J a a r v e r s l a g 2 0 1 2 Klik hier voor de leeswijzer Klik hier voor de inhoudsopgave
2 Dit is het formele jaarverslag van het Alfa-college over 2012. Met dit document leggen we verantwoording af over onze doelen, activiteiten en resultaten. Dit jaarverslag is vormgegeven als een interactief pdf-bestand. U kunt door het digitale document bladeren alsof u een website aan het bekijken bent. Oranjegekleurde woorden zijn aan te klikken en brengen u naar het desbetreffende hoofdstuk, de paragraaf of bijlage. Bladeren kan ook met deze knoppen: en. Met deze knop keert u terug naar de inhoudsopgave, waar u desgewenst verder kunt zoeken naar onderwerpen die u interesseren. Wat staat waar? Dit jaarverslag is ingedeeld in de hoofdstukken Organisatie, Onderwijs, Personeel, Bedrijfsvoering en Financiën. In de tabel hieronder zijn de koersuitspraken uit ons strategisch document gekoppeld aan deze hoofdstukken. Koersuitspraak Onderwijs Personeel Bedrijfsvoering Financiën Wij staan voor de kwaliteit van ons onderwijs, zodat elke deelnemer zijn talent kan laten groeien. 3.1 Studiesucces 3.2 Deelnemerstevredenheid 3.3 Percentage VSV (ongekwalificeerde uitstroom) 3.4 Onderwijsontwikkeling 3.5 Onderwijsontwikkeling in de regio 3.6 Kwaliteitsverbetering onderwijs en examinering Wij tonen bezielend leiderschap: we inspireren, verbinden en coachen. Wij werken met bevlogen en professionele medewerkers. 4.1 Kwaliteitsverhoging docenten en management 4.5 Onderzoek Werken bij het Alfa-college 4.1 Kwaliteitsverhoging docenten en management 4.3 Vitaliteit 4.5 Onderzoek Werken bij het Alfa-college Wij geven ons onderwijs vorm in dialoog met onze partners in de regio. 1.6 Instellingsadviesraad 1.7 Belanghebbenden 3.5 Onderwijsontwikkeling in de regio 3.9 Maatschappelijke onderneming Wij kiezen bij de inzet van onze middelen voor de kwaliteit van ons onderwijs. Bijlage 11 Financiën Bijlage 12 Controleverklaring
3 In de tabel hieronder is weergegeven welke onderwerpen in dit jaarverslag relevant zijn voor diverse belanghebbenden. Belanghebbenden Onderwerpen Belanghebbenden Onderwerpen Bedrijven/instellingen Macrodoelmatigheid Afnemend onderwijs Macrodoelmatigheid Instellingsadviesraad Onderwijsontwikkeling in de regio Belanghebbenden Kwaliteitsverbetering onderwijs en examinering Onderwijsontwikkeling Bijlage 6 Onderwijsrendement Studiesucces Bijlage 13 Beroepsopleidingen Kwaliteitsverbetering onderwijs en examinering Onderwijsontwikkeling in de regio Maatschappelijke onderneming Bijlage 13 Beroepsopleidingen Provincie Het Alfa-college Strategie Macrodoelmatigheid Onderwijsontwikkeling in de regio Deelnemers Studentenraad Maatschappelijke onderneming Deelnemerstevredenheid Bijlage 5 Aantal deelnemers Kwaliteitsverbetering onderwijs en examinering Bijlage 7 Personeel Terugdringen ongekwalificeerde uitstroom Bijlage 11 Financiën Burgerschap Internationalisering Bijlage 13 Beroepsopleidingen Gemeente Het Alfa-college Strategie Macrodoelmatigheid Ouders Studiesucces Onderwijsontwikkeling in de regio Deelnemerstevredenheid Maatschappelijke onderneming Kwaliteitsverbetering onderwijs en examinering Bijlage 5 Aantal deelnemers Bijlage 13 Beroepsopleidingen Bijlage 7 Personeel Oud-deelnemers Deelnemerstevredenheid (MBO-kaart en VAVO-kaart) Bijlage 11 Financiën Onderwijsontwikkeling in de regio Toeleverend onderwijs Macrodoelmatigheid Studiesucces Deelnemerstevredenheid Terugdringen ongekwalificeerde uitstroom Kwaliteitsverbetering onderwijs en examinering Onderwijsontwikkeling in de regio Bijlage 4 Toegankelijkheid Bijlage 6 Onderwijsrendement Bijlage 13 Beroepsopleidingen
4 > ALLE ITEMS ZIJN AAN TE KLIKKEN. 2 4 5 7 1.1 Organisatie (inclusief organigram) 7 1.2 Raad van Toezicht 9 1.3 Naleving governance code 11 1.4 Ondernemingsraad 12 1.5 Studentenraad 13 1.6 Instellingsadviesraad 14 1.7 Belanghebbenden 15 16 2.1 Strategische keuzes 2011-2015 16 2.2 Ontwikkelingen 2012 16 2.2.1 Speerpunten 16 2.2.2 Macrodoelmatigheid 17 2.2.3 Focus op vakmanschap 18 2.3 Kwaliteitsborging 19 2.4 Evaluatie doelen Alfa-college: geheid beter! 21 23 3.1 Studiesucces 23 3.2 Deelnemerstevredenheid 24 3.3 Terugdringen ongekwalificeerde uitstroom 27 3.4 Onderwijsontwikkeling 30 3.5 Onderwijsontwikkeling in de regio 33 3.6 Kwaliteitsverbetering onderwijs en examinering 37 3.7 Burgerschap en identiteit 40 3.8 Christelijke identiteit 40 3.9 Maatschappelijke onderneming 41 3.10 Internationalisering 43 45 4.1 Kwaliteitsverhoging docenten en management 45 4.2 Ontsluiten en verbeteren managementinformatie P&O 47 4.3 Vitaliteit 48 4.4 Verzuim 49 4.5 Onderzoek Werken bij het Alfa-college 49 51 5.1 Huisvesting 51 5.2 ICT 51 5.3 O4O 52 5.4 Marketing, communicatie en voorlichting 52 5.5 Managementinformatietool 52 5.6 Duurzaamheid 53 5.7 Juridische structuur 53 54 6.1 Resultaat 2012 in relatie tot de financiële doelstellingen 54 6.2 Ontwikkelingen 2013 57 6.3 Kengetallen inclusief liquiditeitspositie 58 59 1 Verantwoording schoolmaatschappelijk werk 59 2 Verantwoording taal en rekenen 60 3 Stagebox 61 4 Toegankelijkheid en toelatingsbeleid 62 5 Aantal deelnemers 63 6 Onderwijsrendement 66 7 Personeel 67 8 Invloed van belanghebbenden 75 9 Nevenfuncties leden College van Bestuur en Raad van Toezicht 76 10 Loonkosten College van Bestuur en vergoeding Raad van Toezicht 78 11 Financiën 79 12 Controleverklaring 83 13 Beroepsopleidingen 85 14 Lijst van afkortingen 86 15 Namen en adres 87 Colofon 88
5 In het voorliggende jaarverslag leggen we verantwoording af over wat we wilden in 2012, wat we ervoor hebben gedaan, welke resultaten we ermee behaald hebben en wat we gaan doen als vervolg daarop. Als we in het bestek van dit voorwoord kort terugkijken op 2012 dan verheugt het ons dat de activiteiten die we hebben ondernomen, hebben geleid tot de gewenste verbeteringen. Zo zijn we blij met de stijging van onze jaar- en diplomaresultaten en met het relatief lage VSV-percentage. Onze grote inzet op de kwaliteitsborging en het vergroten van het kwaliteitsbewustzijn hebben dus effect. We zijn er echter nog niet en gaan daarom door op de ingeslagen weg waarbij we vooral willen inzetten op hulp aan onze opleidingsmanagers en hun teams. Ook zijn we blij met de blijvende daling van ons verzuimpercentage. We hebben meer dan ons doel bereikt door een gezamenlijke grote inspanning van de dienst P&O en onze leidinggevenden. Hierdoor maken we minder kosten; nog belangrijker is echter dat het sterk gedaalde verzuim zorgt voor meer continuïteit in ons onderwijs en in de teams. Het blijft van belang om ook in 2013 over het omgaan met verzuim de goede gesprekken te voeren met onze medewerkers. Daarnaast hebben onze activiteiten ertoe geleid dat we financieel in control zijn. Dat is mogelijk dankzij de adequate financiële maandrapportages, de mede daardoor grote begrotingsdiscipline van onze directeuren en de feedback die we ontvangen van de auditcommissie. Dat geeft een goede basis om ook in 2013 aandacht te blijven houden voor onder andere het efficiënter werken en het bevorderen van de externe mobiliteit. In 2012 hebben we een sterke koerswijziging ingezet als het gaat om de administratieve processen voor ons onderwijs. Eind 2011 bleek uit de desbetreffende evaluatie dat het door ons geïntroduceerde concept front office-back office niet leidde tot de gewenste kwaliteit van dienstverlening. Dat was een harde les, maar we hebben ons lerend opgesteld. In 2012 hebben we samen met onderwijs en bedrijfsvoering een visie ontwikkeld op deze