Overzicht artikelen en publicaties over informatiebeheer

Overzicht artikelen en publicaties over informatiebeheer De lijst is aangemaakt op: Dit overzicht bevat titels en 'samenvattingen' van berichten, berichtjes, artikelen en publicaties die het terrein van het informatiebeheer raken. Ze zijn gerubriceerd op basis van de lifecycle of documents uit het rapport Management of electronic records: Issues and guidelines; Prepared by the Advisory Committee for the Coordination of Information Systems (ACCIS), United Nations, New York, 1990. (blz 27-34). Als laatste is een overzicht van termen opgenomen die zijn gerelateerd aan de onderwerpen van de geregistreerde titels. Het begrip 'informatiebeheer' omvat het geheel van de informatievoorziening en het archiefbeheer. Synoniem aan 'Informatiebeheer' is het begrip 'Record Keeping'. De berichtjes etc. zijn binnen de rubrieken gesorteerd op titel. 13 januari 2003 Gegevens zijn geregistreerd in de maand: december 2002 De vijand van de vrijheid is niet (alleen) de regulering van techniek maar de substitutie van regulering dóór techniek. Lodewijk Asscher. Code verdringt democratie, Netkwesties.nl, 9 januari 2003. Pagina 1 van 25

0 Algemeen 5240 Missiewerk op overheidsmarkt; E-government, e-inkoop, gegevensuitwisseling; er valt nog veel te automatiseren Bas Vlugt (Interview) Computable van 13-dec-2002. Overheidsinformatie In deze tijd van conjuncturele tegenwind richten veel ict-bedrijven hun blik op de overheid. Waar het bedrijfsleven zeer terughoudend blijft wat betreft investeringen, maakt een fenomeen als 'e-government' een bloeiperiode door, zo blijkt uit een recent rapport van IDC research. Interview met René Coppens, directeur overheid bij IBM, over de rol van overheden als speler op de Nederlandse ict-markt. Digitale duurzaamheid; Digitale kluis; E-governance; E-government; Gegevensuitwisseling; Open source software; Open standaard; Pakketselectie; Standaard. 5184 The Myth of the Paperless Office Peter Horton (Boekbespreking) Website Society American Archivist, 2002. Review essay published in American Archivist (Vol. 65, No.1, Spring/Summer 2002) Papierloos Verbaast u, met de recensent, over een boek waarin geen archivaris voorkomt terwijl het gaat over het papierarme kantoor. Het wiel lijkt opnieuw te worden uitgevonden. Het is weer eens wat anders: de levensloop van het archief in termen van 'hot-warm-cold'. Zo leer je wel de wereld kennen van de mensen in de organisatie die u moet zien te overtuigen van het belang van een archiveringssysteem, schrijft Robert Horton cynisch. The Myth of the Paperless Office By Abigail J. Sellen and Richard H. R. Harper. Cambridge, Mass. and London: The MIT Press, 2001. xi, 231 pp. Index. Bibliography. $24.95. ISBN 0-262-19464-3. Archief; Archiefbeheer; Archivaris; Digitalisering; Warrant; Zorg. Verwijzing (URL of bestandsnaam) De tekst op internet ~ http://www.archivists.org/periodicals/aa_v65/review-horton-aa65_1.asp Society of American Archivists ~ http://www.archivists.org Pagina 2 van 25

1 Ontstaan 5237 OCenW kiest overhaast nieuw personeelsinformatiesysteem Ben Eppenhof (Ingezonden brief) Computable van 13-dec-2002. Pakketselectie De keuze van OCenW voor het nieuwe personeelsinformatiesysteem is een onbezonnen en overhaaste stap. OCenW moet eerst zelf nauwkeuriger definieren welke concrete eisen het stelt aan een nieuw systeem. Aanbesteding; Programma van eisen; PVE. 1.2 Benoeming informatiesysteem 5236 Relationele databases: einde van een tijdperk? Peter Teeuwen (Ingezonden brief) Computable van 13-dec-2002. Relational Database Management System Relationele databases waren zeer succesvol in het bieden van oplossingen die nauw aansloten bij de toenmalige probleem. De tijden zijn echter veranderd. Computergeheugen is niet langer een schaars goed en redundantie niet meer een gruwel. En deze tijd vraagt om het omgaan met ongestructureerde informatie. Relationele databases voldoen hierin nog maar ten dele. Document; Gestructureerde informatie; Meta informatie; Normalisatie; Ongestructureerde informatie; Post-coördinatie; Pre-coördinatie; RDBMS; Redundante gegevens; Relationeel model; Vindbaarheid; Zoeken. 1.3 Benoemen bestanddeel 5183 Amsterdamse rechtbank beproeft het digitale dossier Chris Nap (Bericht) Automatisering Gids van 29-nov-2002. Dossier In de Amsterdamse rechtbank bindt het digitale dossier de strijd aan met het 'rijdende dossier' Met de eerste levensecht nagespeelde zaak met digitale dossiers voor de politierechter is de jacht geopend. Betrouwbaarheid; Bewijs; Digitalisering; Rechterlijke macht; Zaak. 5216 Proef brengt e-patientendossier dichterbij (Bericht) Automatisering Gids van 13-dec-2002. Electronisch patientendossier Het Traumacentrum van het Universitair Medisch Centrum in Utrecht start met steun van Nictiz en het ministerie van Volksgezondheid een proef met een netwerk voor uitwisseling van medische gegevens over patiënten met zwaar acuut letsel. Deze proef kan uitgroeien tot een nationale infrastructuur voor uitwisseling van patiëntgegevens. Pagina 3 van 25

