Sectie titel Huisvesting Zaanstreek Is er animo voor een bedrijfsverzamelgebouw in de metaalsector? Rapportage Amsterdam, september 2012 Kenmerk: 10571 Geschreven voor: Metalektro en Kamer van Koophandel Amsterdam
Inhoudsopgave Geschreven voor: Inleiding 3 Achtergrond en doelstellingen 4 Responsverantwoording en leeswijzer 6 Conclusies 7 Resultaten 10 Colofon Achtergrondkenmerken 21 Floris Timmermans Consultant T: 020 514 1335 E: floris@quint-result.nl Thalita Kuijper Consultant T: 020 514 1352 F: thalita@quint-result.nl PAGINA 2
Sectie titel Inleiding
Inleiding Achtergrond en doelstellingen Achtergrond Een prominent lid van Metalektro Zaanstreek heeft de ambitie om in de Zaanstreek voor MKB-metaalbedrijven een gezamenlijk nieuwe bedrijfshuisvesting te realiseren op het bedrijventerrein Hoogtij. Dit initiatief is afkomstig van een metaalbedrijf dat zelf gevestigd is in de Zaanstreek. Op dit moment is het nog onduidelijk wat de huidige huisvestingssituatie van de metaalsector is in de Zaanstreek, of bedrijven geïnteresseerd zijn in collectieve vormen van huisvesting en wat hun wensen en behoeften ten aanzien hiervan zijn. De Kamer van Koophandel en Metalektro Zaanstreek ondersteunen de ondernemer die met dit initiatief kwam bij de opzet en uitrol van dit project. Om deze inzichten te verkrijgen is een inventariserend onderzoek uitgevoerd. PAGINA 4
Inleiding Achtergrond en doelstellingen Doelstellingen Voorafgaand zijn de volgende doelstellingen vastgesteld voor het onderzoek: peilen van behoefte voor bedrijfsverzamelgebouw; kwaliteit en expansiemogelijkheden van de huidige huisvesting; verhuisplannen en bereidheid; eisen en wensen ten opzichte van een eventuele nieuwe locatie; bereidheid om materieel en faciliteiten te delen met andere ondernemers/ bedrijven; peilen van behoefte m.b.t. samenwerking met onderwijsinstellingen Omdat het primaire doel van het onderzoek is om inzicht te krijgen in de behoefte en animo voor een bedrijfsverzamelgebouw, ligt daarop de nadruk in de conclusies. PAGINA 5
Inleiding Responsverantwoording en leeswijzer Veldwerk Het telefonische veldwerk vond plaats van 27 augustus tot en met 10 september 2012. In totaal zijn 90 gesprekken met ondernemers uit de Zaanstreek gevoerd. In totaal zijn 250 ondernemers benaderd om deel te nemen aan het telefonische onderzoek, daarmee komen we op een responspercentage van 36%. Voor een onderzoek onder een zakelijke doelgroep is dat een goede respons en geeft ons de mogelijkheid betrouwbare uitspraken te doen. Doordat alle ondernemers uit de metaalsector in de Zaanstreek zijn benaderd voor het onderzoek geven de resultaten een representatief beeld weer van de sector. Leeswijzer De resultaten van het onderzoek zijn op totaalniveau weergegeven en waar relevant uitgesplitst naar de volgende drie kenmerken: 1. Aantal vestigingsjaren op huidige locatie 2. Of de huidige locatie de komende vijf jaar al dan niet voldoet aan de behoeften van de onderneming 3. Of ondernemers, als zij zouden verhuizen binnen vijf jaar, de voorkeur hebben voor een zelfstandig pand of een bedrijfsverzamelgebouw Tenzij anders aangegeven in de tekst, kan daar waar staat bedrijfsverzamelgebouw ook gelezen worden als geclusterde metaalbedrijven of 'metaalstraat'. PAGINA 6
