Verkiezingen Tweede Kamer 2012

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Verkiezingen Tweede Kamer 2012"

Transcriptie

1 Verkiezingen Tweede Kamer 2012 Nederlandse politieke partijen langs de Europese meetlat Financiën dr. Edwin van Rooyen Update:

2 Tussen de politieke partijen in Nederland bestaat aanzienlijke verdeeldheid over hoe in Europees verband met financiële zaken moet worden omgesprongen. Het st komt dit tot uitdrukking in de vraag of de begrotingsdiscipline binnen de eurozone versterkt moet worden, Nederland uit de euro moet, het euro-noodfonds ESM moet worden verhoogd, aan het Stabiliteits- en Groeipact moet worden vastgehouden, euro-obligaties moeten worden ingevoerd en of er een Europese heffing op financiële transacties moet komen. Voor meerdere partijen behoren uitzetting van lidstaten uit de eurozone en opsplitsing van de euro tot de mogelijkheden. Ditzelfde geldt ten aanzien van het opheffen van de euro. Andere partijen zijn hier of minder van. Er zijn geen partijen die zich expliciet verzetten tegen uitzetting van lidstaten of opsplitsing van de euro. D66 is als enige uitgesproken vóór het invoeren van een Europese belasting. 1 CDA, VVD en CU zijn van mening dat de begrotingsdiscipline binnen de eurozone (fors) moet worden versterkt. D66, GroenLinks, PvdA, PvdD en SP spreken zich niet expliciet tegen het versterken van de begrotingsdiscipline uit, maar geven wel aan dat landen met grote schulden de ruimte moeten krijgen om economisch herstel te realiseren. CU, D66, PvdA en VVD verklaren zich bereid om zich aan de afspraken uit het Stabiliteits- en Groeipact te houden. PVV en SP verklaren juist het tegenovergestelde. Uitzetting van lidstaten uit de eurozone of een opsplitsing van de euro zijn voor PvdD, VVD, CU en SGP reële opties. Alle andere partijen zijn hiervan geen, maar ook geen. GroenLinks, D66 en PvdA tonen zich in meer of mindere mate van het verhogen van het euro-noodfonds ESM. PvdD, SP en in mindere mate 50PLUS zijn hier tegen. CDA, CU en VVD nemen in deze kwestie geen standpunt in. De vraag of euroobligaties moeten worden ingevoerd, wordt positief beantwoord door D66, GroenLinks en PvdA. Tegen deze maatregel zijn CU, PVV en VVD. Een Europese heffing op financiële transacties is naar de mening van GroenLinks en PvdA gewenst. PvdD en SP lijken zich hierbij te kunnen aansluiten. CU, PVV en SGP zijn tegen dit plan. Veel steun bestaat voor het verbeteren van Europees toezicht op het bankwezen (CDA, CU, D66, GroenLinks, PvdA, SGP), het verlagen van de EU-begroting (CU, PvdA, SP, VVD) en het standpunt dat de EU het Nederlandse pensioenstelsel niet mag aantasten (CDA, CU, PvdA, SP, VVD). D66, GroenLinks en PvdA willen een Europees depositogarantiestelsel, maar geen enkele andere partij laat zich hierover uit. Hetzelfde geldt ten aanzien van het invoeren van een bankenunie (zelfde partijen) en het in Europees verband scheiden van spaar- en zakenbanken (CU, GroenLinks, PvdD, SP). VVD en SP willen meer transparantie in de besteding van EU-middelen. Andere partijen nemen hierover geen standpunt in. Opmerkelijk is het naar verhouding weinig uitgesproken verkiezingsprogramma van het CDA. Na 50PLUS onthoudt het CDA zich het vaakst van een standpunt over een financiële 1 In deze studie worden Europese standpunten vergeleken uit de verkiezingsprogramma s van de Nederlandse politieke partijen. Alleen uitspraken zijn opgenomen die een concrete beleidsmaatregel inhouden. Onvoldoende is het om bepaalde principes belangrijk te vinden, ergens speciale en voortdurende aandacht aan te geven en een stap terug te doen op een bepaald beleidsterrein. 2/6

3 kwestie in Europees verband. De woorden noodfonds, ESM, euro-obligaties of eurobonds komen zelfs letterlijk niet in het verkiezingsprogramma voor. De PvdA heeft het meest stelling genomen in Europese financiële kwesties. Partij Aantal keren geen uitspraak over Europese financiële kwestie* 50PLUS 22 CDA 18 PvdD, PVV, SGP 14 D66 13 VVD 12 GroenLinks 11 CU 10 SP 9 PvdA 8 * Alleen onderwerpen waarover meerdere partijen een standpunt innemen. Wanneer PvdA en VVD na de verkiezingen met elkaar in gesprek zouden gaan over een te vormen coalitie, dan is het al dan niet fors versterken van de begrotingsdiscipline binnen de eurozone een belangrijk strijdpunt. Dit geldt ook ten aanzien van het wel of niet invoeren van Europese obligaties. Een mogelijk strijdpunt is de vraag of Nederland uit de euro moet. Van de PvdA kan worden gezegd dat die hier tegen is, maar dit geldt niet voor de VVD. Daarnaast nemen PvdA en VVD standpunten in waarover de ander niets in het verkiezingsprogramma heeft opgenomen. Andere potentiële strijdpunten zijn: - beter Europees toezicht op het bankwezen; - verhogen van het euro-noodfonds (ESM); - Europese heffing op financiële transacties; - uitzetting landen uit eurozone mogelijk maken; en - actievere rol ECB als laatste redmiddel. 3/6