1.3 Benoemen bestanddeel Digitalisering; Dossier; Persoonsdossier; Privacy; Standaard; Uitwisseling. Pagina 4 van 25

2.3 Bepalen van de grondslag en de betrouwbaarheid 5220 Besluit van 13 juli 2002, houdende indieningsvereisten voor aanvragen om bouwvergunning en voorschriften omtrent het opnemen van gegevens in het openbaar bouwregister; (Besluit indieningsvereisten aanvraag bouwvergunning) (Wet- en regelgeving) Staatsblad, 2002. Staatsblad 2002, nr. 409 Vormvereisten Per 1 januari 2003 is de Woningwet gewijzigd. Dit besluit bevat ook eisen eisen digitaal ingediende aanvragen. Authenticiteit; Betrouwbaarheid; Formaat; Onweerlegbaarheid; Schriftelijkheidsvereiste. 5196 Biometrisch paspoort eind 2004 Peter Mom (Bericht) Computable van 6-dec-2002. Paspoort Het ministerie van Binnenlandse Zaken wil rond oktober 2004 de reisdocumenten hebben voorzien van een biometriechip. In die maand schrijven de VS in het 'Visa Waiver Program' paspoorten voor met een mogelijkheid tot biometrische identiteitsverificatie. Biometrie. ** 5206 Diplomatics; New uses for an old science Luciana Duranti (Publicatie) Society of American Archivists and Association of Canadian Archivists in Association with The Scarecrow Press, Inc., Lanham, Maryland, and London, 1998. ISBN 0-8108-3528-2 Oorkondenleer Discrimen veri ac falsi "The most vital question" for contemporary archivists is what constitutes the body of knowledge that belongs to and identifies their profession. While the education of European archivists, although incorporating historical, administrative, and legal elements, is founded on diplomatics and paleography. North American archivists have grounded their work essentially on the knowledge of history and the history of administration. Nevertheless, often without fully realizing it, in a natural way, the latter have paid attention to the object of diplomatics and paleography, namely the forms and script of documents, even if unsystematically and inconsistently, more feeling their way than seeing it. This happened not only because an archives is a whole constituted of parts and it is impossible to understand and control the whole without understanding and controlling its parts, even the most elemental of them, but also because of the historical knowledge of North American archivists. In fact, history, and particularly the history of administration and law, like paleography and archival science, derived as scientific disciplines which use primary sources from diplomatics, and, in the process of becoming autonomous sciences in their own right, used principles and methodologies of diplomatics and paleography and adapted them to their own purposes, incorporating them into their own methods. As a consequence of these developments, diplomatics as an independent science came to restrict its area of enquiry to the chronological limits of the medieval period, joining paleography which was confined within those same limits by the object of its study. However, the principles, concepts, and methods of diplomatics are universally valid and can bring system and objectivity to archival research into documentary forms, that is, a higher scientific quality. It is well known that the archivist's research into the nature or character of records has purposes different from that of the historian. Thus it is not advisable for archivists to adopt diplomatic methodology as it has been filtered through the needs of scholars of history. Rather, it is appropriate for them to extract directly from the original science of diplomatics those elements and Pagina 5 van 25

2.3 Bepalen van de grondslag en de betrouwbaarheid insights which can be used for their work, and to develop them to meet contemporary needs. Archivistisch kenmerk; Authenticatie; Authenticiteit; Beschrijven; Diplomatics; Diplomatiek; Eigenschap; Formaat; Kenmerk; Standaard. Verwijzing (URL of bestandsnaam) The School of Library, Archival and Information Studies at UBC ~ http://www.slais.ubc.ca/ 5211 Kwesties; Niet Bin Ladens Stem (Bericht) Trouw van 30-nov-2002. Authenticatie De onlangs opgedoken geluidsband waarop Osama bin Laden te horen zou zijn, is niet authentiek. Dat zegt het Zwitserse Dalle Molle Instituut voor kunstmatige intelligentie (Idiap) in Lausanne. Authenticiteit; Betrouwbaarheid; Oorkondenleer. 5217 Spraaktechnologie logenstraft authenticiteit band Bin Laden (Bericht) Automatisering Gids van 13-dec-2002. Authenticatie Op een recente geluidsband zou Osama Bin Laden terroristische aanslagen opeisen. De band zou bovendien bevestigen dat Bin Laden nog in leven is. Wetenschappers beweren echter met grote stelligheid dat het niet om de stem van Bin Laden gaat. Authenticiteit; Betrouwbaarheid; Spraakherkenning. Pagina 6 van 25

