Lestip 'Het mysterie van de smokkelaar' Over het boek De veertienjarige Sel is samen met zijn vriend Mon bagagedrager voor de passagiers van de drukke veerboot tussen Antwerpen en Sint-Anneke. Na een ruzie tussen de twee wordt Mon bewusteloos teruggevonden en wordt Sel verdacht van de aanslag. De échte daders vinden is niet eenvoudig. Maar met de hulp van Katrien, de mooie dienstmeid van een rijke advocaat, komt Sel een smokkelbende op het spoor. Auteur(s) Hedwig Van De Velde Uitgeverij Davidsfonds / 2014 Aantal pagina's 166 p. ISBN 9789059085619 Genre Doelgroep 1ste middelbaar, 2de middelbaar Trefwoorden Auteur lestip Edit Meijer Verhaal Het mysterie van de smokkelaar is een spannende avonturenroman die zich afspeelt in Antwerpen vlak voor de Eerste Wereldoorlog. Tijd en locatie Tijd en locatie spelen de hoofdrol in dit verhaal. Het begin van de 20ste eeuw: de modernisatie, de technische vooruitgang en de maatschappelijke veranderingen zijn allemaal nadrukkelijk aanwezig in dit verhaal. De schrijver schetst de tijdsgeest met veel precisie en creëert een realistisch beeld en tastbare sfeer van deze historische periode. Welke voorwerpen, personages, verhaalelementen typeren deze wereld? De auteur gebruikt speciale woorden en uitdrukkingen om het milieu waarin de gebeurtenissen plaatsvinden te beschrijven.
Kunnen de juryleden enkele voorbeelden van dit taalgebruik geven? Kwamen ze woorden tegen die ze niet kenden? Hebben ze de betekenis van deze woorden uit de context kunnen halen? Het verhaal speelt zich af in Sint-Anneke en in de stad Antwerpen. Kunnen de jongeren de verschillende locaties beschrijven? Hebben ze tijdens het lezen de plattegrond in het boek gebruikt? Welk personage hoort bij welke plaats? Wat bedoelt Mon met deze zin: Hier aan de Schelde leer je het echte leven kennen? (p.8) Waar je woont, bepaalt wie je bent. Mon is er een uit de polder. Die is wat apart. (p.11) Jij bent er een van de Achterom die liggen als luie poezen in de zon. (p.11) Was dit het meisje uit het schipperskwartier? (p.47) Je woonplaats weerspiegelt je plaats in de maatschappij. Waar wonen de rijken en waar de armen? Beschrijf het verschil tussen de leefomstandigheden van deze twee groepen. Hoe behandelen de rijken de armen? Zijn alle welgestelde personages negatief beschreven? Is er een samenhorigheid binnen het gewone volk? Welke rol speelt roddelen in het verhaal? Waarom roddelt Elza over Fien? Waarom zegt de meester: Van binnenuit wordt het aangevreten. Dit dorp gaat aan roddels ten onder? (p.103) Hoe kunnen de armen hogerop raken in de maatschappij? Waarom is het belangrijk om naar school te gaan en om de Franse taal te leren? Waarom wordt Mon boos wanneer hij te weten komt dat Sel naar de vakschool gaat? Hoe gedraagt de in het Frans geschoolde Trees zich tegenover Mon? Thema: de tijden veranderen Vanuit het Café De Kroon, het centrum van de gebeurtenissen, volgen wij het nieuws over de veranderingen in de wereld: er zijn spanningen in Europa, er is een oorlog op komst, in Engeland strijden de vrouwen voor de vrouwenrechten, de kolonisatie van Congo is volop bezig. Wat vinden de personages van deze veranderingen? Hoe ziet de toekomst van Sint-Anneke eruit? Welke argumenten geven de personages voor en tegen de modernisering? In het laatste hoofdstuk keert Sel 25 jaar later terug naar Sint-Anneke. Hoe is zijn dorp veranderd? Zijn de mensen van het dorp anders geworden? Personages
De veertienjarige Sel raakt toevallig betrokken bij de gebeurtenissen rond de smokkelaarsbende. Tijdens zijn speurtocht om de daders te ontmaskeren wordt hij geholpen door zijn vriendin, Katrien. Hoe zouden de jongeren de twee hoofdpersonages beschrijven? Welke eigenschappen zorgen ervoor dat ze hun zoektocht tot een goed einde kunnen brengen? Wie geloven ze en welke personages wantrouwen ze? Welke personages steunen Sel en Katrien en welke personages werken hun tegen? Sel wordt opgevoed door zijn alleenstaande moeder, Fien. Hoe is de relatie tussen moeder en zoon? Er wordt veel geroddeld over Fien. Wie zijn de roddelaars? Hoe reageert Fien op deze roddels? Hoe zouden de juryleden reageren als er over hun geroddeld