Auteur Laatst gewijzigd Licentie Webadres Harro Reeders 09 September 2015 CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie http://maken.wikiwijs.nl/65524 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijsleermiddelenplein. Wikiwijsleermiddelenplein is hét onderwijsplatform waar je leermiddelen zoekt, vergelijkt, maakt en deelt. Stel zo voor iedere onderwijssituatie de optimale leermiddelenmix samen.
Inhoudsopgave Accomoderen Wat is accomoderen? Het nabijheidspunt Testjes over het netvlies De blinde vlek Kleuren zien Optische illusies: gezichtsbedrog Optische illusies Bewegende beelden...? Rechte lijnen...? Cirkels...? Ik zie ik zie wat jij niet ziet...? Nabeelden Esscher effecten Over dit lesmateriaal Pagina 1
Accomoderen Wat is accomoderen? Bij het accomoderen verandert de vorm van de lens om een voorwerp dichtbij of veraf scherp te kunnen blijven zien. Dit wordt geregeld met een kringspier waarin de lens is opgehangen m.b.v. lensbandjes; het lijkt een beetje op een trampoline. In de animatie (Bioplek) hieronder zie je hoe de lens van vorm verandert. Bekijk deze en beantwoord dan eerst de onderstaande vraag: Accomodatie (animatie) kn.nu/ww.f378b75 (bioplek.org) Accomoderen Hoe verandert de vorm van de lens bij een voorwerp veraf en dichtbij? Kies uit de volgende woorden: bol / plat gespannen / ontspannen slap / strak Bij een voorwerp dichtbij wordt de lens ; de kringspier is daarbij ; de lensbandjes staan dan. Bij een voorwerp veraf is de lens ; de kringspier is daarbij ; de lensbandjes staan dan, Het nabijheidspunt Je kunt niet tegelijkertijd dichtbij EN veraf kijken. Probeer dat maar eens uit: - Houd je vinger op ongeveer 25 cm afstand voor je ogen. - Kijk vervolgens scherp naar een voorwerp in de verte. - Kijk daarna weer scherp naar je vinger. Je ogen stellen zich in op een voorwerp dichtbij OF veraf: dat is dus accomoderen. Bepaal je eigen nabijheidspunt. Je hebt nodig: een lineaal. - Zet je bril af of doe je lenzen uit als je die hebt. - Zet een lineaal tegen je ooghoek naast je neus. - Houd een pen waarop letters staan op armlengte van je ogen. - Kijk naar de letters, terwijl je de pen langzaam naar je ogen toe beweegt. - Stop op het moment dat je de letters niet meer scherp ziet. - Meet de afstand van je ogen naar de pen met een liniaal: dat is je nabijheidspunt! - Vergelijk jouw nabijheidspunt met iemand die een bril of lenzen heeft met - glazen (bijziendheid). Mijn nabijheidspunt is: Pagina 2
Bijziendheid en Verziendheid: hoe zit het met het nabijheidspunt? Gebruik het volgende om in te vullen: negatieve / positieve dichtbij /veraf Iemand die bijziend is heeft brillenglazen of lenzen en heeft een nabijheidspunt dat heel is. Iemand die verziend is heeft brilllenglazen of contactlenzen en heeft een nabijheidspunt dat heel is. Bijziend en Verziend: waar valt het beeld? Kies uit: voor / achter Bij iemand die bijziend is valt het beeld het netvlies. Bij iemand die verziend is valt het beeld het netvlies. Pagina 3
Testjes over het netvlies De blinde vlek Testjes voor de blinde vlek: Op Biologiepagina.nl vind je een aantal heel erg leuke testjes voor de blinde vlek. Klik daarvoor op onderstaande link: Testjes blinde vlek op Biologiepagina.nl kn.nu/ww.d37ed9f (biologiepagina.nl) Je kunt ook het onderstaande testje doen: Kijk met je linkeroog naar het kruis. Sluit nu je rechteroog: en breng je hoofd langzaam naar het scherm toe. Op een bepaald moment verdwijnt de zwarte cirkel uit je gezichtsveld: hij is precies op de blinde vlek van je linkeroog gevallen. Blinde vlek Wat gebeurt er als er bij de testjes iets uit beeld verdwijnt? Blinde vlek en Gele vlek Pagina 4
