1 Verslag Algemene Ledenvergadering Vrienden van het Lied 25 april 2015 Aanwezig: Yolande Couweleers, Marijke Drost, Frans Eggink, Erna Fock, Jaap Heins, René den Hertog, Marijke Hoksbergen, Irene Kleijwegt, Aat Klompenhouwer, Robert Koch, Maarten Koningsberger, Cora en Kees de Kovel, Dinant Krouwel, Steven Matthijsen, Ed Nozeman, Theo Oppewal, Annette Ovink, Martha Terstegge, Jesje Verhaegh en Gerry Volker Bericht van verhindering ontvangen van: Jakobijn Angenent, Ineke Baart, Mette-Lise Boumeester, Kees Buiter, Dick Buld, Eugenie Ditewig, Else en Bram Drewes, Thea Ekker, Annemart Franken, Frits Heemskerk, Jan Hoogstad, Bertien Keijser, Regina Lievaart, Reinild Mees, Lodewijk Meeuwsen, Marijke Muuse, Sonja Muysson, Herman Stekhoven, Diet Sijmons en Elly Witvliet 1. Opening, mededelingen Voorzitter Aat Klompenhouwer opent om 11.00 uur de vergadering. Hij heet iedereen van harte welkom en is blij dat er meer aanwezigen zijn dan vorig jaar. Dinant Krouwel deelt mee, dat 21 leden zich hebben afgemeld voor de jaarvergadering. Aat zegt dat het redelijk goed gaat met de Vrienden van het Lied, mede dankzij de twee steunberen die naast hem zitten, te weten Frans Eggink en Dinant Krouwel. Hierna staat de voorzitter stil bij het overlijden van Eugène Pannebakker, erelid en oudbestuurslid. Eugène heeft ontzaglijk veel gedaan voor de VvhL en bleef altijd nauw betrokken. Aat heeft hem vaak gesproken en ook adviezen gekregen. Het ging niet meer zo goed met Eugène sinds het overlijden van zijn partner. Tijdens hun laatste gesprek gaf hij aan Aat de opdracht mee, dat Aat zijn uiterste best moest doen om de vereniging bloeiend te houden. Het lievelingslied van Eugène Pannebakker was Irrlicht uit Schubert's Winterreise. Om Eugène te gedenken leest Aat een Nederlandse vertaling voor van de tekst van dit lied. 2. Verslag Algemene Ledenvergadering van 24 mei 2014 Er zijn geen vragen of opmerkingen over de inhoud van het verslag. Irene Kleijwegt vraagt om volgend jaar paginanummers te zetten op de bladzijden. De notulen worden goedgekeurd met dank aan de secretaris. 3. Verenigingsjaar 2014 - Inhoudelijk jaarverslag 2014 De aanwezigen zijn tevreden over het jaarverslag, dat goedgekeurd wordt met wederom dank aan de secretaris. Naar aanleiding van het verslag heeft Cora de Kovel een opmerking over het aantal studentenrecitals. Er is er maar één geweest. Het bestuur doet hier promotie voor en toch heeft slechts één afdeling dit geboekt. Jaap Heins weet dat ook de Vrienden van de Zangkunst (Den Haag) problemen heeft met het boeken van studenten. Er zijn minder studenten en ze hebben erg veel te doen. Cora de Kovel krijgt het wel voor elkaar voor de afdeling Veluwe, maar het is erg veel getouwtrek. De voorzitter vraagt om dit punt bij de rondvraag verder te bespreken. - Financieel jaarverslag 2014 Ook over het financieel jaarverslag zijn geen vragen of opmerkingen. Aat is blij met zijn twee geweldige steunberen. De financiën zijn zeer belangrijk voor een vereniging. Martha Terstegge vindt het heel knap, dat met minder leden en na het wegvallen van de subsidie er toch zoveel activiteiten georganiseerd worden met dan ook nog een positief saldo. Haar compliment ontlokt meteen een applaus voor het bestuur.
