1.1 Softwarecategorieën 1.1.1 Inleiding softwarecategorieën Software op allerlei manieren indelen. Bv op grond van: de taal waarin de software geschreven is, of de taak waarvoor de software geschreven is het platform waarop de software moet draaien de manier waarop de software zich laat bedienen de lincentie voor de software. Systeemsoftware Deze software regelt en ondersteunt der werking van de computer.bv; besturingssystemen,windows en Linux. Applicatiesoftware Deze software is programmatuur die meer gericht is op het directe gebruik door degene die achter de computer zit.bv; programma s voor tekstverwerking en presentaties. Embedded systems Een elektronisch systeem waarbij de hardware en software in één apparaat zitten. Relatie gebruiker -software - hard ware Er is een relatie tussen de computergebruiker, de applicatiesoftware, systeemsoftware en hardware.
Er zijn verschillende interfaces 1.1.2 Communicatie gebruiker - software - hard ware
De gebruiker communiceert met de applicatie. De applicatie communiceert met het besturingssysteem. Het besturingssysteem communiceert met de hardware. 1.1.3 Gebruikersinterface Soorten interface: grafische gebruikerinterface tekstuele interfase 1.1.4 Embedded system embedded system - is een apparaat waarbij de computer ingebed is. Bij zo n elektronisch systeem zit de hardware en software in een apparaat. BV; een geautomatiseerde klokthermostraat een ABS 1.2 meer en minder specialistische software
1.2.1 maatwerksoftware 1980 werd er vooral maatwerksoftware gemaakt. De wensen van een bedrijf werden vertaald nar een stuk software dat het bedrijf zou moeten passen als een een maatpak. Nu steeds, maar vooral voor groe bedrijven met hun heel eigen manier van werken. Het ontwikkelen van maatwerksoftware noem je systeemontwikkeling of softwareengineering. 1.2.2 specialistische software Een ruimer begrip dan maatwerksoftware is specialistische software. Deze software is bedoeld voor een gespecialiseerde beroepsgroep, maar niet voor een bepaalde bedrijf. Bv: een programma voor het beheren van een aandelenportefeuille. een programma voor de besturing van een robot. 1.2.3 Standaardsoftware standaardsoftware is gemaakt voor een grote groep gebruikers die allemaal ongeveer dezelfde wensen hebben. BV: Microsoft Word je kunt daarbij denken aan de mogelijkheid om :
> tekst in te voeren > tekst vet te maken > lettertypen te veranderen > dingen aan te passen die jij misschien weer overbodig vindt. 1.2.4 Overige software Naast maakwerksoftware, specialistische software en standaardsoftware is er software die niet altijd eenduidig in deze groepen in te delen is. BV: computerspel 1.3 licenties, open-sourcesoftware en SaaS 1.3.1 licenties Als je een softwarepakket koopt, bv de tekstverwerker Microsoft Word, koop je het recht om die te gebruiken en niet doen wat je wilt ermee. Kopieren is niet toegestaan. Alles wat je we en niet mag doen is neergelegd in een Licentie- overeenkoms of gebruiksrechtovereenkomst, die bij elk pakket zit. Bij het tegengaan van illegal gebruik speelt ook het product-id een rol. Bij de installatie moet je meestal een unieke code invoeren. Die kun je alleen gebruiken als jij het pakket legaal hebt aangeschaft, en je de eerste gebruiker bent.
1.3.2 freeware en sareware Bepaalde standaardapplicaties kennen een afwijkende licentievorm. We noemen hier freeware en shareware. FREEWARE; is software die je vrij, dat wil zeggen gratis, kunt gebruiken. Je mag kopietjes ervan maken zonder belemmering, maar wel niet sleutelen want er rust wel copyright op. BV: Internet Explorer 7. SHAREWARE; wel ervoor betalen. wel is het vaak zo dat je het prgramma voor een tijdje mag proberen. BV: ---> SpamEater Pro. 1.3.3 Open source open-sourcesoftware, dat will zeggen software waarvan de broncode openbaar is. De broncode is in een programmeertaal geschreven door een programmeur. Bij open-sourcesoftware kan iederreen die de broncode begrijpt, de software aanpassen en zo die code uitbreiden f verneteren BV: Linux 1.3.4 Software as a service ( SaaS) Met SaaS wordt bedoeld: een methode voor het aanbieden van software.
Wat dit kenmerkt is dat jij als gebruiker niet een softwarelecentie koopt, maar een online dienst van een SaaS-provider. Kenmerken van SaaS: De software wordt niet bij de gebruiker geinstalleerd, maar bij de provider. De provider verzorgt centraal het applicatiebeheer. De software is zo ontwikkeld dat meerdere gebruikers ermee kunnen werken, vaak met gebruik van gescheiden datasets. BV: > Google Apps > online games Voordeel: je bent geen eigenaar van de hardware en dus moet je ook geen complexe ITinfrastructuur hoeft te beheren. Cloud computing - Toepassing en hun data op meerdere servers en locaties tegelijkertijd te installeren. Het is belangrijk dat de gebruiker goede afspraken maakt met de provider: > De provider versleutelt de gevoelige gegevens. > De provider bewaakt de richtlijnen van de vertouwelijkheid. > De provider zorgt voor hertsel na storingen. > De provider hanteert procedures voor bedrijfscontinuiteit. > De provider heeft een fysieke beveiliging. 1.4 De gebruikersinterface Er zijn verschillende manieren om met applicaties te communiceren. We spreken van een grafische gebruikerinterface en van een tekstuele interface. 1.4.1 De grafische en tekstuele interface
De communicatie van de grbruikermet de applicatie verloopt bij moderne programma s via een grafische gebruikerinterface, ook wel aangeduid met de afkorting GUI. bestuurt met een muis en vi kleine afbeeldingen op je scherm. gebruik je alleen een toetsenbord om je commando s en tekstregels mee in te voeren, dan spreken we van een tekstuele interface. 1.4.2 WYSIWYG Als je een pagina wilt printen, dan kun je er bij WYSIWYG van uitgaan dat. WYSIWYG= What You See Is What You Get 1.5 Tekstverwerking Veel computergebruikers gebruiken het meest de tekstverwerking. Met een tekstverwerkingspakket kun je - met behulp van de computer documents maken, opmaken en afdrukken. BV: Microsoft Word 1.6 Spreadsheets Spreadsheet - is een elektronisch rekenvel waarop je in rijen en kolommen gegevens kunt invoeren. Een groot deel van de gegevens bestaat uit getallen. BV: Microsoft Excel OpenOffice Calc voordeel: dat een verandering in de getallen meteen terug te zien is in de nieuwe uitkomsten van de berekenign.