3.1 Bewaken kosten 5192 Papierstroom belast bedrijven; Helft managers heeft geen idee van de kosten die met het beheer van documenten gemoeid zijn (Bericht) Automatisering Gids van 6-dec-2002. Documentbeheer Grote bedrijven in Europa springen nonchalant om met hun documenten. Dit leidt tot een schadepost van honderden miljoenen euro's per jaar. Als vuistregel geldt dat bedrijven ongeveer 5 tot 10 procent van de jaarzet uitgeven aan de rondgang van documenten. Documentflow; Informatiebeheer; Informatiestroom; Integraal management; Papierloos. 5199 Wetsvoorstel jaagt e-overheid op kosten; Drukken van alle e-publicaties verplicht (Bericht) Automatisering Gids van 6-dec-2002. Overheidspublicatie Over de wetswijziging voor het elektronisch berichtenverkeer is niet goed nagedacht. Zo zal de verplichting om alle elektronische overheidspublicaties ook op papier uit te geven een rem vormen op het verruimen van de openbaarheid. Dat stelt staatsrechtgeleerde Margriet Overkleeft-Verburg. E-overheid; Overheidsinformatie; Publicatie; Publiceren. 3.2 Vaststellen verantwoordelijkheden 5185 Brokerages fined for e-mail violations; SEC, NYSE and NASD fine 5 firms total of $8.25M for failure to preserve e-mail communications. (Bericht) 3-dec-2002 / Website CNNMoney, 2002. E-mail The Securities and Exchange Commission, the New York Stock Exchange and NASD jointly fined five broker/dealers Tuesday for violations of record-keeping requirements concerning e-mail communications. Vernietigen; Verstoring. Verwijzing (URL of bestandsnaam) Het bericht ~ http://money.cnn.com/2002/12/03/news/sec_fines/index.htm Website CNNMoney ~ http://money.cnn.com/ Pagina 7 van 25

3.2 Vaststellen verantwoordelijkheden 5207 Geen bewijs voor complot fotorolletje (Bericht) Trouw van 7-dec-2002. Verstoring Stapje voor stapje ging de enquêtecommissie na wie het beruchte mislukte fotorolletje van Srebrenica in handen hebben gehad. Niemand kwam met aanwijzingen dat het bewust is vernietigd. Illegale vernietiging; Vernietigen. 5224 Kamer mist kansen bij digitale controle (Bericht) Binnenlands Bestuur van 6-dec-2002. Controleerbaarheid Digitalisering van informatie maakt de overheid makkelijker te controleren. Dan moeten de controleurs wel meer gebruik maken van de mogeiijkheden. Met name de Tweede Kamer schiet hierin vooralsnog tekort. Democratie; E-governance; E-government; Informatievoorziening; Toezicht; Verantwoordelijkheid. 5215 Kraken beveiligde software getoetst (Bericht) Automatisering Gids van 13-dec-2002. Auteursrecht Twee rechtbanken in de VS en Noorwegen buigen zich over de vraag of het geoorloofd is beveiligde software te 'kraken'. Beveiligen; Hacker; Software; Verstoring. 5243 Kwesties; Mag een dvd-schijfje thuis gekopieerd worden? (Bericht) Trouw van 27-dec-2002. Digital Rights Management Grote filmmaatschappijen hebben het bedrijf 321 Studios voor de rechter gedaagd om software waarmee dvd's op cd's gekopieerd kunnen worden te verbieden op grond van de Digital Millennium Copyright Act. Auteursrecht; Beheer; Beveiligen; CD-rom; DRM; DVD; Gebruik; Kopie. 5210 Onderzoek Srebrenica filmrolletje (Bericht) Trouw van 6-dec-2002. Verstoring Het beruchte fotorolletje van Srebrenica wordt toch nog uitgebreid onderzocht door de parlementaire Pagina 8 van 25

