veilig werken in de bouw KEET! nummer 2-2014 De stelling: DRINKEN VINDEN JULLIE DAT DE WERKGEVER OP WARME DAGEN VOOR EEN KOELE VERFRISSING MOET ZORGEN? BOUWEN IN EEN ANDER LAND HOE GAAT HET ER AAN TOE OP BONAIRE? REVOLUTIONAIR OPTIMALE LICHAAMSKOELING TIJDENS DE WARMSTE DAGEN VAN HET JAAR BEN JIJ HITTEPROOF? Tips en trucs om een gloeiend hete zomer door te komen!
IN DIT NUMMER: PAGINA TWEE Intro Gijs en Roel Inhoudsopgave Gijs Lokhorst KREEFT Roel van Dijk Je ziet er weer niet uit man! Je neus is opgezet en de huid onder je ogen is gezwollen. Sukkel! Dat is wat Gijs van zijn vrouw te horen kreeg na een tochtje met de boot op het Gardameer. Smeer toch die armen en benen wat beter in als je gaat fietsen! Dat kreeg Roel op verwijtende toon te horen wanneer zijn armen en benen verbrand zijn na een dagje op de racefiets. Insmeren met zonnebrandcrème is blijkbaar niet onze sterke kant, zullen we maar zeggen. We worden zo rood als een kreeft. Ziet er niet uit en is ook absoluut niet cool. Afgezien van de overlast, is die lakse houding van ons beiden niet goed te praten. Hoe lekker het ook kan zijn om je lichaam bloot te stellen aan die heerlijke zon, het is niet zonder risico s en al helemaal niet wanneer je ook nog aan het werk bent. Werken in de zon betekent blootstelling aan UV-straling en dit kan naast een verbrande huid ook veroudering van huidcellen en schade aan de ogen veroorzaken. Het kan de afweer van de huid verminderen. De UV-straling is de belangrijkste oorzaak van huidkanker en het is geen toeval dat huidkanker één van de meest voorkomende vormen van kanker is. Daarom gaat deze editie van KEET! over de risico s van werken in de hitte. Wat is hittestress, hoe herken ik dit en hoe kan ik het voorkomen? Voorkomen is per slot van rekening beter dan genezen. Fijne zomer gewenst! PAGINA DRIE Moet je werkgever jouw vochtbalans op peil houden? PAGINA VIER & VIJF KEET! goes to... Bonaire! PAGINA ZES Houd het hoofd koel! PAGINA ZEVEN Prikbord met productinformatie en gadgets zoals absorberende sokken en shorts Gijs Lokhorst Bestuurder Bouw g.lokhorst@cnvvakmensen.nl Roel van Dijk Bestuurder Afbouw en Schilders
STELLING: Op warme dagen mag de werkgever wel een paar blikjes drinken regelen DRINKEN OP WARME DAGEN Tijdens warme tropische dagen is water drinken van levensbelang. Drink minimaal twee liter per dag. Eet desnoods waterijsjes, meloen of ander fruit als je niet aan de twee liter water komt. Als je urine er tijdens warme dagen donkerder uitziet dan normaal, dan drink je te weinig. Wacht niet met het drinken van water totdat je dorstig bent, drink regelmatig kleine hoeveelheden. Berry Schut (28 jaar) leerling coördinator BouwStarters Misschien kun je de oorzaak van de dorst beter aanpakken. Dan geef je op extra warme dagen hittebestendige kleding en hulpmiddelen. Bij ons op de opleiding willen we de leerlingen een koelvest verstrekken, zo wordt het werken in de hitte een beetje comfortabeler. Roel van Dijk, bestuurder Afbouw en Schilders Water drinken is beter dan koffie of alcohol drinken. Cafeïne en alcohol hebben de neiging om het lichaam uit te drogen, dat is geen goede combinatie tijdens extreem warm weer. Zorg daarom altijd dat je buiten je koffie, je biertje of je wijntje aan de noodzakelijke twee liter water komt! Isabel van der Meij (19 jaar) opleiding bouwkunde en architectuur Ik ben het met de stelling eens. Als het echt een warme dag is, is koud drinken natuurlijk super lekker. Er is natuurlijk