Sectie titel Conclusies
Conclusies Ondernemers positief over delen van diensten Animo voor bedrijfsverzamelgebouw Draagvlak voor gedeelde faciliteiten en diensten Uit de resultaten van het onderzoek trekken we de conclusie dat er op dit moment enige mate van interesse en draagvlak is voor een bedrijfsverzamelgebouw. Met name bedrijven die nog niet zo lang op hun huidige locatie gevestigd zijn, vermoedelijk jonge bedrijven met groeiambitie, staan open voor zo n initiatief. Ondernemers die open staan voor een bedrijfsverzamelgebouw hebben behoefte aan relatief kleine oppervlakte aan bedrijfsruimte. Dit maakt het mogelijk om meerdere bedrijven gezamenlijk te huisvesten. Een dergelijke gezamenlijke huisvesting zou bij voorkeur op huurbasis zijn in een bestaand pand. Deze ondernemers staan positief tegenover de aanwezigheid van branchegenoten. Faciliteiten die zij willen delen zijn onder meer beveiliging, afvalinzameling, parkeerplaatsen, energie-inkoop, opslagruimte en laad- en losruimte. Hoewel een groot deel van de bedrijven de voorkeur heeft voor een eigen pand, is er bij hen ook veel draagvlak om diensten en faciliteiten te delen. Dit biedt bijvoorbeeld de mogelijkheid om aangrenzend aan een bedrijfsverzamelgebouw zelfstandige huisvesting aan te bieden, waarbij men ook gebruik kan maken van collectieve diensten. PAGINA 8
Conclusies Als het eerste schaap over de dam is Concept uitwerken met enthousiaste ondernemers Onze ervaring is dat in een vroeg stadium als dit een beperkt aantal ondernemers nodig is die de kar trekken. Met de deze groep kan Metalektro en de Kamer van Koophandel een concept uitwerken voor het bedrijfsverzamelgebouw. Als (een deel van) deze ondernemers zich vervolgens committeren aan het initiatief en hun enthousiasme delen met andere potentiële deelnemers, neemt de interesse in het initiatief ongetwijfeld toe. PAGINA 9
Sectie titel Resultaten
Vestiging op huidige locatie Volgens een vijfde locatie binnen vijf jaar onvoldoende Metaalbedrijven zijn voor een groot deel (47%) 10 jaar of langer op hun huidige Totaal 31% 22% 47% locatie gevestigd. Voorkeur voor verzamelgebouw 43% 36% 21% Ondernemers die openstaan voor een bedrijfsverzamelgebouw zijn relatief Voorkeur voor zelfstandig pand 28% 18% 54% korter gevestigd op hun huidige locatie. Vier tiende (43%) zit daar namelijk 0 tot 5 jaar. 0 tot 5 jaar 5 tot 10 jaar 10 jaar of langer Figuur 1: Hoe lang is uw onderneming op de huidige locatie gevestigd? Basis: Alle respondenten (n=90), voorkeur voor verzamelgebouw (n= 14) voorkeur voor zelfstandig pand (n= 71) Een vijfde (18%) van de ondernemers verwacht dat hun huidige locatie de komende vijf jaar niet meer kan voldoen Totaal 0-5 jaar 81% 71% 18% 25% 4% aan de wensen en behoeften van de 5-10 jaar 90% 10% onderneming. Die verwachting is nog 10+ jaar 83% 17% wat hoger (25%) onder ondernemers die relatief kort (0-5 jaar) op de huidige locatie zijn gevestigd. Ja Nee, want: Weet niet Figuur 2: Kan de huidige locatie de komende 5 jaar aan de wensen en behoeften van uw onderneming voldoen? Basis: Alle respondenten (n=90); 0-5 jaar (n=28), 5-10 jaar (n=20), 10+ jaar jaar (n=42) PAGINA 11
