reproduced in any form, by print, photoprint, microfilm or any other means, without written permission from the publisher. Voor zover het maken van kopieën uit deze uitgave is toegestaan op grond van artikelen 16h t/m 16m Auteurswet 1912 jo. Besluit van 27 november 2002, Stb. 575, dient men de daarvoor wettelijk verschuldigde vergoeding te voldoen aan de Stichting Reprorecht te Hoofddorp (Postbus 3060, 2130 KB) of contact op te nemen met de uitgever voor het treffen van een rechtstreekse regeling in de zin van art. 16l, vijfde lid, Auteurswet 1912. De uitgever heeft ernaar gestreefd de auteursrechten te regelen volgens de wettelijke bepalingen. Degenen die desondanks menen zekere rechten te kunnen doen gelden, kunnen zich alsnog tot de uitgever wenden.
Inhoud Voorwoord / 5 Thema 1 / Lezen op school Hoofdstuk 1 / 7 Hoofdstuk 2 / 15 Hoofdstuk 3 / 24 Hoofdstuk 4 / 31 Thema 2 / Verzorgen van huisdieren Hoofdstuk 1 / 35 Hoofdstuk 2 / 46 Hoofdstuk 3 / 60 Hoofdstuk 4 / 68 3 Thema 3 / Koken met recepten Hoofdstuk 1 / 72 Hoofdstuk 2 / 83 Hoofdstuk 3 / 93 Hoofdstuk 4 / 99 Thema 4 / Plattegronden lezen Hoofdstuk 1 / 103 Hoofdstuk 2 / 112 Hoofdstuk 3 / 120 Hoofdstuk 4 / 125 Kun jij dit? / 130
4
Voorwoord Dit werkboek gaat over Nederlands lezen. Het gaat over het lezen van teksten in schoolboeken en over het lezen van plattegronden. Ook leer je hoe je recepten moet lezen. Pictogram In dit boek zie je bij sommige opdrachten een pictogram. Een pictogram geeft je informatie over de opdracht. Hieronder lees je wat de pictogrammen betekenen. Denken Bij dit pictogram moet je nadenken over een opdracht. Je denkt na over wat je straks gaat doen. 5 Doen Bij dit pictogram moet je de opdracht uitvoeren. Je moet bijvoorbeeld iets maken. Of je moet iets doen. Nakijken Bij dit pictogram ga je de opdracht controleren. Je controleert of je de opdracht goed hebt gedaan. Je denkt ook na over wat je de volgende keer anders moet doen. Samenwerken Sommige opdrachten maak je samen. Bij dit pictogram werk je samen met een klasgenoot.
Portfolio Soms staat dit pictogram bij een opdracht. Je mag dan een bewijs voor je portfolio maken. Je docent kan je meer vertellen over de portfolio. Ik en de Ander Om de opdracht na te bespreken gebruik je de Ik & de Ander kaarten. 6
Hoofdstuk 1 Thema 1 Lezen op school Waar gaat het hoofdstuk over? Het lezen van een tekst op school. Het maken van vragen. Het vinden van een hoofdstuk in een boek. Goed lezen Hoe weet je op welke bladzijde je moet zijn in een schoolboek? En hoe werk je met een schoolboek? In een schoolboek moet je de teksten helemaal lezen. In een schoolboek staan vaak vragen na een tekst. Lees die vragen eerst. Je weet dan waar je in de tekst op moet letten. 7
Lezen op school Thema 1 Opdracht 1 Hieronder staat de tekst Wie heeft het schrijven uitgevonden? Lees eerst de vragen. Lees daarna de tekst. Beantwoord de vragen. Wie heeft het schrijven uitgevonden? In dit boek zie je vooral tekst met plaatjes. De teksten, zinnen en woorden bestaan uit letters. Wie heeft deze letters ooit bedacht? Nou, dat heeft niet 1 persoon gedaan. De letters zijn langzaam ontstaan. 8 Papyrusrollen In Egypte schreven mensen 5 duizend jaar geleden al teksten. Ze schreven nog niet met de letters zoals wij die nu kennen. De woorden waren kleine plaatjes. Af en toe stond er een letter bij de plaatjes. De plaatjes en letters werden in steen gebeiteld. Dat beitelen kostte veel tijd. Je kon toen niet even snel een boodschappenlijstje schrijven. Het hiërogliefenschrift. Jaren later lukte het de mensen in Egypte om een soort papier te maken. Het papier maakten ze van de stengel van de papyrusplant. De Egyptenaren hoefden dus niet meer te beitelen. Ze schreven hun teksten op papyrus. Soms plakten de Egyptenaren stukken papyrus aan elkaar. Bijvoorbeeld als ze een lange tekst wilden schrijven. Van de stukken papyrus maakten ze een rol.