ook een mogelijkheid om zelf drinken mee te nemen maar dit kan niet altijd koud worden gezet. Koud is natuurlijk dan wel het lekkerst. Het mag wel (zeer wenselijk zelfs) maar de werkgever is er niet toe verplicht! Een werkgever heeft er baat bij dat zijn werknemers gemotiveerd zijn en hun werk in de beste conditie doen. Dan is voor wat drinken zorgen het minste dat de werkgever kan doen. Niet voor drinken zorgen en later tegen schade aanlopen, kost hem meer. Daar heeft niemand voordeel bij. Wil jij ook je mening geven? Wij zijn benieuwd. Stuur een e-mail naar keet@cnvvakmensen.nl. PAGINA DRIE
KEET! GOES TO... BONAIRE Leerlingen werken aan hun toekomst Je zou het niet zeggen, maar het Caribische eiland Bonaire zo n 9.000 kilometer verderop - is eigenlijk gewoon een gemeente van Nederland. Het onderwijs daar is hetzelfde als hier. Als je gediplomeerd bouwvakker wilt worden, moet je één dag naar school en vier dagen aan de slag op een leerlingbouwplaats. De renovatie van de basisschool San Bernardus in Kralendijk is zo n leerlingbouwplaats. Daar komen we de leerlingen Alshahid (19), Ronald (18) en Brandon (19) tegen. Ze hebben het druk, maar voor KEET! willen ze wel een halfuurtje vrijmaken. Wat leren jullie zoal? Alshahid: Heel veel. Ik wil timmerman worden en ik leer hier allerlei moderne dingen, zoals het zetten van gipsplaten. Brandon: Ik leer ook veel. Ik ben nu bezig om het dak erop te zetten. Dat is mooi werk. Ik wil zo veel mogelijk verschillende dingen leren. Ronald: Ik wil ook timmerman worden, maar ik ben hier net een tuinman. Ik moet bomen omzagen en zo. Alshahid en Brandon beginnen hard te lachen. Ik ben hier nu drie maanden, ik heb wel een keer geholpen met metselen, maar meestal ben ik tuinman. Wat vinden jullie het leukst? Alshahid: Ik vind alles leuk. Ik wil allround timmerman worden. Werken met spijkers en een hamer, dat ben ik helemaal. Brandon: Werken met hout of metaal, dat vind ik het leukst. Metselen vind ik niet zo leuk. Ronald: Uh die dingen van tuinman vind ik niet zo leuk. Ik wil andere dingen doen, maar ze luisteren niet naar me. Hoe zit het met de arbeidsomstandigheden? Brandon: We moeten een helm op en vaak een veiligheidsbril. Veilig werken is belangrijk, maar zo n helm is best warm. Alshahid (die als enige geen veiligheidsschoenen draagt): veiligheidsschoenen moeten we zelf betalen. Daar ben ik voor aan het sparen. In Nederland krijg je ze van de baas, dat is beter. Zijn jullie tevreden over het loon? Alshahid: Dat kan altijd beter. We krijgen per uur 3 dollar en 87 cent. Dat gaat, maar het leven is duur hier. Zo n helm is best warm, maar zonder helm is het echt te gevaarlijk! Is jullie omgeving trots op jullie? Alshahid: Ik woon bij mijn oma en die is heel trots. Ik kan thuis nu alle klusjes doen. Pas heb ik het kozijn gemaakt. Brandon: Mijn vriendin is best trots dat ik nu een vak leer. Maar s avonds ben ik vaak moe van het werken en dan ga ik meteen slapen. Dat vindt ze niet zo leuk. Wat vinden jullie ervan dat sommige leerlingen snel afhaken? Brandon: Dat is niet zo slim. Je krijgt hier een kans en die moet je pakken. Maar sommige jongens willen niet hard werken en hebben geen respect voor de leermeester, dan kunnen ze beter weggaan. PAGINA PAGINA VIER ZES
