PlanMER Eerbeek Wat is de situatie? Binnen het programma Ruimte voor Eerbeek is door diverse partijen hard gewerkt aan het opstellen van een milieueffectrapportage voor Eerbeek (PlanMER). Dit milieuonderzoek is noodzakelijk voor de onderbouwing van goede en toekomstbestendige plannen voor het dorp waarbij de ontwikkelmogelijkheden voor de (papier)industrie én de rest van Eerbeek in balans zijn. Gemeente en provincie doorlopen op zeer zorgvuldige wijze deze belangrijke procedure, waarbij alle betrokken partijen nauw betrokken worden. Het gaat immers om uiteenlopende initiatieven en belangen. Om weloverwogen vervolgstappen te kunnen zetten presenteert het college nu zes belangrijke documenten. In deze notitie worden deze documenten en de bijbehorende procedures toegelicht. Het gaat hierom om: 1. Concept-planMER; 2. Geluidreductieplan; 3. Dezoneringsonderzoeken Eerbeek-Zuid; 4. Maatwerkoplossing geurbeleid; 5. Nut en noodzaak woningbouw; 6. Nut en noodzaak logistiek centrum Eerbeek. Concept-planMER Wat is een planmer? M.e.r. staat voor milieueffectrapportage. In een milieu effect rapport (MER) worden de milieueffecten van verschillende alternatieven voor ontwikkelingsmogelijkheden in Eerbeek zichtbaar gemaakt. Formeel gaat het planmer onderdeel uitmaken van het nog op te stellen nieuwe bestemmingsplan voor Eerbeek. Hierin wordt aangegeven welke ontwikkelingen binnen Eerbeek de komende jaren mogelijk zijn. Meestal wordt een planmer opgesteld om te onderzoeken wat de milieugevolgen zijn van een keuze die de initiatiefnemer (meestal de gemeente) heeft gemaakt. Het bijzondere aan het planmer Eerbeek is dat hier nog geen keuzes zijn gemaakt, maar het planmer nu juist gebruikt wordt om die keuzes te kunnen maken. Waaruit bestaat een Milieu Effect Rapportage? De procedure om de planmer Eerbeek op te stellen bestaat uit de volgende stappen; Stap 1: De eerste stap in de planmer-procedure was het opstellen van een Notitie Reikwijdte en Detailniveau (NRD). Hierin zijn de reikwijdte (zoals: welke alternatieven worden onderzocht) en het detailniveau (zoals: welke onderzoeken worden daarvoor uitgevoerd) aangegeven. Naar aanleiding van deze NRD zijn 23 zienswijzen (van verschillende betrokkenen) en een advies van de Commissie voor de m.e.r. ontvangen. Deze zienswijzen en het advies zijn in stap 2 verwerkt in het concept-planmer. Stap 2: Stap 2a: Concept-planMER met keuze Voorkeursalternatief Hierna is het concept- planmer opgesteld. Hiervoor zijn diverse onderzoeken uitgevoerd. Hieronder is aangegeven uit welke onderdelen een MER moet bestaan. Omdat het nu nog een concept ontwerp betreft zijn nog niet alle onderdelen volledig uitgewerkt. Hier staan we nu!nadat er een Voorkeursalternatief is vastgesteld kan dit verder worden uitgewerkt. Stap 2b OntwerpplanMER Mede naar aanleiding van de resultaten van het ontwerpplanmer worden keuzes gemaakt die verder worden uitgewerkt in het nieuw op te stellen bestemmingsplan. De (ontwerp)planmer wordt als bijlage bij het bestemmingsplan gevoegd en dient ter onderbouwing van het bestemmingsplan.
