Microalgen: van belofte naar een duurzaam industrieel proces

Vergelijkbare documenten
Algen voor de productie van voeding, biobrandstoffen en chemicaliën. Packo Lamers 29 Oktober 2012

Technasium opdracht: De algenreactor. Packo Lamers 10 November 2011

Technasium opdracht: De algenreactor. Packo Lamers 5 November 2012

Macroalgen of wieren

De rol van biomassa in de energietransitie Inleiding Debat 22 nov 2017

Mest en digestaat als kweekvijver

De Weende-analyse bij veevoeding. Scheikunde voor VE41, Auteur: E. Held; bewerkt : door H. Hermans

Klimaatverandering en onze voedselzekerheid

VLAAMS ALGENPLATFORM

Algenkweek op restwater Arjan Dekker

Hernieuwbaar gas. Energiedrager van de toekomst. Wat is de rol van (hernieuwbaar) gas in de energietransitie

HEBBEN WE AQUACULTUUR NODIG? HET EINDE VAN JACHT OP VIS

Biomassa: brood of brandstof?

Kansen voor weerbaar telen

2.2 De Weende-analyse bij veevoeding

Algen en Groen Gas Een duurzame en rendabele combinatie!

FRACTIONATIE VAN ALGEN BIOMASSA ECO-EFFICIËNTE PRINCIPES VOOR SCHEIDING, ZUIVERING- EXTRACTIE VAN PROTEINEN EN ANTI-OXIDANTIA UIT ALGEN

Rotie: Cleaning & Services Amsterdam: Tankstorage Amsterdam: Orgaworld: Biodiesel Amsterdam:

De rol van brandstof en vliegtuig

Functional carbohydrates from the red microalga Galdieria sulphuraria Martínez García, Marta

Begrippen. Broeikasgas Gas in de atmosfeer dat de warmte van de aarde vasthoudt en zo bijdraagt aan het broeikaseffect.

Algen in de praktijk Presentation NAP 11/02/2009. Rikus Oortwijn

Les Biomassa. Werkblad

Verhoogd cholesterolgehalte. Vraag je Alphega apotheek om meer informatie en advies. Jouw gezondheid is onze zorg

Bio is een marketing kreet. Die veel te vaak wordt misbruikt

Bodemvruchtbaarheid. fundament onder voedselproductie. René Schils

Kweken van Spirulina-algen

De Scandinavische manier van bemesten. Nationaal Golf & Groen symposium, 10 december 2015

Juweeltjes uit licht:

Algen: een groene grondstof voor Vlaanderen?

Biodiesel. Profielwerkstuk over biodiesel Naam: Renske de Vries Klas: 6s Vak: Scheikunde. Renske

Methanol. Formule. Brandalcohol, methylalcohol. Productie. (a) Productie van synthesegas. (i) Traditionele methoden

BIORAFFINAGE ALGEN/ BIOBRANDSTOFFEN. Johan van Groenestijn

BIOMASSA. Logo leverancier. Wat is biomassa?

Inleiding tot de zuurstofcyclus

Biobrandstof uit algen

Introductie HoSt B.V.

Microalgen: het groene goud van de toekomst?

BOUWSTENEN VAN HET LEVEN

Biodieselproductie uit palmolie en jatropha in Peru en impact voor duurzaamheid.

Kennisdeling: Duurzaamheid van vergistingsprocess

Het onmogelijke mogelijk maken

Introductie Biobased Economy

Eindexamen havo biologie 2013-I

Les Biomassa LESSENSERIE ENERGIETRANSITIE. Werkblad. Les Biomassa Werkblad. Over biomassa. Generaties biobrandstoffen

Samenvatting Biologie Samenvatting hoofdstuk 1 bvj

Biobrandstoffen: Hype of duurzame oplossing? Prof. Wim Soetaert

Boeren met energie. 11 November 2010

Ecosysteem voedselrelaties

Goede bemesting geeft gezonde planten

CGM/ Advies 'Classificatie twee Nannochloropsis algensoorten'

Laat je gras glimlachen

Koffie en Carbon in Mexico

Nutriënten en organische stof stromen en voorraden op wereld en Europese schaal. Jan Peter Lesschen. Kimo van Dijk en Oene Oenema