3.2 Vaststellen verantwoordelijkheden enquêtecommissie. Illegale vernietiging; Vernietigen. 5187 Winst- en verliesrekening van de Europese harmonisatie; Auteursrecht Judica Krikke (Artikel) Informatie professional, 2002. 2002 [6] 12 Auteursrecht De EG Auteursrechtrichtlijn heeft al veel stof doen opwaaien lang voordat er door de wetgever invulling aan werd gegeven, of de praktijk er kennis mee heeft gemaakt.1 De implementatie van de richtlijn is inmiddels wel een eind op streek: op 22 juli j.l. is een wetsvoorstel tot aanpassing van de Auteurswet en aanverwante wetgeving aangeboden aan de Tweede Kamer. Verwacht wordt dat de nieuwe wet in 2003 in werking zal kunnen treden. Voor mr.drs. Judica Krikke een goed moment om eens te bekijken wat het wetsvoorstel in petto heeft voor het bibliotheekwezen. Beschikbaarstellen; Raadplegen; Uitlenen; Verantwoordelijkheid. 5208 Zwarte lijst met stelend personeel; Toezichthouder op privacy geeft supermarkt toestemming (Bericht) Trouw van 9-dec-2002. Privacy Supermarkten hebben toestemming gekregen een zwarte lijst aan te leggen van frauderend en stelend winkelpersoneel. Het centrale bestand moet voorkomen dat een medewerker die wegens diefstal is ontslagen bij het volgende bedrijf aan de slag kan. De wet op de privacy hield de uitwisseling van dit soort gegevens tegen. Maar inmiddels heeft de toezichthouder, het College Bescherming Persoonsgegevens, de supermarkten groen licht gegeven, liet de brancheorganisatie, het Centraal Bureau voor de Levensmiddelen weten. Fraude; Lijst. 3.3 Fysiek beheer 5223 Digitization and Archives (Website) Canadian Council of Archives, 2002. Preservation Committee, October 2002 Digitalisering Declaration of Principles Concerning the Relationship of Digitization to Preservation of Archival Records. Digitization is the transformation of analog information (from whatever form and from whatever support) to digital code. The Preservation Committee of the Canadian Council of Archives supports the following principles as a guide to the development of digitization programs in archives. 1. Digitization encourages preservation by limiting the handling of original records. 2. Digitization is, above all, part of an access strategy. Pagina 9 van 25

3.3 Fysiek beheer 3. The process of digitization must not place original records at risk of damage from handling or use. 4. The establishment of a digitization service must not violate the physical or intellectual rights (property rights, copyright or privacy) of persons. 5. Digitization must strive to preserve to the greatest extent possible the authenticity and integrity of the original information. Digital enhancements may be performed on copies to improve access, but an authentic unaltered version (the original analog document or a digital version) must always be kept. 6. The institution must define clear objectives (access, or a combination of access and preservation) before implementing a digitization program. 7. Records should be chosen for digitization only after a careful selection process. They must meet project objectives, not present legal constraints, be capable of being digitized and match available resources. 8. The technological approach to digitization must satisfy project objectives and must accommodate the characteristics of the records. 9. Search tools are an essential part of a digitization project and must meet the needs of users. 10. Since digital information is at risk of loss due to technological obsolescence (physical supports, logical formats, as well as software for searching and displaying the information), institutions embarking on a program for the long-term preservation of digital records must be aware of these dangers, the complexity of such a program, and the costs that are implied2. 11. Institutions must not neglect other activities when allocating resources for the establishment and maintenance of a digitization service. 12. The impact of a digitization program on the institution s other public service activities (research room use, orders for copies, etc.) must be considered as a factor of informed decision-making. 13. Realizing the costs and complexities inherent in the development of a digitization program, institutions should try to share resources (financial, material, human) and collaborate with others, where possible. 2 Decision Tree for Digitization Projects 3 Selective Bibliography 4 Case Studies Beheer; Behoud; Imaging; Scanning. Verwijzing (URL of bestandsnaam) Decision Tree for Digitization Projects ~ http://www.cdncouncilarchives.ca/digitarc_tree.html Digitization and Archives ~ http://www.cdncouncilarchives.ca/digitarc.html 5239 Het nut van een XML-database Marcel Noordzij (Ingezonden brief) Computable van 20-dec-2002. XML XML-databases hebben zeker wel bestaansrecht. Het opslaan van XML-gegevens waarvan op voorhand bekend is dat het een XML-document betreft is nu precies het gebied waar XML-databases uitmunten. Database; DTD; RDBMS; Uitwisseling; XML Schema. 5241 Open source als overheidsbeleid; Regeringen zetten marktkracht in tegen monopolisten Aad Offerman (Artikel) Computable van 13-dec-2002. Pagina 10 van 25