administratieve processen, een visie gericht op verhoging van kwaliteit van de dienstverlening en een efficiënte inzet van tijd en medewerkers. Dat was een spannend proces dat in 2012 de eerste positieve resultaten heeft opgeleverd. In 2013 gaan we deze visie verder implementeren. Ondanks de positieve resultaten blijven de door onze medewerkers gevoelde werkbelasting en het steeds weer terugkerende gevoel van gebrek aan steun van het management punten van zorg. In dit kader zijn goede eerste stappen gezet, zoals de ingevoerde verdeling van de lump sum op basis van een met de directeuren overeengekomen deelnemer-docentratio, de activiteiten die worden ontplooid in het kader van het vitaliteitsbeleid, de uitnodiging tot professionalisering aan onze medewerkers en de in gang gezette cyclus van ontwikkelingsgesprekken. De spanning tussen steun door het management en het nemen van eigen verantwoordelijkheid is echter nog te groot. Mede op basis van teacher in the lead willen we in 2013 werken aan het verminderen van deze spanning. Bij het maken van onze plannen voor 2012 was er nog geen sprake van de beroering die ontstond ten gevolge van de val van Amarantis. Vanuit governance-perspectief was dat een belangrijk signaal voor de Bve-sector. Ook voor ons ROC heeft dat betekend dat we ons, ook samen met de Raad van Toezicht, hebben gebogen over de governance van ons ROC. Dat heeft geleid tot het maken van regelingen op gebieden waar we tekortschoten (klokkenluidersregeling, integriteitscode en een regeling
6 nevenwerkzaamheden). Tegelijkertijd benadrukt het nog weer eens het grote belang van een goed managementinformatiesysteem waaraan we in 2012 hebben gewerkt. Dit systeem vormt de backbone van onze inspanningen op het gebied van kwaliteitsborging en draagt eraan bij dat we financieel in control blijven. Regelingen en managementinformatie maken echter nog geen integere organisatie. Daarvoor zijn ook van belang dat we handelen naar onze waarden, dat we ons tegenspel organiseren en dat we met een open mind in ons werk staan. Ons jaarverslag 2012 is een lijvig document geworden. Door het te ontwikkelen als document ten behoeve van het gebruik in een digitale omgeving, heeft het vele snelle verwijsmogelijkheden waardoor lezers die op zoek zijn naar specifieke onderwerpen gemakkelijk en snel hun weg kunnen vinden. Daarnaast biedt het aan lezers die een beeld willen hebben van het geheel van onze activiteiten en resultaten, een goed inzicht daarin. Wat ook uw insteek is bij het lezen van ons geïntegreerd jaarverslag 2012, mocht u na het lezen vragen, opmerkingen of suggesties hebben dan ontvangen wij die graag van u. College van Bestuur Engel Antonides, voorzitter (e.antonides@alfa-college.nl) Christien de Graaff, lid (cp.degraaff@alfa-college.nl)
7 Het Alfa-college 1.1 Organisatie 1.2 Raad van Toezicht 1.3 Naleving governance code 1.4 Ondernemingsraad 1.5 Studentenraad 1.6 Instellingsadviesraad 1.7 Belanghebbenden 1.1 Organisatie Het Alfa-college is het christelijk regionaal opleidingencentrum (ROC) voor Noord- en Oost-Nederland. Het verzorgt middelbare beroepsopleidingen en educatieve trajecten in de regio s Groningen, Hoogeveen en Hardenberg. Daarnaast verzorgt het bedrijfsopleidingen op maat en diverse cursussen. Er is bij de onderwijsontwikkeling extra aandacht voor de thema s Zorg en Wonen en Sport en Vitaliteit (beide gekoppeld aan Healthy Ageing), Ondernemerschap en Energie. Hiernaast staan enkele kengetallen voor de verschillende regio s. deelnemers medewerkers mbo educatie/vavo aantal fte Regio Groningen 6.338 1.323 507 373 Regio Hoogeveen 2.737 113 198 138 Regio Hardenberg 1.539 80 97 76 subtotaal 10.614 1.516 802 587 service-unit en CvB - - 256 214 totaal 10.614 1.516 1.058 802 In de regio s zijn opleidingen te volgen op het gebied van Zorg en Welzijn, Sport en Bewegen, Economie en Dienstverlening en Techniek en ICT. Daarnaast zijn er activiteiten in het kader van een Leven Lang Leren, gericht op cursussen en trajecten voor volwassenen.
8 1.1 Organisatie 1.2 Raad van Toezicht 1.3 Naleving governance code 1.4 Ondernemingsraad 1.5 Studentenraad 1.6 Instellingsadviesraad 1.7 Belanghebbenden Aanpassingen inrichting organisatie Als uitvloeisel van de evaluatie van de reorganisatie Alfa-college: geheid beter! heeft een werkgroep zich op verzoek van het College van Bestuur gebogen over een aantal besturings- en inrichtingsvragen. Eind 2012 heeft College van Bestuur de conclusies en aanbevelingen van de werkgroep overgenomen en dat heeft geleid tot de volgende aanpassingen in de inrichting van het Alfa-college per 1 januari 2013: de service-unit Onderwijs- en Organisatieontwikkeling (O&O) is opgeheven; de diensten Marketing, Communicatie en Voorlichting (MCV) en Personeel en Organisatie (P&O) worden onderdeel van de service-unit Bedrijfsvoering; de dienst Onderwijs en Kwaliteitszorg (O&K) wordt een centrale eenheid die rechtstreeks wordt aangestuurd door het College van Bestuur; de regio Groningen wordt ook na realisatie van de nieuwbouw aan de Boumaboulevard gezamenlijk aangestuurd door vier directeuren (waarbij elke directeur verantwoordelijk is voor het onderwijs op één locatie). Het aangepaste organigram staat hiernaast afgebeeld. directeur regio Hardenberg cf. regio Hoogeveen opleidingsmanager 1 bestuurssecretariaat centrale eenh. P&C directeur regio Hoogeveen opleidingsmanager 2 onderwijsteam 1 directeur regio Groningen opleidingsmanager N onderwijsteam N Raad van Toezicht College van Bestuur cf. regio Hoogeveen diensthoofd MCV team Db/Olc Mogelijke overige teams regio s: Db = Tweedelijns Deelnemersbegeleiding Olc = Open Leercentrum directeur regio Groningen directeur regio Groningen diensthoofd P&O hoofd centrale eenh. O&K diensthoofd F&A directeur regio Groningen Deelnemersraad Ondernemingsraad diensthoofd ICT directeur service-unit Bedrijfsvoering diensthoofd FAC Diensten en centrale eenheden: F&A = Financiën en Administratie ICT = Informatie- en communicatietechnologie FAC = Facilitaire Zaken MCV = Marketing, Communicatie en Voorl. P&O = Personeel en Organisatie O&K = Onderwijs en Kwaliteitszorg P&C = Planning en Control = regiodirectie Groningen: vier directeuren elk verantwoordelijk voor één locatie en collectief verantwoordelijk voor de regio
9 1.1 Organisatie 1.2 Raad van Toezicht 1.3 Naleving governance code 1.4 Ondernemingsraad 1.5 Studentenraad 1.6 Instellingsadviesraad 1.7 Belanghebbenden 1.2 Raad van Toezicht De Raad van Toezicht is belast met het interne toezicht op het Alfa-college. Naast het uitvoeren van zijn intern toezichthoudende taak, adviseert de Raad van Toezicht College van Bestuur gevraagd en ongevraagd en heeft de Raad van Toezicht als werkgever formele taken op het gebied van het benoemen, ontslaan en belonen van de leden van het College van Bestuur. De Raad van Toezicht heeft in 2012 in zijn vergaderingen onder andere aandacht besteed aan: uitruil opleidingen Bouw en Automotive met Noorderpoort uitruil opleidingen Metaal-, Elektro-, Installatie- en Procestechniek met Noorderpoort overdracht van opleidingen in Emmen, Hoogeveen, Hardenberg en Ruinen met Drenthe College kaders opleidingenaanbod toezichtkader Inspectie van het Onderwijs oordeel Inspectie van het Onderwijs n.a.v. instellingsbezoek oordelen Inspectie van het Onderwijs op basis van specifieke onderzoeken aanpassing treasury statuut managementletter 2011 risicobeheersings- en controlesysteem voortgang ver-/nieuwbouwprojecten leiderschap en besturing/covey