Wat is het verschil tussen de blinde vlek en de gele vlek? Hieronder zie je een foto van hoe het netvlies eruit ziet als je door de pupil heen kijkt. Bij A zie je de blinde vlek, bij B zie je de gele vlek. Kleuren zien Een testje voor kleurenzien. Kijk naar de afbeelding hieronder: kan je de getallen lezen? Zo niet, dan ben je misschien wel kleurenblind... Testje kleurenzien Welke getallen lees je? Pagina 5
"Vermoeide" kegeltjes. Hieronder staan 3 plaatjes van een rode, een blauwe en een groene cirkel. (Je kunt ook een papier met 3 gekleurde cirkels nemen) - Kijk10 seconden intensief naar de rode cirkel - Verplaats je blik dan naar een wit papier. - Wat neem je dan waar? Laat je ogen even rusten en herhaal dit dan met de blauwe en de groene cirkel. Pagina 6
Als ik heb gestaard naar de Rode cirkel, dan zie ik later op het witte papier:... Geef ook een verklaring voor wat je ziet. Als ik heb gestaard naar de Blauwe cirkel, dan zie ik later op het witte papier:... Geef hiervoor een verklaring. Als ik heb gestaard naar de groene cirkel, dan zie ik later op het witte papier:... Geef weer een verklaring. Pagina 7
Optische illusies: gezichtsbedrog Optische illusies Hieronder zie je een aantal voorbeelden van Optische Illusies, ofwel "gezichtsbedrog". Dit komt niet door je ogen, maar door de werking van je hersenen! Een kunstenaar als Esscher heeft daar heel handig gebruik van gemaakt. Hieronder (en ook nog op de ELO) staat nog een mooie powerpoint met optische illusies. OptischeIllusies.pps kn.nu/ww.a1b0a36 (pps, maken.wikiwijs.nl) Bewegende beelden...? Kijk eens naar onderstaand plaatje: wat zie je? Pagina 8
Rechte lijnen...? Kijk naar de plaatjes hieronder: zijn de lijnen eigenlijk recht of toch krom? Pagina 9
Kijk naar de schuine lijnen in het vierkant: lopen de lijnen evenwijdig of niet? Pagina 10
Cirkels...? Kijk naar de kleine cirkel hieronder. Is die helemaal rond? Controleer door er een munt in te leggen. Pagina 11
Kijk naar het vierkant hieronder. Zie je een spiraal of cirkels? Ik zie ik zie wat jij niet ziet...? Kijk naar de afbeeldingen hieronder. Wat zie je in het linker plaatje en wat in het rechter plaatje? Ziet je buurman hetzelfde of wat anders? Nabeelden Nabeelden Kijk 30 seconden naar het kruisje tussen de ogen op het plaatje hieronder. Kijk dan meteen naar het kruisje op het witte vlak ernaast. Wat neem je waar? Pagina 12
Esscher effecten Pagina 13
Pagina 14
Pagina 15
Antwoorden Accomoderen Hoe verandert de vorm van de lens bij een voorwerp veraf en dichtbij? Kies uit de volgende woorden: bol / plat gespannen / ontspannen slap / strak Bij een voorwerp dichtbij wordt de lens ; de kringspier is daarbij ; de lensbandjes staan dan. Bij een voorwerp veraf is de lens ; de kringspier is daarbij ; de lensbandjes staan dan, Juist antwoord: Hoe verandert de vorm van de lens bij een voorwerp veraf en dichtbij? Kies uit de volgende woorden: bol / plat gespannen / ontspannen slap / strak Bij een voorwerp dichtbij wordt de lens bol ; de kringspier is daarbij gespannen ; de lensbandjes staan dan slap. Bij een voorwerp veraf is de lens plat ; de kringspier is daarbij ontspannen ; de lensbandjes staan dan strak, Mijn nabijheidspunt is: eigen waarde Bijziendheid en Verziendheid: hoe zit het met het nabijheidspunt? Gebruik het volgende om in te vullen: negatieve / positieve dichtbij /veraf Iemand die bijziend is heeft brillenglazen of lenzen en heeft een nabijheidspunt dat heel is. Iemand die verziend is heeft brilllenglazen of contactlenzen en heeft een nabijheidspunt dat heel is. Pagina 16