3.3 Fysiek beheer Open standaard Hoewel Microsoft is veroordeeld als monopolist, lijkt het zin straf grotendeels te kunnen ontlopen. In de Amerikaanse rechtszaak had het dan ook all gelegenheid twee van zijn favoriete wapens in te zetten: een uitgekookte marketingstrategie en een leger advocaten. Nu overheden zich als klant afwenden, te gunste van open source en Linux blijkt Microsoft minder goed een passend antwoord te kunnen geven. Door open standaarden te gebruiken en een voorkeursbeleid voor open source software verplicht te stellen, weigeren overheden zich nog langer het vel over de neus te halen. Antitrust; General Public License-software; Open source software. 5200 De politiek wil van Microsoft af (Bericht) Website Parool van 9-dec-2002. Standaard Microsoft wordt niet alleen in de rechtszaal achterna gezeten. Ook de Tweede Kamer probeert in te grijpen in de markt voor kantoorsoftware. Microsoft-directeur Michel van der Bel is niet blij met de 'tendentieuze en ongenuanceerde' uitspraken van de politiek. Antitrust; Kantoorautomatisering; Monopolie; Oligopolie; Open source software. Verwijzing (URL of bestandsnaam) Bericht op de website van het Parool ~ http://www.parool.nl/1039414094813.html Website Parool ~ http://www.parool.nl 5214 Verzuurd papier bewaard op het web Marie-José Klaver (Bericht) NRC van 9-dec-2002. Conservering De eerste 64 Jaargangen, van 1877 tot 1940, van De Groene staan nu online. Met een subsidie van het Prins Bernhard Cultuurfonds en de praktische hulp van het Nederlandse archiveringsbedrijf Zylab wordt de hele Groene gedigitaliseerd en doorzoekbaar gemaakt. Door de digitalisering kan de inhoud van het blad behouden blijven. Een deel van het papieren archief, met name de jaargangen 1877 tot 1900, is langzaam aan het vergaan door verzuring. Deze jaargangen verkeren in zeer slechte staat. Het papier dat in die tijd werd gebruikt, was van slechte kwaliteit, wat verzuring en zwarte gaten tot gevolg heeft. Het digitale archief is gratis toegankelijk op het web (www.groene.nl/zylab). De digitale kopieën zijn geheel gelijk aan het papieren origineel. Beheer; Behoud; Digitalisering; NEDLIB; Veiligheidsverfilming; Virtuele studiezaal. Verwijzing (URL of bestandsnaam) De Groene op het web ~ http://www.groene.nl/zylab website van de Koninklijke Bibliotheek ~ http://www.kb.nl/e-depot Pagina 11 van 25

3.3 Fysiek beheer 5203 Wordt Microsoft een verkiezingsonderwerp? (Bericht) Computable van 6-dec-2002. Antitrust Microsoft komt wel in de aandacht van de politiek Monopolie; Oligopolie. 5197 ' XML-database is een onding' Teus Molenaar (Bericht) Computable van 6-dec-2002. XML Terwijl Progress net 24 miljoen dollar heeft neergeteld voor Excelon, leverancier van xml-gereedschap en - databeheer, fulmineert Michael Stonebraker tegen xml-databases. De uitvinder van de Ingres-database ziet niets in dergelijke ordeningssystemen van dynamische gegevens. Database; RDBMS; SQL. 3.4 Integratie 5234 Eai als integratieoplossing achterhaald; cpo ook Arjen Hof (Ingezonden brief) Computable van 20-dec-2002. Enterprise Information Integration Het is de (geintegreerde) informatie die een organisatie in staat stelt vroegtijdig haar cijfers te rapporteren, marktontwikkelingen en kansen te onderkenne, kansen aan te grijpen en verliesgevende activiteiten af te stoten. Niet de 'processen'. Bedrijfsproces; Betrouwbaarheid; Documentair structuurplan; Enterprise Application Integration; Integratie; Procesgebonden informatie; Structuurplan informatiebeheer; Webservices. * 5194 Keuze voor XML is non-issue Reinier Balt en Guido van der Harst (Bericht) Automatisering Gids van 6-dec-2002. XML Is XML de magische oplossing voor het realiseren van elektronische gegevensuitwisseling? Hier bestaan nogal wat misverstanden over, concluderen de schrijvers. Zij bespreken er vier. XML is slechts een van de bouwstenen. Misverstand 1 XML is een programmeertaal met ongekende mogelijkheden XML is helemaal geen programmeertaal. Wel zien we een groeiende ondersteuning in verschillende programmeertalen om XML-berichten te kunnen interpreteren.en manipuleren. Misverstand 2 Pagina 12 van 25