Celmembraan (duh! dat maakt het een cel) Celwand Ribosomen (voor eiwitsynthese) Soms: uitsteeksels zoals flagel (zweepstaart)

Transitie naar een duurzame elektriciteitsvoorziening en de rol van biomassa. Ir. Harry A. Droog

Verslag Biomassadialoog: Workshop 2 14 februari 2008

Functioneren van het voedselweb in het Eems estuarium onder gemiddelde en extreme omstandigheden

Praktische opdracht Biologie Cellen

Algenbloeien in ondiepe kustsystemen: trends en risico s

Samenvatting Biologie stofwisseling. Begrippen 5,8. Samenvatting door S woorden 2 jaar geleden. 4 keer beoordeeld.

Kop Bemesting maïs 2015

Overstromingsveiligheid, zonder Delta21:

Samenvatting Scheikunde Hoofdstuk 7 duurzaamheid

Samenvatting Biologie Hoofdstuk 3

Valorisatie reststromen met aquatische biomassa. Rommie van der Weide, Wim van Dijk, Sander Huurman, Hellen Elissen,...

Vraag Antwoord Scores. Aan het juiste antwoord op een meerkeuzevraag worden 2 scorepunten toegekend.

Aan de staatssecretaris van Infrastructuur en Milieu Dhr. J.J. Atsma Postbus GX Den Haag. Geachte heer Atsma,

United Mobility: EV + zuinig = een match made in heaven

Bio-WKK en WKK in de glastuinbouw: meer met minder

Energie transitie. het grote plaatje. Prof.dr.ir. Vianney Koelman. Photo: Andrew Glaser

Bloei van de blauwalg

Colofon. Dit e-book is een uitgave van Stichting Gezondheid. Teksten: Stichting Gezondheid

Waterkwaliteit, waterplanten en de visstand

Omega-3, -6, of -7? Kiezen uit de belangrijkste vetzuren. Productinformatie

Waterbepalingen 2 PB-CC. Geoffrey Van Steelandt, Roy Penneman, Sergej Loyens, Nick Geylen

Waterplanten en Waterkwaliteit

Onderzoek naar mogelijkheden voor natuurontwikkeling in de depressie van de Moervaart in relatie tot fosfor

Sterker, Slimmer, Schoner

Woudschoten Werkgroep Biodiesel. Wim Buijs, Jet-Net DSM Nederland, TU Delft Jacob Kappe, Oranje Nassau College Zoetermeer Mark de Niet, TU Delft

-Dissimilatie gebeurd stapje voor stapje. De chemische energie uit de stapjes wordt eerst gebruikt voor de

Algen: onze oorspronkelijke omega-3 bron

3. Analysegegevens digistaat: Vrachten worden gewogen en bemonsterd volgens meststoffenwet en volgens meststoffenwet op de landbouwgrond aangevoerd.

Inhoud. Inleiding. Biomassa & biobrandstoffen

Ing. ON TOUR BIODIESEL. Industrieel Ingenieur Chemie, Biochemie, Milieukunde

Activiteiten Colruyt Group

Afsluitende les. Leerlingenhandleiding. Het biobrandstoffen poster project

Urban Farming Long Term future with Algae?

Een mengsel van lucht, hete verbrandingsgassen en kleine deeltjes vaste stof In rook zitten ook soms vonken

Slib, algen en primaire productie monitoren met satellietbeelden

Samenvatting Biologie Hoofdstuk 1 Stofwisseling

SPIRULINA EEN MICROALG MET POTENTIEEL DE BLAUWE KETEN

ALGEN ALS ENERGIEBRON Zouden algen voor een groot deel van de energie voorziening kunnen zorgen op scholen in Europa?