2 - Verslag kascommissie Ed Nozeman vormt samen met Marijke Drost de kascommissie. Op 30 maart zijn zij bijeen geweest om met de penningmeester en de boekhouder de jaarrekening te bespreken. Op hun specifieke vragen hebben zij bevredigende antwoorden gekregen. De verlies- enwinstrekening geeeft een getrouw beeld van de kosten en de opbrengsten. Verder hebben zij vastgesteld, dat de balans een getrouw beeld geeft van de grootte en de samenstelling van het vermogen van de vereniging. Dientengevolge adviseert de kascommissie het bestuur decharge te verlenen voor het door haar gevoerde financieel beleid en de penningmeester decharge te verlenen voor het beheer van de aan zijn zorgen toevertrouwde geldmiddelen. Met applaus wordt aan dit verzoek gevolg gegeven. 4. Bestuursverkiezing Volgens het rooster van aftreden zijn Frans Eggink, Robert Koch en Dinant Krouwel aftredend. Zij hebben zich herkiesbaar gesteld. Met applaus worden zij alle drie herkozen. 5. Financiën 2015-2016 - Herziene begroting 2015 Frans Eggink geeft een korte toelichting. De begroting is weer sluitend. Het verschil in de totaalbedragen zit in de Brahms-Dag. De normale exploitatie is gelijk aan die van vorig jaar. Irene Kleijwegt suggereert om een bedrag te reserveren voor de speciale dagen. Dan is er niet zo'n verschil. Frans wil liever een reëel beeld geven. Over de Mendelssohn-Dag op 8 november is nu nog veel onduidelijk. Dit soort extra activiteiten moet zichzelf bedruipen. Aat Klompenhouwer merkt op, dat de landelijke evenementen tot nu toe steeds met een positief eindresultaat zijn afgesloten. Kees de Kovel vraagt of het Prins Bernhard Fonds al met succes is benaderd. Frans heeft daar al vaak subsidie van gekregen. Door de vele fondsen op naam voor speciale doeleinden is dit fonds de beste subsidiënt. Ed Nozeman vraagt welk risico we lopen als we totaal geen subsidie voor een landelijk evenement zouden krijgen. Frans antwoordt dat we dan bij het Brahms-project 16.000 euro tekort zouden hebben gehad. Daarom is er natuurlijk altijd een go/no go punt enmoeten we tijdig subsidie aanvragen. Frans benadrukt dat we weliswaar twee jaar achtereen het jaar financieel positief hebben afgesloten, maar de toekomst is fragiel door het dalende ledenaantal. Tot nu toe kon dat opgevangen worden door de contributieverhogingen en door extra donaties. Yolande Couweleers pleit voor meer openbare concerten, waardoor je meer betalende bezoekers trekt. Frans zegt dat de grootste bron van inkomsten de contributies zijn. Marijke Hoksbergen vindt de losse toegangsprijs van 17,50 toch een drempel en niet in verhouding voor een huisconcert. Met 12,50 zou ze meer bezoekers trekken. Aat heeft als tijdelijk contactpersoon van Zeeland onlangs de prijs verlaagd naar 12,50 en daarmee direct extra aanmeldingen van niet-leden binnengekregen. Maar dan kosten drie concerten 37,50, terwijl de contributie 50 euro is. Volgens Marijke is een lidmaatschap toch iets anders dan een abonnement op 3 concerten. Aat merkt dat het lid zijn van een vereniging anders is dan vroeger. Marijke ziet dat tegenwoordig veel dingen projectmatig gaan. Kunnen we daar niet op inspelen? Frans Eggink wil de toegangsprijs graag weer aan de orde stellen in het bestuur. Misschien moeten we die loskoppelen van de contributie. Annette Ovink merkt op, dat de toegangsprijs tegenwoordig inclusief programma en pauzedrankje is. Zij vermoedt dat het in kleine plaatsen lastig is, maar in grote plaatsen geen issue is. Yolande Couweleers vindt 17,50 geen probleem. Friesland is niet rijk, maar er zijn ook concerten voor 20 tot 25 euro. Een huisconcert is ook een pre door het nauwe contact met de musici. Marijke ziet in haar regio Nijmegen veel goedkope alternatieven. Dinant Krouwel denkt dat dit samenhangt met Nijmegen als studentenstad. Aat voelt dat de toegangsprijzen onder druk staan net als de betaling aan musici. Kees de Kovel ziet een optie in de aftrekbaarheid van de contributie. Volgens Frans kan dat niet. Aat zegt dat
