Stadslandbouw en kansrijke verdienmodellen Jan Willem van der Schans Jan-willem.vanderschans@wur.nl Creative City Lab 2013, Amsterdam 4 maart 2013
Overzicht Introductie UA typologie UA strategien UA verdienmodellen Slot
Introductie Onderzoeker LEI-WUR Supply chain research Onderzoeker RSO-WUR Regional food systems Medeoprichter Eetbaar Rotterdam Denktank Stadslandbouw Rotterdam
Stadslandbouw in Rotterdam: productieslag tijdens WOII Het enige groen dat ik me kan bedenken voor een stad als Rotterdam is een pot groene verf om het beton groen te kleuren. 4
Beleving Volgens de FAO kunnen kleinschalige stadstuinen 700 miljoen mensen voeden
Typologie van stadslandbouw Op en in gebouwen Binnen stedelijk Stadsrand Buitengebied
Het voedsellandschap van de Zuidvleugel Stadslandbouw is: In en om de stad Professioneel Het gaat over sluiten van kringlopen Het is gericht op de lokale markt
Mate van controle en schaal Fresco, TEDx 2009
Mate van zelf-organisatie en stedelijkheid Paul de Graaf 2011
UA typologie (van der Schans, in ontwikkeling) Zelf-organisatie Gemengd Controle Gebouw Earthships Kantoor (Ayuu) Gardensunderglass (Cleveland, Ohio) Polydome (Except) Vertikale Kas (Amber Beernink) The Plant (Chicago) Vertical Farm (Despommier) Farmcity (Heerlen) Plantlab (Den Bosch) Binnenstedelijk Dream Farm 2 (Alara, London) Permacultuur tuinen: Bergweg plantsoen (Rdam) Binnentuin Centraal Wonen (Zevenkamp) Urbaniahoeve (Schilderswijk) Growing Power (Milwaukee) Growing Communities (London) Kas+Stad De Kas (Amsterdam) Stadsrand Agroforestry Market gardens (warmoezeniers) Hof van Twello Ferme de Gally Kwekerij Osdorp Rond de stad Landgoederen Polyface Ecohome (That Roundhouse, Pembrokeshire) Eco villages Barendrechtse bedrijfstype Gesloten Kas
TT Rotterdam Bergwegplantsoen
Moestuin Centraal Wonen Zevenkamp
Kas als onderdeel van food community Growing Communities, Springfield Park, Hackney, Greater London
Kas als onderdeel van food community Growing Communities, Springfield Park, Hackney, Greater London
Gesloten kas
UA typologie Creative City Lab 2013 Zelf-organsiatie Gemengd Controle Gebouwen Zuidpark (Adam) Metfarm(Adam) Binnenstedelijk Tuinbutler (Lelystad) UitJeEigenStad (Rdam) Hotspothutspot (Rdam) Grown Downtown (Adam) Stadsrand Sportpark Melkweg? Kwekerij Osdorp Onze Volkstuinen onder glas (Almere) Rond de stad Buitengewone varkens (Twente) Beebox (Amersfoort) Willem en Drees (Cothen) Landwaard (Nijmegen) Eerlijke Oogst (Aalsmeer) Gro Holland (Warmenhuizen)
UA strategien Differentiatie Diversificatie Kostenreductie
Etnisch voedsel
Alternatieven voor exoten
Alternatieven voor exoten
Alternatieven voor exoten Happy Shrimp, Maasvlakte Stadslandbouw als industriele ecologie Volgens de FAO kunnen kleinschalige stadstuinen 700 miljoen mensen voeden
Zorgboerderij in de stad Tuin Nico Adriaans Stichting Couwenburg
Kostenreductie (vrijwilligers en sluiten kringlopen)
Verdienmodel Hof van Twello 17 ha en 500.000 euro omzet -Huisverkoop groenten, zaden, verwerkte producten -Educatie -Consultancy -Horeca en recreatie
Neerwaartse druk boeren inkomens (Backus, ten Pierick, van Galen en Jager, 2011)
Akkerbouw Aardappelen, consumptie, op kleigrond Aardperen Bieten, suiker Erwten (groen te oogsten) 5260 ha 2900 ha 2990 ha 1890 ha Bloembollen en -knollen Dahlia Hyacinten 26900 ha 38400 ha Bloemkwekerij gewassen onder glas Chrysanten Lelies Potplanten voor de bloei: Phalaenopsys 589000 ha 677000 ha 1661000 ha Bloemkwekerijgewassen, open grond Droogbloemen Overige bloemkwekerijgewassen 9860 ha 50900 ha Fruit, open grond Appelen Bramen Frambozen Zoete kersen 18500 ha 195000 ha 140500 ha 37900 ha Groenten, onder glas Aardbeien onder glas Trostomaten Groenten, open grond Aardbeien productie Bospeen Kropsla en overige sla Kruiden bladgewassen Spinazie 387000 ha 450500 ha 33700 ha 16600 ha 28300 ha 20800 ha 1680 ha http://www3.lei.wur.nl/neg/normenso.aspx Standaard zonder vergoeding v e