3.4 Integratie XML is hét middel voor elektronische gegevensuitwisseling XML geeft enkel aan hoe het formaat van een bericht eruit moet zien. XML doet geen uitspraak over de betekenis van de elementen in een bericht. Ergo: een keuze voor XML is onvoldoende basis om elektronisch gegevens uit te wisselen. Organisaties moeten ook nog invulling geven aan de semantische afspraken. Misverstand 3 XML is de oplossing voor Enterprise Application Integration (EAI) Vaak wordt gesteld dat met de komst van XML alle integratievraagstukken zijn opgelost. XML vereenvoudigt door haar brede acceptatie de integratievraagstukken. De voordelen hebben alleen betrekking op het formaat van de berichten. Een belangrijke ontwikkeling op het vlak van uitwisselingsprotocollen is de opkomst van de standaarden die bekend zijn onder de noemer web services. Met legacy-systemen kan emulatie helpen, Mis verstand 4 XML-databases zullen de plaats innemen van relationele databases. Dat zal een achteruitgang naar hierarchische databases beteken. Vanwege de brede ondersteuning van XML is het bijvoorbeeld wel handig om het resultaat van een query op een relationele database in XML-formaat te kunnen ontvangen. Communicatie; Database; EDI; EDIFACT; Emulatie; Enterprise Application Integration; Legacy system; Protocol; Standaard; Webservices. 3.6 Beschikbaarstellen 5186 De begoogling voorbij? Jeroen Bosman (Artikel) Informatie professional, 2002. 2002 [6] 12 Zoekmachine Google is onder gebruikers van zoekmachines zo langzamerhand alleenheerser. Is dat terecht? Nee, zeker niet. Uiteraard zijn er vaak goede redenen om Google vaak te gebruiken, zelfs om je als eerste tot Google te wenden voor webzoektochten. Maar dit laat onverlet dat er zeker twee dozijn redenen en omstandigheden zijn waarin Google niet de eerst aangewezen weg is. Tijdens de IP Lezing 2002 hield Jeroen Bosman een workshop waarin hij deze redenen om niet naar Google te grijpen én de alternatieven toelichtte. Een puntsgewijs overzicht. Beschikbaarheid; Vindbaarheid. Verwijzing (URL of bestandsnaam) Google ~ http://www.google.com 5244 Dreigmail Fortuyn onvindbaar; Geen bewijs in oude pc voor constante dreiging Daan van de Staaij en Jikke Zijlstra (Bericht) Algemeen Dagblad van 24-dec-2002. Beschikbaarheid Leefbaar Rotterdam kan de bewering dat Pim Fortuyn tijdens zijn opmars in Rotterdam constant werd bedreigd via e-mail en post, vooralsnog niet hard maken. Een fractiecomputer, die bomvol' haat- en dreigmails aan de voormalige LR-leider zou staan, bevat slechts een handvol hatelijke berichten. E-mail; Onweerlegbaarheid. Pagina 13 van 25

3.6 Beschikbaarstellen Verwijzing (URL of bestandsnaam) Algemeen Dagblad ~ http://www.ad.nl 5245 Pc's Fortuyn vol dreigmail (Bericht) Algemeen Dagblad van 19-dec-2002. E-mail Twee computers van de Rotterdamse gemeenteraadsfractie Leefbaar Rotterdam (LR) zitten `bomvol' dreig- en haatmails. Maar die zijn nooit door de commissie Van den Haak opgevraagd of onderzocht. (geen gerelateerde termen opgenomen) Verwijzing (URL of bestandsnaam) Algemeen dagblad ~ http://www.ad.nl 5202 Spam is welkom (Bericht) Computable van 6-dec-2002. Spam Ter stimulering van het maken van filters tegen Spam wordt op een nieuwe website (www.spamarchive.org) honderdduizenden ongewenste e-mails beschikbaargesteld. Beschikbaarheid; E-mail. Verwijzing (URL of bestandsnaam) Het Spam archief ~ http://www.spamarchive.org 5188 Spookrijden Eric Sieverts (Column) Informatie professional, 2002. 2002 [6] 12 Kennismanagement Bijblijven op je vakgebied lijkt op het lopen op een roltrap die de andere kant op gaat. "Je doet voortdurend flink je best om bij te blijven met alle informatie en nieuwe ontwikkelingen op ons vakgebied. Maar hoe hard je ook loopt, je schiet niet echt op, alsof je voortdurend tegen de stroom in moet. En als je even verslapt, ben je weer helemaal beneden aangeland." "Soms is het maar beter niet te proberen tegen roltrappen in omhoog te lopen. Soms kun je je maar beter stilletjes weer naar beneden laten terugvoeren en rustig met al die andere mensen mee omhoog gaan. Alleen is het zo jammer dat je nooit tevoren weet wanneer dat beter is, wanneer je met je haast alleen maar kans loopt om boven aangekomen plat op je gezicht te gaan en wanneer je door af te wachten juist de trein zult missen." Informatiebeheer; Informatiestress; Informatievoorziening; Vakgebied. Pagina 14 van 25