Zowel de (ontwerp)planmer als het bestemmingsplan worden gelijktijdig ter inzage gelegd en kunnen door een ieder zienswijzen worden ingediend. Tijdens deze procedure wordt ook advies gevraagd aan de Commissie voor de m.e.r. De Commissie voor de m.e.r. beoordeelt de kwaliteit van het planmer, of de juiste onderzoeken zijn uitgevoerd, of deze goed zijn uitgevoerd, of de juiste (milieu)informatie aanwezig is en of de juiste conclusies zijn getrokken om het milieubelang volwaardig bij het besluit te kunnen nemen. Stap 3: Het bestemmingsplan wordt pas door de gemeenteraad vastgesteld als de m.e.r.-procedure tot aan deze stap volledig en correct is doorlopen en nadat alle noodzakelijke procedures voor het bestemmingsplan correct zijn doorlopen. In het besluit over en in de toelichting van het bestemmingsplan worden de keuzes uiteindelijk ook helder gemotiveerd. Stap 4: In de bestemmingsplanprocedure en nadat het besluit is genomen hebben alle belanghebbenden rechtsbeschermingsmogelijkheden (zoals beroep). Daarin kan het planmer worden betrokken. Tegen een planmer is geen afzonderlijke rechtsbescherming (zoals bezwaar en beroep) mogelijk. Eisen voor een MER: De inhoudelijke eisen aan het MER zijn vastgelegd in de Wet milieubeheer. De inhoudsvereisten zijn: A. Doel: een beschrijving van wat met de voorgenomen activiteit wordt beoogd. B. Voorgenomen activiteit en alternatieven: een beschrijving van de voorgenomen activiteit en van de redelijkerwijs in beschouwing te nemen alternatieven daarvoor, inclusief de motivering van de keuze voor de in beschouwing genomen alternatieven. In het planmer Eerbeek zijn 3 alternatieven opgenomen (met onder alternatief 3 drie verschillende mengvormen). C. Relevante plannen en besluiten: in dit geval een overzicht van de verschillende ambities en plannen in Eerbeek en de beschreven alternatieven. Hier zijn vooral de nu geldende bestemmingsplannen, de ruimtelijke ontwikkelingsvisie; Ligt op groen, de Structuurvisie Centrumgebied Eerbeek en het programma Ruimte voor Eerbeek relevant. D. Huidige situatie en autonome ontwikkeling: een beschrijving van de bestaande toestand van het milieu, voor zover de voorgenomen activiteit of de beschreven alternatieven daarvoor gevolgen kunnen hebben, en van de te verwachten ontwikkeling van dat milieu, indien die activiteit noch de alternatieven worden ondernomen. Is bijvoorbeeld relevant dat het Burgersterrein, ondanks dat de bestemming daarvan industrieterrein is, op dit moment een braakliggend terrein is. E. Effecten: een beschrijving van de gevolgen voor het milieu die de voorgenomen activiteit en de beschreven alternatieven kunnen hebben, inclusief een motivering van de wijze waarop deze gevolgen zijn bepaald en beschreven. F. Vergelijking: een vergelijking van de beschreven te verwachten ontwikkeling van het milieu (punt D) met de beschreven mogelijke gevolgen voor het milieu van de voorgenomen activiteit en elk van de in beschouwing genomen alternatieven (punt E). G. Mitigerende en compenserende maatregelen: een beschrijving van de maatregelen om belangrijke nadelige gevolgen op het milieu van de activiteiten te voorkomen, te beperken of zoveel mogelijk teniet te doen. Dit wordt beoordeeld vanuit het milieu. Of dit juridisch en economisch haalbaar is wordt niet onderzocht. H. Leemten in informatie: een overzicht van de leemten in de beschrijvingen van de bestaande toestand van het milieu en de gevolgen voor het milieu (punten D en E) als gevolg van het ontbreken van de benodigde gegevens. I. Samenvatting: een samenvatting die aan een algemeen publiek voldoende inzicht geeft voor de beoordeling van het milieueffectrapport en van de daarin beschreven mogelijke gevolgen voor het milieu van de voorgenomen activiteit en van de beschreven alternatieven.
