De heer prof.mr.dr. J.P. Balkenende, minister-president Postbus 20001 2500 EA DEN HAAG doorkiesnummer (070) 373 8622 onderwerp bestuurlijke boete verkeershandhaving uw kenmerk ons kenmerk FEI/2004001093 bijlage(n) 2 datum 15 april 2004 Geachte heer Balkenende, Reeds geruime tijd houden de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG), de Kaderwetgebieden Verkeer en Vervoer (SKVV), het Interprovinciaal Overleg (IPO) en de Unie van Waterschappen (UvW) bij de ministers van Justitie, Binnenlandse Zaken en koninkrijksrelaties en Verkeer en Waterstaat een pleidooi voor invoering van de bestuurlijke boete bij lichte verkeersovertredingen. In het kader van de discussie over normen en waarden achten wij de tijd rijp om niet alleen voor de kleine ergernissen maar ook voor de lichte verkeersovertredingen de veiligheid in het publieke domein een extra impuls te geven: een deel van de vele verkeersovertredingen door het betrokken bestuur laten afhandelen met een bestuurlijke boete. Ook de minister van Verkeer en Waterstaat is voorstander van de bestuurlijke boete als aanvulling op de bestaande handhaving. In tegenstelling tot de minister van Verkeer en Waterstaat (V en W) en de Tweede Kamer is de minister van Justitie helaas een andere mening toegedaan inzake ons pleidooi voor de bestuurlijke boete voor lichte verkeersovertredingen. Vandaar dat wij een beroep doen op u als voorzitter van het kabinet, maar ook als primus inter pares van de normen en waarden discussie om uitsluitsel te geven. In deze brief geven wij u enkele zwaarwegende argumenten waarop ons pleidooi gebaseerd is. Onze brieven aan de minister van Justitie en de vaste Kamercommissie voor Justitie uit de Tweede Kamer der Staten-Generaal gaan volledigheidshalve hierbij.
Veiligheid in het publieke domein In het kader van het project Duurzaam Veilig zetten alle overheden gezamenlijk alles op alles om via gerichte investeringen de verblijfsgebieden en straks ook de gebiedsontsluitingswegen zo veilig mogelijk in te richten. Hiermee blijven wij doorgaan maar daarnaast wordt tevens het accent gelegd op educatie en voorlichting. Want verkeersdeelnemers moeten ervan doordrongen worden dat ook zij een bijdrage kunnen en moeten leveren aan de verkeersveiligheid door zich te houden aan de verkeersregels en zich fatsoenlijk te gedragen in het verkeer. Als onderdeel van deze normen en waarden in het verkeer hoort ook dat degenen die zich niet aan de regels houden hierop worden aangesproken en zo nodig geconfronteerd worden met een boete. Hiervoor zal gehandhaafd moeten worden. Immers, verkeersdeelnemers zullen altijd te hard blijven rijden, het verkeerslicht blijven negeren en zonder verlichting blijven fietsen als ze weten dat de pakkans zo goed als nihil is. Afspraken Convenant Duurzaam Veilig Verkeer De wegbeheerders stellen alles in het werk om met de beschikbare middelen een zo veilig mogelijke (woon)omgeving te creëren. In de eerste fase van het project Duurzaam Veilig Verkeer hebben wij als wegbeheerders ruim 400 miljoen besteed aan infrastructurele aanpassingen. Dat is echter niet genoeg om het concept van Duurzaam Veilig volledig te implementeren. Wij hebben daarom met het ministerie van Verkeer en Waterstaat de afspraak gemaakt in 1997 vastgelegd in het convenant Duurzaam Veilig Verkeer dat wij als wegbeheerders sober zouden inrichten. Daarom is in hetzelfde convenant vastgelegd dat ter compensatie van deze sobere inrichting er een intensivering zou komen op handhavingsgebied. Inmiddels fungeren er in alle politieregio s regionale handhavingsteams onder leiding van het Openbaar Ministerie (OM). Deze teams zijn echter vooral actief bij black spots die per definitie nauwelijks in woonwijken voorkomen. De inzet van deze teams