TITEL ACTIVITEI T + beschrijving: Kennismaken met het huis van God 3 e graad In deze les gaan we dieper in op het grondplan van een kerk en bekijken de leerlingen belangrijkste plaatsen in de kerk. Deze les kan gebruikt worden als voorbereiding voor de kerkenwandeling. Domeinen die aan bod komen : Godsdienst, Muziek, Wereldoriëntatie (zingeving, samenleving, tijd, ruimte) Beginsituatie: De leerlingen weten dat ze binnenkort op kerkenwandeling gaan. Lesstructuur met uitleg over o Motivatiefase + leerdoel Instap Lkr zet kerkmuziek op: deze kan u laten horen via www.kunstbus.nl of christelijkemuziek.jouwpagina.nl Onderwijsleergesprek: Na het beluisteren van deze muziek stelt de lk enkele vragen: Waar horen we deze muziek? Waaraan herken je kerkmuziek? Waarom gaan mensen naar de kerk? Gaan jullie soms naar de kerk? Tijdens welke gebeurtenissen brengen mensen tegenwoordig een bezoek aan de kerk? Is er een verschil rond kerkbeleving tussen vroeger en nu? Waarom? Hoe ziet een kerk eruit? De lln vertellen over hun belevingen omtrent de kerk. Er kan natuurlijk hier ook gesproken worden over: wat is geloven? En waarom geloven we? Leerdoelen: De lln kunnen genieten van muziek die in de kerk wordt gespeeld. De lln kunnen vertellen over hun ervaringen en gedachten. Begeleidende uitleg voor de leerkracht:
De meeste kerken zijn zo ontworpen dat mensen er naar elkaar kunnen luisteren, bidden, zingen en iets vieren. Tegenwoordig brengen nog maar weinig mensen een bezoek aan de kerk. Mensen maken geen tijd meer vrij om bij het geloof stil te staan. Er zijn zovele andere activiteiten waarvoor mensen zich engageren zodat er geen tijd meer overblijft om even stil te staan bij het leven. Sommige kerken zijn uitgebreid versierd, andere zijn sober en eenvoudig. o Leerfase + leerdoel Kern Grondplan: Het huis van God 1. Lkr hangt een grondplan van een kerk (gotiek) aan het bord. Onderwijsleergesprek: Welke vorm herkennen jullie hierin? De lln herkennen in het grondplan van een Gotische kerk de vorm van een kruis. Materiaal: groot grondplan Gotische kerk Bijlage 1: grondplan Gotische kerk 2. Lkr laat een grondplan zien van een typische barokkerk. Onderwijsleergesprek: Wat zijn de verschillen met het grondplan van de eerste kerk? De lln kunnen de verschillen tussen een barokkerk en een gotische kerk verwoorden aan de hand van een grondplan. Materiaal: grondplan Barokkerk Bijlage 2: grondplan Barokkerk 3. Lln gaan in groepjes van 2 zitten en maken het werkblad. Hierna volgt een klassikale bespreking van de ruimten in de kerk.
De lln plaatsen de belangrijkste plaatsen (koor, middenbeuk, zijbeuken, zuilenrij) op een grondplan. Bijlage 3: werkblad: De ruimten in de kerk Begeleidende uitleg voor de leerkracht: De plattegrond van een gotische kerk heeft meestal de vorm van een kruis. De plattegrond bestaat meestal uit een schip, een dwarsbeuk en een koor. In de barokke bouwkunst gebruikt men meestal een eenvoudig rechthoekig grondplan. Leerdoelen: De lln kunnen een gotische en een barokkerk herkennen. De lln kunnen belangrijke ruimten in de kerk plaatsen op een grondplan van de kerk. 4. Uitdieping: Gotische en Barokkerken puzzel maken De lln krijgen verschillende puzzelstukken. Op de achterzijde van elk puzzelstuk staat een tip (kenmerk van een Gotische of een Barokkerk). De lln moeten de twee puzzels correct maken en dan komen ze tot de afbeelding van een Gotische kerk en van een Barokkerk. Materiaal: 2 afbeeldingen (Gotische en Barokkerk) tips die op de achterzijde van de puzzelstukken staan. De lkr knipt de afbeeldingen uit en knipt deze in verschillende stukken. Op de achterzijde schrijft ze op elk puzzelstuk een tip. Bijlagen: 2 afbeeldingen (Gotische en barokkerk) (zie bijlage 4) tips ( zie bijlage 5) W erkblad: Is het een Gotisch of Barok? De lln maken het werkblad (zie bijlage 6) De lln knippen de verschillende afbeeldingen uit en plaatsen deze in de juiste kolom (gotiek of barok) Bijlage 6: Werkblad: Gotiek of barok?