3.6 Beschikbaarstellen 5230 Twaalf gemeenten halen internet niet; Roger van Boxtel: "Tevreden, maar het echte werk begint nu pas" Rik Sanders (Interview) Computable van 20-dec-2002. Beschikbaarheid Slechts 2,42 procent van de Nederlandse gemeenten staat eind 2002 niet op internet. "Dat doet mij deugd", zegt Roger van Boxtel. Hij gold in het tweede paarse kabinet als de aanjager van de elektronische overheid. "Maar", waarschuwt hij, "de volgende regering moet niet haar rug ernaartoe draaien." E-gemeente; Website. 3.7 Beveiliging 5235 Achter het gordijn Peter Knoppers (Ingezonden brief) Computable van 13-dec-2002. Stemgeheim Bij online stemmen is het stemgeheim niet te waarborgen. Dit bestaat uit twee aspecten: 1 Niemand kan reconstrueren wat een bepaalde kiezer heeft gestemd en 2 Een kiezer kan aan derden niet bewijzen wat hij heeft gestemd. (ivm koop/verkoop stemmen) Democratie; Digicratie; Stemcomputer; Vertrouwelijkheid. 5225 Back-up en recovery: ver van mijn bed-show?; Backup en archivering van KAdocumenten bij de overheid nog in de kinderschoenen drs. T. ten Cate (Artikel) Overheidsdocumentatie, 2002. Jaargang 56, nummer 11, november 2002 Systeembeheer De wereld van back-up en recovery: iets uit de 'ver-van-mijn-bed-show'? Misschien, bezien vanuit het feit dat de meeste mensen er niet mee te maken zullen krijgen als (!) het allemaal goed is geregeld. Wat dat betreft kan het de vergelijking met de wereld van de DIV wel doorstaan: veel mensen beseffen niet wat het belang ervan is, totdat er iets gruwelijk fout gaat. Wat gebeurt er momenteel in deze wereld van back-up en recovery en hoe raakt dit de wereld van de documentaire informatievoorziening7 Een kijkje op het hoofdkantoor van de ABN-AMRO in Amsterdam Z-0. Backup; Beheer; Recovery; Salvage; Verstoring. 5189 Communistisch cijferschrift; De Comintern en het Amsterdams Bureau, 1919-1920 Gerrit Voerman (Artikel) Spiegel Historiael, 2002. nummer 9, jaargang 37, september 2002 Encryptie 'Sehr angenehm wäre es uns wenn Sie 0/12 1/9 6/9 5/17 5/15 8/17 6/14 2/8 7/V 8/21 3/10 4/ 147/7 4/13 8/5 9/12 7/20 4/18 4/12 1/11 4/14 0/21 konnten. Wirsindjetzt wohl in der Lage 2/18 7/21 2/19 3/15 7/17 7/12 2/9 7/8 9/146/13 3/74/102/9 3/2 1/5 6/9.' Pagina 15 van 25

3.7 Beveiliging De afzender van dit bericht, de Nederlandse communist Sebald Rutgers, vraagt of hem nog edelstenen gestuurd kunnen worden. Deze gecodeerde revolutionaire correspondentie uit 1920 werd driekwart eeuw later aangetroffen in het Comintern-archief in Moskou. Met het ontrafelen van het cijferschrift werden gegevens onthuld over de financiële steunverlening van de bolsjewieken aan hun Nederlandse geestverwanten. Authenticiteit; Versleuteling; Waarmerk. 5181 Een Ddos-aanval Bart Zuidervaart (Artikel) Trouw van 2-dec-2002. ddos De druk op internet neemt sterk toe, concluderen deskunidgen. Hackers en andere cybervandalen saboteren het web met steeds grovere middelen. Wie lukt het om het internet compleet plat te leggen? Beveiligen; Cybercrime; Denial of Service; Distributed Denial of Service; DoS; Hacker; Trojan horse; Verstoring. 5233 Geen kopie encryptiesleutels; Uitgevers certificaten voorlopig gevrijwaard van rechtmatige toegang Sytse van der schaaf (Bericht) Computable van 13-dec-2002. Encryptie Het ministerie van Economische Zaken maakt deze week bekend dat de overheid uitgevers van digitale certificaten (trusted third parties) niet gaat verplichten een kopie van sleutels te bewaren voor Justitie. Het zou de nekslag zijn voor een bedrijfstak in ontwikkeling. Beveiligen; Certificaat; Key; PKI; Sleutel. 5229 Hippies from Hell (Artikel) Intermediair van 12-dec-2002. Hacker Hackers kraken beveiligde systemen en sturen virussen de wereld in. Tenminste dat denken veel mensen, De documentaire 'Hippies from Hell" van Ine Poppe schetst een ander beeld. 'Ze worden juist gedreven door idealen.' Beveiliging; Ethiek; Verstoring; Virus. 5231 De Jehova's van het web Tom Sanders (Artikel) Computable van 20-dec-2002. Spam Spammers verzinnen telkens nieuwe manieren om bij internetgebruikers een voet tussen de deur te krijgen. Met de opkomst van nieuwe mobiele netwerken zal de spam alleen maar toenemen. Pagina 16 van 25

3.7 Beveiliging Beveiligen; E-mail; Filter; Verstoring. 5227 Project Bescherming vitale infrastructuur mr. R.V. Duiven (Artikel) Overheidsdocumentatie, 2002. Jaargang 56, nummer 11, november 2002 Beveiligen Voor het functioneren van de samenleving is essentieel dat maatschappelijk onmisbare producten en diensten beschikbaar blijven. Deze beschikbaarheid is in grote mate afhankelijk van de aanwezigheid, bedrijfszekerheid en vervangbaarheid van ICT-systemen en -infrastructuur. Betrouwbaarheid; Integriteit van informatie; Kwetsbaarheid; Verstoring. 5226 Risico's bij gegevensbeheer C. Coumou (Artikel) Overheidsdocumentatie, 2002. Jaargang 56, nummer 11, november 2002 Risico Het beheren van grote hoeveelheden (elektronische) gegevens is een verantwoordelijkheid die tegenwoordig zwaar lijkt te gaan drukken. Naarmate de 'afnemers' van deze gegevens hogere eisen stellen aan vertrouwelijke omgang, integriteit en beschikbaarheid van de gegevens, moeten verdergaande maatregelen worden getroffen. In dit artikel wordt ingegaan op het aspect beschikbaarheid: de continuïteit van de gemeentelijke bedrijfsprocessen staat daarbij centraal. Beschikbaarheid; Betrouwbaarheid; Continuiteit; Gegevensbeheer; Integriteit van informatie; Kwetsbaarheid; Verstoring; Vertrouwelijkheid. Pagina 17 van 25

