Tsjechi ë Hoofdstad: Praag Bevolking: 10 177 300 BBP per Inwoner: $ 25 900 Munteenheid: Kroon (CZK) Tijdzone: UTC + 1 Laatste update: Economie De economie van de Tsjechische Republiek is een van de meest ontwikkelde economieën en staat open naar Centraal- en Oost-Europa. De groei van het land wordt sterk beïnvloed door de exportvraag en de inkomende stroom van buitenlandse investeringen. Sterke punten Sterke integratie in de internationale productieketen. Aantrekkelijke bestemming voor directe buitenlandse investeringen in Centraal-Europa. Zwakke punten Sterk afhankelijk van de Europese vraag. De export vertegenwoordigt 84% van het BBP, waarvan 67% naar de EU. Vergrijzing van de bevolking. Tekort aan bekwaamheden. In 2012 is de Tsjechische economie duidelijk weer in een recessie verzeild geraakt (- 1,2%) met vier trimesters van daling van het bbp, een historisch dieptepunt wat betreft het aantal faillissementen en een moeilijke situatie in de eurozone. De belangrijkste economische partners zijn Duitsland (28,5%), Polen (7,63%), Slowakije (7,5%) en Nederland (5,75%).
België is de 18de beste klant van de Tsjechische Republiek. Onze export daalde met 4% in 2012 na een verhoging van 10% in 2011. Met 0,6% in 2012 blijft onze import wel positief, na 2% in 2011. De heropleving van de Tsjechische economie in 2011 (+1,7%) werd getrokken door de export, en daarbij stond de verkoop van voertuigen, machines en uitrusting op kop. Ondanks de goede prestaties van de sector autoapparatuur (20% van de export in 2011) zal deze waarschijnlijk hard getroffen worden door de daling van de externe vraag, wat een direct gevolg is van de crisis in de eurozone en vooral in Duitsland, dat de belangrijkste handelspartner is van het land. De productie van informatica- en elektronicaproducten, maar ook van farmaceutische producten voor de export, zal waarschijnlijk ook dalen. De directe buitenlandse investeringen, die voor de crisis een sleutelrol hebben gespeeld in de dynamiek van de Tsjechische economie, zullen slap blijven. Maar de binnenlandse investeringen, en vooral dan op het vlak van informaticaproducten, zullen ondersteund blijven door de gunstig regelingen voor kredietverlening door de banken, die over een brede basis aan deposito's beschikken. De bankensector is tijdens de crisis inderdaad solvabel en liquide gebleven. De consumptie door de huishoudens, die zal profiteren van een daling van het werkloosheidscijfer tot onder de 9%, blijft het moeilijk hebben door de verscherping van de bezuinigingsmaatregelen.
De huishoudens zullen extra kosten op het vlak van gezondheid en opvoeding te dragen krijgen, en daar komt nog eens de vlakke btw-verhoging bij, die in 2013 moet ingaan. De regering, die eind 2009 (met een groei van - 4,9%) door de Europese Commissie op het matje werd geroepen, moet tegen eind 2013 het begrotingstekort terugbrengen tot 3%, tegenover 5% in 2012. Na een reeks heftige discussies binnen de coalitie heeft de regering een serie bezuinigingsmaatregelen goedgekeurd (gezondheid, pensioenen en belastingstelsel) om het tekort terug te dringen en de groei van de staatsschuld te beperken. De belangrijkste hervormingen betreffen de verlaging van de fiscale voordelen op het woonsparen en de verstrakking van de voorwaarden voor het recht op een werkloosheidsuitkering. Daarbij zouden door de toepassing van een vlak btw-tarief de openbare inkomsten moeten stijgen. Het lopende tekort zal binnen de perken blijven, aangezien dit slechts belast wordt door de afname van de Europese vraag. De auto- en de elektrische/elektronica-industrie lijken stevig te staan. Sommige andere sectoren blijven echter kwetsbaar, zoals de groot- en kleinhandel, de voedingsmiddelenindustrie en de textielindustrie. De automobielindustrie is een dragende sector vanwege haar belang voor het bbp en de werkgelegenheid.
De Tsjechische Republiek is een van de drie oudste voertuigfabrikanten ter wereld. De autosector biedt direct werk aan 121.440 mensen, waaronder enkele tienduizenden in de sector autoapparatuur: Skoda is in het land gevestigd, maar ook sinds 2005 ook Toyota en Peugeot. De autofabrikanten en de fabrikanten van elektronische apparatuur leveren om en bij de 27% van de totale werkgelegenheid van het land. De toeleveringssector vertegenwoordigt 57% van de productie van de auto-industrie en 49,4% van de export. Wat betreft investeringen in onderzoek en ontwikkeling, is de Tsjechische Republiek binnen de automobielsector de 4de meest aantrekkelijke bestemming ter wereld. Deze bevoorrechte positie wordt gestimuleerd door het hoge niveau van het technisch onderwijs, dat wereldwijd zeer goed bekend staat. De Tsjechische Republiek is een van de belangrijkste Europese centra voor de ontwikkeling van auto's en technologische onderzoeksactiviteiten. De elektrotechnische industrie biedt werk aan circa 15% van de actieve bevolking. Deze sector vertegenwoordigt ongeveer 30% van het totaal van de buitenlandse investeringen en komt daarmee op de tweede plaats, net na de auto-industrie.