jaarrekening 2011 jaarverslag 2011 kaderbrief 2012/2013 begroting 2013 resultaat strategische risico-analyse functioneren Raad van Toezicht vacatures Raad van Toezicht De Raad van Toezicht kende in 2012 de volgende samenstelling: de heer prof. mr. dr. A.H.M. Dölle, voorzitter (tot en met 24 juli 2012) de heer drs. J.H. Kreuze RE RA, vice-voorzitter en voorzitter a.i. m.i.v. 1 september 2012 mevrouw P.M. Baarslag-de Mönnink, lid mevrouw dr. S.F. Brouwer-Keij MBA, lid de heer drs. L. Dijkema, lid de heer prof. dr. F. de Lange, lid de heer G. Woltjer MHD, lid Over het jaar 2012 werd voor de Raad van Toezicht een schaduw geworpen door het zeer onverwachte overlijden op 24 juli van Alfons Dölle. Hij was onze voorzitter sinds oktober 2009. We hebben hem leren kennen als een toezichthouder met een eigen visie op het middelbaar beroepsonderwijs en educatie, waarbij hij zich sterk verantwoordelijk voelde voor de christelijke identiteit van het Alfacollege. Daarnaast hadden het welbevinden van de medewerkers en deelnemers zijn voortdurende aandacht. In Alfons Dölle hebben we niet alleen een kundig en betrokken voorzitter verloren, maar bovenal een aimabel mens. In het najaar van 2012 hebben we besloten om extern een nieuwe voorzitter te werven. Omdat mevrouw Baarslag eind 2012 statutair niet herbenoembaar was als lid, zijn de vacatures voorzitter Raad van Toezicht en lid Raad van Toezicht uit de regio Hardenberg gelijktijdig opengesteld. Ten behoeve van deze werving is voor elke functie een profiel opgesteld. Deze profielen zijn ter advisering voorgelegd aan de Ondernemingsraad, de Studentenraad en aan het College van Bestuur. De vacatures zijn verspreid via het Alfa-college intranet, via de Alfa-college website, via de website van Noorderlink, via Twitter en via Linked-in. Daarnaast zijn mogelijk geschikte kandidaten door leden van de Raad van Toezicht en van het College van Bestuur benaderd. De reacties op de vacatures waren van dien aard, dat we hebben besloten om eerst de selectieprocedure voor de voorzittersfunctie af te ronden. Deze procedure heeft ertoe geleid dat we op voordracht van de selectiecommissie (bestaande uit drie leden van de Raad van Toezicht; de voorzitter van het College van Bestuur adviseerde de commissie) in onze vergadering van 14 december jl. Margreeth Smilde hebben benoemd tot onze nieuwe voorzitter. Met ingang van de vergadering van de Raad van Toezicht op 8 februari 2013 oefent zij de voorzittersfunctie uit. Begin 2013 is de procedure voor selectie van een nieuw lid afgerond. In die functie is Meine Fernhout benoemd. In 2012 hebben we veel aandacht besteed aan het thema governance. In de eerste plaats hebben we dat gedaan door ons te bezinnen op onze rol en taak. Als leden van de Raad van Toezicht willen we ons werk uitvoeren met betrokken distantie. In een notitie heeft Alfons Dölle die paradox nader uitgewerkt. Helaas heeft
10 1.1 Organisatie 1.2 Raad van Toezicht 1.3 Naleving governance code 1.4 Ondernemingsraad 1.5 Studentenraad 1.6 Instellingsadviesraad 1.7 Belanghebbenden hij de afrondende bespreking ervan niet meer meegemaakt. In onze vergadering in september hebben we de notitie vastgesteld. In deze notitie worden een aantal toezichtscategorieën onderscheiden (o.a. financieel, onderwijskwaliteit, identiteit en onderwijsinhoud) en wordt per categorie aangegeven wat de mate van betrokkenheid dan wel distantie zou moeten zijn en worden er suggesties gedaan om dat nader in te vullen. Daarnaast wordt in de notitie ingegaan op onze relatie met relevante stakeholders. Deze notitie wordt in 2013 uitgewerkt in een reglement voor de Raad van Toezicht. Ook hebben we gesproken over de eisen die worden gesteld aan het lidmaatschap van de MBO Raad. We kunnen ons vinden in deze eisen. Met het College van Bestuur hebben we gesproken over de mate waaraan we er reeds aan voldoen en wat nog moet worden gedaan om aan alle eisen te voldoen. In dat kader hebben we de klokkenluidersregeling vastgesteld en de eisen die worden gesteld aan nevenwerkzaamheden van het College van Bestuur en van ons en heeft het College van Bestuur de integriteitscode vastgesteld. Omdat Ernst & Young reeds vanaf 2004 de jaarrekeningcontroles uitvoert, hebben we In 2012 een onderhands traject cf. de richtlijnen voor een Europese aanbesteding uitgezet voor de gunning van de accountantsdiensten voor de jaarrekeningen 2012 tot en met 2014 en de controles die in dat kader verricht dienen te worden. Op basis van de gescoorde punten op de onderdelen algemeen, functioneel, commercieel (kosten regulier en kosten additioneel) en presentatie bleek Ernst & Young de economisch meest voordelige inschrijver, hebben we Ernst & Young opnieuw tot onze accountant benoemd. Sinds de transitie naar het Raad van Toezichtmodel per 1 januari 2002 zijn de bedragen voor de vergoedingen van de voorzitter en de leden van de Raad van Toezicht niet gewijzigd. Leden ontvangen 2.000 en de voorzitter 4.000. Om recht te doen aan de toenemende verantwoordelijkheid van Raad van Toezichtleden, de beloning meer in lijn te brengen met de vergoeding bij omringende ROC s en tot uitdrukking te brengen dat van leden die participeren in een commissie meer gevraagd wordt, hebben we besloten om met ingang van 1 januari 2013 de vergoeding aan te passen: de standaardvergoeding voor een lid bedraagt 5.000; een lid dat ook deel uitmaakt van een commissie ontvangt 125% van de standaardvergoeding en de voorzitter ontvangt 150% van de standaardvergoeding. Deze bedragen zijn exclusief BTW. Cf. de nieuwe wet- en regelgeving met betrekking tot de BTW-plicht voor toezichthouders brengen de leden van de Raad van Toezicht twee keer per jaar de helft van hun jaarlijkse vergoeding met BTW in rekening bij het Alfa-college. Het bedrag van hun factuur exclusief BTW is voor leden van de Raad van Toezicht belast loon. Medio juli 2011 hebben we een auditcommissie ingesteld. Omdat deze commissie in juni 2012 zijn eerste complete cyclus had doorlopen, hebben we onze ervaringen met deze commissie geëvalueerd. We zijn positief over het effect van deze commissie. Gesprekken over financiële onderwerpen in de raad zijn nu aanzienlijk efficiënter en inhoudelijker omdat de relevante financiële documenten (begroting en jaarrekening) en accountantsverslagen (managementletter en verslag bij de jaarrekening) in de auditcommissie reeds zijn besproken en door de auditcommissie met een advies aan ons worden voorgelegd. Daarnaast heeft de auditcommissie de gunningsbeslissing voor de accountantsdiensten voorbereid en spreekt ze regelmatig met het College van Bestuur over de financiële rapportages (uitputting en prognose). In november hebben we in eigen kring ons eigen functioneren en het functioneren van het College van Bestuur geëvalueerd. Als het gaat om ons eigen functioneren hebben we besloten ons te buigen over de vraag of we een onderwijscommissie in willen stellen, nog eens goed onze participatie in Raad van Toezicht-verenigingen, platforms en -netwerken tegen het licht te houden, als Raad van Toezicht meer agendasettend te zijn, het College van Bestuur te vragen ons beter te informeren over de voortgang van verbetertrajecten en ons te buigen over de vraag welke informatie we in ons eigen dashboard willen hebben. Deze onderwerpen nemen we mee in onze (scholings-)activiteiten. De opmerkingen over het functioneren van het College van Bestuur zijn input geweest voor de evaluatiegesprekken die begin 2013 met het College van Bestuur zijn gehouden.