Lezen op school Hoofdstuk 1 Zo n rol was wel lastig. Vooral als je een stukje tekst wilde opzoeken. Boeken drukken Later gingen de mensen boeken maken. In plaats van rollen. Een boek is makkelijker dan een papyrusrol. Want in een boek kun je sneller iets opzoeken. Voor in een boek staat op welke bladzijde elk hoofdstuk begint. Dat is de inhoudsopgave. Kijk maar eens voor in dit boek! Hoeveel jaar geleden konden de Egyptenaren al schrijven? Ongeveer 5 miljoen jaar geleden. Ongeveer duizend jaar geleden. 9 Ongeveer 5 duizend jaar geleden. De Egyptenaren schreven niet alleen met letters. Wat gebruikten ze nog meer? Wanneer is een boek handiger dan een papyrusrol? Als je een stuk tekst wilt opzoeken. Als je plaatjes bij een tekst wilt drukken. Als je een tekst wilt voorlezen. Wat staat er in een inhoudsopgave?
Lezen op school Thema 1 Wist je dat? In het oude Egypte schreven de mensen zonder klinkers. De letters a, e, i, o en u moesten ze er zelf bij denken. De indeling van een boek Een les begint vaak met: Zoek hoofdstuk 3. Veel leerlingen bladeren dan door hun hele boek. Zo proberen ze hoofdstuk 3 te vinden. Maar het zoeken kan makkelijker. 10 Bladzijdenummer Op elke bladzijde staat een nummer. Dat is het bladzijdenummer. Het heet ook wel paginanummer. Het bladzijdenummer staat meestal onder aan de bladzijde.
Lezen op school Hoofdstuk 1 Hoofdstuk Vaak zijn boeken ook verdeeld in hoofdstukken. Alle bladzijdes van een hoofdstuk gaan over 1 onderwerp. Hoofdstukken hebben een naam. Zo n naam noem je de titel van een hoofdstuk. De titel staat vaak boven aan de bladzijde. De titel valt goed op. Meestal is de titel in grote letters gedrukt. Inhoudsopgave Voor in het boek staat een overzicht van alle hoofdstukken. Dit overzicht heet de inhoudsopgave. In de inhoudsopgave lees je welke hoofdstukken in het boek zitten. En op welke bladzijde elk hoofdstuk begint. 11
Lezen op school Thema 1 Opdracht 2 Wat is het bladzijdenummer van deze bladzijde? Op welke bladzijde staat de inhoudsopgave van dit boek? Invulvraag Bij een invulvraag vul je zelf het woord in dat wordt gevraagd. Bijvoorbeeld: Wat eet jij het liefst? Ik eet het liefst nasi. 12 Meerkeuzevraag Bij een meerkeuzevraag moet je kiezen uit meer dan 1 antwoord. Er is maar 1 antwoord goed. Voor het goede antwoord zet je een kruisje. Bijvoorbeeld: Wat eet jij het liefst? Stamppot. Nasi. Zuurkool. Pasta. Vul aan Bij deze opdracht moet je een zin zelf afmaken. Bijvoorbeeld: Je moet oppassen als ik echt boos word, want dan.
Lezen op school Hoofdstuk 1 Streep door Bij deze opdracht moet je het foute antwoord doorstrepen. Bijvoorbeeld: Konijnen eten graag wortels / worteltaart. Opdracht 3 Hoeveel invulvragen heb je bij opdracht 2 gemaakt? En hoeveel meerkeuzevragen? Opdracht 4 Lees de 4 vragen bij opdracht 1 op bladzijde 9. Zet een streep onder de invulvragen. Zet een kruis voor de meerkeuzevragen. Opdracht 5 Huiswerk Kies thuis een boek en een tijdschrift uit. Beantwoord daarna de vragen. 13 Hoe heet het boek dat je gekozen hebt? Hoe heet het tijdschrift dat je gekozen hebt? Het bladzijdenummer staat vaak onder aan de bladzijde. Waar staan de bladzijdenummers in het boek? Waar staan de bladzijdenummers van het tijdschrift?
Lezen op school Thema 1 Heeft het boek een inhoudsopgave? Heeft de inhoudsopgave een bladzijdenummer? Heeft het tijdschrift een inhoudsopgave? Heeft de inhoudsopgave een bladzijdenummer? Ja / nee Ja / nee Ja / nee Ja / nee Woordenboek Een rol Een rol is een lang vel papier dat is opgerold. Net als een rol pakpapier. Of een rol wc-papier. 14 Drukken Een tekst drukken bespaart veel werk. Je kunt er dan veel tegelijk van maken. Je kunt in korte tijd veel dezelfde teksten maken. Omdat je de tekst niet iedere keer opnieuw hoeft op te schrijven. Kranten en boeken zijn bijvoorbeeld gedrukt. Dit boek is ook gedrukt. En de antwoorden die jij invult bij de opdrachten? Die zijn met de hand geschreven. Inhoudsopgave Een inhoudsopgave staat meestal voor in een boek. Het is een overzicht van de hoofdstukken van het boek. Je kunt zien welk hoofdstuk op welke bladzijde begint.