werd? Is er een manier om roddelaars tegen te houden? Discussieer hierover. Sel leert zijn vader, Werner Danis, de Hollander kennen. Wat weten de jongeren over de vader van Sel? Waarom noemen ze hem de stuurman? Hoe en waarom veranderen de meningen van de cafébezoekers over hem? De meester is de gerespecteerde en scherpzinnige opvoeder van de gemeenschap. Hij verklaart en interpreteert het nieuws uit de kranten. Wat vindt de meester van de vooruitgang? De meester doet zijn best om Sel en Fien te helpen. Waarom? Welke gevoelens heeft hij voor Fien? Mon is de enige vriend van Sel. Beschrijf hun relatie. Zijn ze echte vrienden of zoeken ze elkaar alleen maar op omdat ze elkaar nodig hebben? Verklaar de titel van de 2de hoofdstuk: Mon, niet echt een compagnon. Waarom hadden ze ruzie? Hoe voelt Sel zich tegenover Mon na de overval? Voelt hij zich verantwoordelijk voor wat er gebeurd is? Katrien woont samen met haar opa. Weten we wat er met haar ouders is gebeurd? Katrien, een arm meisje uit het Schipperskwartier werkt als kindermeisje in het huis van de rijke advocaat, Meneer Verbelen en heeft zo toegang tot een heel andere wereld. Ze zorgt met veel liefde en empathie voor het gehandicapte Detje.
Hoe wordt Katrien door de vrouw van de advocaat behandeld? Wordt ze door de advocaat gewaardeerd? Wat voor persoon is de advocaat? Waarom helpt hij Katrien en Sel? Wat vinden de juryleden over het feit dat de advocaat vroeger zelf ook een crimineel was? Wat zegt dit over deze periode? De daders Wie zijn de slechteriken? Zijn ze vanaf het begin van het verhaal negatief afgeschilderd? Wanneer hadden de juryleden door wie de echte daders waren? Doef en Krom, de corrupte en onbekwame rijkswachters van Sint-Anneke zijn karikaturen van hun soort. Hoe zouden de jongeren hun tekenen? Welke eigenschappen hebben dit soort type agenten? Vertelperspectief: Niets is wat het lijkt Het verhaal wordt chronologisch door de alleswetende verteller verteld. Sel en Katrien vinden stapsgewijs de aanwijzingen voor het oplossen van de misdaad en aan het einde van het verhaal vallen alle puzzelstukjes samen. Net zoals in een detective roman slaagt de schrijver er telkens in om de lezer op de verkeerde been te zetten: de onschuldige wordt verdachte, de schuldige lijkt geen blaam te treffen. Wie verdachten de juryleden? Welke aanwijzingen brachten hun tot twijfel? Op welk punt wisten ze zeker dat ze de dader gevonden hadden? Verwerking Vooraf Vraag het aan de juryleden om oude foto s, postkaarten, voorwerpen te verzamelen over de geschiedenis van hun gemeente. Ze kunnen ook op zoek gaan naar verhalen bij hun (groot)ouders. Je kan zelf ook materiaal verzamelen in de plaatselijke bibliotheek of via de Heemkundige Kring. Vergelijk de oude foto s met hedendaagse beelden. Wat is er veranderd? Welke veranderingen vinden de juryleden positief? Wat hadden ze liever behouden? Discussieer hierover. Hoe zal hun woonplaats in de toekomst eruit zien? Fantaseer erop los! Tijdsbeeld Om het verhaal te illustreren kun je het beeldmateriaal in bijlage gebruiken. Noteer de namen van de locaties, vervoermiddelen, voorwerpen op aparte blaadjes. Kunnen de jongeren de namen bij de bijhorende foto plaatsen? Kwartetspel over de personages
Maak een kwartetspel over de personages. Print en knip van tevoren de lege kwartetkaarten af. Laat de juryleden in paren één personage uitkiezen en vraag aan hen om bij elk personage vier kenmerken/locaties/citaten/eigenschappen op de kaarten te noteren volgens de instructies. Speel het spel. Je kan via deze website een kant-en-klaar sjabloon voor het kwartetspel afprinten. De krant De krant is een belangrijke bron van informatie voor de bewoners van Sint-Anneke. Nu komen de personages zelf in de krant, ze geven hun getuigenis over het opgeloste mysterie van de smokkelaarsbende. Een journalist komt naar Café de Kroon om de personages te interviewen. Verdeel de rollen en vraag de juryleden om hun verhaal aan de journalist te vertellen. Schrijf in groepjes het artikel dat in de krant had kunnen staan. Via deze website kunnen de juryleden zelf een krant over het mysterie van de smokkelaars samenstellen.