Eerste erkende leerlingbouwplaats De renovatie van Colegio San Bernardus op Bonaire is de eerste leerlingbouwplaats in Caribisch Nederland die aan alle eisen voldoet en door de Raad voor Onderwijs en Arbeidsmarkt is erkend. Opdrachtgever is de Rijksgebouwendienst, BonNed is de aannemer en Scholengemeenschap Bonaire levert de leerlingen. Er zijn meer leerlingbouwplaatsen in voorbereiding. Docent bouwtechniek Martijn Baptiste is blij met die ontwikkeling. Voor jongeren op Bonaire zijn er weinig kansen. Veel jongens hangen de hele dag op straat. Wij willen dat kinderen van het eiland een vak leren en hier een bestaan opbouwen. Dat is niet makkelijk, want er komen veel migranten uit Zuid-Amerika naar het eiland om in de bouw te werken. Nu is gelukkig afgesproken dat bij bouwprojecten van de Rijksoverheid in het bestek wordt opgenomen dat voor een aantal leerlingen een leerwerkplek moet worden gecreëerd. Dat helpt enorm. Daardoor kunnen deze leerlingen terecht bij dit project. Wie: Alshahid Agostien, Brandon Depaln en Ronald Thode Hoe is het op school? Alshahid: Op school is het ook leuk, maar hier leer je zelf dingen doen. Op school moet je uit dikke boeken leren. Die zijn in het Nederlands met best veel moeilijke woorden. Brandon: Op de bouwplaats leer je meer. Van de leermeester heb ik geleerd om van tekeningen te werken, dat leer je op school niet. Als ik iets niet kan, vraag ik het gewoon en dan leer ik meteen om het zelf te doen. Maar op de bouw is het vaak erg warm en dan is een dagje naar school wel lekker koel. Onderwijs: Alshahid en Brandon volgen de opleiding tot allround timmerman op niveau MBO 2. Ronald doet MBO 1, richting bouwplaatsmedewerker. Hobby s: Alshahid houdt van auto s, Brandon is druk met zijn vriendinnetje en Ronald heeft geen duidelijke hobby. In ieder geval niet tuinieren. Wat gaan jullie hierna doen? Alshahid: Als ik klaar ben met dit jaar wil ik graag naar Nederland om nog veel meer te leren. Ik heb een Nederlands paspoort, dus dat moet lukken. Brandon: Hier is alleen MBO 1 en MBO 2. Daarom ga ik hierna naar Curaçao voor een volgende opleiding. Maar als ik klaar ben ga ik terug naar Bonaire. Ronald: Ik weet het nog niet. Ik wil later niveau 3 doen, daarvoor ga ik naar Aruba of Curaçao. Van links naar rechts: Alshahid, Brandon en Ronald. PAGINA VIJF
HELP, HITTES De zomer komt er weer aan. Heerlijk, dat zonnetje, maar op het werk moet je toch even oppassen. Smeer je goed in met een hoge beschermingsfactor en werk niet in je blote bast maar draag een shirt. Maar er ligt nog een gevaar op de loer: hittestress! Nog nóóit van gehoord. Het is een veelgehoorde reactie als je op de bouwplaats rondvraagt naar hittestress. Toch is het een serieus risico. Want werk jij op warme dagen zonder (goede) beschutting, dan is de kans groot dat je lichaam het niet meer bolwerkt. Je lichaam neemt dan meer warmte op dan het afgeeft. Dat noemen we hittestress. Oké, je hoeft nu niet meteen in de stress te schieten. Want toegegeven: de kans dat het jou (en je collega s) overkomt, is niet heel groot. Veel hittegolven en tropische dagen hebben we niet in Nederland. Toch is het wel belangrijk dat je weet wat het is. En vooral: dat je weet hoe je hittestress herkent en wat je ertegen kunt doen. Hitteberoerte Dus hoe herken je hittestress? Hittestress kent een aantal stadia. Het begint met ernstig zweten. Je hart gaat sneller kloppen. Het uiterste geval is dat er een hitteberoerte optreedt. Gelukkig zitten daar nog een paar stappen tussen: 1 Zweten en sneller kloppend hart: Je lichaamstemperatuur loopt op. Doordat je lichaam de warmte kwijt moet, ga je behoorlijk zweten en gaat je hart sneller kloppen. 