3 dat bij een stichting zou kunnen, wanneer je geen toegang vraagt voor de concerten. Maarten Koningsberger suggereert om de toegangspijs te verlagen, maar dat niet-leden dan wel voor de drankjes moeten betalen. Cora de Kovel vindt dat te lastig voor de contactpersonen. Jaap Heins vindt 50 euro niet veel voor twee boekjes en gratis concerten in het hele land. Kunnen we de leden niet laten betalen voor de concerten, die zij bezoeken? Aat gaat zelf naar 20-25 concerten per jaar en is daarom maar mecenas geworden. Maarten Koningsberger vindt het imago van de VvhL-concerten keurig, om niet te zeggen bekakt en elitair. Je moet de prijs echt verlagen om nieuwe mensen binnen te halen. Dit moet serieus besproken worden. Jesje Verhaegh is lid geworden om het idee van de VvhL te ondersteunen. Je zou ook de contributie kunnen verlagen en de leden vragen per concert wat extra te betalen. René den Hertog laat mensen gratis binnen, die voor het eerst komen. Irene Kleijwegt wil de boer op gaan met popup-optredens en miniconcertjes in openbare ruimtes. Marijke Drost mist de vorming van een nieuwe kascommissie. Aat Klompenhouwer dankt haar voor deze opmerking. Ed Nozeman treedt af, Marijke blijft en Kees de Kovel biedt zich aan als nieuw lid. - Begroting 2016 Frans Eggink zegt, dat de begroting voor 2016 in januari 2016 herzien zal worden op grond van de actuele stand van zaken, zoals dat de laatste jaren steeds gebeurt. Wijzigingen in contributie en/of toegangsprijzen worden dan meegenomen. Irene Kleijwegt ondersteunt het idee om de contributie te verlagen en de leden een lage toegangsprijs te laten betalen per concert. Frans is huiverig voor een contibutieverlaging. Met 10 euro minder contributie krijg je een verlies van 10.000 euro. Maarten Koningsberger wil dat opvangen met meer bezoekers. Theo Oppewal vraagt zich af of daar wel plaats voor is. Aat Klompenhouwer weet dat sommige locaties krap zijn. Frans denkt dat er bij de meeste wel plaats is voor extra bezoekers. Na deze discussie wordt de begroting voor 2016 goedgekeurd. 6. Commissie Concerten Aat Klompenhouwer vraagt aan Erna Fock om even naar voren te komen. Hij weet dat ze dat vervelend vindt, maar het bestuur vindt dat belangrijk. Zij heeft op de achtergrond enorm veel werk verricht en stopt nu na meer dan 35 jaar inzet voor de Vrienden van het Lied. Eind jaren zestig is ze lid geworden en was ook 10 jaar bestuurslid, maar heeft zich vooral gericht op de amateurcursussen. Ook Erna is voor de vereniging een berin (een steunbeer) geweest. De voorzitter dankt haar voor het vele, vele werk en heeft zijn bloemist een speciaal boeket laten maken voor een speciaal iemand. Het langdurige applaus voor Erna, verreweg het langste tijdens deze vergadering, was helemaal op zijn plek. Annette Ovink vertelt over de samenstelling en taakverdeling van de Commissie Concerten. Voor de taak van Erna Fock (amateurcursus) is nu een vacature. Annette deelt papieren uit met de sleutelgetallen betreffende de concerten. De cijfers geven een goed inzicht in het ledenbezoek en het concertsaldo. Professionele leden en niet-professionele zijn gesplitst evenals het bezoek aan de gewone recitals en de leden-voor-ledenconcerten. Bijzondere activiteiten zijn aangemerkt. Het totaalbeeld is stabiel en het saldo van de concerten is iets gestegen. Theo Oppewal verbaast zich over het forse negatieve saldo van Groningen. Annette legt uit dat dit komt door de zaalhuur inclusief vleugel en doordat er amper betalende bezoekers zijn. Annette Ovink maakt melding van de amateurcursus in juni. Helaas heeft Hans Pieter Herman zich terug moeten trekken als docent. Voor hem in de plaats komt nu Roberta Alexander. De inschrijftermijn voor deelnemende duo's is verlengd tot 1 mei. Aat Klompenhouwer bedankt Annette en de Commissie Concerten voor het vele werk, dat zij verricht hebben. Dit wordt met applaus ondersteund.
