Kentekens voor (land)bouwvoertuigen noodzakelijk voor verkeersveilige toelating tot de weg en APK-plicht voor tractoren

Transcriptie

1 Kentekens voor (land)bouwvoertuigen noodzakelijk voor verkeersveilige toelating tot de weg en APK-plicht voor tractoren Geachte leden van de Vaste Commissie voor Infrastructuur en Waterstaat, Op 14 december a.s. is het Algemeen Overleg Wegverkeer en Verkeersveiligheid. Eén van de agendapunten is de brief van voormalig minister van Infrastructuur en Milieu, mevrouw Schultz van Haegen van 1 juni 2017 over de APK-plicht voor snelle tractoren, kamerstuk Met deze brief willen CUMELA Nederland, Fedecom, Bouwend Nederland, BMWT, TLN, evofenedex, RAI Vereniging en Fehac onderstrepen dat wij het oorspronkelijke wetsvoorstel kentekening (land)bouwvoertuigen nog steeds volledig ondersteunen en voorstander zijn van generieke kentekenplicht van alle (land)bouwvoertuigen op de openbare weg. In de brief kondigt de minister aan dat zij voornemens is het in december 2016 verworpen wetsvoorstel kentekening (land)bouwvoertuigen opnieuw in te dienen bij de Tweede Kamer. In de brief motiveert het ministerie van IenW waarom er gekozen wordt voor invoering van kentekens voor alle (land)bouwvoertuigen in lijn met het oorspronkelijke wetsvoorstel. Wij onderschrijven de conclusie van de toenmalige minister van IenM volledig, dat alleen met het oorspronkelijke wetsvoorstel effectief voldaan kan worden aan de APK-plicht voor landbouwtrekkers en de aangenomen moties inzake snelheidsverhoging en toegang tot wegen voor (land)bouwvoertuigen. De steun voor het wetsvoorstel is echter nog veel groter. Maar liefst veertig maatschappelijke organisaties als Fietsersbond, VVN, organisaties van wegbeheerders VNG, IPO en Unie van Waterschappen en handhavers zoals politie en OM stemmen ook volledig in met het wetsvoorstel. De overtuiging van alle partijen is dat het kenteken de basis vormt om (land)bouwvoertuigen verantwoord en veilig aan het verkeer te laten deelnemen. De positieve werking op de verkeersveiligheid, die alleen al uitgaat van het gegeven dat bestuurders van deze voertuigen straks niet meer anoniem aan het verkeer deelnemen, is evident. Brief VC IenW kentekening (land)bouwvoertuigen 1 december 2017