gaat bovendien ten koste van de reguliere inzet voor verkeershandhaving vanuit de politiekorpsen. Als de regionale politiekorpsen hierop worden aangesproken dan wijzen zij naar het bestaan van de handhavingsteams van het OM. Per saldo lost dat dus niets op. Voor de handhaving op het onderliggende wegennet heeft het bestaan van de regionale handhavingsteams naar onze mening zelfs een negatief effect. Als dan ook nog blijkt dat het OM richting politie verordonneerd om niet te handhaven in 30 km/uur-gebieden omdat de uitgevoerde infrastructurele maatregelen zelfhandhavend moeten zijn, dan kunnen wij niet anders dan vaststellen dat het ministerie van Justitie er andere opvattingen op nahoudt dan de convenantpartners. De zelfhandhavende maatregelen zoals het OM ze noemt, bestaan echter niet want er blijven altijd weggebruikers die het een uitdaging vinden om een drempel of rotonde zo hard mogelijk te nemen. Dit blijkt ook uit de metingen die 3VO onlangs heeft uitgevoerd: 85% van de automobilisten rijdt te hard, waarvan 65% meer dan 10 kilometer te hard, met alle risico van dien voor spelende kinderen. Bovendien hebben wij als wegbeheerders tevens te maken met wensen vanuit het openbaar vervoer, goederenvervoer en vooral de hulp- en verzorgingsdiensten c.q. alarmdiensten die ons verzoeken dat sober wordt ingericht omdat anders aanrijtijden niet worden gehaald. onderwerp bestuurlijke boete verkeershandhaving datum 15 april 2004 02/04
Lichte verkeersovertredingen bestuurlijk beboeten Wij stellen voor om voor de lichtere verkeersovertredingen, als aanvulling op de bestaande capaciteit, de pakkans op te voeren door ook zelf te handhaven en de lichte overtredingen met een bestuurlijke boete af te doen. Wij willen daarbij aansluiten op het beoogde puntenrijbewijs zoals de minister van V en W onlangs in de Tweede Kamer heeft besproken. De minister is daarbij van mening dat alleen verkeersdelicten in aanmerking komen voor strafpunten. De minister dacht daarbij vooral aan alcohol, grove snelheidsovertredingen, doorrijden na letsel, bumper kleven en roekeloos rijgedrag. De kleine overtredingen die veel voorkomen, waaronder de lichte snelheidsoverschreidingen en roodlichtnegatie, horen volgens de minister niet thuis in het rijtje van de delicten waarvoor strafpunten gegeven zouden moeten worden. Dit zijn naar onze mening ook het type overtredingen waarvan wij vinden dat ze in aanmerking moeten komen voor de bestuurlijke boete. Reductie verkeersslachtoffers in Nederland als voorbeeld voor Europa De minister van V en W streeft naar een hoog ambitieniveau verkeersveiligheid. We delen deze ambitie, want ieder slachtoffer is er een te veel. Tevens wil de minister een bijdrage leveren aan het hoge ambitieniveau van de Europese Unie, waar een algehele reductie van 50% verkeersslachtoffers in 2010 moet zijn bewerkstelligd. Bovendien wil de minister de top drie-positie van Nederland, als een van de verkeersveiligste landen in Europa, niet prijsgeven. De minister kan dit streven niet verwezenlijken zonder bijdragen van de decentrale overheden. Zeker nu wij zien dat het aantal verkeersslachtoffers met dodelijke afloop in 2003 (na vele jaren van reductie) weer is toegenomen. Met het project Duurzaam Veilig Verkeer is gebleken dat ook gemeenten, provincies en waterschappen hun verantwoordelijkheid nemen. Bijna tweederde van alle kosten die met infrastructurele maatregelen gemoeid waren, hebben zij voor hun rekening genomen. Maar ook technische innovaties, educatie, voorlichting en handhaving moet bijdragen aan de slachtofferreductie. Sterker nog, zonder aanvullende handhaving via bestuurlijke boetes is het volgens ons niet mogelijk de ambities van het kabinet te realiseren. Dit voorbehoud hebben wij ook