Intimiteit en seksualiteit in de palliatieve fase Dr. Hilde de Vocht / Lector Ouderenzorg en Palliatieve Zorg Palliatief Netwerk Zuidoost Drenthe, 18 november 2014
Intimiteit in vele vormen Intimiteit gaat over vertrouwelijkheid en toewijding tussen mensen en kán gepaard gaan met affectieve aanraking
Intimiteit is ook onderdeel van seksualiteit Seksualiteit is een centraal aspect van het menselijk bestaan en omvat seksuele activiteit, geslachtsidentiteit en -rollen, seksuele orientatie, erotiek, plezier, intimiteit en voortplanting
Seksuele identiteit Man of vrouw zijn en jezelf als man of vrouw presenteren Hier speelt het lichaamsbeeld een grote rol bij
Lichaamsbeeld
Lichamelijke intimiteit is voor ieder mens gedurende het hele leven van belang
Lichamelijke intimiteit is voor ieder mens gedurende het hele leven van belang
Lichamelijke intimiteit is voor ieder mens gedurende het hele leven van belang
Seksualiteit en intimiteit in de palliatieve zorg: Palliatieve zorg is gericht op verbetering van kwaliteit van leven Seksualiteit en intimiteit zijn fundamentele en blijvende aspecten van kwaliteit van leven
Echter. Uit onderzoek blijkt dat door gezondheidszorgprofessionals niet veel aandacht aan deze aspecten wordt besteed
Moeilijk bespreekbaar Gezondheidszorgprofessionals vinden seksualiteit en intimiteit moeilijk bespreekbaar (zeker in geval van mensen met een levensbedreigende aandoening)
Moeilijk bespreekbaar Patiënten en partners vinden het lastig om vragen te stellen over seksualiteit en intimiteit als deze onderwerpen nog nooit ter sprake zijn geweest
Moeilijk bespreekbaar Ook tussen partners onderling zijn deze onderwerpen soms moeilijk bespreekbaar, begrijpelijk maar wel jammer..
Het perspectief van patiënten en hun partners Vanuit cliëntperspectief is er weinig bekend over de impact van levensbedreigende aandoeningen op de beleving van seksualiteit en intimiteit en de communicatie hierover binnen de gezondheidszorg
Onderzoeksvragen (patiënten / partners) Wat is de impact van de diagnose en behandeling van kanker op uw beleving van seksualiteit en intimiteit? Wat zijn uw ervaringen en wensen ten aanzien van het bespreken van seksualiteit en intimiteit met gezondheidszorgprofessionals?
Casus Joan & Walter Joan en Walter zijn 12,5 jaar getrouwd. Joan bleek 16 maanden geleden borstkanker te hebben. Ze onderging een dubbelzijdige radicale borstamputatie met directe borstreconstructie. Ook zijn haar baarmoeder en eierstokken verwijderd. Joan heeft chemotherapie, bestraling en hormoontherapie gehad.
Een levensbedreigende aandoening heeft impact op alle (seksuele) domeinen (seksuele) functie (seksuele) identiteit (seksuele) relatie
Conclusies De impact van kanker en kankerbehandeling op de beleving van intimiteit en seksualiteit is groot maar heel individueel bepaald Intimiteit blijft of wordt belangrijk
(Chronische) aandoeningen
Ziekteverloop Kanker Hart -en long falen Kwetsbare ouderen, dementie
Alle chronische aandoening hebben impact op seksualiteit Hart- en vaatziekten Reuma en gewrichtsklachten Diabetes COPD Effecten medicatie!
De impact is groot. Wat nu?
Voorwaarde: een persoonsgerichte benadering Patiënten en partners willen graag als compleet mens gezien en behandeld worden door professionals die oprechte betrokkenheid tonen Lastmeter juiste ingang? Pas dan is voor hen intimiteit en seksualiteit bespreekbaar
Wensen van cliënten wat betreft bespreken seksualiteit en intimiteit Patiënten en partners waarderen het als professionals de onderwerpen intimiteit en seksualiteit ter sprake brengen Patiënten en partners beslissen of zij deze onderwerpen op dit moment willen bespreken met deze professionals Leeftijd en geslacht van de professional zijn hierbij geen doorslaggevende factoren; oprechtheid en openheid van de professional zijn dat wel!
BLISSS communicatiemodel B: Breng het onderwerp op passende wijze ter sprake LI: Luister naar de Individuele ervaringen S: Steun de cliënt(en), toon begrip S: Stimuleer communicatie tussen partners S: Serveer persoonlijk advies en informatie; verwijs zo nodig op passende wijze door
Mensen zijn seksuele wezens tot aan hun dood Seksuele activiteit Uitdrukking van man of vrouw zijn Affectieve aanraking en intimiteit
Sterven voor de dood Hospice patiënt: Mijn vrouw kuste me altijd op mijn mond als ze wegging, maar op een gegeven moment kuste ze alleen nog mijn voorhoofd, weer later gaf ze me een klopje op mijn schouder en toen ze vanmorgen wegging raakte ze even mijn tenen aan.
Take home message: Ieder mens is een seksueel wezen en heeft behoefte aan intimiteit Iedere gezondheidszorgprofessional zou hier oog voor moeten hebben
Voor patiënt en partner
Dank voor uw aandacht