11 1.1 Organisatie 1.2 Raad van Toezicht 1.3 Naleving governance code 1.4 Ondernemingsraad 1.5 Studentenraad 1.6 Instellingsadviesraad 1.7 Belanghebbenden In 2012 heeft het onderwerp macrodoelmatigheid diverse keren op onze agenda gestaan. Dat gebeurde o.a. in de vorm van een voortgangsrapportage door het College van Bestuur van het project Versterking Techniek in de Provincie Groningen waarin Alfa-college samen met Noorderpoort en met subsidie van het de provincie Groningen in het kader van de REP-ZZL-gelden werkt aan de uitruil en kwaliteitsverbetering van de opleidingen Bouwkunde en Motorvoertuigentechniek. Ook hebben we onze goedkeuring gegeven aan nieuwe uitruilinitiatieven: de uitruil per 1 augustus 2012 van de opleidingen Elektro, Installatie-, Proces en Metaaltechniek met Noorderpoort in de stad Groningen en de wederzijdse overdracht van opleidingen met Drenthe College per 1 augustus 2013 die ertoe leiden dat Drenthe College de enige aanbieder van mbo-opleidingen en educatie wordt in Emmen en Alfacollege de enige aanbieder in Hoogeveen, Hardenberg en Ruinen. Als Raad van Toezicht staan we uiteraard positief t.o.v. macrodoelmatigheidsinitiatieven. Wel bewaken we daarbij steeds de christelijke identiteit en spreiding van opleidingen over de regio s van het Alfa-college. Een goede richtlijn daarbij zijn de kaders voor het opleidingenaanbod van het Alfa-college die door het College van Bestuur zijn opgesteld en door ons in 2012 zijn goedgekeurd. Als Raad van Toezicht hebben we in 2012 zes keer vergaderd met het College van Bestuur; een keer hebben we zonder College van Bestuur vergaderd t.b.v. de beoordeling van ons eigen functioneren en t.b.v. de voorbereiding van de evaluatiegesprekken met het College van Bestuur. De auditcommissie heeft in 2012 drie keer regulier vergaderd en twee extra vergadering belegd t.b.v. het gunningstraject voor de accountantsdiensten. Om onze werkzaamheden als Raad van Toezicht goed uit te kunnen voeren, is het voor ons uiteraard van belang te weten hoe de stakeholders van het Alfa-college oordelen. In aanwezigheid van het College van Bestuur hebben we daartoe gesproken met de Ondernemingsraad en de Studentenraad van het Alfa-college. Ook hebben we de twee bijeenkomsten van het College van Bestuur met zijn Instellingsadviesraad bijgewoond. Daarnaast hebben we een werkbezoek gebracht aan de locatie Admiraal de Ruyterlaan en hebben we kennis genomen van de resultaten van de deelnemers- en medewerkerstevredenheidsonderzoeken. Door deze gesprekken, bijeenkomsten en onderzoeken krijgen we een goed beeld van wat er speelt in de organisatie en welke ontwikkelingen er op het Alfa-college afkomen. Erik Jan Kreuze voorzitter a.i. Raad van Toezicht (1 september 2012 tot 8 februari 2013) 1.3 Naleving governance code In de algemene ledenvergadering van de MBO Raad in november 2012 is afgesproken dat de leden van de MBO Raad de naleving op orde brengen van de governancecode Goed bestuur in de bve-sector (vooral ook naar de letter ) en daarover in hun jaarverslag 2012 verantwoording afleggen. De MBO Raad heeft daartoe een checklist opgesteld. Eind 2012 voldoet het Alfa-college op nagenoeg alle 50 in de checklist genoemde punten aan de letter van de governance code. Het schiet slechts te kort als het gaat om het expliciet formuleren van behoeften en wensen van belanghebbenden en het expliciet meenemen daarvan in zijn besluitvorming (punt 3) en de wijze waarop belanghebbenden worden betrokken bij beleidsontwikkeling (punt 46). Dientengevolge is er ook onvoldoende verantwoording over de horizontale dialoog met externe belanghebbenden in het jaarverslag (punt 49). Ten slotte voldoet het Alfa-college niet geheel aan punt 47: vormgeven aan de afspraken in het professioneel statuut voor werknemers. In 2013 wordt het beleid m.b.t. externe belanghebbenden geëxpliciteerd. Ook zal in 2013 (onder andere in het kader van het leiderschapsprogramma) worden gewerkt aan de implementatie van het professioneel statuut.
12 1.1 Organisatie 1.2 Raad van Toezicht 1.3 Naleving governance code 1.4 Ondernemingsraad 1.5 Studentenraad 1.6 Instellingsadviesraad 1.7 Belanghebbenden Op twee punten wijkt het Alfa-college af van de governance code in de bve-sector: punt 11: de Raad van Toezicht heeft besloten om bij de werving van een lid College van Bestuur zelf het profiel voor de vacante functie op te stellen en niet het College van Bestuur: -- de Raad van Toezicht is verantwoordelijk voor werving en selectie van leden van het College van Bestuur dus ook voor de eisen en competenties die worden gesteld aan resp. worden gevraagd van de te benoemen functionaris; -- naast het opstellen van meerjarenbeleidsplannen en het onderhouden van contacten met relevante stakeholders is het College van Bestuur o.a. ook verantwoordelijk voor de cultuur in de organisatie en de invulling van de identiteit; de wijze waarop dit gebeurt en wat dat vraagt van een nieuw te benoemen functionaris is niet aan het College van Bestuur maar aan de Raad van Toezicht ter beoordeling. punt 48: het College van Bestuur heeft besloten om voor externe en interne belanghebbenden geen verschillende klachtenregeling te maken: een klacht is een klacht en voor interne en externe klagers is de procesgang dezelfde. Als het gaat om taken, verantwoordelijkheden, inrichting en werkwijze van de Raad van Toezicht voldoet het Alfa-college aan alle in de checklist genoemde punten. 1.4 Ondernemingsraad Het jaar 2012 was voor de Ondernemingsraad in een aantal opzichten een roerig jaar. Er vonden een aantal personele wisselingen plaats, daarnaast was er een onderwerp (functiebouwwerk OP) dat een slepend karakter dreigde te krijgen omdat de Ondernemingsraad en het College van Bestuur het structureel niet eens leken te worden en aan het einde van het jaar werd de Ondernemingsraad geconfronteerd met het voornemen om over te gaan tot een reorganisatie met mogelijk grote gevolgen voor een aantal personeelsleden. Allereerst de personele wisselingen: Aad van Benten (regio Hardenberg) kwam terug na een verlof van een jaar en nam per 1 augustus 2012 zijn (vacante) plaats in de OR in. Daarnaast vertrok Thomas Moekotte naar Noorderpoort ten gevolge van de overdracht van de opleidingen Automotive. Zijn plaats werd per 1 augustus 2012 ingenomen door Bjorn Weijts, afkomstig van de locatie Kardinge. Verder bleef de samenstelling van de OR ten opzichte van 2011 ongewijzigd. Eind 2012 was de samenstelling van de Ondernemingsraad: Edward Arnold voorzitter Sjouke Hardenberg vice-voorzitter Astrid Poort secretaris Stuart Addisson Berber Nijdam Peter Jansen Henk Schumacher Aad van Benten Jannie Postma Jorien Benthem Bjorn Weijts Huib Kroeb is notulist. In de Ondernemingsraad zijn vier zetels vacant; 3 voor de kiesgroep Service-unit/ College van Bestuur en één voor de kiesgroep regio Hoogeveen. Gedurende het jaar 2012 heeft de Ondernemings raad ruim 20 keer vergaderd (waarvan gemiddeld één keer per maand met het College van Bestuur in een Gezamenlijk Overleg). Daarnaast zijn er een paar gezamenlijke vergaderingen geweest met de Studentenraad, wat door beide gremia als zéér plezierig werd ervaren. Ook het jaarlijkse overleg met de Raad van Toezicht heeft weer plaatsgevonden, toen nog onder leiding van de heer Dölle, die helaas tijdens de zomervakantie plotseling is overleden. Tevens is er een aantal keren overleg geweest met de vakbonden en is er, in het kader van de wederzijdse overdracht van opleidingen, overleg geweest met de Ondernemingsraad van het Drenthe College. De formele besluitvorming over de uitruil in de stad Groningen van de opleidingen Elektro-, Installatie, Proces- en Metaaltechniek met Noorderpoort per 1 augustus 2012 had aan het begin van het jaar koud zijn beslag gekregen, of de Ondernemingsraad werd geconfronteerd met het voornemen van het College van Bestuur om ook met het Drenthe College afspraken te maken over de wederzijdse overdracht van opleidingen per 1 augustus 2013. Deze uitruil had een wat andere vorm