1.7 Presentatie Met een presentatiepakket kun je elektronische diashows maken. BV: Microsoft PowerPoint Prezi. 1.8 Databases Met een databasepakket kan iedere computergebruiker een database aanleggen en hieruit gegeven sorteren en selecteren. in bedrijfsleven wordt op grote schaal gebruik gemaakt van databases BV: > Een school heeft een database met alle leerlinggevens en de bijbehorende cijfers. 1.9 Bestand- en beeldbewerking 1.9.1 Teken-en beeldbewerkingspakketten
Deze tekenpakketten bieden vaak ook een hele reeks kant en klare afbeelding, die je mag gebruiken zonder dat je daarvoor moet betalen. clipart genoemd. Meestal kun je met tekenprgramma s ook beeld bewerken. 1.9.2 Afbeeldingen en pixels Een afbeeldig is opgebouwd uit pixels. De meeste afbeeldingen zijn 24 bits en werken met het RGB-kleurensysteem. Volgens dit systeem bestaat elke kluer uit een combinatie van de kleuren rood, groen en blauw, waarbij de hoeveelheid van elk kleur wordt aangegeven als getal met waarden 0t/m 255. 1.9.3 Comprimeren Een grote bitmapafbeelding kan nogal wat schijfruimte vragen. Dit kun je beperken door de afbeelding te comprimeren. Bv van een extensie van een gecomprimeerde afb is jpg of jpeg. Hoe werkt bestandscompressie? Bij bestaandcompressie bewerk je het bestand met een speciaal compressieprogramma, dat het bestand als het ware samenperst. Diverse soorten bestanden comprimeren Niet alleen afbeeldingsbestanden, maar ook gegevensbestanden en muziekbestanden kun je gecomprimeerd bewaren. De verschillende programma s hanteren verschillende compressiealgoritmen.
1.9.4 Vectorafbeelding Een alternatieve manier om afbeeldingen op te slaan is door niet de waarden van de pixels op te slaan, maar de vormen waaruit de afbeelding is opgebouwd. voordeel van vectorgeorienteerde wijze van vastleggen, is dat wijzigingen eenvoudig zijn aan te brengen. 1.10 Overige applicatiesoftware Er is nog veel meer software dan maatwerksoftware, specialistische software en standaardsoftware. We noemen onder meer de software voor games, DTP en webpublishing. 1.10.1 Gaming het aantal computergames is niet te tellen. er zijn verschillende genres computerspellen, zoals: > Race > Sport
Er bestaan ook spellen met educatieve doeleinden, zulke spellen noemen we serious games. Risico s > Ten eerste bestaat het gevaar van verslaving > In de tweede plaats bestaat de angst dat gamers beinvloed worden door het gewelddadige karakter van bepaalde spellen. 1.10.2 Webbrowsers Een webbrowser is een programma dat html-code van het internet haalt en omzet in beeld. Er bestaan veel verschillende browsers,zoals: >Mozilla Firefox >Google Chrome >Safari Veel websites werken pas naar behoren als browsers cookies kunnen accepteren. Cookies zijn kleine tekstbestandjes die door sommige websites tijdelijk op een computer worden achtergelaten. 1.10.3 Desktop publishing ( DTP) Een speciaal soort tekstverwerkingssoftware staat bekend onder de naam desktop publishing.hiermee worden professionele programma s voor het opmaken van teksten bedoeld. Bekende namen in dit verband zijn; > Adobe InDesign > QuarkXPress
1.10.4 Webpublishing In de begintijd van het World Wide Web werd het maken van websites overgelaten aan de professionals. Zij beheersten HTML en konden met behulp van deze - niet altijd eenvoudige-opmaaktaal mooie websites ontwikkelen. Tegenwoordig bestaan er echter veel gebruikersvriendelijker manieren voor het maken van websites. 1.11 Virtual reality Virtual reality is een simulatietechniek. Deze wordt voor verschillende toepassingen gebruikt. 1.11.1 Wat is virtual reality? VR houdt in : de computer simuleert een echte of een fantasiewereld. Daarbij lijkt het voor jou als gebruiker alsof je er middenin zit. De invoer- en uitvoerapparatuur die bij VR gebruikt wordt, zijn voor verschillende zintuigen, zoals: > een videohelm > een videobril > een stereokoptelefoon. 1.11.2 Toepassingen virtual reality
VR wordt voor verschillende toepassingen gebruikt, zoals voor: > CAD > medische diagnostiek > simulaties, denk aan vluchtsimulaties of aan rijles in een simulator > wetenschappelijke experimenten.