2 Duizelig of (en) een licht gevoel in je hoofd: Er gaat minder bloed naar je hersenen. Daardoor word je duizelig en kun je een licht gevoel in je hoofd krijgen. Als het zweet niet weg kan, krijg je ook last van vochtophoping. Dit kan leiden tot dikke armen en benen. 3 Hitte-uitputting: Als je lichaamstemperatuur blijft toenemen, treedt er hitte-uitputting op. Je voelt je dan moe en slap. Je bent minder goed in staat om je werk te doen. Je wordt trager en je concentratie neemt af. 4 Hitteberoerte: Bij een hitteberoerte krijg je last van een droge en rode huid. Maar ook van spierkrampen, misselijkheid en uiteindelijk kun je flauwvallen of zelfs bewusteloos raken. Houd het koel Voorkomen is beter dan genezen. Ook bij hittestress gaat dit gezegde op. En dat voorkomen is helemaal niet zo moeilijk! Want de belangrijkste tip is: houd het koel en drink voldoende. Hoe je het koel houdt? Om te beginnen: voorkom dat je lichaam warmte produceert of opneemt. Werk bijvoorbeeld in de schaduw, onder een overkapping of met airconditioning. Een andere mogelijkheid is om op andere momenten van de dag te werken. Of las extra rustpauzes in, zodat je kunt bijtanken. Let wel: jouw werkgever is verantwoordelijk voor het beschikbaar stellen van voorzieningen. En jouw werkgever moet ook open staan voor afspraken over andere werktijden en extra pauzes. Wat je ook kunt doen om hittestress te voorkomen, is luchtige kleding en hoofdbescherming dragen. Het is belangrijk dat de warmte die jouw lichaam opneemt, ook weer weg kan. Extra ventilatie helpt ook. Of draag een koelvest of koelpet (zie in het kader). En last but not least: drink extra veel water om het vochtverlies aan te vullen en laat de alcohol even staan. Oppassen geblazen! Overigens heeft niet iedereen evenveel kans op hittestress. Het hangt af van welk werk je doet. Lichamelijk zwaar werk betekent een groter risico. Net zoals werken met gasbranders, lasgereedschap, warm asfalt of thermoplas. De kans op hittestress hangt daarnaast van je eigen lichaam af. Ben je niet fit of ben je zwaar gebouwd, dan heb je meer kans op hittestress. En wat meespeelt, is de omgeving waarin je werkt. Is er in jouw werkomgeving reflectie, zoals ruiten (glas), metaal of glazuur (pannen)? Dan heb je ook meer kans. En werk je in een omgeving met veel steenachtige materialen als ondergrond of in de vorm van een muur, dan moet je ook oppassen. PAGINA ZES
TRESS! Kortom, een gewaarschuwd mens... Eigenlijk is er niets ernstigs aan de hand, als je maar oppast. Dat geldt natuurlijk ook voor je huid. Teveel blootstelling aan UV-straling kan zonnebrand, veroudering van huidcellen en schade aan de ogen veroorzaken. Ook kan het de afweer van de huid verminderen en in het ergste geval zelfs huidkanker. Ja, dat zonnetje is leuk. We kijken er weer naar uit maar we moeten dus wel goed op onszelf (én collega s) passen! Wist je dat... - reflectie ook kan zorgen voor hittestress? Pas dus ook op met werken bij ramen, geglazuurde pannen en bijvoorbeeld metaal. - je van hittestress bewusteloos kunt raken? Meer weten over hittestress of werken bij hitte? Surf dan naar www.arbouw.nl of mail naar info@arbouw.nl. MUZIKAAL HUIS Muziek tijdens een fikse regenbui! Deze trechtermuur aan de Neustadt Kunsthofpassage in Dresden is veelbezocht. Als het regent verandert het afvoersysteem in een prachtig muziekinstrument. De kleurrijke blauwe muur is van boven tot onder voorzien van allerlei buizen en trechters. Het is een spektakel om te zien en te