Al deze onderdelen komen terug in de verschillende hoofdstukken van het concept-planmer Eerbeek. Wat is onderzocht in de planmer In een planmer dienen realistische, uitvoerbare alternatieven onderzocht te worden om de besluitvorming te ondersteunen met milieu-informatie. De ontwikkelingsmogelijkheden welke uiteindelijk in het bestemmingsplan terecht kunnen komen moeten zo volledig mogelijk worden belicht. Dit wordt enerzijds bepaald door de ambities/doelen en anderzijds door de ruimte die het milieu biedt. De alternatieven worden vergeleken met de referentiesituatie. De referentiesituatie is de huidige situatie plus de planologisch bestemde en vergunde activiteiten (de autonome ontwikkeling). Zo is het uitbreidingsplan van DS Smith een autonome ontwikkeling en het uitbreidingsplan van Mayr-Melnhof deels een autonome ontwikkeling en deels nog niet vergund/ruimtelijk mogelijk gemaakt. In totaal zijn 3 alternatieven met een aantal subvarianten onderzocht. Onderzocht is bij alternatief 1 (geurbelasting terugbrengen) welke maatregelen de papierindustrie zou kunnen treffen om de geurcontour terug te dringen, zodat zowel ruimte voor de industrie als voor de gewenste stedelijke ontwikkelingen gevonden kan worden. Kansrijke maatregelen zijn doorgerekend met drie scenario s, één voor nageschakelde technieken en twee voor schoorsteenverhoging. Bij alternatief 2 (geen geurgehinderden toevoegen binnen 1,5 OU/m³ contour) is onderzocht op welke wijze invulling gegeven kan worden aan de verschillende locaties met inachtneming van het uitgangspunt dat per saldo geen geurgehinderden toegevoegd worden. Omzetting van de recreatiewoningen/bedrijfswoningen in reguliere woningen is dan wel mogelijk maar een groot deel van de woning-bouwopgave kan dan niet volledig gerealiseerd worden. Het Burgersterrein, evenals de gewenste ontwikkelingen in het centrum kunnen niet voor woningbouw worden ontwikkeld. Alternatief 3 (saldering en compensatie) heeft tot doel om de gewenste ontwikkelingen plaats te laten vinden zonder de rechten van de industrie te schaden, maar wel zodanig dat er zo min mogelijk geurgehinderden worden toegevoegd in de hoge geurconcentratie zones. Hierbij zijn verschillende opties mogelijk. Het alternatief wordt daarom verder uitgewerkt in 3 sub alternatieven. Bij alternatief 3a worden geen bronmaatregelen getroffen bij de industrie om de geurcontour te laten krimpen en wordt woningbouw op het Burgersterrein onderzocht. Bij alternatief 3b worden wel bronmaatregelen getroffen die voor de helft kan worden benut om de industrie verder te laten ontwikkelen en voor woningbouw op het Burgersterrein. Bij alternatief 3c wordt het Burgersterrein niet ingevuld met woningbouw maar met een logistieke functie en er worden geen bronmaatregelen getroffen bij de industrie. Voorkeursroute Voorkeursalternatief (VKA) Het voorkeursalternatief kan in de basis gelijk zijn aan een van de onderzochte alternatieven of een combinatie daarvan. Deze keuzes voor het VKA hangen af van optredende (on)mogelijkheden ten aanzien van het milieu en van (bestuurlijke) wensen en nadere inzichten van belanghebbenden. Het VKA moet ook uitvoerbaar zijn. Dit betekent ook dat eventuele ontoelaatbare resterende milieueffecten gemitigeerd/ gecompenseerd moeten kunnen worden met maatregelen of toelaatbaar moeten worden gemaakt (zoals vaststellen hogere geluidswaarde op woning). Als uitgangspunt voor het verdere onderzoek wordt voorlopig gekozen voor alternatief 3C (invulling Burgersterrein met Logistiek centrum) en waarbij woningbouw gedeeltelijk plaatsvindt in het centrum, de Eerbeekse Enk en in Lombok. Voor meer geurgehinderde zones wordt gekeken of technische maatregelen kunnen worden getroffen bij (vervangende) nieuwbouw om eventuele geurhinder te beperken.