4 Tabel 1a. Financiën Standpunt Geen uitspraak Fors versterken begrotingsdiscipline binnen eurozone 2 Beter Europees toezicht op CDA, CU, D66, bankwezen 3 SGP CDA, VVD CU D66, GL, SP 50+ PvdD, PVV, SP, Verhogen euro-noodfonds (ESM) 4 GL D66, PvdA 50+ PvdD, PVV, CDA, CU, VVD SGP, SP Vasthouden aan Stabiliteits- en Groeipact (3 procent) 5 CU, D66, PvdA, VVD PVV, SP CDA, GL, PvdD, SGP, 50+ Invoeren Europese bankenunie D66, GL, PvdA CDA, CU, PvdD, In Europees verband scheiden spaar- en zakenbanken Invoeren Europees depositogarantiestelsel Verlagen EU-begroting Verlagen Nederlandse bijdrage aan EU (nettobetalingpositie) 6 Transparantie besteding EUmiddelen vergroten 7 CU, GL, PvdD, SP CDA, D66, PvdA, VVD, 50+ D66, GL, PvdA CDA, CU, PvdD, CU, PvdA, VVD CU, PvdA, VVD VVD CDA, D66, GL, PvdD, 50+ CDA, D66, GL, PvdD, SP, 50+ SP CDA, CU, D66, GL, De CU vindt het onvermijdelijk dat landen uit de eurozone die zich niet aan de regels houden, financiële sancties vanuit Brussel krijgen opgelegd. De partij laat zich over het versterken van de begrotingsdiscipline echter niet uit. De PvdA verwijst naar het Stabiliteit- en Groeipact, dat ruimte biedt om rekening te houden met uitzonderlijke economische omstandigheden van landen. De SP is voor het afschrijven van schulden wanneer die voor landen niet meer houdbaar zijn. D66 houdt vast aan de norm van 3% begrotingstekort en is van harde begrotingsafspraken, maar voor overheden die in alle redelijkheid niet in staat zijn hun schulden af te betalen, moet schuldsanering onder zeer strikte voorwaarden mogelijk zijn. GroenLinks vindt dat eurolanden die aankloppen bij het euronoodfonds onder strikt Europees toezicht moeten komen te staan, maar deze landen wordt tevens een perspectief geboden op economisch en sociaal herstel. De PvdD vindt dat lidstaten die dreigen te bezwijken onder hun schuldenlast geholpen moeten worden bij de wederopbouw van hun economie op een manier die te dragen is voor de bevolking. 3 De SP wil ingrijpende regulering van financiële markten in Europa, maar noemt het bankwezen niet expliciet. Wel wil de partij strakker toezicht op de kredietbeoordelaars. De CU vindt, omdat Nederland deel uitmaakt van een monetaire unie, dat het toezicht op banken in Europese afstemming dient te gebeuren tussen de verschillende nationale toezichthouders. 4 De PvdA is van een sterk en betrouwbaar noodfonds. D66 spreekt van een groot Europees noodfonds. De PvdD, PVV en de SP verzetten zich tegen het Europees Stabiliteitsmechanisme (ESM). De CU is niet tegen een Europees noodfonds, maar laat zich niet uit over de wenselijkheid van het verhogen van de beschikbare middelen. 50PLUS is tegen het onbegrensd uitbreiden van het noodfonds. 5 De SP is van plan de Europese begrotingsregels aan te passen en wil het tekort uiterlijk in 2015 terugbrengen onder 3 procent. De PVV wil in 2015 onder de 3 procent komen en op termijn begrotingsevenwicht bereiken. Zie ook voetnoot 2. 6 De PVV wil de Nederlandse betalingen naar nul terugbrengen. 7 De SP wil de EU-begroting niet meer accepteren als lidstaten hun Europese subsidies niet kunnen verantwoorden. De EUbegroting beslaat echter meer dan subsidieuitgaven. De PVV wil absolute transparante in EU-bestedingen. 4/6

5 Tabel 1b. Financiën (vervolg) Standpunt Geen uitspraak EU mag Nederlandse pensioenstelsel niet aantasten 8 CDA, CU, PvdA, SP, VVD D66, GL, PvdD, PVV, SGP, 50+ Euro-obligaties invoeren 9 D66, GL, PvdA CU, PVV, VVD CDA, PvdD, SGP, SP, 50+ Europese heffing op financiële transacties 10 GL, PvdA PvdD, SP CU, PVV, SGP CDA, D66, Invoeren protocol dat uittreding en uitzetting uit monetaire unie mogelijk maakt 11 PvdD, VVD CU, SGP CDA, D66, GL, PvdA, PVV, SP, 50+ Nederland uit de euro 12 PVV CU, PvdD, SGP SP, VVD D66, GL, PvdA CDA, 50+ Toezicht op permanente noodfonds (ESM) versterken 13 SP PvdD CDA, CU, D66, Handhaven Europese begrotingscommissaris CDA, VVD CU, D66, GL, 50+ Invoeren Europese belasting 14 D66 VVD CU, PVV, SGP CDA, GL, SP, 50+ Actievere rol ECB als laatste redmiddel D66, GL, PvdA CDA, CU, PVV, PvdD, SGP, SP, 8 De VVD vindt dat het Nederlandse pensioenstelsel een Nederlandse zaak is, waarmee de Europese Unie geen bemoeienis hoort te hebben. De CU vindt dat de EU een stap terug moet doen als het gaat om pensioenen (en andere zaken). 9 De PvdA wil invoering van eurobonds op termijn. De SP is ervoor dat de ECB direct de economie stimuleert door overheidsobligaties van alle eurolanden op te kopen. De partij laat zich echter niet uit over het gezamenlijk uitgeven van obligaties. 10 De PvdD pleit voor invoering van een financiële transactietaks, maar noemt hierbij niet het Europese beleidsniveau. Ook de SP is voor een belasting op financiële transacties, maar noemt Europa evenmin. De CU, SGP en PVV willen geen Europese belastingen. 11 De CU wil de mogelijkheid van uittreding en uitzetting tenminste onderzocht hebben. De SGP vindt dat splitsing van de euro serieus onder ogen moet worden gezien. De PvdD wil met spoed een exitstrategie ontwikkeld hebben voor landen die wat betreft hun financieel beleid niet passen binnen de eurozone. Zie ook voetnoot D66, GroenLinks en PvdA zijn bereid maatregelen (noodfonds, euro-obligaties) te nemen met als doel de euro als munt te handhaven. SP en VVD zijn hiertoe ten dele niet bereid en voor het andere deel on. De CU is van mening dat koste wat kost de eurozone in stand houden niet per definitie de beste oplossing is. 13 De PvdD verzet zich tegen het noodfonds en wil sowieso dat toezicht op gemeenschappelijke fondsen democratisch wordt gelegitimeerd via onafhankelijke controle. 14 De VVD geeft aan ervoor te zijn dat op nationaal niveau over belastingen wordt beslist, maar spreekt zich niet expliciet tegen het invoeren van Europese belastingen uit. 5/6

6 Tabel 1c. Financiën (vervolg) Standpunt Geen uitspraak Invoeren democratisch toezicht op ECB 15 SP PvdD CDA, CU, D66, Europees bestrijden belastingfraude, -vlucht en -ontduiking Gemeenschappelijke grondslag en minimumtarief voor winstbelasting bedrijven 16 Europees beleid om bonussen PvdA CU, CDA, GL, financiële sector te beperken 17 PvdD, SP Begrotingspact vervangen door Europese wetgeving (waarover Europees parlement meebeslist) PvdA, SP CDA, CU, D66, GL, PvdD, SP GL CDA, CU, D66, D66, PVV, SGP, GL CDA, CU, D66, Sterke, onafhankelijke ECB behouden CDA CU, D66, GL, ECB krijgt ook taak werkgelegenheid te bevorderen Automatische sancties bij fraude met Europese subsidies Handhaven Europese regels over concurrentie en staatssteun Uitleencapaciteit Europese Investeringsbank verhogen SP CDA, CU, D66, PvdD, PVV, SGP, VVD CDA, CU, D66, PvdD, PVV, SGP, SP, 50+ CU CDA, D66, GL, GL CDA, CU, D66, Invoeren bankennoodfonds D66 CDA, CU, GL, 15 De PvdD wil dat toezicht op gemeenschappelijke fondsen democratisch wordt gelegitimeerd via onafhankelijke controle. 16 GroenLinks vindt dat de regering zich moet inzetten voor Europese coördinatie van de belasting op bedrijfswinsten, om belastingconcurrentie tegen te gaan. De PVV wil geen Europese belastingen. 17 De SP is voor een wettelijk verbod op bonussen, maar betrekt hierin niet de Europese dimensie. CDA, CU, GroenLinks en PvdD zijn van mening dat een einde moet komen aan de bonuscultuur bij banken, maar gaan evenmin op de Europese dimensie in. 6/6