Tekortkomingen huidige locatie Onvoldoende uitbreidingsruimte voornaamste tekort De voornaamste reden waarom de huidige locatie binnen vijf jaar niet meer onvoldoende uitbreidingsruimte 63% 38% 0% voorziet in de behoeften van de onderneming, is onvoldoende ruimte om uit te breiden (63%). pand voldoet niet aan hedendaagse inrichtingseisen 44% 56% 0% pand is slecht bereikbaar 38% 63% In mindere mate zou het huidige pand (binnen vijf jaar) niet meer voldoen aan hedendaagse inrichtingseisen (44%) of omgeving verloederd 19% 81% is de bereikbaarheid van het pand onvoldoende (38%). onvoldoende milieuruimte 13% 81% 6% Verloedering van de omgeving (19%), onvoldoende milieuruimte (13%) en een tekort aan parkeerruimte (13%) zijn in beperkte mate redenen om een verhuizing te overwegen. te weinig parkeerruimte 13% 88% Ja Nee Weet niet Figuur : Met welke aspecten denkt u dat uw onderneming in de komende 5 jaar te maken gaat krijgen? Basis: Alle respondenten van wie de huidige locatie de komende vijf jaar waarschijnlijk niet voorziet in de behoefte van de organisatie (n=15) 0% PAGINA 12
Verhuisbereidheid Ondernemers verhuisbereid als locatie onvoldoende is Met name ondernemers die relatief kort (0-5 jaar) zijn gevestigd op de huidige locatie, verwachten binnen vijf jaar te verhuizen naar een nieuw pand (39%). Ondernemers die vijf jaar of langer zijn gevestigd verwachten in mindere mate (15/17%) van pand te verwisselen in de nabije toekomst. Een meerderheid (69%) van de ondernemers die vermoeden dat hun huidige locatie binnen vijf jaar onvoldoende is, verwachten ook daadwerkelijk te verhuizen binnen dat termijn. Totaal 0-5 jaar 5-10 jaar 10+ jaar Locatie voldoet Locatie voldoet niet 9% 18% 5% 10% 5% 12% 3% 11% 14% 38% 21% 35% 26% 36% Zeer waarschijnlijk Onwaarschijnlijk Weet niet 30% 32% 31% 43% 45% 55% 48% 25% Figuur : Hoe waarschijnlijk is het dat uw onderneming binnen nu en 5 jaar zal verhuizen naar een andere locatie Basis: Alle respondenten (n=90); 0-5 jaar (n=28), 5-10 jaar (n=20), 10+ jaar (n=42), locatie voldoet (n=73), locatie voldoet niet (n=16) 6% Waarschijnlijk 25% Zeer onwaarschijnlijk 3% 4% 5% 2% 3% 0% PAGINA 13
Benodigde oppervlakte Verzamelgebouw vooral voor kleinere ondernemingen Ondernemers die voorkeur hebben voor een bedrijfsverzamelgebouw hebben Totaal 11% 12% 16% 50% 11% behoefte aan een kleiner oppervlak van een eventuele toekomstige Voorkeur voor verzamelgebouw 29% 36% 21% 7% 7% bedrijfsruimte dan ondernemers die voorkeur hebben voor een zelfstandig Voorkeur voor zelfstandig pand 8% 7% 11% 61% 13% pand. Die eerste groep ondernemers geeft voor een groot deel (65%) aan maximaal 100 m 2 nodig te hebben, 0 tot 5 jaar 21% 11% 21% 39% 7% terwijl die tweede groep grotendeels (61%) meer dan 200 m 2 wenst. 5 tot 10 jaar 15% 30% 15% 25% 15% Ondernemers die korter dan tien jaar op de huidige locatie zijn gevestigd hebben grotendeels behoefte aan maximaal 100 m 2 (53/ 60%). 10 jaar of langer 5% 12% 69% minder dan 50 m2 50 tot 100 m2 100 tot 200m2 200m2 of meer Geen antwoord 12% Figuur : Hoeveel ruimte heeft uw onderneming dan nodig Basis: Alle respondenten (n=90), voorkeur voor verzamelgebouw (n= 14) voorkeur voor zelfstandig pand (n=71), 0-5 jaar (n=28), 5-10 jaar (n=20), 10+ jaar (n=42) PAGINA 14