13 1.1 Organisatie 1.2 Raad van Toezicht 1.3 Naleving governance code 1.4 Ondernemingsraad 1.5 Studentenraad 1.6 Instellingsadviesraad 1.7 Belanghebbenden dan de eerdere uitruilen met Noorderpoort; bij de overdracht van opleidingen met Drenthe College ging het vooral om het verdelen van onderwijslocaties (Emmen, Hoogeveen, Hardenberg en Ruinen) met de bijbehorende opleidingen. Nadat hij zich ervan vergewist had dat m.b.t. de personele gevolgen de uiterste zorgvuldigheid in acht werd genomen, heeft de Ondernemingsraad uiteindelijk positief geadviseerd over deze overdracht van opleidingen. Langduriger verliep het traject rondom de invoering van het nieuwe Functiebouwwerk onderwijs. De Ondernemingsraad had al gedurende een aantal jaren aangegeven dat er op dit terrein iets diende te gebeuren; de invoering van de Wet BIO, het Professioneel Statuut, Focus op Vakmanschap en de invoering van Resultaatverantwoordelijke Teams zorgden er alle voor dat de houdbaarheidsdatum van het oude functiebouwwerk allang verlopen was. Uiteindelijk (in november 2011) kwam het College van Bestuur met een voorstel dat in eerste instantie haaks leek te staan op de insteek van de Ondernemingsraad. Na veel (soms moeizaam) overleg, informele gesprekken, een expert-meeting en de nodige wijzigingsvoorstellen over en weer lag er eind januari 2013 een nieuw functiebouwwerk waarmee de Ondernemingsraad heeft ingestemd. Kort vóór het begin van 2013 werd de Ondernemingsraad geconfronteerd met plannen om over te gaan tot een reorganisatie die met name gevolgen zou hebben voor de medewerkers catering en beheer in Groningen en alle medewerkers in het Alfa-college die werkzaamheden uitvoeren in de servicepunten en de deelnemersadministratie. Bij deze reorganisatie konden naar het oordeel van het College van Bestuur gedwongen ontslagen niet op voorhand uitgesloten worden. Formele besluitvorming over de reorganisatie heeft begin 2013 plaatsgevonden. Ook hierbij heeft de Ondernemingsraad zijn uiterste best gedaan om dit proces voor de betrokken personeelsleden zo zorgvuldig mogelijk te laten verlopen. De Ondernemingsraad vindt het teleurstellend dat, hoewel zijn vergaderingen openbaar zijn, er vanuit de basis nauwelijks aandacht lijkt te zijn voor wat er bij de Ondernemingsraad besproken wordt. Van het Meldpunt wordt gebruik gemaakt, maar de animo blijkt zeer gering om eens bij een vergadering binnen te lopen of zaken aan de orde te stellen. We kunnen en willen niet op een eiland opereren, de inbreng van het personeel is broodnodig! Edward Arnold voorzitter 1.5 Studentenraad De Studentenraad heeft ook dit jaar zijn werk goed kunnen doen, daartoe ruimhartig gefaciliteerd door het College van Bestuur. De samenstelling van de raad is in de loop van het verslagjaar nauwelijks veranderd, wat het resultaat van onze inspanningen zeer ten goede is gekomen. De nieuw gekozen leden van de Studentenraad hebben ook dit jaar weer een medezeggenschapscursus gevolgd bij en door de Jongerenorganisatie Beroepsonderwijs. De Studentenraad kende eind 2012 de volgende samenstelling: Ilona Klein Kromhof, deelnemer opleiding Verpleegkunde Hardenberg, voorzitter Lisette Blom, deelnemer opleiding Detailhandel Hoogeveen, secretaresse Jasmijn Wessels, deelnemer opleiding Mediavormgeving Groningen, penningmeester Lotte Reins, deelnemer opleiding Onderwijsassistent Hardenberg, lid Kimberly Nijboer, deelnemer opleiding Bedrijfsadministratie Groningen, lid Sonja Croes, deelnemer opleiding Bedrijfsadministratie Groningen, lid Erik Stoter, deelnemer opleiding Human Technology Groningen, lid Luuk Dorland, deelnemer opleiding Bouwkunde Hoogeveen, lid Lucia Meijerink, deelnemer opleiding Verpleegkunde Hardenberg, lid Donny Slagter, deelnemer opleiding Sportmanagement Groningen, lid
14 1.1 Organisatie 1.2 Raad van Toezicht 1.3 Naleving governance code 1.4 Ondernemingsraad 1.5 Studentenraad 1.6 Instellingsadviesraad 1.7 Belanghebbenden De Studentenraad kon ook dit jaar weer beschikken over zijn eigen ondersteuner, Jan Jakop Schuringa. In het kalenderjaar 2012 is de Studentenraad 20 keer bijeen geweest. Naast het maandelijks overleg met het College van Bestuur hebben we dit jaar ook twee bijeenkomsten gehad samen met de Ondernemingsraad van het Alfa-college en eenmaal met de Raad van Toezicht. Deze bijeenkomsten zijn erg positief geweest. Met een aantal zaken hebben we ons het afgelopen jaar met name beziggehouden: Verkiezingen: voor het eerst moest de Studentenraad zelf de verkiezingen organiseren. We hebben al doende veel geleerd en kijken terug op een positieve ervaring. De verkiezingen hebben ertoe geleid dat alle beschikbare zetels per regio zijn bezet. Contact met de achterban: dit onderwerp heeft regelmatig op onze agenda gestaan. Er is een aantal stappen gezet. Zo zijn er informatiezuilen op de locaties geplaatst, is onze site op AcTIE aangepast, hebben we ons gepromoot met een folder bij nieuwe studenten, wonen we overleggen op locaties bij tussen opleidingsmanagers en studenten en hebben we een Facebookpagina. We hebben besloten ons te scholen in het communiceren met de studenten. Macrodoelmatigheid: de uitruilen met Noorderpoort en de wederzijdse overdracht van opleidingen met het Drenthe College hebben ook in ons overleg met het College van Bestuur en met de Ondernemingsraad de nodige aandacht opgeëist. In 2013 gaan we volgen hoe het de bij de uitruil met Noorderpoort betrokken studenten vergaat bij hun nieuwe ROC. Zorgstructuur Alfa-college: de notitie Zorgbeleid die wij als Studentenraad hadden geschreven, is dit jaar zowel met een aantal regiodirecteuren als met een aantal teams van medewerkers deelnemersloopbaanexpertise besproken. Onze suggesties worden door hen waar mogelijk overgenomen. AcTIE, de Alfa-college portal: onze wensen met betrekking tot AcTIE hebben we in een aantal gesprekken met het College van Bestuur en ook met medewerkers van de dienst ICT aan de orde gesteld. Vanwege systeemproblemen konden deze echter niet alle gerealiseerd worden. Ouderparticipatie: Vanuit de regio Hoogeveen zijn wij benaderd om mee te denken over de notitie Ouderparticipatie. Ilona Klein Kromhof voorzitter Studentenraad 1.6 Instellingsadviesraad Ten behoeve van de horizontale dialoog met stakeholders op strategisch niveau heeft het Alfa-college een instellingsadviesraad. De Raad van Toezicht woont de bijeenkomsten van deze raad ook bij. In 2012 is de instellingsadviesraad twee keer bijeengeweest. Tijdens deze bijeenkomsten informeert het College van Bestuur de leden van deze raad over actuele ontwikkelingen in het Alfa-college en over de ontwikkelingen in de Bve-sector. Het grootste deel van de bijeenkomsten wordt echter besteed aan het verkennen van relevante externe ontwikkelingen en de wijze waarop het Alfa-college daarmee om zou kunnen gaan. Bij de voorbereiding van deze onderwerpen wordt ook een beroep gedaan op de leden van de instellingsadviesraad. Tijdens de bijeenkomst in april heeft de heer Visser van KPN een inleiding verzorgd ten behoeve van het onderwerp De kloof tussen de digitale leefwereld van de studenten/cursisten en het onderwijsproces. Op suggestie van de heer Jansen van de NOM is het onderwerp Bestuurlijke positionering van ROC s aan de orde geweest. Tijdens de bijeenkomst van de instellingsadviesraad in november was het onderwerp Afstemming onderwijs arbeidsmarkt. In dat kader heeft de heer Van Gent een inleiding gehouden over Macrodoelmatigheid en de heer Verveld een presentatie waarin hij inging op de voorspelbaarheid van personeelstekorten in de techniekmarkt.