horen. De bewoners en makers lieten zich inspireren door Rube Goldberg, een Amerikaanse cartoonist, en door de verscheidenheid aan afvoerbuizen en regenpijpen. Meer info: www.kunsthof-dresden.de KEEP IT COOL! Een gloednieuwe uitvinding is koelkleding, waarmee je lichaam het zomaar 15 C minder warm heeft. Ideaal voor hete dagen. Toch? KEET! vroeg het Pieter Slagboom van Wijngaarden VeiligGoed. Is dit jullie eigen ontwikkeling? We hebben dit samen met een productontwikkelaar gedaan. In de sportwereld bestaat al een tijdje iets vergelijkbaars, alleen word je in die kleding nat. Dat wilden wij niet. Dus hebben we nu iets bedacht waarbij je wel met water koelt, maar je niet nat wordt. Hoe werkt het eigenlijk? Je vult het vest, de cap of de helm-inlay met water. Je koelt dus met water. Het effect van water is dat het verdampt als het in aanraking komt met warmte. Dat is precies wat er gebeurt. Na 72 uur moet je het water weer aanvullen. De koeling gaat trouwens via de grote en de kleine bloedsomloop. Dus het vest koelt je van nek tot teen; ideaal als je zwaar werk moet doen. De cap en helm-inlay houden je hoofd koel. Ideaal als je denkwerk hebt. Zit zo n vest wel lekker? Ja echt, als gegoten! Het voelt alsof je een extra huidlaag hebt. Na twee minuten weet je niet meer dat je zo n vest aan hebt. Zelf ook al uitgeprobeerd? En.? Zojuist nog. We zijn een beurs aan het opbouwen, dus ik moest met van alles sjouwen. Ik heb toen toch maar even een vest aangetrokken. Perfect! Waarom hebben we er zo lang op moeten wachten? Ha, dat vragen wij ons ook af! Het principe is namelijk niet nieuw. Want hoe houd jij je drinken koel op een heet strand? Dan maak je toch je handdoek nat in de zee en rol je deze daarna om de flessen? Ook militairen in de woestijn hebben al jaren manieren om het koel te houden. Maar verkoelende kleding hadden we nog niet. Best raar natuurlijk, want voor koud weer bestaat er van alles. Maar blijkbaar accepteren we dat je van hitte ziek kunt worden, dat je minder productief bent en dat er ongelukken kunnen gebeuren omdat je een black-out krijgt. Meer van dit soort vernieuwingen op komst? Wij raken nooit uitgedacht. Maar onze aanpak is wel heel gericht op echte oplossingen. Niet de effecten bestrijden, maar de oorzaak. Daarbij is veiligheid ons eerste uitgangspunt, draagcomfort vinden we ook belangrijk en ook de uitstraling telt mee. Omdat we niet zoeken binnen de bestaande oplossingen en mogelijkheden, komen we regelmatig met iets echt nieuws. Of het altijd aanslaat? Dat bepalen de gebruikers. In dit geval bouwvakkers. Maar toegegeven, ik moet de eerste negatieve reactie nog krijgen! Tot slot: een tip? Als je veel in en uit de auto moet en je hebt de airco aan, dan krijg je elke keer zo n klap. Dan zeg ik: zet die airco uit en trek een gekoeld vest aan. Je lichaam blijft dan op dezelfde temperatuur, die toch een stuk lager is dan de hitte buiten! Meer info: www.veiliggoed.nl PAGINA ZEVEN
FINAL Quote: HITTE: probeer de zon tussen 12 en 15 uur te vermijden HITTE: probeer door een de zon andere tussen werkplanning! 12 en 15 uur te vermijden door een andere werkplanning! Redactie: Anouk Zwager Vormgeving en tekst: Het Span Vormgevers Zevenaar (hetspan.nl) Fotografie: Bas van Spankeren Arnhem (basfoto.nl) Druk: Senefelder Misset Doetinchem Oplage: 5.000 exemplaren Dit is een uitgave van CNV Vakmensen (www.cnvvakmensen.nl) voor jongeren tot en met 25 jaar Deze uitgave wordt mede mogelijk gemaakt door Arbouw.