2 In dat licht is het zeer merkwaardig dat Nederland het enige land in Europa is dat nog steeds geen kentekenplicht kent voor (land)bouwvoertuigen. Ook is het onbegrijpelijk dat veel lichtere voertuigen zoals de speed pedelec aan tal van eisen moeten voldoen, zoals het voeren van een kentekenplaatje, terwijl een veel zwaarder, en potentieel gevaarlijker voertuig als de tractor vrij is van dergelijke verplichtingen. Een belangrijke reden om het wetsvoorstel opnieuw in te dienen, is dat Nederland momenteel niet kan voldoen aan de Europese Richtlijn 2014/45/EU (periodieke technische controle van o.a. landbouwtrekkers). Zonder registratie en kentekening van alle landbouwtrekkers valt niet te controleren welke landbouwtrekkers APK-plichtig zijn. Nederland heeft de eerste invoeringstermijn van de APK overschreden en loopt daardoor een reëel risico op een zogenaamde infractieprocedure door de Europese Commissie. Dit kan leiden tot een volstrekt onnodige boetes van vele miljoenen euro s voor de Nederlandse belastingbetaler. Alleen daarom al is snelle invoering cruciaal. Daarnaast zijn er nog de moties (Visser en Van Helvert ). Deze moties verzoeken om verhoging van de maximumsnelheid van 25 naar 40 km/u, een betere toegang tot gebiedsontsluitingswegen en rondwegen voor (land)bouwvoertuigen en het inrichten van een centraal systeem (één loket) bij de RDW voor ontheffingen voor (land)bouwvoertuigen. Deze moties kunnen alleen op een effectieve en voor wegbeheerders acceptabele wijze worden uitgevoerd, door kentekening van alle (land)bouwvoertuigen die op de openbare weg rijden. We realiseren ons dat niet alle eigenaren van (land)bouwvoertuigen voorstander zijn van kentekenplicht. Kijkend naar de maatschappelijke belangen, implementatie van EU-regelgeving, verkeersveiligheid en luchtkwaliteit, dan zijn deze dermate zwaarwegend, dat kentekening van (land)bouwvoertuigen noodzakelijk en onvermijdelijk is. Onze kernmotieven voor de kentekening van alle bestaande en nieuwe (land)bouwvoertuigen betreffen: het borgen van de voertuigveiligheid (regelt typegoedkeuring en toelating van (land)bouwvoertuigen tot de weg, controle op wettelijke voertuigeisen, regelt APK voor snelle landbouwtrekkers en mogelijkheid van recall-acties), het borgen van de verkeersveiligheid (efficiëntere handhaving en verbeterd verkeersgedrag van bestuurder door opheffen anonimiteit), het mogelijk maken van de snelheidsverhoging naar 40 km/u waardoor wegbeheerders veiliger en meer geschikte landbouwroutes kunnen instellen, instellen van één loket bij RDW voor ontheffingsplichtige (land)bouwvoertuigen, het borgen dat motoren van (land)bouwvoertuigen voldoen aan emissie-eisen, het creëren van een level playing field voor alle ondernemers (alle voertuigen in diverse branches moeten voldoen aan zelfde systematiek van toelating en registratie), dat het voertuig een eigenaar/houder krijgt (kentekenbewijs is een bewijs van eigendom) en diefstal bemoeilijkt, het invoeren van een datum eerste toelating (DET) (maakt onderscheid mogelijk tussen modern materieel en bestaande voertuigen, onder meer mobiel erfgoed, mogelijkheid van introductie zwaardere veiligheidseisen voor nieuwe voertuigen zonder bestaand materieel te treffen) de zekerheid dat kosten van kenteken beperkt blijven tot 30,- per (land)bouwvoertuig. De overwegingen voor de kentekenplicht lichten wij in de bijlage nader toe. Brief VC IenW kentekening (land)bouwvoertuigen 2 december 2017

3 CUMELA Nederland, Fedecom, Bouwend Nederland, BMWT, TLN, evofenedex, RAI Vereniging en Fehac zijn dan ook voorstander van generieke kentekenplicht voor alle bestaande én nieuw verkochte (land)bouwvoertuigen op de openbare weg. Wij zien dat als enige goede en effectieve oplossing voor de invoering van APK-plicht voor snelle landbouwtrekkers en voor verbetering van de voertuigveiligheid van (land)bouwvoertuigen. Wij vinden dat dit dossier urgentie verdient en zo spoedig als mogelijk de maatregelen voor invoering van de wet ter hand worden genomen. Hoogachtend, W. van Mourik E. Ros Voorzitter CUMELA Nederland Voorzitter Fedecom F. Heinis J. Hommes Algemeen directeur Bouwend Nederland Directeur BMWT A. van Dijk M.J.H. van der Kuijl Voorzitter Transport en Logistiek Nederland Algemeen directeur evofenedex O.C.M. de Bruijn Directeur RAI Vereniging B. de Boer Voorzitter Fehac Brief VC IenW kentekening (land)bouwvoertuigen 3 december 2017