Leerdoelen: De lln. kunnen een geschreven boodschap interpreteren en herleiden naar de essentie. De lln. kunnen met behulp van de talige tips de puzzels creëren. De lln komen op een leuke manier in contact met enkele belangrijke kenmerken van gotiek en barok. o Verw erkingsfase + leerdoel Kern : Belangrijke voorw erpen in het huis van God 1. De klas wordt in 4 groepen verdeeld. Lkr hangt aan het bord vier afbeeldingen van voorwerpen of plaatsen in de kerk (zie bijlage 6). Ze vertelt een raadseltje en de groep lln die het snelste het voorwerp of de plaats heeft gevonden, werkt verder met deze prent. Altaar: Ik sta meestal vooraan in de kerk. Ik word gebruikt om bloemen, op te zetten. Doopvont: Ik zie er heel mooi uit. Kleine kindjes zie ik graag komen. Biechtstoel: Vroeger werd ik veel gebruikt. Nu ben ik niet meer zo in trek. Men vindt me achteraan of in de zijkant van de kerk. Koor: Ik ben een heel Heilige plek in de kerk. De priester is de enige persoon die op mijn plek mag staan tijdens de mis. Mijn naam staat synoniem voor de mensen die zingen in de kerk. De lln raden een voorwerp of een plaats in de kerk. Bijlage 7: prenten: altaar, biechtstoel, koor, doopvont 2. Lln gaan in hun groepje verdere opzoekingen doen rond hun prent. Waar bevindt het zich in de kerk? Hoe ziet het eruit? Waarvoor wordt het gebruikt? De lln gaan in een groepje opzoekingen doen in boeken of op internet over hun voorwerp.
Materiaal: computer, boeken Bijlage 8: werkblad: Waar staan het altaar? Begeleidende uitleg voor de leerkracht: De leerlingen mogen voor de deze opdracht de computer gebruiken. Enkele nuttige adressen op het internet: www.samsam.net www/schooltv.nl/beeldbank http://www.gkvapeldoornzuid.nl/index.htm, De lkr begeleidt het gebruik van de computer. Bijvoorbeeld: elk groepje mag een kwartiertje opzoekingen doen op de computer. Er liggen ook boeken voor de kinderen beschikbaar, waar ze informatie in kunnen zoeken. 3. Lln vertellen aan de andere groepjes hun bevindingen. De lln vertellen hun bevindingen aan de andere lln. 4. Lln plaatsen de verschillende prenten op de juiste plaats op een grondplan. (grondplan: zie bijlage 1) De lln plaatsen het altaar, koor, de doopvont en de biechtstoel op de juiste plaats op een grondplan. Bijlage 8: werkblad: Waar staan het altaar? Uitleg voor de leerkracht: Altaar: Het altaar staat meestal voorin de kerk. Op het altaar staan allerlei voorwerpen zoals bloemen, een kelk De priester staat tijdens de dienst achter het altaar. Doopvont: filmpje over de doopvont op www.schooltv.nl/beeldbank Biechtstoel: In sommige kerken vind je nog steeds de biechtstoel. Vroeger was het heel normaal om in de kerk te biechten. Om te bekennen. Als iemand voor zijn gevoel een zonde had begaan, ging hij naar de kerk om dit op te biechten aan de priester, zodat zijn zonden zouden worden vergeven en hij weer in het reine zou komen. De biechtstoel staat in een soort donkere kamer waar twee
stoelen staan. Deze kamer wordt gescheiden door een wand waarin een luik zit. Dit luik diende ervoor dat de persoon die kwam biechten en de priester met elkaar konden praten zonder dat ze elkaar konden zien. Degene die kwam biechten bleef op deze manier anoniem. Tegenwoordig wordt deze biechtstoel eigenlijk niet meer gebruikt, maar in de meeste kerken vinden we deze kamer nog steeds. Meestal staat een biechtstoel achteraan in een kerk, of aan één van de zijkanten. Koor: Het koor heeft een dubbele betekenis in de kerk: Mensen die zingen in de kerk. Het koor ligt in het verlengde van de middenbeuk en is de meest heilige plaats van de kerk. Leerdoelen: De lln kunnen het altaar, de doopvont, de biechtstoel en het koor situeren op een plattegrond van de kerk. De lln kunnen de belangrijkste eigenschappen en gebruiken vertellen over het altaar, de doopvont, de biechtstoel en het koor. De lln kunnen samenwerken. o Slotfase + leerdoel Slot: Lln kiezen een plaats, voorwerp dat hen bijgebleven is van de kerkwandeling. Ze maken hier een gedichtje mee. Leerdoelen: De lln kunnen hun creativiteit gebruiken. De lln kunnen een gedichtje schrijven en verwerken hierin een belangrijke plaats in de kerk.