4 7. Raad van Advies voor Artistieke zaken Maarten Koningsberger, RAA-voorzitter, vindt dat er een goede Artistieke Raad is. De leden van de RAA zijn betrokken, zijn snel in het mailverkeer en reageren zeer ter zake kundig als het bestuur om advies vraagt. Na de laatste auditie was er veel consternatie onder het publiek over de juryuitslag. Over de juryuitslag valt echter niet te discussiëren. De RAA heeft een extra vergadering belegd en is tot de conclusie gekomen, dat het waarderingssysteem verbeterd kan worden. Het wordt simpeler en er moet meer ruimte komen voor overleg. De maximumleeftijd voor de zangers gaat van 40 naar 35 jaar. Het nieuwe RAA-lid, Phyllis Ferwerda, vond dit ook belangrijk voor een jonger imago van de vereniging. Wie door is, wordt aangenomen voor een half recital. De jury beslist of een duo met stip voor een heel recital wordt aangenomen. De nieuwe regels gaan in bij de eerstvolgende auditie in november 2015. Maarten doet een dringend beroep op alle kaderleden van de VvhL om zich onvoorwaardelijk achter de jury-uitslag te scharen. In TV-programma's bepaalt het publiek tegenwoordig wie de winnaar wordt, maar bij audities van de VvhL beslist de jury. Maarten bepleit dat de VvhL flexibel omgaat met de regeltjes. Regels zijn er niet voor niets, maar we nogen niet star worden in de handhaving ervan. Mocht toch een ouder iemand op onze podia willen zingen, dan wordt de RAA ingeschakeld en kunnen er uitzonderingen worden gemaakt. Jesje Verhaegh vraagt of de musici voor altijd worden aangenomen. Maarten zegt dat er een 5-jaars-regel is. Wie 5 jaar niet heeft opgetreden binnen de VvhL, wordt in principe van de solistenlijst afgehaald. Cora de Kovel merkt dat sommige solisten helemaal geen nieuwe programma's inleveren. Dinant Krouwel zegt dat ook de kwaliteit van de solisten op de lijst bewaakt wordt. Als er ernstige kritiek is, wordt de RAA ingeschakeld. Omdat Meinard Kraak wegens ziekte uit de RAA ging, is Hans Eijsackers nog een jaar langer gebleven en Phyllis Ferwerda erbij gekomen. Op dit moment bestaat de RAA uit drie pianisten en twee zangers. Het is een zeer kundige en gedreven adviesraad. Aat Klompenhouwer bedankt Maarten voor zijn uiteenzetting en zegt dat het bestuur ook blij is met deze RAA. 8. Liedvriend, Nieuwsbrief en website Dinant Krouwel meldt dat 8 mei de nieuwe Liedvriend uitkomt. Hierin staat een artikel van Mijke Sekhuis over liederen van Willem Jeths, sinds korte onze Componist des Vaderlands, een interview met Hans Pieter Herman over het Amerikaanse lied, een analyse van een lied van Poulenc in verband met 70 jaar bevrijding, een In memoriam Eugène Pannebakker en natuurlijk de vaste rubrieken. Half mei komt er weer een digitale Nieuwsbrief uit. Dinant werkt vaak 's nachts aan de website en Tjaard Heikens, die voor hem de foto's en filmpjes op de site zet, werkt meestal in de ochtend. Dit sluit heel mooi op elkaar aan, waardoor de website er altijd aantrekkelijk uit ziet. Aat vestigt graag de aandacht op Facebook. Het bericht, dat Roberta Alexander bij de amateurcursus Hans Pieter Herman als docent zal vervangen, is deze ochtend al door 263 mensen aangeklikt. Hulde voor Aat, zegt Maarten. Voor jonge mensen is Facebook echt belangrijk. 9. Samenwerkingsprojecten De voorzitter last een extra agendapunt in om iets te vertellen over drie verschillende samenwerkingsprojecten. Op 8 november is er weer een dag van het lied, dit keer gewijd aan Mendelssohn en vindt plaats in TivoliVredenburg in Utrecht. Na drie evenementen in de Doelen, die in een fantastische samenwerking zijn gedaan, hoopt Aat ook op een goede samenwerking in Utrecht. 's Avonds zal Annette Dasch samen met Rudolf Jansen een recital geven met liederen van Mendelssohn en Schumann. Aat is nauw betrokken bij Festival Vocallis in Zuid-Limburg, zelfs als bestuurslid. Dit uitgebreide en veelzijdige festival vindt plaats van 6 tot 15 november. Hierin zit ook een VvhL-recital voor de afdeling Limburg.