De hoogspanningssector vertegenwoordigt 44% van de totale productie van de elektrotechnische industrie, informatica 24%, elektronica-onderdelen en subsystemen 21% en apparaten en automatisering 11%. Dankzij tal van buitenlandse investeringen heeft de Tsjechische industrie voordeel kunnen halen uit nieuwe technologieën. Deze tak profiteert ook van belangrijke investeringen in de auto- en elektrotechnische industrie. De productie van machines voor de bewerking en afwerking van producten is hoofdzakelijk in handen van een veertigtal bedrijven. De producten van de machine-industrie die het meest geëxporteerd worden, zijn hoofdzakelijk: machines die mechanische energie omzetten; universele machines; gespecialiseerde machines; machinaal gereedschap en machines voor afwerking. De voedingsmiddelenindustrie in de Tsjechische Republiek wordt gedomineerd door kleinschalige bedrijven. Met haar 8,6% houdt deze industrie een belangrijk economisch gewicht binnen het geheel van de verwerkingsindustrie. Een groot aantal producenten oefenen commerciële en ambachtelijke activiteiten uit. Buitenlands kapitaal speelt in bepaalde productiesectoren een belangrijke rol.
De landbouwsector genereert meer dan 2% van het bbp. De belangrijkste landbouwproducten zijn bieten, tarwe, gerst en aardappelen. De voedingsmiddelensector in de Tsjechische Republiek wordt geconfronteerd met een stijging van de prijzen van eindproducten (melkproducten, vlees, bakkerijproducten). Deze tendens houdt verband met de stijging van de grondstoffenprijs ten gevolge van een forse druk op de internationale markt. De belangrijkste takken van de sector: dranken; vlees en vleesproducten; melkproducten. Een andere niet te verwaarlozen dragende sector is de luchtvaart. Decennia lang werd de Tsjechische luchtvaartindustrie tot de meest competitieve ter wereld gerekend en haar verleden is indrukwekkend: Er zijn meer dan 6.600 opleidingsvliegtuigen van het type jachtvliegtuig ontworpen, geproduceerd en verkocht over de hele wereld. Zo'n 3.600 MIG-jachtvliegtuigen zijn in licentie geproduceerd. Ongeveer 8.000 vliegtuigen voor binnenlandse vluchten zijn ontwikkeld, geproduceerd en verkocht in de hele wereld. Sinds het begin van de jaren 90 is de Tsjechische luchtvaartsector ingrijpend veranderd onder invloed van het verlies van zijn traditionele markten.
Het merendeel van de bedrijven is geprivatiseerd en aangekocht door buitenlandse groepen. De luchtvaartindustrie bestaat voornamelijk uit kmo's. Het merendeel is gevestigd in Midden-Bohemen, rond Praag. De sector verlegt zijn activiteiten geleidelijk van de productie van vliegtuigen naar onderhoud, onderaanneming en verwante diensten, en deze hebben een stijgend aandeel in de toegevoegde waarde. De toeristische sector bloeit volop met Praag als Europese toeristische trekpleister. Politiek systeem De afgelopen 2 decennia heeft de Tsjechische Republiek op politiek vlak aantal ingrijpende veranderingen ondergaan: De Fluwelen Revolutie van november 1989 veroorzaakte een radicale verandering in het bestuur van het land en op 1 januari 1993 werd Tsjecho-Slowakije verdeeld in twee aparte entiteiten. Er kwam een democratisch parlementair stelsel. De president wordt verkozen via algemene verkiezingen. Tot 31 december 1992 vormt de geschiedenis, de politiek en de economie van de Tsjechische Republiek één geheel met die van Tsjecho-Slowakije. Sinds 1 januari 1993, na een stemming in het Tsjecho-Slowaakse parlement, bestaat de Tsjechische en Slowaakse Federale Republiek niet meer.
Er werden twee aparte landen gecreëerd: de Tsjechische Republiek en Slowakije. De toetreding van de Tsjechische Republiek tot de westerse organisaties versterkt haar stabiliteit en de continuïteit in de politieke en economische keuzes. De parlementaire verkiezingen van 2010 werden duidelijk gedomineerd door de centrumrechtse partijen. De coalitie die eruit ontstond, bestaande uit de Democratische Burgerpartij (ODS), de heeft 115 op de 120 zetels in de Nationale Vergadering, die zich stevig inzet voor de beperking van het overheidstekort en de versnelling van de hervormingen voor de openbare financiën. Maar een reeks corruptieschandalen en zwakke steun vanuit het volk voor de hervormingen van de regering, hebben de eenheid binnen de regerende coalitie verzwakt. In deze context heeft de sociaaldemocratische oppositiepartij (CCSD) een goede uitgangspositie om de volgende presidentsverkiezingen van 2013 te winnen. Algemene gegevens Bevolking (in miljoenen): 10,54 [2013] Oppervlakte: 78.866 km² Taal/talen: Tsjechisch Exportranglijst voor Brussel: 14 [2012] Exportranglijst voor België: 20 [2012] Wisselkoers (lokale munt voor 1 EUR): 22,50 [2013]
BBP per inwoner (in USD - KKP): 28.130 [2013] Groeipercentage van het bbp (tegen constante prijzen): 2007 : 6,17% 2008 : 2,48% 2009 : -4,15% 2010 : 2,31% 2011 : 2,04% 2012 : -1,22% 2013 : -0,40% 2014 : 2,23%