Standpunten politieke partijen over Europa

Standpunten politieke partijen over Europa Standpunten politieke partijen over Europa Uitbreiding EU - De komende jaren treden geen nieuwe lidstaten toe tot de EU, met uitzondering van Kroatië. - Geen enkel land treedt toe als het niet voldoet

Nadere informatie

Verkiezingen Tweede Kamer 2012

Verkiezingen Tweede Kamer 2012 Verkiezingen Tweede Kamer 2012 Nederlandse politieke partijen langs de Europese meetlat Europese Unie dr. Edwin van Rooyen 10-9-2012 PvdA, VVD en SP zijn voorstander van het vergroten van de controle op

Nadere informatie

Eerste Kamer der Staten-Generaal

Eerste Kamer der Staten-Generaal Eerste Kamer der Staten-Generaal 1 Vergaderjaar 2018 2019 35 097 Europees voorstel: Verordening van het Europees Parlement en de Raad betreffende de instelling van een Europese stabilisatiefunctie voor

Nadere informatie

Onderzoek verkiezingsthema Europa

Onderzoek verkiezingsthema Europa Onderzoek verkiezingsthema Europa Over het onderzoek Aan het onderzoek deden 22.055 leden van het EenVandaag Opiniepanel mee. Het onderzoek vond plaats van 5 tot en met 7 september 2012. Over het EenVandaag

Nadere informatie

Nederlandse politieke partijen langs de Europese meetlat

Nederlandse politieke partijen langs de Europese meetlat De verkiezingsprogramma s 2010 vergeleken: Nederlandse politieke partijen langs de Europese meetlat Edwin van Rooyen 1 Wat willen de Nederlandse politieke partijen met de Europese Unie? Welke ambitie hebben

Nadere informatie

Eindexamen vwo maatschappijwetenschappen 2013-I

Eindexamen vwo maatschappijwetenschappen 2013-I Opgave 5 De eurocrisis 24 maximumscore 4 Het postklassieke beeld van de internationale orde. In de uitleg dienen twee kenmerken van het postklassieke beeld van de internationale orde te staan en een juiste

Nadere informatie

De Stemming van 23 juni 2019

De Stemming van 23 juni 2019 De Stemming van 23 juni Deze week zien we geen verdere veranderingen in electorale voorkeuren. Het is interessant om 3 maanden na de Provinciale Statenverkiezingen te zien in welke mate de opgekomen kiezers

Nadere informatie

VVD. De VVD wil dat de overheid zich weinig bemoeit met de economie. Mensen en bedrijven weten zelf wel wat goed voor ze is.

VVD. De VVD wil dat de overheid zich weinig bemoeit met de economie. Mensen en bedrijven weten zelf wel wat goed voor ze is. VVD De VVD wil dat de overheid zich weinig bemoeit met de economie. Mensen en bedrijven weten zelf wel wat goed voor ze is. De overheid moet wel zorgen voor veiligheid. Daarom moet de overheid overlast

Nadere informatie

gezien het voorstel van de Commissie aan het Europees Parlement en de Raad (COM(2011)0821),

gezien het voorstel van de Commissie aan het Europees Parlement en de Raad (COM(2011)0821), P7_TA(2013)0070 Het monitoren en beoordelen van ontwerpbegrotingsplannen en het garanderen van de correctie van buitensporige tekorten van de lidstaten van de eurozone ***I Wetgevingsresolutie van het

Nadere informatie

Europa in crisis. George Gelauff. Rijksacademie voor Financiën, Economie en Bedrijfsvoering

Europa in crisis. George Gelauff. Rijksacademie voor Financiën, Economie en Bedrijfsvoering Europa in crisis George Gelauff Rijksacademie voor Financiën, Economie en Bedrijfsvoering Opzet Baten en kosten van Europa Banken en overheden Muntunie en schulden Conclusie 2 Europa in crisis Europa veruit

Nadere informatie

Deze partijen doen mee aan de verkiezingen voor de Tweede Kamer in Naam van de partij. Vrijheid en Democratie VVD. Arbeid P.v.d.A.

Deze partijen doen mee aan de verkiezingen voor de Tweede Kamer in Naam van de partij. Vrijheid en Democratie VVD. Arbeid P.v.d.A. Deze partijen doen mee aan de verkiezingen voor de Tweede Kamer in 2017 Nummer op stembiljet Logo van de partij Naam van de partij 1 Volkspartij voor Vrijheid en Democratie VVD 2 Partij van de Arbeid P.v.d.A.

Nadere informatie

1. Het dragen van een gezichtsbedekkende sluier in publieke ruimten moet worden verboden.

1. Het dragen van een gezichtsbedekkende sluier in publieke ruimten moet worden verboden. 1. Het dragen van een gezichtsbedekkende sluier in publieke ruimten moet worden verboden. EENS (VVD, PvdA, SP, CDA, PVV, SGP, CU, VNL, 50Plus, PvdD). ONEENS (D66, GL, DENK). Op 27 november 2015 is er door

Nadere informatie

Eerste Kamer der Staten-Generaal

Eerste Kamer der Staten-Generaal Eerste Kamer der Staten-Generaal 1 Vergaderjaar 2013 2014 33 877 Staat van de Europese Unie 2014 22 112 Nieuwe Commissievoorstellen en initiatieven van de lidstaten van de Europese Unie H 1 VERSLAG VAN

Nadere informatie

16 januari Onderzoek: Partijen uitsluiten bij formatie?