5 Als derde project noemt hij een nieuw initiatief, genomen door de voorzitter van de Zeister Muziekdagen. Dit evenement met internationale artiesten draait al 25 jaar onder voorzitterschap van Steven Matthijsen. Hij wil op soortgelijke leest een liedfestival in Zeist laten plaats vinden en heeft daarvoor samenwerking gezocht met de VvhL. Aat is ook hier toegetreden tot het bestuur. De planning is een 4-daags festival in mei 2016 in de Broederkerk en het Slot te Zeist. Aat wil dit verbinden aan het 55-jarig jubileum van de VvhL. Robert Holl is aangetrokken als artistiek leider voor de eerste editie. 10. Rondvraag en sluiting Yolande Couweleers heeft de organisatie van Leeuwarden Culturele Hoofdstad 2018 gevraagd om opname van de VvhL-concerten in hun programma en het bieden van faciliteiten. Voor de concerten moeten solisten gevraagd worden met programma's, die bij de thematiek passen, zoals Friese componisten, het thema water of Metropolis. Maarten Koningsberger zegt toe dit mee te nemen in de RAA. Hij wil wel een stukje van Yolande krijgen over dit gebeuren. Annette Ovink vindt 2018 erg ver weg om nu al iets te plannen. Aat weet dat er een Winterreise is in een Friese vertaling. Theo Oppewal vraagt of het een huiskamerconcert wordt of iets groters. Yolande zegt dat het passend moet zijn bij de VvhL. Aat vindt het een goed initiatief en zal het in het DB en met de RAA bespreken. Cora de Kovel komt nog terug op de studentenrecitals. Er moeten er meer komen dan die ene van vorig jaar. De contacten verlopen moeizaam en de communicatie met de studenten is lastig. Is het nog wel een taak voor de vereniging? Annette Ovink stelt, dat de 4 afdelingen, die het dit jaar kunnen plannen, dat ook echt moeten organiseren. Dan is er meer duidelijkheid. Aat is bezig met een studentenrecital in Zeeland, maar hoort van de studenten, dat ze het al zo druk hebben. Aat betwijfelt of het lukt met 2 duo's en heeft ook last met de trage beantwoording van zijn mails. De optredens in de Doelen voorafgaand aan de concerten lopen trouwens wel goed. Frans Eggink zegt dat de studentenrecitals een optie zijn voor een extra concert in de kleine afdelingen. Het is niet pertinent een taak voor de VvhL om studenten een podium te bieden. Marijke Hoksbergen vraagt of er contact is met de omroepen. Aat vindt dat een belangrijk punt. Bij de liedseries in de Doelen is Omroep Max betrokken en hij probeert die ook te binden aan de Mendelssohn Dag. Hij heeft Paul Witteman en Tijl Beckand al eens aangesproken, maar er is bij hen geen echte interesse voor het lied. Marijke Drost suggereert om RTV-Utrecht in te schakelen. Dinant Krouwel zegt dat de landelijke evenementen veel aandacht hebben gekregen op de radio, maar de stap naar de TV is erg groot. Irene Kleijwegt weet dat het cellofestival in Dordrecht samenwerkt met Omroep Max. Maarten Koningsberger denkt dat een dagelijks programma als koffietijd bij Max graag een solist in het programma wil hebben. Aat verklapt dat hij op de lijst staat voor een Goedemorgen met... en hoopt dat te koppelen aan de Mendelssohn Dag. Maarten Koningsberger constateert aan de hand van de tabellen van Annette Ovink een opmerkelijke stijging in het ledenaantal in 2007-2008. Volgens Dinant Krouwel heeft het 50-jarig jubileum hierbij een rol gespeeld. De landelijke evenementen zijn belangrijk voor de ledenaanwas. Zo heeft de Hugo Wolf dag veel publiciteit opgeleverd, omdat we konden meeliften met de aandacht voor Elly Ameling, die toen 85 jaar werd. Zij heeft in interveiws op de radio en in de kranten steeds de Wolf Dag genoemd en de VvhL. Even na enen sluit de voorzitter de vergadering. Hij dank een ieder voor zijn komst en zijn bijdrage aan de ALV. Hij spoort de aanwezigen op om vooral andere leden en andere contactpersonen te vertellen, dat ze vandaag wat gemist hebben. Dinant Krouwel, secretaris