Voorkeur toekomstig pand Animo voor een bedrijfsverzamelgebouw Zelf standig pand 79% 16% Bedrijfsverzamelgebouw Kooppand 77% 19% Huurpand Bedrijventerrein 74% 22% Locatie in de stad 80% 40% 0% 40% Figuur : Stel uw onderneming zoekt binnen nu en 5 jaar nieuwe huisvesting, wat heeft dan uw voorkeur? Basis: Alle respondenten (n=90), ondernemers die geen voorkeur voor één van beide opties hadden zijn niet weergegeven Hoewel een meerderheid (79%) van de ondernemers voorkeur zou hebben voor een zelfstandig pand, is er wel degelijk animo voor een bedrijfsverzamelgebouw (16%). Ondernemers hebben een duidelijke voorkeur voor een kooppand (77%) ten opzichte van een huurpand (19%). Een derde duidelijke voorkeur is er voor een locatie op een bedrijventerrein (74%) ten opzichte van een locatie in de stad (22%). PAGINA 15
Voorkeur toekomstig pand Lichte voorkeur voor branchegenoten in de buurt Branchegenoten in de omgeving 47% 32% Geen branchegenoten in de omgeving Nieuwbouw 46% 29% Bestaand bouw Technische onderwijsinstelling in de omgeving 44% 29% Geen technische onderwijsinstelling in de omgeving 80% 40% 0% 40% Figuur : Stel uw onderneming zoekt binnen nu en 5 jaar nieuwe huisvesting, wat heeft dan uw voorkeur? Basis: Alle respondenten (n=90), ondernemers die geen voorkeur voor één van beide opties hadden zijn niet weergegeven Voor een drietal aspecten hebben ondernemers geen uitgesproken voorkeur. Zo is de helft (47%) van de ondernemers voorstander van branchegenoten in de omgeving en een derde (32%) dat niet. Nieuwbouw heeft een lichte voorkeur (46%) ten opzichte van bestaande bouw (29%). Ten slotte heeft bijna de helft (44%) van de ondernemers technische onderwijsinstellingen graag in de buurt, terwijl drie tiende (29%) dat liever niet heeft. PAGINA 16
Voorkeur toekomstig pand Voorkeur voor huur in bedrijfsverzamelgebouw Ondernemers die hun voorkeur uitspreken voor een bedrijfsverzamelgebouw, verkiezen huur (57%) boven koop (36%). Ondernemers die daarentegen liever in een zelfstandig pand plaatsnemen verkiezen koop (86%) boven huur (10%). Voorkeur voor zelfstandig pand Voorkeur voor verzamelgebouw Koop 86% 36% 10% Huur 57% 80% 40% 0% 40% Figuur : Stel uw onderneming zoekt binnen nu en 5 jaar nieuwe huisvesting, wat heeft dan uw voorkeur? Basis: Voorkeur voor verzamelgebouw (n= 14) voorkeur voor zelfstandig pand (n=71) Een bedrijfsverzamelgebouw zou wat betreft ondernemers plaats kunnen nemen in bestaande bouw (50%). Zelfstandige panden zouden bij voorkeur nieuwbouw zijn (54%). Nieuwbouw Bestaand Voorkeur voor zelfstandig pand 54% 25% Voorkeur voor verzamelgebouw 21% 50% 80% 40% 0% 40% Figuur : Stel uw onderneming zoekt binnen nu en 5 jaar nieuwe huisvesting, wat heeft dan uw voorkeur? Basis: Voorkeur voor verzamelgebouw (n= 14) voorkeur voor zelfstandig pand (n=71) PAGINA 17