16 januari Onderzoek: Partijen uitsluiten bij formatie? 16 januari 2017 Onderzoek: Partijen uitsluiten bij formatie? Over het EenVandaag Opiniepanel Het EenVandaag Opiniepanel bestaat uit ruim 50.000 mensen. Zij beantwoorden vragenlijsten op basis van een online

Nadere informatie

Voorstel voor een ADVIES VAN DE RAAD. betreffende het economisch partnerschapsprogramma van SLOVENIË

Voorstel voor een ADVIES VAN DE RAAD. betreffende het economisch partnerschapsprogramma van SLOVENIË EUROPESE COMMISSIE Brussel, 15.11.2013 COM(2013) 911 final 2013/0396 (NLE) Voorstel voor een ADVIES VAN DE RAAD betreffende het economisch partnerschapsprogramma van SLOVENIË NL NL 2013/0396 (NLE) Voorstel

Nadere informatie

Voorstel voor een ADVIES VAN DE RAAD. betreffende het economisch partnerschapsprogramma van Nederland

Voorstel voor een ADVIES VAN DE RAAD. betreffende het economisch partnerschapsprogramma van Nederland EUROPESE COMMISSIE Brussel, 15.11.2013 COM(2013) 910 final 2013/0397 (NLE) Voorstel voor een ADVIES VAN DE RAAD betreffende het economisch partnerschapsprogramma van Nederland NL NL 2013/0397 (NLE) Voorstel

Nadere informatie

16 juli 2015. Onderzoek: Akkoord Griekenland

16 juli 2015. Onderzoek: Akkoord Griekenland 16 juli 2015 Onderzoek: Over het EenVandaag Opiniepanel Het EenVandaag Opiniepanel bestaat uit ruim 45.000 mensen. Zij beantwoorden vragenlijsten op basis van een online onderzoek. De uitslag van de peilingen

Nadere informatie

Puzzel: welke regering krijgen we?

Puzzel: welke regering krijgen we? Puzzel: welke regering krijgen we? Korte omschrijving werkvorm Leerlingen leren door het invullen van de werkbladen welke politieke partijen met elkaar kunnen samenwerken op basis van de verkiezingsuitslag

Nadere informatie

De stemming van 15 juli 2012, speciaal thema: Determinanten van het stemgedrag

De stemming van 15 juli 2012, speciaal thema: Determinanten van het stemgedrag De stemming van 15 juli 2012, speciaal thema: Determinanten van het stemgedrag De komende 3 weken, 6-8 weken voor de verkiezingen, met de Kamer op reces, zullen we naast de peilingen zelf, elke week op

Nadere informatie

Verkiezingen Tweede Kamer, voorlopige uitslag. Onderzoek, Informatie en Statistiek

Verkiezingen Tweede Kamer, voorlopige uitslag. Onderzoek, Informatie en Statistiek Verkiezingen Tweede Kamer, maart voorlopige uitslag Projectnummer: Slot, Jeroen Hylkema, Cor Bezoekadres: Oudezijds Voorburgwal Postbus, AR Amsterdam j.slot@amsterdam.nl Telefoon www.ois.amsterdam.nl c.hylkema@amsterdam.nl

Nadere informatie

Verdieping: Eerste reactie partijen

Verdieping: Eerste reactie partijen Verdieping: Eerste reactie partijen Korte omschrijving werkvorm: Uit de berekeningen van het CPB blijkt dat het begrotingstekort van Nederland in 2013 en 2014 niet onder de door de EU gestelde 3%-norm

Nadere informatie

Gepensioneerden over de coalitie. Een peiling van ANBO

Gepensioneerden over de coalitie. Een peiling van ANBO 6-9-2016 Gepensioneerden over de coalitie. Een peiling van ANBO Deze peiling over de huidige opinie van gepensioneerden over de coalitie is uitgevoerd door seniorenorganisatie ANBO. Het betreft een online

Nadere informatie

Samenvatting Maatschappijleer 1 Politiek

Samenvatting Maatschappijleer 1 Politiek Samenvatting Maatschappijleer 1 Politiek Samenvatting door een scholier 1057 woorden 17 maart 2016 7,8 8 keer beoordeeld Vak Maatschappijleer 1 Hoofdstuk 1 In de politiek gaat het om keuzes maken. Dat

Nadere informatie

Centraal Planbureau 1 Europa in crisis

Centraal Planbureau 1 Europa in crisis 1 Europa in crisis Waarom dit boek? Vergelijkbaar met De Grote Recessie van 2 jaar geleden qua vorm en stijl qua beoogde doelgroep Euro-crisis ingrijpend voor ons dagelijkse leven / welvaart oplossing

Nadere informatie

Verkiezingen Op weg naar een nieuw kabinet

Verkiezingen Op weg naar een nieuw kabinet Verkiezingen 2017 Op weg naar een nieuw kabinet 1 4-3-2017 Trends deze verkiezingen 2 En we hebben te maken met externe factoren Woorden en daden CPB doorberekeningen 3 Nut van de CPB-doorrekening Reality

Nadere informatie

De voorzitter: Ik constateer dat dit wetsvoorstel met algemene stemmen is aangenomen.

De voorzitter: Ik constateer dat dit wetsvoorstel met algemene stemmen is aangenomen. Stemmingen Stemmingen Wijziging Paspoortwet Paspoortwet in verband met een andere status van de Nederlandse identiteitskaart, het verlengen van de geldigheidsduur van reisdocumenten en Nederlandse identiteitskaarten,

Nadere informatie

Bijlage I - Conceptbrief aan de Europese Commissie

Bijlage I - Conceptbrief aan de Europese Commissie Bijlage I - Conceptbrief aan de Europese Commissie CONCEPT Aan de Voorzitter van de Europese Commissie B-1049 Brussel België Onderwerp: Gemotiveerd advies (subsidiariteit) over het EU-voorstel voor een

Nadere informatie

Belangen: wat zijn de punten van de politieke partijen in Duitsland?

Belangen: wat zijn de punten van de politieke partijen in Duitsland? Belangen: wat zijn de punten van de politieke partijen in Duitsland? Korte omschrijving werkvorm: Op 22 september zijn er in Duitsland verkiezingen voor de Bondsdag. Welke partijen doen hier aan mee? Lijken

Nadere informatie

DE VERKIEZINGSUITSLAG

DE VERKIEZINGSUITSLAG DE VERKIEZINGSUITSLAG MAART 2017 - POLITIEK IN PRAKTIJK DOCENTENHANDLEIDING DE WERKVORM IN HET KORT Leerlingen leren door het invullen van de werkbladen dat politieke partijen met elkaar moeten samenwerken

Nadere informatie

De Rol van de Lokale Media: Langedijk. De Regio Vecht Terug 25 april 2018

De Rol van de Lokale Media: Langedijk. De Regio Vecht Terug 25 april 2018 De Rol van de Lokale Media: Langedijk De Regio Vecht Terug 2 april 2 Inhoudsopgave Introductie Samenvatting De Kiezer en de thema s die zij belangrijk vinden De belangrijkste thema s volgens de kiezer................................

Nadere informatie

20 juni Onderzoek: Brexit, Nexit en Europa

20 juni Onderzoek: Brexit, Nexit en Europa 20 juni 2016 Onderzoek: Brexit, Nexit en Europa Over het EenVandaag Opiniepanel Het EenVandaag Opiniepanel bestaat uit ruim 50.000 mensen. Zij beantwoorden vragenlijsten op basis van een online onderzoek.

