Agrarisch ondernemerschap, innovatie en financiering Ruud Huirne, directeur F&A Nederland
Rabo posities agrarische sector per sector stabiel tot licht dalend (* EUR mln) 2
Kredietverlening 2013 Verstrekkingen Melkvee Glastuinbouw Akkerbouw Varkens 3,125 miljard waarvan: 1,525 miljard 500 miljoen 350 miljoen 210 miljoen Reguliere aflossingen Extra aflossingen 1,450 miljard (gem. looptijd 17 jaar) 1,420 miljard Ruim 13.000 aanvragen goedgekeurd (ruim 95% van in behandeling genomen aanvragen) Er wordt volop geïnvesteerd om op hoger kwaliteitsniveau te komen 3
Banking for Food Toegang tot: Financiering Kennis Netwerken Beschikbaarheid voedsel vergroten Toegang tot voedsel verbeteren Stimuleren gezonde voeding Stabiliteit verhogen
Vijf concrete prioriteiten voor NL Mate van impact Aanjagen van activiteiten Investeren in prioriteiten Investeren in prioriteiten Grondstoffengebruik Arbeidsomstandigheden Bodemkwaliteit Grondstoffengebruik Gezonde voeding Gezonde voeding Scherpere bemestingsnormen Gezonde voeding Voedselverspilling Voedselverspilling Productiviteit Dierenwelzijn en - gezondheid Productiviteit Eerlijke handel Rentabiliteit Voedselveiligeid Geen investeringen Geen prioriteit Mestprobleem Biodiversiteit Broeikasgas (emissies in de lucht) Rentabiliteit Financiering landbouwgrond Vitaliteit landelijke gebieden Voedselveiligheid, track & trace Biodiversiteit Verpakkings(afval) Mate van relevantie voor klanten
Mate van impact Vijf concrete prioriteiten voor NL Investeren in prioriteiten Aanjagen van activiteiten Grondstoffengebruik Investeren in issues Grondstoffengebruik Gezonde voeding Voedselverspilling Voedselverspilling Productiviteit Productiviteit Vitaliteit 1. Verantwoorde productiviteit Rentabiliteit 2. Houdbare rentabiliteit Geen investeringen Rentabiliteit Geen prioriteit 3. Minder voedselverspilling 4. Verduurzamen van grondstoffengebruik 5. Stimuleren gezonde voeding Mate van relevantie voor klanten
Algemeen beeld Oriëntatie van veel (jonge) boeren ligt op inzet en presteren Harde werkers, van oudsher veel bezig met werken, uren maken en resultaat halen Dat gaat ten koste van: Aandacht voor samenwerken en netwerken Aandacht voor vernieuwingen in de sector en opleiding Resultaatgericht Algemeen Jonge Agrariërs Relatiegericht Vakmanschap 7
De ondernemer centraal Markt/Consument Draagvlak maatschappij Flexibiliteit Benutten eigen kwaliteiten Ondernemer Afdekken risico s Positie in de keten Rendement Verduurzaming
Bestuurbaarheid Omgeving Niet-competitief Complex - dynamisch Hypercompetetief Extreem turbulent Hoog Flexibel Planmatig Rigide Chaotisch Laag Beperkt Managementvaardigheden Uitgebreid
Conclusies flexibiliteitsscan Omgeving relatief onvoorspelbaar ervaren Ondernemers zijn operationeel erg flexibel Technologie biedt voldoende flexibiliteit Vernieuwen loont Best presterende bedrijven hebben vooral goede antennefunctie Land- en tuinbouw scoort laag op strategische flexibiliteit Bedrijfscultuur conservatief Meeste ondernemers hebben bedrijf niet goed afgestemd op omgeving Rabobank Nederland
Omgevingsturbulentie Omgeving vraagt nu al om meer flexibiliteit van bedrijven Omgevingsturbulentie neemt eerder toe dan af Rabobank Nederland
Evolutie Vier mogelijke werelden in 2030 Harmonie Zomer samen naar beter Lente dynamisch harmonieus Winter behoudend traditioneel winter Herfst chaotisch vijandig Revolutie Conflict
Huidige en vereiste flexibiliteit Huidig Laag Hoog Nu Vereist W Z L H Weinig turbulentie Veel turbulentie Routiniseren Flexibiliseren
Financieren van agrarische bedrijven Conjunctuur onafhankelijk Passend bij de ondernemer Lange termijn continuïteit Door ontwikkelen bedrijf Niet zonder liquiditeitsplanning Geen speciale goedkope producten Wel optimale begeleiding en aandacht In hoogconjunctuur scherp blijven!
Zakelijk financieren in de toekomst Trends Vraag naar leningen stijgt op de middellange termijn Aanbod leningen stagneert door balanskrapte banken en noodzaak tot vergroten buffers (Basel III) Winstgevendheid banken staat onder druk Opkomst alternatieve financieringspartijen (private placements, crowdfunding, supply chain financing, kredietunies etc) Veranderende klantwensen Er ontstaan nieuwe rollen in de financieringsketen Bank is meer dan doorgeefluik van krediet 15
Het speelveld
Innovaties financieren: credo stapelen moet Gezamenlijk innovaties financieren: - Er zijn veel fiscale voordelen voor de klant die kapitaalsbehoefte verlagen - Gebruik bestaande producten die worden verstrekt door bijvoorbeeld de regionale ontwikkelingsmaatschappijen, provincies, gemeentes en andere financiers - Ken de financieringsproducten en zet ze ook op het juiste moment in - Maak gebruik van regelingen van Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RvO, voorheen Agentschap.NL) - Ken je quattro helix: Kennisinstituten, partners, incubators Expertise opbouwen, innovatief financieren, netwerken
De financieringstoolbox
Dank voor uw aandacht! Samen sterker, dat is het idee!