15 1.1 Organisatie 1.2 Raad van Toezicht 1.3 Naleving governance code 1.4 Ondernemingsraad 1.5 Studentenraad 1.6 Instellingsadviesraad 1.7 Belanghebbenden In 2012 werden een of beide bijeenkomsten van de instellingsadviesraad bijgewoond door: mevrouw M. Kuin (Alescon) de heer W. Urlings (maatschappelijk ondernemer) de heer G. Verveld (GTI) de heer B. van der Haar (Pet BV) de heer H. Visser (KPN) de heer H. Drijfhout (NHL Sector Techniek) de heer R. van Gent (MKB Noord) de heer G. van der Ziel (manager GGZ Drenthe) de heer B. Pathuis (Coresta Noord BV) mevrouw L. Zandbergen (CSG Groningen) de heer D. Vogd (Vesta) de heer J. Degenaar (Healthy Aging) 1.7 Belanghebbenden Deelnemers, ouders, bedrijven/ instellingen, oud-deelnemers en scholen voor voortgezet onderwijs en hbo-instellingen zijn voorbeelden van belanghebbenden van het Alfa-college. Ons ROC wil deze belanghebbenden invloed geven op ons onderwijs. In de tabel in bijlage 8 is weergegeven hoe we dat realiseren. In iedere onderwijsregio geeft het Alfa-college op enigerlei wijze vorm aan deze activiteiten.
16 Strategie 2.1 Strategische keuzes 2011-2015 2.2 Ontwikkelingen 2012 2.2.1 Speerpunten 2.2.2 Macrodoelmatigheid 2.2.3 Focus op vakmanschap 2.3 Kwaliteitsborging 2.4 evaluatie doelen Alfa-college: geheid beter! 2.1 Strategische keuzes 2011-2015 Het Alfa-college heeft zijn missie en visie voor de periode 2011-2015 geformuleerd in het strategisch document Doelbewust verder bouwen. De missie van het Alfa-college luidt als volgt: Het Alfa-college, het christelijk Regionaal Opleidingencentrum in Noord- en Oost- Nederland, is partner in ontwikkeling in de regio en verzorgt beroepsopleidingen en Leven Lang Lerentrajecten voor jongeren en volwassenen die hen als persoon en als vakman opleiden voor de samenleving van nu en straks. De visie van het Alfa-college staat in de volgende vijf koersuitspraken: 1 Wij staan voor de kwaliteit van ons onderwijs, zodat elke deelnemer zijn talent kan laten groeien. 2 Wij tonen bezielend leiderschap: we inspireren, verbinden en coachen. 3 Wij werken met bevlogen en professionele medewerkers. 4 Wij geven ons onderwijs vorm in dialoog met onze partners in de regio. 5 Wij kiezen bij de inzet van onze middelen voor de kwaliteit van ons onderwijs. Deze koersuitspraken bepalen onze strategische doelen en activiteiten. Onze christelijke identiteit komt onder andere tot uiting door onze kernwaarden Verbinding, Vertrouwen en Authenticiteit en onze profileringskenmerken Durf, Duurzaamheid en Dienstbaarheid. In september 2012 is het Alfa-college gestart met het opstellen van een merkmanifest, waarin onder andere de geschiedenis, de merkpersoonlijkheid en de waarden van de organisatie geformuleerd zijn. Dit proces wordt in de loop van 2013 afgerond. 2.2 Ontwikkelingen 2012 2.2.1 Speerpunten Om het opleidingenaanbod te laten aansluiten bij relevante sociaal-economische ontwikkelingen en innovatieve initiatieven in de regio en hierop strategisch goed in te kunnen spelen, heeft het Alfacollege vier speerpunten benoemd: Zorg & Wonen, Sport & Vitaliteit, Energie en Ondernemerschap. De looptijd van de verschillende speerpunten is gekoppeld aan de periode van het strategische document. Nadere uitwerking van de speerpunten vindt plaats in drie strategische werkgroepen. Drie, omdat de eerste twee speerpunten gezamenlijk worden opgepakt in het kader van Healthy Ageing. In Noord-Nederland is Healthy Ageing een belangrijk thema. Hoe kunnen mensen gezond ouder worden en actief blijven, en hoe kunnen we goede en betaalbare zorg blijven bieden? Alfacollege is één van de partners die in Noord- Nederland met andere kennisinstellingen en bedrijven samenwerkt om Healthy Ageing verder te ontwikkelen. Sport & Vitaliteit en Zorg & Wonen zijn belangrijke onderdelen van Healthy Ageing. Het Alfa-college investeert hierin door kennisontwikkeling, onderwijsinnovatie en activiteiten voor medewerkers en studenten. Het stimuleren van bewegen en een gezonde leefstijl leiden tot actievere en vitale studenten en medewerkers. Energie vormt een essentieel onderdeel van ons bestaan. De energievoor ziening verandert snel; duurzame energievoorziening wordt steeds belangrijker. Het Alfa-college wil zijn mede werkers en studenten energiebewust en energiezuinig maken. De ontwikkelingen in de energiesector zijn zichtbaar in het onderwijsaanbod. Het Alfa-college wil een ondernemende school worden en zijn. Onze studenten en medewerkers leren kansen zien en benutten. Studenten maken al vroeg in
17 2.1 Strategische keuzes 2011-2015 2.2 Ontwikkelingen 2012 2.2.1 Speerpunten 2.2.2 Macrodoelmatigheid 2.2.3 Focus op vakmanschap 2.3 Kwaliteitsborging 2.4 evaluatie doelen Alfa-college: geheid beter! hun opleiding kennis met ondernemen en ondernemendheid. Hoe het Alfa-college vormgeeft aan deze speerpunten is te lezen in paragraaf 3.5 (Onderwijsontwikkeling in de regio). 2.2.2 Macrodoelmatigheid In 2012 was (macro-)doelmatigheid een belangrijk thema in ons ROC: we hebben actief geparticipeerd in het bestuurlijk overleg over macrodoelmatigheid MBO in Noord- Nederland ; we hebben samen met ROC s in ons werkgebied uitruilinitiatieven ontplooid; we hebben intern ons opleidingenaanbod kritisch beoordeeld. Terwijl we met deze (macro-) doelmatigheidsactiviteiten bezig waren, hadden we de behoefte kaders te beschrijven waaraan we onze voornemens over uitruilen en stoppen dan wel starten met opleidingen konden toetsen. We hebben daarom in het voorjaar van 2012 de notitie Kaders opleidingenaanbod opgesteld. Deze notitie is mede tot stand gekomen na diverse gesprekken met interne (leidinggevenden, Ondernemingsraad, Deelnemersraad en Raad van Toezicht) en externe belanghebbenden (Instellingsadviesraad). Onze eerste ervaringen met deze kaders zijn goed. Zo hebben ze bijv. de besluitvorming inzake de wederzijdse overdracht van opleidingen met het Drenthe College onderbouwd. Bestuurlijk overleg Macrodoelmatigheid MBO Noord-Nederland In 2012 heeft het Alfa-college actief geparticipeerd in het bestuurlijk overleg tussen de noordelijke ROC s (Friesland College, Friese Poort, Noorderpoort, Menso Alting College en Drenthe College) en AOC s (Nordwin en AOC Terra) over macrodoelmatigheid. Ten behoeve van de identificatie van mogelijke issues en mogelijke besluitvorming op het niveau van de Colleges van Bestuur van de betrokken Bve-instellingen is eind 2012 een eerste proefversie van een managementinformatiesysteem op basis van Qlikview ontwikkeld. De betrokken Bve-instellingen hebben hiervoor geanonimiseerd hun deelnemersgegevens aangeleverd. Op grond van dit systeem krijgen de bestuurders informatie over o.a. het aantal deelnemers per opleiding per ROC, de trends in deelnemersaantallen, de relatie tussen de woonplaats van de deelnemers en de locatie van de opleiding die ze bezoeken. Uitruilen met Noorderpoort In april 2011 is het definitieve besluit genomen om met het Noorderpoort de opleidingen Bouw en Automotive in de stad Groningen per 1 augustus 2012 uit te ruilen. Vanaf dat moment is het