Nadere informatie

29 maart 2019 Auteur: Rozemarijn Lubbe. De brexit

29 maart 2019 Auteur: Rozemarijn Lubbe. De brexit 29 maart 2019 Auteur: Rozemarijn Lubbe De brexit Samenvatting Meerderheid wil dat GB lid blijft van EU Samenvatting Meeste mensen willen in EU blijven Veel mensen in Nederland zien het liefst dat de brexit

Nadere informatie

Eerste Kamer der Staten-Generaal

Eerste Kamer der Staten-Generaal Eerste Kamer der Staten-Generaal 1 Vergaderjaar 2012 2013 33 641 EU-voorstel: richtlijn inzake betaalrekeningen COM(2013)266 A VERSLAG VAN EEN SCHRIFTELIJK OVERLEG Vastgesteld 25 juni 2013 De vaste commissie

Nadere informatie

Twee bepalende kenmerken voor het stemgedrag bij PS2019

Twee bepalende kenmerken voor het stemgedrag bij PS2019 Twee bepalende kenmerken voor het stemgedrag bij PS2019 Maurice de Hond/Dennis Brouwer (Peil.nl) Op basis van het via Peil.nl gehouden onderzoek onder meer dan 10.000 respondenten op de verkiezingsdag

Nadere informatie

Onderzoek. Diversiteit in de Tweede Kamer 2012

Onderzoek. Diversiteit in de Tweede Kamer 2012 Onderzoek Diversiteit in de Tweede Kamer 2012 Nederland heeft een stelsel met evenredige vertegenwoordiging. Op 12 september 2012 waren er vervroegde verkiezingen voor de Tweede Kamer der Staten-Generaal:

Nadere informatie

Tweede Kamer der Staten-Generaal

Tweede Kamer der Staten-Generaal Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2009 2010 21 501-07 Raad voor Economische en Financiële Zaken Nr. 751 BRIEF VAN DE MINISTER VAN FINANCIËN Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal

Nadere informatie

De Stemming van 25 mei 2014 en EP2014

De Stemming van 25 mei 2014 en EP2014 De Stemming van 25 mei 2014 en EP2014 Op dit moment is de officiele Nederlandse uitslag van de verkiezing voor het Europees Parlement nog niet bekend. Ipsos is gekomen met een exitpoll, GeenStijl met de

Nadere informatie

De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus EA Den Haag

De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus EA Den Haag > Retouradres Postbus 20201 2500 EE Den Haag De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 EA Den Haag Directie Buitenlandse Financiële Betrekkingen Korte Voorhout 7 2511 CW

Nadere informatie

Stemgedrag verkiezingen Provinciale Staten 20 maart 2019

Stemgedrag verkiezingen Provinciale Staten 20 maart 2019 Stemgedrag verkiezingen Provinciale Staten 20 maart 2019 AOb-ledenenquête januari 2019 Inleiding GroenLinks populairst onder AOb-leden Vier van de tien AOb-leden twijfelen wat ze gaan stemmen op 20 maart

Nadere informatie

Europa Actueel. Werkbladen onderbouw voortgezet onderwijs. Thema Vier voorzitters: docentenhandleiding

Europa Actueel. Werkbladen onderbouw voortgezet onderwijs. Thema Vier voorzitters: docentenhandleiding Europa Actueel Werkbladen onderbouw voortgezet onderwijs Thema Vier voorzitters: docentenhandleiding Vier voorzitters - 1 computer HULPMIDDELEN computer met atlas kleurpotloden woordenboek internetaansluiting

Nadere informatie

Onderzoek Verkiezingen Europees Parlement 2014

Onderzoek Verkiezingen Europees Parlement 2014 Onderzoek Verkiezingen Europees Parlement 2014 17 mei 2014 Voor meer informatie kunt u contact opnemen met onderzoeker Rozemarijn Lubbe: rozemarijn.lubbe@eenvandaag.nl. Op 22 mei gaat een deel van Nederland

Nadere informatie

D66 leidt in aanloop naar Europese verkiezingen dankzij vastberaden eurofielen

D66 leidt in aanloop naar Europese verkiezingen dankzij vastberaden eurofielen D66 leidt in aanloop naar Europese verkiezingen dankzij vastberaden eurofielen Gegroeid optimisme over toekomst Europa vertaalt zich niet in afname euroscepsis 15 mei Een week voor de verkiezingen voor

Nadere informatie

Rapportage. Amsterdam, Standaard rapportage. Gesloten vragen. DirectResearch Herengracht CA Amsterdam

Rapportage. Amsterdam, Standaard rapportage. Gesloten vragen. DirectResearch Herengracht CA Amsterdam DirectResearch Herengracht 454 1017 CA Amsterdam 020 770 75 79 info@directresearch.nl www.directresearch.nl Rapportage Amsterdam, 17-06-2016 Oekraïne Oekraïne referendum referendum (meting 2) Standaard

Nadere informatie

13 juni Onderzoek: PvdA-achterban positiever over formeren

13 juni Onderzoek: PvdA-achterban positiever over formeren 13 juni 2017 Onderzoek: PvdA-achterban positiever over formeren Over het EenVandaag Opiniepanel Het EenVandaag Opiniepanel bestaat uit ruim 55.000 mensen. Zij beantwoorden vragenlijsten op basis van een

Nadere informatie

Tweede Kamer der Staten-Generaal

Tweede Kamer der Staten-Generaal Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2009 2010 32 417 Kabinetsformatie 2010 Nr. 2 BRIEF VAN DE INFORMATEUR Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Hierbij zend ik u, daartoe

Nadere informatie

OOK ONDER KIEZERS VERDEELDHEID OVER NIEUWE DONORWET

OOK ONDER KIEZERS VERDEELDHEID OVER NIEUWE DONORWET Rapport OOK ONDER KIEZERS VERDEELDHEID OVER NIEUWE DONORWET Peiling I&O Research februari 2018 8 februari 2018 www.ioresearch.nl OOK ONDER KIEZERS VERDEELDHEID OVER DONORWET Nipte meerderheid voor nieuwe

Nadere informatie

Eerste Kamer der Staten-Generaal

Eerste Kamer der Staten-Generaal Eerste Kamer der Staten-Generaal 1 Vergaderjaar 2018 2019 35 038 EU-voorstel: Commissiemededeling inzake de uitbreiding van de bevoegdheden van het Europees Openbaar Ministerie COM (2018) 641 1 B VERSLAG

Nadere informatie

24 mei Onderzoek: Formatie: D66 wil niet met CU

24 mei Onderzoek: Formatie: D66 wil niet met CU 24 mei 2017 Onderzoek: Formatie: D66 wil niet met CU Over het EenVandaag Opiniepanel Het EenVandaag Opiniepanel bestaat uit ruim 50.000 mensen. Zij beantwoorden vragenlijsten op basis van een online onderzoek.