Bijlage 1: grondplan (Gotische kerk)
Bijlage 2: Grondplan van een Barokkerk
Bijlage 3: Werkblad: De ruimten in de kerk Ruimten in de kerk In een kerk hebben de verschillende plaatsen een naam. Hieronder vind je telkens een korte beschrijving van een deel van de kerk. Op het plannetje staat in elke zone een nummer. Probeer het juiste nummer bij de juiste ruimte te plaatsen. Er zijn 2 zijbeuken; zij vormen samen met de middenbeuk het schip van de kerk. (2 letters) Tussen de middenbeuk en de zijbeuken is er een zuilenrij. Het koor ligt in het verlengde van de middenbeuk en is de meest heilige plaats van de kerk. De dwarsbeuk staat loodrecht op het schip van de kerk. Welk nummertje heb je over? Hoe zouden we deze ruimte noemen?
Bijlage 4: P renten: altaar, doopvont, biechtstoel en koor
Bijlage 5: Tips De lkr knipt de afbeeldingen uit en knipt deze in verschillende stukken. Op de achterzijde schrijft ze op elk puzzelstuk een tip. Gotiek: Het schip vertoont meestal drie verdiepingen. 1 ste verdieping: een reeks pijlers 2 de verdieping: een loopgang en een bogenrij (triforium) bovenste verdieping: glasramen met spitsbogen. Het interieur is licht en luchtig. Barok: klassieke zuilen Er zijn drie soorten kapitelen: Het Dorisch kapiteel dat de oudste en eenvoudigste is. (1) Het lonisch kapiteel met twee krullen. (2) Het Korintisch kapiteel waarin je bladvormen herkent. (3) de gevels hebben uitspringende delen de barok is een feestelijke stijl.
Bijlage 6: W erkblad: Gotiek of barok? Gotiek of barok? Knip de verschillende prenten uit en plaats ze in de juiste kolom? Is het typisch Gotisch of Barok? Gotiek Barok
Bijlage 7: P renten: altaar, doopvont, biechtstoel en koor
Bijlage 8: W erkblad W aar staan het altaar, de doopvont, de biechtstoel en het koor in een kerk? Jullie hebben een voorwerp gekozen waarrond jullie in groep verschillende zaken gaan opzoeken. Jullie mogen gebruik maken van de computer of even in de boeken achteraan in de klas kijken. Begeleiding bij de computer: Ga naar de volgende w ebsite: w w w.samsam.net. Onder thema s selecteer je w ereldgodsdiensten. en/ of Ga naar de volgende w ebsite: http:/ / w w w.schooltv.nl/ beeldbank/ en geef de zoekterm altaar of doopvont in. Neem ook nog een kijkje in de boeken! Vraag 1: W aar bevindt het zich in de kerk? Vraag 2: Hoe ziet het eruit? Zijn er speciale eigenschappen? Vraag 3:
W aarvoor w ordt het gebruikt? Vraag 4: Knip de onderstaande prenten uit en zet ze op de juiste plaats op het grondplan.