Juist antwoord: Bijziendheid en Verziendheid: hoe zit het met het nabijheidspunt? Gebruik het volgende om in te vullen: negatieve / positieve dichtbij /veraf Iemand die bijziend is heeft negatieve brillenglazen of lenzen en heeft een nabijheidspunt dat heel dichtbij is. Iemand die verziend is heeft positieve brilllenglazen of contactlenzen en heeft een nabijheidspunt dat heel veraf is. Bijziend en Verziend: waar valt het beeld? Kies uit: voor / achter Bij iemand die bijziend is valt het beeld het netvlies. Bij iemand die verziend is valt het beeld het netvlies. Juist antwoord: Bijziend en Verziend: waar valt het beeld? Kies uit: voor / achter Bij iemand die bijziend is valt het beeld voor het netvlies. Bij iemand die verziend is valt het beeld achter het netvlies. Blinde vlek Wat gebeurt er als er bij de testjes iets uit beeld verdwijnt? Het beeld valt dan op de blinde vlek van het netvlies. Blinde vlek en Gele vlek Wat is het verschil tussen de blinde vlek en de gele vlek? Bij de blinde vlek gaat de oogzenuw door het netvlies heen: op deze plaats zijn geen staafjes of kegeltjes, dus kan je hier geen beeld waarnemen. Bij de gele vlek zijn er de meeste kegeltjes in het netvles, waarmee je het scherpst kunt zien; naast de gele vlek zijn er minder kegeltjes en vooral staafjes, waarmee je minder scherp kunt zien. Pagina 17
Testje kleurenzien Welke getallen lees je? 6 10 57 29 5 2 7 42 Als ik heb gestaard naar de Rode cirkel, dan zie ik later op het witte papier:... Geef ook een verklaring voor wat je ziet.... een blauw-groene cirkel: de rode kegeltjes zijn dan vermoeid door het kijken naar de rode cirkel. Als ik heb gestaard naar de Blauwe cirkel, dan zie ik later op het witte papier:... Geef hiervoor een verklaring.... een gele cirkel: de blauwe kegeltjes zijn vermoeid door het kijken naar de blauwe cirkel. Als ik heb gestaard naar de groene cirkel, dan zie ik later op het witte papier:... Geef weer een verklaring.... een paarse cirkel: de groene kegeltjes zijn vermoeid door het kijken naar de groene cirkel. Pagina 18
Over dit lesmateriaal Colofon Auteur Harro Reeders Laatst gewijzigd 09 September 2015 om 20:57 Licentie Dit lesmateriaal is gepubliceerd onder de Creative Commons Naamsvermelding 3.0 Nederlands licentie. Dit houdt in dat je onder de voorwaarde van naamsvermelding vrij bent om: het werk te delen - te kopiëren, te verspreiden en door te geven via elk medium of bestandsformaat het werk te bewerken - te remixen, te veranderen en afgeleide werken te maken voor alle doeleinden, inclusief commerciële doeleinden. Meer informatie over de CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie Aanvullende informatie over dit lesmateriaal Van dit lesmateriaal is de volgende aanvullende informatie beschikbaar: Leerniveau HAVO 2; Leerinhoud en doelen Interactie; Biologie; Eindgebruiker leerling/student Moeilijkheidsgraad makkelijk Bronnen Bron Accomodatie (animatie) http://www.bioplek.org/animaties/oog/accomodatiex.html Testjes blinde vlek op Biologiepagina.nl http://www.biologiepagina.nl/vwo5/5regeling/blindevlek.htm Type Link Link Gebruikte Wikiwijs Arrangementen Reeders, Harro. (2015). Het oog (H4). http://maken.wikiwijs.nl/65520/het_oog H4_ Pagina 19