Nadere informatie

Eerste Kamer der Staten-Generaal

Eerste Kamer der Staten-Generaal Eerste Kamer der Staten-Generaal 1 Vergaderjaar 2017 2018 34 844 Witboek over de toekomst van Europa 1 B VERSLAG VAN EEN SCHRIFTELIJK OVERLEG Vastgesteld 1 februari 2018 De leden van de vaste commissies

Nadere informatie

Tweede Kamer der Staten-Generaal

Tweede Kamer der Staten-Generaal Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2012 2013 33 410 Kabinetsformatie 2012 Nr. 1 BRIEF VAN DE VERKENNER Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Den Haag, 18 september 2012

Nadere informatie

EEN NIEUW KADER VOOR HET BEGROTINGSBELEID

EEN NIEUW KADER VOOR HET BEGROTINGSBELEID EEN NIEUW KADER VOOR HET BEGROTINGSBELEID De staatsschuldencrisis die de Economische en Monetaire Unie momenteel op haar grondvesten doet schudden, is het pijnlijke bewijs dat het roer van het begrotingsbeleid

Nadere informatie

F A C T S H E E T E U R O P A D E C E N T R A A L & V N G

F A C T S H E E T E U R O P A D E C E N T R A A L & V N G E U R O P A D E C E N T R A A L & V N G F A C T S H E E T E u r o p e s e v e r k i e z i n g s p r o g r a m m a ' s Op 23 mei 2019 vinden de verkiezingen plaats voor het Europees Parlement. In de aanloop

Nadere informatie

Wat doen centrale banken eigenlijk? Finale sessie: The big Picture. Brussel, 21 oktober 2015

Wat doen centrale banken eigenlijk? Finale sessie: The big Picture. Brussel, 21 oktober 2015 Wat doen centrale banken eigenlijk? Finale sessie: The big Picture Brussel, 21 oktober 2015 The big picture: het Eurosysteem, een ééngemaakt monetair beleid voor 19 lidstaten Overzicht Een globale crisis

Nadere informatie

OVER DE LIJN KORTE OMSCHRIJVING

OVER DE LIJN KORTE OMSCHRIJVING OVER DE LIJN KORTE OMSCHRIJVING Deelnemers krijgen een aantal actuele stellingen te zien. Zijn zij het eens met deze stelling? Dan lopen ze naar het vak eens toe. Zijn ze het oneens met deze stelling?

Nadere informatie

Sociale en politieke aspecten van een verdeelde wereld

Sociale en politieke aspecten van een verdeelde wereld Sociale politieke aspect van e verdeelde wereld Deze colleges: Inhoud (zie hiernaast) Acct: overige Icon Ctrale vrag: 1. Wat is het Nederlandse beleid welke zijn daarbij betrokk? (politiek-juridisch sociaal-economisch)

Nadere informatie

De Stemming van 19 mei 2019

De Stemming van 19 mei 2019 De Stemming van 19 mei Hoewel de bewegingen niet groot zijn, zien we ook deze week wel wat veranderingen binnen het electoraat. Zowel FVD als VVD trekken wat meer kiezers vorige week. Vergelijken we de

Nadere informatie

Welke lijsttrekker zou volgens jou de beste minister-president zijn?

Welke lijsttrekker zou volgens jou de beste minister-president zijn? Welke lijsttrekker zou volgens jou de beste minister-president zijn? Mark Rutte (VVD) 26,1% Diederik Samsom (PvdA) 22,6% Alexander Pechtold (D66) 15,4% Emile Roemer (SP) 12,9% Geert Wilders (PVV) 6,4%

Nadere informatie

Een Politiek-Economische Analyse van de Standpunten van de Nederlandse Politieke Partijen over de Eurocrisis tijdens de Verkiezingen van 2012 *

Een Politiek-Economische Analyse van de Standpunten van de Nederlandse Politieke Partijen over de Eurocrisis tijdens de Verkiezingen van 2012 * Een Politiek-Economische Analyse van de Standpunten van de Nederlandse Politieke Partijen over de Eurocrisis tijdens de Verkiezingen van 2012 * Bas Jacobs ** Erasmus Universiteit Rotterdam 5 september

Nadere informatie

Groeikansen voor VVD, SP en PVV

Groeikansen voor VVD, SP en PVV Groeikansen voor VVD, SP en PVV Dilemma s voor andere partijen. De standpunten van kiezers en partijen - Dr. Pieter van Wijnen Zo n tweehonderd jaar geleden werden in de politiek de termen links en rechts

Nadere informatie

18 juli 2015. Onderzoek: Toekomst van Europa

18 juli 2015. Onderzoek: Toekomst van Europa 18 juli 2015 Onderzoek: Over het EenVandaag Opiniepanel Het EenVandaag Opiniepanel bestaat uit ruim 50.000 mensen. Zij beantwoorden vragenlijsten op basis van een online onderzoek. De uitslag van de peilingen

Nadere informatie

Resultaten 3e peiling Provinciale Statenverkiezingen februari 2011

Resultaten 3e peiling Provinciale Statenverkiezingen februari 2011 Resultaten 3e Provinciale Statenverkiezingen 2011 28 februari 2011 Opdrachtgever: RTV Oost maart 2011 Derde Provinciale Statenverkiezingen 2011 28 februari 2011 Bent u ervan op de hoogte dat er begin maart

Nadere informatie

Diversiteit in Provinciale Staten, Gedeputeerde Staten en Eerste Kamer in 2011

Diversiteit in Provinciale Staten, Gedeputeerde Staten en Eerste Kamer in 2011 Onderzoek Diversiteit in Provinciale Staten, Gedeputeerde Staten en Eerste Kamer in 2011 Het Huis voor democratie en rechtsstaat heeft na de verkiezingen van 2 maart 2011 de diversiteit in de nieuwe Provinciale

Nadere informatie

EUROPESE RAAD Brussel, 9 december 2011

EUROPESE RAAD Brussel, 9 december 2011 EUROPESE RAAD Brussel, 9 december 2011 VERKLARING VAN DE STAATSHOOFDEN EN REGERINGSLEIDERS VAN DE EUROZONE De Europese Unie en de eurozone hebben de afgelopen 18 maanden veel gedaan om het economisch bestuur

Nadere informatie

VERKIEZINGSUITSLAG 2017

VERKIEZINGSUITSLAG 2017 VERKIEZINGSUITSLAG 2017 MAART 2017 AAN DE SLAG MET #1 DE WERKVORM IN HET KORT De leerlingen krijgen twee werkbladen. Ze verdiepen zich eerst in de zetelverdeling voor de verkiezingen. Daarna bekijken ze

Nadere informatie

Ten geleide 7. 1 Achtergronden en aanpak 9

Ten geleide 7. 1 Achtergronden en aanpak 9 INHOUD Inhoud Ten geleide 7 1 Achtergronden en aanpak 9 1.1 Een moeilijke uitgangssituatie 9 1.2 Begrotingstekort, bbp en welvaart 10 1.3 Houdbaarheid van de overheidsfinanciën 11 1.4 Een bedreiging voor

Nadere informatie

Pensioenscenario s in het licht van de komende verkiezingen. Emile Soetendal 10 januari 2017

Pensioenscenario s in het licht van de komende verkiezingen. Emile Soetendal 10 januari 2017 Pensioenscenario s in het licht van de komende verkiezingen Emile Soetendal 10 januari 2017 2 Tsunami van politieke partijen voor komende verkiezingen De kiesraad heeft voor de Tweede Kamer verkiezingen

Nadere informatie

21 januari 2019 Auteur: Petra Klapwijk KINDERPARDON

21 januari 2019 Auteur: Petra Klapwijk KINDERPARDON 21 januari 2019 Auteur: Petra Klapwijk KINDERPARDON Samenvatting CDA-kiezers verdeeld over verruiming kinderpardon Kiezers van regeringspartij CDA zijn verdeeld over de versoepeling van het kinderpardon.