Voorkeur toekomstig pand Draagvlak voor branchegenoten in verzamelgebouw Of men nu de voorkeur geeft aan een zelfstandig pand of een verzamelgebouw plaatsneemt, ondernemers hebben de voorkeur voor de aanwezigheid boven de afwezigheid van branchegenoten. Logischerwijs staat men daar in een verzamelgebouw (57%) meer voor open dan wanneer men een zelfstandig pand verkiest (46%). Voor de nabijheid van technische onderwijsinstellingen bij een bedrijfsverzamelgebouw, hebben ondernemers geen duidelijke voorkeur. Voorkeur voor zelfstandig pand Voorkeur voor verzamelgebouw Wel branchegenoten in de omgeving 57% Geen branchegenoten in de omgeving Figuur : Stel uw onderneming zoekt binnen nu en 5 jaar nieuwe huisvesting, wat heeft dan uw voorkeur? Basis: Voorkeur voor verzamelgebouw (n= 14) voorkeur voor zelfstandig pand (n=71) Wel technische onderwijsinstelling in de omgeving Voorkeur voor zelfstandig pand Voorkeur voor verzamelgebouw 46% 34% 21% 80% 40% 0% 40% 48% 36% Geen technische onderwijsinstelling in de omgeving 28% 43% 80% 40% 0% 40% Figuur : Stel uw onderneming zoekt binnen nu en 5 jaar nieuwe huisvesting, wat heeft dan uw voorkeur? Basis: Voorkeur voor verzamelgebouw (n= 14) voorkeur voor zelfstandig pand (n=71) PAGINA 18
Gedeelde faciliteiten Veel draagvlak voor het delen van bepaalde diensten Voor het delen van een groot aantal diensten is draagvlak te vinden bij een Beveiliging 76% 23% meerderheid van de ondernemers. Dat zijn: Beveiliging (75%) Afvalinzameling (67%) Parkeerplaatsen (64%) Energie-inkoop (58%) BHV (51%) Afvalinzameling Parkeerplaatsen Energie inkoop BHV (bedrijfshulpverle ner) 67% 64% 58% 51% 31% 32% 40% 47% Een derde (32%) van de ondernemers zou opslagruimte wel willen delen als dat kosten bespaart. Ondernemers die open staan voor een bedrijfsverzamelgebouw staan daar welwillender tegenover (57%). Transport van producten Opslagruimte 32% 43% 53% 68% Ja Nee Weet niet Figuur : Welke van de volgende faciliteiten zou uw onderneming met andere metaalbedrijven willen delen om kosten te besparen? Basis: Alle respondenten (n=90) PAGINA 19
Gedeelde faciliteiten Meerderheid wenst gezamenlijke laad- en losruimte in bedrijfsverzamelgebouw Voor het delen van een aantal andere diensten is minder draagvlak te vinden. Laad- en losruimte 31% 67% Gedeelde receptie (21%), inkoop (22%) ICT-diensten 31% 64% en gebruik van machines (24%) kan op Personeel 27% 70% de minste animo rekenen, ook bij ondernemers die openstaan voor een Kantine 27% 72% bedrijfsverzamelgebouw. Servicebureau HR/facilitair 27% 71% Hoewel slechts een derde (31%) Machines 24% 74% voorstander is van het delen van laaden losruimte, staan ondernemers die de Inkoop 22% 74% voorkeur geven aan een Receptie 21% 77% bedrijfsverzamelgebouw hier aanzienlijk positiever tegenover (64%). Ja Nee Weet niet Figuur : Welke van de volgende faciliteiten zou uw onderneming met andere metaalbedrijven willen delen om kosten te besparen? Basis: Alle respondenten (n=90) PAGINA 20
Sectie titel Achtergrondkenmerken
Achtergrondkenmerken 86% 14% Man Vrouw Figuur : Geslacht Basis: Alle respondenten (n=90) Eigenaar/ ondernemer Directeur & eigenaar 28% 30% Directeur/ directielid Anders 20% 22% Figuur : Bent u Basis: Alle respondenten (n=90) PAGINA 22