Geluidgezoneerd industrieterrein Eerbeek Zuid Op het industrieterrein Eerbeek-Zuid zijn enkele grote bedrijven gevestigd die veel geluid veroorzaken en het bestemmingsplan sluit de vestiging van nieuwe grote lawaaimakers niet uit. Daarom is het industrieterrein geluidgezoneerd. Dat betekent dat rondom het terrein een grens is vastgesteld waarop een maximale geluidsbelasting ligt van 50 decibel (db(a)). Voor woningen binnen de geluidszone kan een hogere geluidbelasting gelden (hogere grenswaarde). De bedrijven mogen op die grens niet meer dan 50 decibel (db(a)) geluid veroorzaken. Woningen op het gezoneerde industrieterrein worden niet beschermd tegen geluidsoverlast. Geluidreductieplan In het nieuwe bestemmingsplan voor Eerbeek wordt de geluidszonering voor het industrieterrein vastgelegd. Voordat dit kan worden vastgelegd in het bestemmingsplan, moet duidelijk zijn dat de bedrijven zich ook aan de geluidszonering kunnen houden. Daarom is gemeten en berekend in hoeverre dit nu het geval is. Hierbij is op enkele punten een overschrijding van de geluidnorm geconstateerd. Met de betrokken bedrijven is gesproken over de maatregelen die zijkunnen nemen, zodat zij binnen vijf jaar wel aan de normen voldoen. In een geluidreductieplan wordt aangegeven hoe de overschrijdingen van de grenswaarden binnen een bepaalde periode (vijf jaar) teniet wordt gedaan. Een van de oplossingsrichtingen is ook het zogenaamde dezoneren van het industrieterrein, zie onder dezoneringsonderzoeken Eerbeek. Dit spoor loopt parallel aan het planmer. Het geluidreductieplan is recent vastgesteld door het college en is op 24 augustus als ontwerp ter visie gelegd. Eenieder kan zienswijzen indienen op het geluidreductieplan. Ook de raad spreekt zich op 22 september uit of hij zich kan vinden in het geluidreductieplan. In de actualisering van het bestemmingsplan Bedrijventerrein Eerbeek-Zuid en het Centrumplan Eerbeek met het onderliggende planmer, worden de in het geluidsoplossingen ook meegenomen. De maatregelen in het geluidreductieplan zijn reëel om in de komende 5 jaar te realiseren. Dezoneringsonderzoeken Eerbeek Een van de voorgestelde oplossingen in het ontwerp-geluidreductieplan is het kleiner maken van het geluidgezoneerde industrieterrein en het vastleggen van een nieuwe geluidzone (zogenaamd dezoneren ). Daarnaast is de omvang van het geluidgezoneerde industrieterrein nu aan de ruime kant (geheel Eerbeek-Zuid), zonder dat hier daadwerkelijk grote lawaaimakers zitten. Dit betekent dat ook bedrijven op Eerbeek-Zuid die in mindere mate geluid produceren, worden geconfronteerd met de regels voor een gezoneerd industrieterrein. Dit is, gelet op de feitelijke situatie, niet noodzakelijk. Met een dezonering kunnen in juridische zin overschrijdingen worden opgelost en houden bedrijven tegelijkertijd ontwikkelingsruimte. Het gevolg daarvan mag echter niet zijn dat de bewoners dan meer geluidsoverlast ondervinden. In het dezoneringsplan is daarom onderzocht op welke wijze dezoneren op een verantwoorde manier mogelijk is. Het te dezoneren deel van het terrein is dan niet langer een industrieterrein in het kader van de Wet geluidhinder (de zogenaamde grote lawaaimakers). Op het te dezoneren deel mogen geen grote lawaaiproducerende bedrijven liggen. Het gedezoneerde deel wordt dan een normaal bedrijventerrein. Hiervoor zijn verschillende scenario s doorgerekend. Er zijn drie varianten onderzocht: 1. Een minimale variant: in deze variant zijn lichte bedrijvigheid en woongebieden buiten het gezoneerde terrein gehouden. De zone wordt slechts beperkt gewijzigd ten opzichte van de bestaande situatie. 2. Een maximale variant: in deze variant is het gezoneerde terrein beperkt tot de papierfabrieken Mayr Melnhof en DS Smith. 3. Een tussenvariant. In deze variant wordt voor de omvang van het terrein aangesloten bij de bedrijven in de papier- kartonindustrie.