Nadere informatie

Het regeerakkoord van Rutte III

Het regeerakkoord van Rutte III Het regeerakkoord van Rutte III Confrontatie van het regeerakkoord met de voorspellingen van akkoorden van drie mogelijke coalities op 16 maart 2017 door Frans Stokman, Paul Lucardie, Jelle van der Knoop,

Nadere informatie

In de bijlage treft u de bijdragen van de fracties aan waarin zij hun standpunten inzake o.a. de subsidiariteit meer in detail uiteenzetten.

In de bijlage treft u de bijdragen van de fracties aan waarin zij hun standpunten inzake o.a. de subsidiariteit meer in detail uiteenzetten. CONCEPT Aan de heer Jean-Claude Juncker Voorzitter van de Europese Commissie Rue de la Loi 200 B-1049 Bruxelles België Onderwerp: Gemotiveerd advies inzake de subsidiariteit over het EU-voorstel voor een

Nadere informatie

Tweede Kamerverkiezingen Analyse partijprogramma s

Tweede Kamerverkiezingen Analyse partijprogramma s Tweede Kamerverkiezingen 2017 Analyse partijprogramma s VluchtelingenWerk Nederland Tweede Kamerverkiezingen 2017 Analyse van de partijprogramma s In de aanloop naar de Tweede Kamerverkiezingen op 15 maart

Nadere informatie

9 december 2014. Onderzoek: Erkenning Palestijnse staat

9 december 2014. Onderzoek: Erkenning Palestijnse staat 9 december 2014 Onderzoek: Erkenning Palestijnse staat Over het EenVandaag Opiniepanel Het EenVandaag Opiniepanel bestaat uit ruim 40.000 mensen. Zij beantwoorden vragenlijsten op basis van een online

Nadere informatie

DE EUROCRISIS. Marcel de Ruiter

DE EUROCRISIS. Marcel de Ruiter DE EUROCRISIS Marcel de Ruiter Beste bezoeker van Haagsch College. Fijn dat u naar het college van Martin Visser over de eurocrisis bent gekomen. Als dank voor uw komst bieden wij u, in samenwerking met

Nadere informatie

Nederlanders zoeken oplossing eurocrisis nadrukkelijker in minder Europa

Nederlanders zoeken oplossing eurocrisis nadrukkelijker in minder Europa Achtergrond Nederlanders zoeken oplossing eurocrisis nadrukkelijker in minder Europa Gemiddelde Nederlander wil meer inkomensgelijkheid Steeds meer mensen willen dat niet de EU, maar de individuele lidstaten

Nadere informatie

24 augustus 2015. Onderzoek: Veiligheidsgevoel na Thalys

24 augustus 2015. Onderzoek: Veiligheidsgevoel na Thalys 24 augustus 2015 Onderzoek: Veiligheidsgevoel na Thalys Over het EenVandaag Opiniepanel Het EenVandaag Opiniepanel bestaat uit ruim 45.000 mensen. Zij beantwoorden vragenlijsten op basis van een online

Nadere informatie

Meerderheid Nederlandse bevolking voor gekozen burgemeester 3 februari 2014

Meerderheid Nederlandse bevolking voor gekozen burgemeester 3 februari 2014 Meerderheid Nederlandse bevolking voor 3 februari 2014 Voorkeur voor variant waarbij inwoners de burgemeester kiezen Afgelopen weekend werd bekend dat het CDA zich onder de voorstanders van de heeft geschaard.

Nadere informatie

GEMEENTERAADS- VERKIEZINGEN 2018

GEMEENTERAADS- VERKIEZINGEN 2018 Rapport GEMEENTERAADS- VERKIEZINGEN 2018 Twee derde van de kiezers nog onzeker over stemkeuze 16 maart 2018 www.ioresearch.nl Twee derde van de kiezers nog onzeker over stemkeuze Eén op drie kiezers stemt

Nadere informatie

Diversiteit in de Provinciale Staten

Diversiteit in de Provinciale Staten Onderzoek Diversiteit in de Provinciale Staten Het Huis voor democratie en rechtsstaat heeft na de verkiezingen van 2 maart 2011 de diversiteit in de nieuwe Provinciale Staten (PS) onderzocht. Het gaat

Nadere informatie

31 Oktober Onderzoek: Buma en de aftapwet

31 Oktober Onderzoek: Buma en de aftapwet 31 Oktober 2017 Onderzoek: Buma en de aftapwet Over het EenVandaag Opiniepanel Het EenVandaag Opiniepanel bestaat uit ruim 50.000 mensen. Zij beantwoorden vragenlijsten op basis van een online onderzoek.

Nadere informatie

Perspectief Europa. Verkiezingspositionering EP 2014

Perspectief Europa. Verkiezingspositionering EP 2014 Perspectief Europa Verkiezingspositionering EP 2014 1. Inleiding en aanpak Een grote meerderheid van de Nederlandse kiezers is niet tegen de Europese Unie, maar wel tegen de manier waarop de EU nu is ingericht

Nadere informatie

BREXIT: NEDERLANDERS ZIEN VOORAL NADELEN VOOR NEDERLAND

BREXIT: NEDERLANDERS ZIEN VOORAL NADELEN VOOR NEDERLAND Rapport BREXIT: NEDERLANDERS ZIEN VOORAL NADELEN VOOR NEDERLAND Peiling I&O Research 23 januari 2019 www.ioresearch.nl Brexit lijkt EU-gevoel in Nederland te versterken Nederlanders zien vooral nadelen

Nadere informatie

Rapportage Bekendheid en opinie van Nederlanders over CETA

Rapportage Bekendheid en opinie van Nederlanders over CETA Rapportage Bekendheid en opinie van Nederlanders over CETA Project: 16055057 Datum: 13 september 2016 Achtergrond en hoofdvraag De ambitie van foodwatch is dat bedrijven hun klanten open en eerlijk voorlichten

Nadere informatie

Stemmen Europese verkiezingen 2014

Stemmen Europese verkiezingen 2014 Stemmen Europese verkiezingen 2014 2 Voorwoord Dit boek gaat over de verkiezingen voor het Europees Parlement van 22 mei 2014. Het boek is gemaakt door de medewerkers van het Educatief Centrum voor Cliënten,