Arbeidsopbrengst /uur Bioveem bedrijven De Lange Schoenmakers Drijfhout Zuivelbereiding 29 1 18 Zorg 14 Camping 121 Bron: LEI; project Bioveem
Business model Copieer apparaat Scheermesje Mobiele telefoon
Verdien model Waarde propositie Marktsegment Kostenstructuur en inkomsten bronnen Waarde netwerk Waarde keten Strategie
Marketing of Jan Robben strawberries Focus on taste experience, rather than environmental performance Focus on tasteful strawberries (rather than Elsanta) 24 varieties, about 8 larger volumes Direct sales, specialty shops, hotel/restaurants, catering. Innovative carton packing material Innovative taste concept: the strawberry tree
Marketing of Jan Robben strawberries
VRAGEN CANVAS MODEL VOOR STADSLANDBOUW Wat is het belangrijkste wat er gedaan moet worden om het initiatief succesvol te laten zijn? Denk aan: Organiseren/Productieproces Toeleverantie van producten Volumes/kwaliteit producten Seizoensfluctuatie/houdbaarh 2 eid Logistiek/distributie Marketing/keurmerk/label Wie zijn de partners, (toe) leveranciers en netwerken die het initiatief mogelijk maken? Denk aan: Noodzakelijke partners/strategische allianties Doel en aard van de 4 samenwerking Welke middelen/resources zijn Belangen van andere nodig om het initiatief/ de partijen business te realiseren? Vertrouwen en Denk aan: motivatie Benodigde Vorm van (financiering/subsidies) hoe te samenwerking verkrijgen? ((in)formeel/contracte Werkkapitaal? n) Risicodragend vermogen? Welke middelen Contracten/afspraken? halen bij partners? Ondernemerscompetenties? Welke Benodigde kennis en ervaring? kernactiviteiten Tijd / Infrastructuur voeren partners Welke uit? kosten moeten worden gemaakt om het initiatief te laten bestaan, de producten & diensten te produceren en op de markt te brengen? Denk aan: Vaste kosten voor de productie (productiemiddelen, salarissen, verzekeringen) Variabele kosten (ontwikkelkosten nieuw product, start van nieuwe activiteiten, marketing, verduurzaming, milieukosten (certificering) Schaalvoordelen/outsourcing/efficiëntie 3 Wat is de unieke waarde van het product/dienst? Karakteristieken idee Denk aan: Waarde voor de klant Welk probleem van uw klanten helpt u oplossen? In welke klantbehoeften voorziet u? Welke producten en diensten biedt u aan elk klantsegment? Beter (kwalitatief) product Onderscheidend/uniek Gemakken/comfort Wat voor soort relatie verwacht elk van uw klantsegmenten dat u met ze aangaat en onderhoudt? Denk aan: Persoonlijk, anoniem, abonnementent, co-creatie Activiteiten voor promotie en bekendheid? Kosten daarvan? Hoe wilt u klanten bereiken? Hoe doet u dit nu? Denk aan: Communicatie Verkoop (winkel/website) Levering/logistiek Transport (duurzaam)? /inkomstenstromen/ verdienmodel Voor welke klanten? Voor wie creëert u waarde? Wie zijn uw belangrijkste klanten? Denk aan: Gangbaar/niche Segmentering klanten Marktaandeel voor ogen? Groeiende groep klanten? 1 Kiezen klanten bewust? Duurzaamheid belangrijk? 5 6 Welke opbrengsten worden gegenereerd met het initiatief? Wat is de vraagprijs van de producten en diensten en wat is de benodigde hoeveelheid verkopen? Denk aan: Vaste en dynamische opbrengsten Verkoop producten en diensten Licenties en verhuur Voor welke waarde zijn klanten echt bereid te betalen? Voor wat betalen zij op dit moment en hoe? Hou zouden ze het liefst betalen? Hoeveel draagt elke inkomstenstroom bij aan de totale inkomsten?
Conclusies Kijk wat er al is in de buurt Zoek iemand die het concreet gaat doen Ondersteun hem/haar bij ruimte in beleid Ga aan de slag!