Alfa-college de enige aanbieder van de opleidingen Bouw, Hout en meubel en Infra en Noorderpoort de enige aanbieder van de opleidingen Automotive, Schadeherstel en (Brom-) fietstechniek. Met deze uitruil hebben we niet alleen de intentie om te komen tot het doelmatiger uitvoeren van de betrokken opleidingen, maar ook om te komen tot innovatie en kwaliteitsverhoging waardoor een impuls voor de regionale arbeidsmarkt ontstaat. We hebben daarom bij de provincie Groningen subsidie aangevraagd en verkregen in het kader van het Ruimtelijk Economisch Programma (de zgn. REPgelden die Noord-Nederland ontvangt als tegemoetkoming voor het afblazen van de Zuiderzeelijn). De provincie stelt aan beide ROC s samen 2,5 miljoen subsidie beschikbaar verspreid over de looptijd van het project (september 2011 tot en met december 2014). In de eerste helft van 2012 is door beide scholen gewerkt aan de voorbereiding van de uitruil. Dat gebeurde in een projectvorm waarbij het ontvangende ROC leidend was en het overdragende ROC actief betrokken werd. In deze projecten werd o.a. gewerkt aan een goede integratie van de onderwijsprogramma s waardoor deelnemers op dezelfde voorwaarden hun opleiding bij het andere ROC kunnen vervolgen, aan een zorgvuldige overdracht van medewerkers en aan een goede huisvesting van de samen te voegen opleidingen. De ervaringen in het uitruiltraject van de Bouw- en Automotive opleidingen waren zo goed en de opgedane expertise was ondertussen zo groot, dat in februari 2012 formeel is besloten op basis van een daartoe gemaakte businesscase om tussen beide ROC s ook de andere traditionele technische opleidingen in de stad Groningen per 1 augustus 2012 uit te ruilen. Met
18 2.1 Strategische keuzes 2011-2015 2.2 Ontwikkelingen 2012 2.2.1 Speerpunten 2.2.2 Macrodoelmatigheid 2.2.3 Focus op vakmanschap 2.3 Kwaliteitsborging 2.4 evaluatie doelen Alfa-college: geheid beter! ingang van die datum is het Alfa-college de enige aanbieder van de opleidingen Elektrotechniek en Installatietechniek en Noorderpoort de enige aanbieder van de opleidingen Procestechniek en Metaal. De uitruilen zijn door relevante stakeholders zeer positief ontvangen. Het bedrijfsleven en zijn overkoepelende belangenorganisaties waarderen het zeer dat ze met ingang van 1 augustus 2012 per branche te maken hebben met één ROC in plaats van twee. Voor beide uitruilen is de overdracht van opleidingen in het algemeen goed verlopen. Vanuit doelmatigheidsperspectief zijn deze uitruilen ook zeer goed geweest. Als de aantallen deelnemers voor de bij de uitruil betrokken opleidingen worden vergeleken voor (= per 1 oktober 2011) en na de uitruil (= oktober 2012) dan blijkt o.a.: voor de BOL-opleidingen (met uitzondering van de opleidingen Metaal waar sprake is van een aanzienlijke daling en de Procesopleiding waar sprake is van een sterke stijging) zijn de aantallen voor en na uitruil min of meer gelijk; met name de BBL-opleidingen kennen een sterke daling van het aantal deelnemers (voor elk opleidingsgebied ongeveer 50 BBL ers minder en voor de Bouwopleidingen zelfs 100 BBL ers minder). Door niet uit te ruilen waren sommige opleidingsgebieden (met name in de BBL) bij beide ROC s onder een kritische grens gekomen en hadden we mogelijk moeten besluiten tot het stoppen van deze opleidingen. Door deze uitruil ontstaan nu weer grotere opleidingsgebieden waardoor er ook docententeams van enige omvang ontstaan. Dat is positief is vanuit het perspectief van kwaliteitsverbetering, kennisdeling en teamvorming. Wederzijdse overdracht van opleidingen met Drenthe College In het najaar van 2011 zijn gesprekken gestart met Drenthe College om te verkennen welke mogelijkheden er zijn op het gebied van het doelmatiger uitvoeren van ons beider opleidingenaanbod. Die gesprekken hebben in maart 2012 geleid tot een intentieverklaring om per 1 augustus 2013 te komen tot wederzijdse overdracht van opleidingen tussen beide ROC s in Emmen, Hoogeveen, Hardenberg en Ruinen. Op grond van de ervaringen die waren opgedaan in de uitruiltrajecten met Noorderpoort, is in de periode april - juni 2012 een businesscase gemaakt die in september 2012 heeft geleid tot positieve, definitieve besluitvorming, waardoor per 1 augustus 2013: Drenthe College zijn opleidingen horeca en brood en banket die het in Hoogeveen uitvoert, overdraagt aan Alfa-college in Hoogeveen. Ook voert Drenthe College geen educatie-activiteiten meer uit in Hoogeveen. Alfa-college zal het initiatief nemen voor het realiseren van de Entreeopleiding in Hoogeveen. Alfa-college zijn opleidingen kapper, schoonheidsverzorging en verzorging en verpleging die het nu in Emmen uitvoert, overdraagt aan Drenthe College. Alfacollege voert geen educatie-activiteiten meer uit in Emmen. Drenthe College zijn opleidingen bouw die het uitvoert in Hardenberg en Ruinen, overdraagt aan Alfa-college. Op dit moment wordt door de betrokken leidinggevenden de overdracht van de opleidingen in Emmen, Hoogeveen, Hardenberg en Ruinen voorbereid. Beoordelen eigen opleidingenaanbod Het is belangrijk dat besluiten over het starten dan wel stoppen van opleidingen weloverwogen worden genomen. Vandaar dat in het voorjaar van 2012 een procedure is vastgesteld waarin wordt aangegeven welke stappen gezet moeten worden om te komen tot een start- dan wel stopbesluit. Deze procedure is als bijlage opgenomen in de notitie Kaders opleidingenaanbod. In het schooljaar 2011/2012 hebben we ons eigen opleidingenaanbod beoordeeld. Afgezien van de start- en stopbesluiten in het kader van de uitruilen met Noorderpoort zijn er in 2011/2012 geen besluiten genomen om te starten dan wel stoppen met opleidingen per 1 augustus 2012. 2.2.3 Focus op vakmanschap In februari 2011 publiceerde toenmalig minister Van Bijsterveldt haar actieplan voor het MBO, Focus op vakmanschap. Het Alfa-college had op dat moment net het traject om zijn strategie voor de periode 2011-2015 afgerond, met als resultaat het strategiedocument Doelbewust verder bouwen. Naast plannen m.b.t. de intensivering en verkorting van opleidingen en verbetering van de examens, bevat