Het college ziet op basis van het dezoneringsonderzoek de beste mogelijkheden in de tussenvariant. Uiteindelijk wordt de gekozen dezoneringsvariant met bijbehorende geluidzone vastgelegd in het bestemmingsplan voor Eerbeek. Voor bestaande geluidsgevoelige bestemmingen in de nieuwe geluidszone, zoals bedrijfswoningen en scholen, moet mogelijk hogere waarden worden verleend, tenzij reeds een hogere waarde geldt en deze niet verandert. De hogere grenswaarde procedure is een aparte procedure, die afgerond moet zijn als het bestemmingsplan wordt vastgesteld. Maatwerkoplossing geurbeleid De aanwezige industrie in Eerbeek zorgt voor een emissie van geur nabij woongebieden. Deze geuremissie heeft gevolgen voor de ontwikkelingen in de kern Eerbeek. Op dit moment staan in feite alle ontwikkelingen in Eerbeek stil. Een belangrijke oorzaak daarvoor is het feit dat het toevoegen van geurgevoelige gebouwen zoals woningen of scholen op grond van het provinciaal milieubeleid niet wenselijk is op plaatsen waar teveel geuroverlast bestaat (binnen de zogenaamde 3 geureenhedencontour ( 1, 5 OU/m³ contour)). In 2014/2015 is berekend waar die 3 geureenhedencontour ligt. Vervolgens is in een Telefonisch Leefbaarheidsonderzoek (TLO) onderzocht in hoeverre in Eerbeek geuroverlast wordt ervaren. Hierbij is een verdeling gemaakt in 6 zones, gebaseerd op de afstand tot de papier en kartonindustrie. Elke zone heeft daarmee een andere berekende geurbelasting. Uit het onderzoek blijkt dat vooral in de directe omgeving van de papierfabrieken hinder of ernstige hinder optreedt. Uit het onderzoek blijkt ook dat deze situatie door een erg groot gedeelte van de inwoners wordt geaccepteerd. Om in een groter gedeelte van Eerbeek ontwikkelingen zoals woningbouw en scholenbouw mogelijk te maken is een maatwerkoplossing opgesteld. Hierin zijn bepalingen opgenomen die aangeven waar wel en waar niet ontwikkelmogelijkheden bestaan en wat voor eventuele maatregelen/voorzieningen getroffen moeten worden om de ontwikkeling mogelijk te maken. Deze oplossing moet nog verder worden uitgewerkt maar dient wel als basis dienen voor een aanpassing van de betreffende bestemmingsplannen in Eerbeek, waardoor de noodzakelijke ontwikkelingen zoals woningbouw en de schoollocatie gerealiseerd kunnen worden Nut en noodzaak woningbouw In Eerbeek is in de afgelopen jaren niet gebouwd. Dit heeft geleid tot een achterstand zowel in het aantal woningen als in woningen voor de specifieke doelgroepen, zoals starters, senioren en zorg. In Eerbeek is er behoefte aan 355 woningen, waarvan 175 woningen in het werkgebied Centrum en 180 woningen in het werkgebied Dorp. Ingezet wordt op goede voorzieningen om de kern vitaal te houden en waarbij een gevarieerder woningaanbod noodzakelijk is. Daarnaast zijn in Eerbeek enkele aandachtsgebieden aanwezig. Deze aandachtsgebieden kunnen bijdragen aan het versterken van de kern Eerbeek, dat kan door woningbouw of andere functies. De aandachtsgebieden in Eerbeek, die