telkens gemaakt in ons overleg met de minister. Hoofdlijnenakkoord en moties In het hoofdlijnenakkoord van dit kabinet is expliciet aandacht voor veiligheid en de justitiële keten Letterlijk staat er: Toezichthouders onder regie van de politie moeten de politie in staat stellen zich te concentreren op haar eigenlijke kerntaak en de goede uitvoering daarvan. Daartoe kunnen gemeenten de opbrengst van bestuurlijke boetes inzetten. Binnen deze setting zijn de ministers van Justitie en Binnenlandse Zaken bereid bepaalde afspraken te maken over de bestuurlijke boete in het publieke domein. De minister van V en W heeft in het Nationaal Mobiliteitsberaad aangegeven dat zij voorstander is van de bestuurlijke boete voor lichtere verkeersovertredingen. Zij heeft toegezegd hierover met de minister van Justitie in overleg te treden. Deze is echter van mening dat de argumenten tegen bestuurlijke handhaving zwaarder wegen dan de argumenten voor bestuurlijke handhaving. Ook de lichtere overtredingen moeten volgens de minister van Justitie via de strafrechtechtelijke kolom worden afgehandeld. Hooguit overtredingen waar volgens de minister geen gevaarzetting van uit zou gaan, kunnen wat hem betreft in aanmerking komen voor een bestuurlijke boete. De minister noemt dan het voorbeeld van de fietser op de stoep of de fietser door rood licht. Lichte verkeersovertredingen worden echter niet alleen gemaakt door fietsers, maar ook door bromfietsers en automobilisten. onderwerp bestuurlijke boete verkeershandhaving datum 15 april 2004 03/04
Kortom, wij richten ons pleidooi op handhaving van lichtere overtredingen zoals eerder genoemd waarbij we géén onderscheid willen maken in type verkeersdeelnemer. Ook de Tweede Kamer is ervan overtuigd dat de bestuurlijke boete voor lic hte verkeersovertredingen kan bijdragen aan een betere handhaving en daarmee aan een veiligere leefomgeving. Moties daarover (zoals tijdens de begrotingsbehandeling van Verkeer en Waterstaat eind 2003 ingediend door Verdaas/Hofstra, waar de regering wordt verzocht een plan uit te werken waarbij het mogelijk wordt lokale en regionale boetes te innen en te bestemmen voor herkenbare veiligheidsdoelen) maar ook vergelijkbare moties ingediend tijdens vorige kabinetten (zoals de motie-valk/niederer) zijn tot op heden nooit uitgevoerd. Vandaar dat wij op u en het kabinet een klemmend beroep doen om in aanvulling op de bestaande handhavingscapaciteit de bestuurlijke handhaving van lichtere verkeersovertredingen mogelijk te maken. Conclusie Het Interprovinciaal Overleg, de Unie van Waterschappen, de Samenwerkende Kaderwetgebieden Verkeer en Vervoer en de VNG pleiten voor bestuurlijke verkeershandhaving om daarmee een positieve bijdrage te leveren aan de verkeersveiligheid. Wij verzoeken u dringend de invoering van de bestuurlijke boete bij lichtere verkeersovertredingen met de verantwoordelijke bewindslieden te bespreken. Wij benadrukken nogmaals dat het om een aanvulling gaat op de bestaande capaciteit die in samenwerking met politie en Justitie moet worden vormgegeven. Dit is absoluut noodzakelijk om de gewenste reductie van verkeersslachtoffers te kunnen waarmaken. Graag vernemen wij uw reactie op ons pleidooi. Een afschrift van deze brief wordt verstuurd naar de minister van V en W, de minister van Justitie, de minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties en de Minister van Financiën. Hoogachtend, Vereniging van Nederlandse Gemeenten Unie van Waterschappen dr. W. Kuiper, lid directieraad W.A. Gosselaar, lid bestuur Samenwerkende Kaderwetgebieden Verkeer en Vervoer Interprovinciaal Overleg ir. J. Leeuwenburgh secretaris drs. G. Beukema, algemeen directeur onderwerp bestuurlijke boete verkeershandhaving datum 15 april 2004 04/04