19 2.1 Strategische keuzes 2011-2015 2.2 Ontwikkelingen 2012 2.2.1 Speerpunten 2.2.2 Macrodoelmatigheid 2.2.3 Focus op vakmanschap 2.3 Kwaliteitsborging 2.4 evaluatie doelen Alfa-college: geheid beter! het actieplan van de minister tal van beleidsdoelen die overeenkomen met of aansluiten bij onze beleidsvoornemens zoals verwoord in Doelbewust verder bouwen : verder professionaliseren van onze medewerkers en leidinggevenden, doelmatig omgaan met onze middelen en het in overleg met onze relevante stakeholders (her-) beoordelen van ons opleidingenaanbod. Dit maakt dat we het werken aan Focus op vakmanschap zien als een extra stimulans om onze strategische doelen voor de periode 2011-2015 te realiseren met als resultaat dat we uitstekend onderwijs aanbieden waarvan de kwaliteit elke toets kan doorstaan. Deze stimulans wordt nog eens versterkt door de regeling Bekwaamheid management en professionalisering onderwijspersoneel in het mbo. Om in ons ROC uitvoering te geven aan de in Focus op vakmanschap genoemde beleidsdoelen is een focusregiegroep onder leiding van het hoofd van de centrale eenheid Onderwijs en Kwaliteitszorg geformeerd die in november 2011 ons plan van aanpak heeft opgeleverd. In dit plan van aanpak hebben we de activiteiten weergegeven die in de schooljaren 2011/2012 en 2012/2013 zullen worden opgepakt. We onderscheiden de volgende 6 focuslijnen. De voortgang op een focuslijn is te lezen in de paragraaf die achter desbetreffende focuslijn vermeld is: 1 Intensiveren opleidingen en verkorten opleidingen niveau 4 (paragraaf 3.4) 2 Entreeopleiding (paragraaf 3.3) 3 Studieloopbaanbegeleiding (paragraaf 3.3) 4 Professionalisering (paragraaf 4.1) 5 Tevredenheid stakeholders (paragraaf 2.3) 6 Kwaliteit, onze zorg (paragraaf 2.3) In maart 2012 werd nadere informatie ontvangen over de regeling Bekwaamheid management en professionalisering onderwijspersoneel in het mbo. Teneinde als ROC invulling te geven aan de doelstellingen die deze regeling beoogt, hebben we in mei 2012 een plan van aanpak aangeleverd. Mede op basis van de reactie van MBO15 op ons aanvankelijke plan van aanpak hebben we in de afgelopen periode een aangepast plan van aanpak gemaakt. Aan de implementatie van dit plan Professionalisering onderwijspersoneel, management en HRMbeleid wordt in een zelfstandig programma onder leiding van het diensthoofd Personeel en Organisatie vormgegeven. De activiteiten in het aangepaste plan van aanpak zijn geclusterd in de volgende drie hoofdlijnen. De voortgang op een hoofdlijn is te lezen in de paragraaf die achter de desbetreffende hoofdlijn staat. 1 Kwaliteitsverhoging docenten en management (paragraaf 4.1) 2 Ontsluiten en verbeteren van managementinformatie (paragraaf 4.2) 3 Vitaliteit (paragraaf 4.3) 2.3 Kwaliteitsborging De kwaliteit die het Alfa-college wil leveren, is in samenspraak met de diverse belanghebbenden geformuleerd en opgenomen in het strategisch document 2011-2015 Doelbewust verder bouwen. Het systematisch werken aan de kwaliteitsborging wordt binnen het Alfa-college vormgegeven door middel van de beleidscyclus en door het structureel inzetten van het auditinstrument (waarbij onafhankelijke deskundigen als auditor betrokken zijn). De Inspectie van het Onderwijs gaf in het onderzoek Staat van instelling MBO Alfacollege van juni 2012 aan dat de sturing en de dialoog en verantwoording met een voldoende wordt beoordeeld. De sturing wordt als voldoende beoordeeld omdat het Alfa-college over een aantal richtinggevende documenten beschikt waarin aangegeven wordt waaraan het onderwijs en de examinering moeten voldoen. Naast deze plannen stuurt Alfa-college momenteel de kwaliteit van het onderwijs aan op basis van kengetallen per team over opbrengsten van de opleidingen, percentage verzuim, tevredenheid studenten, voortgang studenten, gerealiseerde klokuren, personeel en financiën. Alfa-college heeft daardoor in algemene zin zicht op de resultaten van de opleidingen. Bij onvoldoende resultaten worden nadere analyses gepleegd en indien nodig acties uitgezet. Ook het aspect dialoog en verantwoording is als voldoende beoordeeld. Alfa-college heeft de dialoog met de partners in de
20 2.1 Strategische keuzes 2011-2015 2.2 Ontwikkelingen 2012 2.2.1 Speerpunten 2.2.2 Macrodoelmatigheid 2.2.3 Focus op vakmanschap 2.3 Kwaliteitsborging 2.4 evaluatie doelen Alfa-college: geheid beter! regio over het onderwijs ook als speerpunt van beleid gekozen. Dat vertaalt zich naar goede contacten met het bedrijfsleven in de regio, met brancheverenigingen, de gemeenten, de provincie en met scholen. Met naburige ROC s wordt vormgegeven aan de macrodoelmatigheid van het opleidingsaanbod door afspraken te maken over spreiding van opleidingen. In het jaarverslag verantwoordt Alfa-college zich helder naar de externe partners. De verbetering en verankering beoordeelt de Inspectie van het Onderwijs als onvoldoende, omdat tijdens het onderzoek is gebleken dat Alfa-college na een evaluatie van het door hem gebruikte systeem een hernieuwd kwaliteitssysteem aan het inrichten is. Het nieuwe kwaliteitssysteem bevindt zich momenteel in de ontwikkelingsen implementatiefase. Daarom zijn de kernaspecten beoordeling en verbetering en verankering onvoldoende bevonden omdat op het moment van onderzoek geen sprake is van een cyclisch en systematisch verbeterproces van het onderwijs. Verbeteracties die mede naar aanleiding van de resultaten van inspectieonderzoeken zijn uitgevoerd met betrekking tot het kwaliteitsaspect beoordeling : Omdat het Alfa-college veel waarde hecht aan het oordeel van deelnemers over de kwaliteit van het onderwijs is besloten om een eigen tevredenheidsonderzoek onder deelnemers te houden in het jaar dat er geen JOB-monitor is. De pilot is in december 2012 succesvol afgerond en in februari en maart 2013 wordt dit onderzoek bij de deelnemers van het hele Alfa-college uitgevoerd. Het lesobservatieformulier, dat ook gebruikt wordt bij onze audits, is vastgesteld als lesobservatieformulier dat we gaan gebruiken bij het observeren van lessen. Managementinformatie is tot op teamniveau ontsloten met een managementinformatietool. Besloten is om aan het komende landelijke medewerkerstevredenheidonderzoek (najaar 2013) ook eigen vragen toe te voegen. Verbeteracties die mede naar aanleiding van de resultaten van inspectieonderzoeken zijn uitgevoerd m.b.t het kwaliteitsaspect verbetering en verankering : Er is een cyclus geïmplementeerd van op elkaar afgestemde verantwoordingsgesprekken tussen de verschillende niveaus: teams/opleidingsmanager; opleidingsmanager/regiodirecteur en regiodirecteur/college van Bestuur. Tijdens het schooljaar vinden drie verantwoordingsgesprekken plaats in november/december, maart/april en mei/ juni. Voor de Service-unit Bedrijfsvoering geldt eenzelfde cyclus. De teams hebben voor het opstellen van hun dynamisch teamverbeterplan veelal voor de eerste keer gewerkt met het zelfevaluatie-instrument Vragen die ertoe doen. Het instrument is geëvalueerd (onder opleidingsmanagers, medewerkers kwaliteitszorg en leden van het auditteam) en wordt op basis daarvan bijgesteld voor de volgende ronde. Risico-opleidingen zijn in kaart gebracht en worden gemonitord door de centrale eenheid planning en control. Er is een managementreview opgesteld als evaluatie-instrument voor de kwaliteitsborging. De instellingsaudit naar de stand van zaken op het gebied van de kwaliteitsborging is voorbereid. De instellingsaudit wordt in januari 2013 uitgevoerd door een auditcommissie van het Kwaliteitsnetwerk mbo. Hierbij merken we op dat deze verbeteracties veelal al in gang waren gezet voordat de inspectiebeoordeling plaatsvond, want bij het Alfa-college heeft kwaliteitsborging een hoge prioriteit. De bevindingen van de Inspectie van het Onderwijs vormden een bevestiging van het ingezette traject. Een groot deel van deze verbeteracties hebben plaatsgevonden in het kader van de focuslijnen 5 en 6 uit ons actieplan Focus op Vakmanschap.