Uitgegeven in de reeks Groene Grondstoffen

Kansen voor algen in veevoer

Praktische opdracht Scheikunde Biomassa als brandstof

BIOLOGIE Energie & Stofwisseling HAVO Henry N. Hassankhan Scholengemeenschap Lelydorp [HHS-SGL]

Eindexamen havo biologie pilot 2013-I

Transcriptie:

Microalgen: van belofte naar een duurzaam industrieel proces Biodiesel productie uit microalgen 23 November 2011, Anne Klok MSc

Slim materiaal en energie gebruik: terug naar de natuur! Energie van de toekomst: Onuitputtelijk Voldoende voor iedereen Gebruik van zonne-energie Elektriciteit Biomassa 15 TW = 15* 10 9 kw A. Yokochi: Oregon State Univ

Zonne-energie uit biomassa 50% van alle transport brandstof in de VS vervangen met biodiesel Soort Olieopbrengst (L/ha) Land (M ha) Mais 172 1540 846 Soya 446 594 326 Canola 1190 223 122 Jatropha 1892 140 77 Kokospalm 2689 99 54 Oliepalm 5950 45 24 Microalgen (30% olie) 58.700 4.5 2.5 % landbouwgrond VS Y. Chisti (2007) Biodiesel from microalgae Biotechnology Advances, 25: 3 p. 294-306

Microalgen Primitief plantaardig organisme Zout en zoetwater Fotosynthese 45.000 soorten Cyanobacteriën Scenedesmus Groene algen Chromista Spirulina Diatomeeën Bruine algen Macro algen Zeewieren Rode algen Euglenophyta Phaeodactylum

Waarom algen Hoge productiviteit per oppervlakte Groeit op zeewater Geen landbouwgrond nodig Minder water nodig Grote variëteit in soorten en dus producten Olie ophoping to zeer hoge concentratie Stofwisseling is stuurbaar richting gewenst product Recyclen van nutriënten (N & P) CO 2 mitigatie

Microalgen en hun producten Biomassa Visvoer Fijnchemicaliën (DHA, EPA) Kleurstoffen Bemesting Diervoeder Olie

Lipiden productie Lipiden in algen Variërend van 5-60% Algen met hoog vetgehalte Nannochloropsis sp. Bottryococcus braunii Vetproductie onder ongunstige omstandigheden Hoge lichtintensiteit Nutriënten gebrek Verhoogde temperatuur Hoge zoutconcentraties

Lipiden?! Vetachtige stof, onoplosbaar in water Veel verschillende soorten lipiden in algen Fosfolipiden en andere diglyceriden Chlorofyl en andere kleurstoffen Sterolen Triglyceriden MS Cooper et al (2010) Visualizing "green oil" in live algal cells, Journal of Bioscience and Bioengineering, 109:2 p. 198-201

Triglyceriden (TAG) zijn het meest wenselijk voor biobrandstof Geen verontreiniging van stikstof en zwavel Schone brandstof Direct om te zetten in alkylesters, met glycerol als enige restproduct

Grootschalige algen productie

Grootschalige algen productie

Grootschalige algen productie

Klassieke vetproductie: nutriënten stress

Groei vs. vetproductie Groei en vetproductie lijken elkaar uit te sluiten Vette algen zijn trage groeiers Stress condities stoppen de groei helemaal Griffiths & Harrison (2009) Lipid productivity as a key characteristic for choosing algal species for biodiesel production, Journal of applied Phycology, 21:52 p. 493-507

Vetaccumulatie wordt veroorzaakt door een onbalans in energie Groei en vetproductie zijn elkaars concurrent voor energie Zolang mogelijk zal een alg gaan voor gezonde biomassa Een limitatie remt de groei en de overige energie moet worden afgevoerd: Dissipatie Accumulatie van gereduceerde metabolieten TAG Zetmeel

Blokkeren van zetmeel synthese leidt tot extreme vetaccumulatie Y. Li et al (2010) Chlamydomonas starchless mutant defective in ADP-glucose pyrophosphorylase hyper-accumulates triacylglycerol, Metabolic Engineering 12:4 p. 387-391

Controleren van energie stromen Groei niet stilleggen maar remmen Controleren van stikstof consumptie in een continu kweeksysteem Stikstof limitatie

Groei en vetgehalte in een continu systeem Growth rate Lipid content Lipid productivity

Tot slot Grootschalige algenkweek heeft de potentie de energie en materialen van de toekomst te leveren Vetproductiviteit moet echter worden verhoogd Hoge vetproductie is te bereiken door het controleren van energie stromen Blokkeren stroom andere metabolieten Verminderen van energiestroom naar biomassa: Weegt continue productie op tegen een tweetraps proces? Meer onderzoek

anne.klok@wur.nl algae.wur.nl www.wetsus.nl