Nadere informatie

NATIONAAL RAPPORT BELGIË

NATIONAAL RAPPORT BELGIË Standaard Eurobarometer 86 DE PUBLIEKE OPINIE IN DE EUROPESE UNIE NAJAAR 2016 NATIONAAL RAPPORT BELGIË Vertegenwoordiging van de Europese Commissie in België Standaard Eurobarometer 86 Najaar 2016 TNS

Nadere informatie

Onderzoek verkiezingsthema Woningmarkt

Onderzoek verkiezingsthema Woningmarkt Onderzoek verkiezingsthema Woningmarkt Over het onderzoek Aan het onderzoek deden 27.953 leden van het EenVandaag Opiniepanel mee. Het onderzoek vond plaats van 22 tot en met 28 augustus 2012. Over het

Nadere informatie

Tabellenrapport. Oordeel over de positie van ouderen in Nederland in 2014

Tabellenrapport. Oordeel over de positie van ouderen in Nederland in 2014 Tabellenrapport Oordeel over de positie van ouderen in Nederland in 2014 vervolg Peil.nl/Maurice de Hond Tabel 1: Geslacht dec. dec. Man 48% 41% 43% 44% 59% 61% Vrouw 52% 59% 57% 56% 41% 39% Tabel 2: dec.

Nadere informatie

Stemmen Verkiezingen Europees Parlement 2019

Stemmen Verkiezingen Europees Parlement 2019 Stemmen Verkiezingen Europees Parlement 2019 2 Voorwoord Dit boek gaat over de verkiezingen voor het Europees Parlement op 23 mei 2019. Het boek is gemaakt door de medewerkers van Leren & Ontwikkelen Cliënten.

Nadere informatie

Slotpeiling PS: vijf partijen zeer dicht bij elkaar

Slotpeiling PS: vijf partijen zeer dicht bij elkaar Rapport Slotpeiling PS: vijf partijen zeer dicht bij elkaar Slechts zwakke stijging opkomstintentie, meerderheid VVD, PvdA en C3 ver weg De spanning voor de Provinciale Statenverkiezingen van woensdag

Nadere informatie

Mocht jij bij deze verkiezingen stemmen? Heb je bij deze verkiezingen ook gestemd? Ja 55,9% Nee 44,1% Totaal. Ja 98,5% Nee 1,4% Zeg ik niet 0,1%

Mocht jij bij deze verkiezingen stemmen? Heb je bij deze verkiezingen ook gestemd? Ja 55,9% Nee 44,1% Totaal. Ja 98,5% Nee 1,4% Zeg ik niet 0,1% Mocht jij bij deze verkiezingen stemmen? Ja 55,9% Nee 44,1% Heb je bij deze verkiezingen ook gestemd? Ja 98,5% Nee 1,4% Zeg ik niet 0,1% Op welke partij heb je gestemd? PvdA 27,1% D66 17,9% VVD 16,4% SP

Nadere informatie

Eerste Kamer der Staten-Generaal

Eerste Kamer der Staten-Generaal Eerste Kamer der Staten-Generaal 1 Vergaderjaar 2013 2014 31 571 Voorstel van wet van het lid Thieme tot wijziging van de Gezondheids- en welzijnswet voor dieren in verband met het invoeren van een verplichte

Nadere informatie

RECHTSGROND DOELSTELLINGEN RESULTATEN

RECHTSGROND DOELSTELLINGEN RESULTATEN HET EU-KADER VOOR HET BEGROTINGSBELEID Teneinde de stabiliteit van de Economische en Monetaire Unie te waarborgen, moet het kader voor het vermijden van onhoudbare overheidsfinanciën solide zijn. Eind

Nadere informatie

omslag FORUM #06/24.03.11

omslag FORUM #06/24.03.11 10 Tik op de vingers of aai over de bol? Verstandig economisch beleid moet de norm worden. Voor álle euro-landen. Goeie voornemens zijn er genoeg, maar hoe hard gaat het spel gespeeld worden? Tekst: Jan

Nadere informatie

RECHTSGROND DOELSTELLINGEN RESULTATEN

RECHTSGROND DOELSTELLINGEN RESULTATEN HET EU-KADER VOOR HET BEGROTINGSBELEID Teneinde de stabiliteit van de Economische en Monetaire Unie te waarborgen, moet het kader voor het vermijden van onhoudbare overheidsfinanciën solide zijn. Eind

Nadere informatie

Belangen: Macht van de Eerste Kamer

Belangen: Macht van de Eerste Kamer Belangen: Macht van de Eerste Kamer Korte omschrijving werkvorm: Aan de hand van een werkblad ontdekken leerlingen dat de plannen van het kabinet waarschijnlijk wel door de Tweede Kamer komen, maar niet

Nadere informatie

Quiz. Heeft u een telefoon met internet? Ga naar kahoot.it en doe mee

Quiz. Heeft u een telefoon met internet? Ga naar kahoot.it en doe mee Quiz Heeft u een telefoon met internet? Ga naar kahoot.it en doe mee 2 de pijler SP PvdA GroenLinks CDA 50Plus ChristenUnie SGP D66 VVD PVV Verdere versobering Doorsneepremie Contract Max 40,4% aftrekbaar

Nadere informatie

RUZIE OVER DE FUSIE?

RUZIE OVER DE FUSIE? RUZIE OVER DE FUSIE? resultaten van een enquête onder gemeentebestuurders en raadsleden in Noord-Holland, Utrecht en Flevoland Amsterdam, november 2011 Projectnummer: 1578 ERGO: BUREAU VOOR MARKT- EN BELEIDSONDERZOEK

Nadere informatie

Tweede Kamer der Staten-Generaal

Tweede Kamer der Staten-Generaal Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2018 2019 22 112 Nieuwe Commissievoorstellen en initiatieven van de lidstaten van de Europese Unie Nr. 2801 BRIEF VAN HET PRESIDIUM Aan de Leden Den Haag,

Nadere informatie

Prinsjesdag Wat denkt u dat in het komend jaar met de economie in Nederland zal gebeuren?

Prinsjesdag Wat denkt u dat in het komend jaar met de economie in Nederland zal gebeuren? Prinsjesdag 2010 Onderzoek voorafgaande aan Prinsjesdag 2010 is vergeleken met de resultaten van de voorgaande vijf jaren. De veranderingen zijn evident ten aanzien van de opvattingen over de economie

Nadere informatie

23 november Onderzoek: Proces Wilders

23 november Onderzoek: Proces Wilders 23 november 2016 Onderzoek: Over het EenVandaag Opiniepanel Het EenVandaag Opiniepanel bestaat uit ruim 50.000 mensen. Zij beantwoorden vragenlijsten op basis van een online onderzoek. De uitslag van de

Nadere informatie