4.1 Duurzaamheid 5193 Wetenschappers redden digitale computerbestanden Richard Keijzer (Bericht) Automatisering Gids van 6-dec-2002. Digitale duurzaamheid De moderne versie van het Domesday Book is behouden voor het nageslacht. Wetenschappers aan de universiteiten van Leeds en Michigan hebben deze momentopname van Engeland uit 1986 weer tevoorschijn gehaald. Conservering; Leesbaarheid; Migratie; Raadpleegbaarheid. Pagina 18 van 25

De rubrieken 0 Algemeen Engelse term: <geen> 1 Ontstaan Ontstaan en identificatie Engelse term: Creation and identification 1.1 Definitie Definitie van het begrip archiefbescheiden, de toepassing en reikwijdte daarvan. Engelse term: Defining electronic records 1.2 Benoeming informatiesysteem Begrenzing van het informatiesysteem waarbinnen de gegevens (archiefbescheiden) opgemaakt etc. worden. Engelse term: Identifying electronic records systems 1.3 Benoemen bestanddeel Begrenzing van de eenheid die als enkelvoudig bestanddeel te beschouwen is (archiefbestanddeel, archiefstuk,object). Bijvoorbeeld: Document of registratie. Engelse term: Identifying electronic records 2 Waarderen Het bepalen van de functie en de waarde van een gegeven of gegevens in een bepaalde context of samenhang en het bepalen van de uiteindelijke bestemming van de archiefbescheiden. Engelse term: Appraisal 2.1 Bepalen van de waarde Het vaststellen van de waarde van gegevens in een bepaalde context. Engelse term: Appraising 2.2 Bepalen van de bewaartermijnen Het vaststellen van de bewaartermijnen ten behoeve van overbrenging of vernietiging. Engelse term: Scheduling 2.3 Bepalen van de grondslag en de betrouwbaarheid Het vaststellen van de juridische waarde van de gegevens, garanderen van de authenticiteit en de betrouwbaarheid (volledigheid, juistheid, beschikbaarheid en controleerbaarheid). Engelse term: Assuring legality 3 Gebruik, afstemming en toezicht Opslag, ontsluiting en beschikbaarstelling van informatie op basis van informatiebehoefte van de organisatie, burgers, politiek, bestuur, controllers, juristen en archiefbewaarplaats. Engelse term: Control and use Pagina 19 van 25

3.1 Bewaken kosten Bewaken van de kosten die beheershandelingenmet zich meebrengen. Kosten/baten en risico's. Engelse term: Controlling costs 3.2 Vaststellen verantwoordelijkheden Bepaling van de organisatieonderdelen, overheidsorganen, die verantwoordelijk zijn voor de gegevens. Dit kan zijn als als eigenaar of houder. Ook bepaling herkomst. Engelse term: Assigning responsability 3.3 Fysiek beheer Fysieke opslag van de archiefbescheiden en aanwijzing van verantwoordelijken voor het fysiek beheer. Engelse term: Storing 3.4 Integratie Standaardisatie en uitwisseling. De opslag van gegevens in verschillende formaten mag geen barriere zijn voor de toegankelijkheid en uitwisseling. Engelse term: Integrating access 3.5 Documentatie Beschrijving van gegevens en systemen (meta-gegevens). Bepaling van standaarden voor documentatie. Ook ten behoeve van het bewaren van de context. Engelse term: Documenting 3.6 Beschikbaarstellen Het feitelijk gebruik en het vaststellen van regels en afspraken voor het gebruik. Ook beschikbaarheid. Engelse term: Providing for use 3.7 Beveiliging Het waarborgen van logische en fysieke beveiliging, ten behoeve van de continuiteit van de organisatie, de vertrouwelijkheid van informatie en de bescherming van de persoonlijke levenssfeer. Engelse term: Assuring security 4 Overdragen (of vernietigen) Selectie en vernietiging van de informatie volgens de selectielijst die is vastgesteld in de waarderingsfase. Tevens overbrenging naar de archiefbewaarplaats. Engelse term: Disposition 4.1 Duurzaamheid Het garanderen van de duurzaamheid van de betrokken gegevensdragers. Engelse term: Preserving media 4.2 Bewaren context Bewaren van de originele functionaliteit en de documentatie daarover. Ook in geval van conversie. Engelse term: Preserving functionality Pagina 20 van 25