in aanmerking komen voor woningbouw, zijn: De vrijgekomen voormalige bedrijfslocatie van Burgers Logistics; De vrijgekomen voormalige bedrijfslocatie van Machinefabriek Kersten; De vrijgekomen schoollocatie C. van Leeuwen, Triangel en de Enk; Locatie Loenenseweg, ontwikkeling Stichting Sprengeland Wonen; Locatie Illinckstraat, ontwikkeling Zweersbouw; Lombok fase 2. In de nut- en noodzaaknotitie is uitgebreid aangegeven waarom dit nodig is en waarom het nodig is om een gedeelte van die woningen in of nabij het centrum te bouwen. Nut en noodzaak logistiek centrum Eerbeek. In Eerbeek is sprake van een bundeling en verwevenheid van papier- en karton gerelateerde bedrijven en de daarmee samenhangende transport-logistiek gerelateerde bedrijven. De logistieke activiteiten van al deze bedrijven worden verspreid over meerdere locaties in Eerbeek en elders uitgevoerd. Deze verscheidenheid aan activiteiten van de bedrijven leidt tot veel
voertuigbewegingen met daarbij behorende effecten ten aanzien van verkeersveiligheid, geluid, CO2 uitstoot en fijnstof emissie. Het is wenselijk om de belasting op het leefklimaat zoveel mogelijk te beperken. Door het verder ontwikkelen van het logistiek proces wordt de mogelijkheid geschapen om gebruik te maken van de nieuwste logistieke technieken waardoor de milieueffecten op het gebied van geluid, geur en CO2 uitstoot verbeterd wordt. Dit kan optimaal gerealiseerd worden indien de logistieke activiteiten zoveel mogelijk gebundeld kan plaatsvinden. In de nut- en noodzaaknotitie is aangegeven waarom dit nodig is en waarom het nodig is om dit op het Burgersterrein te realiseren. Hoe nu verder? Op dinsdag 6 september vindt in Eerbeek een inloopavond plaats waarbij iedereen zich kan laten informeren over de laatste stand van zaken als het gaat om het programma Ruimte voor Eerbeek. De gemeenteraad zal op 8 september a.s. in een openbare vergadering alle stukken bespreken, waarbij ook gelegenheid is voor inwoners en belanghebbenden om hierover mee te praten. Of de gemeenteraad het voorkeursalternatief van het college deelt wordt duidelijk tijdens de besluitvormende raadsvergadering van 22 september. Zodra de gevoelens van de gemeenteraad bekend zijn wordt het concept PlanMER verder afgerond en uitgewerkt. Wanneer het ontwerp planmer en het ontwerpbestemmingsplan gereed zijn worden deze ter visie gelegd en wordt iedereen in de gelegenheid gesteld eventueel een zienswijze daartegen in te dienen. Ook de Commissie voor de m.e.r. zal als deskundigencommissie een advies geven of het planmer voldoende milieu-informatie bevat voor de besluitvorming. Omdat er nog veel werkzaamheden verricht moeten worden om dit mogelijk te maken, kan op dit moment niet precies worden aangegeven wanneer dit plaats zal vinden. De verwachting is dat dit zal plaatsvinden in het 1 ste kwartaal 2017. De gemeenteraad zal deze zienswijzen zorgvuldig beoordelen en het bestemmingsplan en de planmer al dan niet in gewijzigde vorm vaststellen.