4 Bijlage met overwegingen voor kentekening van (land)bouwvoertuigen Kentekens op motorvoertuigen leggen de voertuigkenmerken vast, borgen de technische eisen en voertuigveiligheidseisen, maakt effectieve handhaving mogelijk en koppelt een eigenaar aan het voertuig die op voorgaande aspecten valt aan te spreken. Daarmee draagt het kenteken in belangrijke mate bij aan de verkeersveiligheid. In deze bijlage worden de overwegingen voor en de noodzaak van kentekenplicht voor (land)bouwvoertuigen nader toegelicht in het licht van het oorspronkelijke wetsvoorstel hiervoor. Voertuigveiligheid Net als andere categorieën motorvoertuigen worden de eisen aan landbouwvoertuigen in sterke mate bepaald door Europese wet- en regelgeving. Deze richt zich op voertuigveiligheid en dat voertuigen bij gebruik op de weg ook veilig blijven. Landbouwvoertuigen hebben onder meer te maken met de Verordening (EU) 167/2013 (goedkeuring van en markttoezicht op landbouw- en bosbouwvoertuigen) en de Richtlijn 2014/45/EU (periodieke technische controle van o.a. landbouwtrekkers). Typegoedkeuring en toelating De Verordening (EU) 167/2013 regelt de goedkeuring van en het markttoezicht op landbouw- en bosbouwvoertuigen. Zonder invoering van kentekens is er geen verplichting tot het vaststellen door RDW of nieuwe (land)bouwvoertuigen voldoen aan de typegoedkeuring en daarmee tot de weg kunnen worden toegelaten. Er is dan geen controle mogelijk op de voertuigveiligheid van (land)bouwvoertuigen, zoals nu al sinds jaar en dag het geval is. Zonder een kenteken blijven (land)bouwvoertuigen dan de enige categorie voertuigen die ongecontroleerd worden toegelaten in Nederland. De verantwoordelijkheid voor de voertuigveiligheid blijft dan nog steeds liggen bij de eigenaar/bestuurder van het voertuig en die weet niet aan welke eisen de voertuigen moeten voldoen. Naast voertuigveiligheidseisen stelt deze verordening ook eisen aan de emissies van motoren van landbouwtrekkers. Zonder controlemiddel zoals toelating van (land)bouwvoertuigen door kentekening blijft het dan ook mogelijk dat er bijvoorbeeld Chinese landbouwtrekkers in Nederland verkocht worden, die niet voldoen aan de emissie-eisen. Ook moeten fabrikanten of leveranciers bij constatering van gebreken aan landbouwvoertuigen recall-acties uitvoeren. Zonder kenteken is het niet mogelijk om eigenaren hierover de informeren. Hogere remeisen aan aanhangwagens Om veilig met voertuigcombinaties over de weg te rijden, is goede beremming van aanhangwagens cruciaal. Nederland kent slechts een beperkte remeis; landbouwaanhangwagens met een rijklare massa van meer dan kg moeten een goed werkende reminrichting hebben. Er worden echter geen eisen gesteld aan de minimale remvertraging van de landbouwaanhangwagens. Europese Verordeningen regelen dat de remvertraging van nieuwe landbouwvoertuigen op hetzelfde niveau komt als het vrachtverkeer. Met een kenteken wordt geborgd dat nieuwe landbouwaanhangwagens aan deze hogere remeisen voldoen. Tegelijkertijd wordt geregeld dat bestaande aanhangwagens niet aan deze eisen hoeven te voldoen. Alleen met een kenteken wordt het mogelijk om nieuwe landbouwvoertuigen van oude te onderscheiden. Hiermee kunnen hogere eisen aan nieuwe voertuigen worden gesteld, zonder dat bestaande (land)bouwvoertuigen hieraan moeten voldoen. Hierdoor zal de noodzakelijke verbetering van veiligheid van (land)bouwvoertuigen op termijn toenemen. Kentekenplicht (land)bouwvoertuigen 1 december 2017

5 APK voor snelle tractoren De Richtlijn 2014/45/EU regelt de periodieke keuring van motorvoertuigen. Nieuw is dat landbouwtrekkers met een maximumconstructiesnelheid van meer dan 40 km/u vanaf 20 mei 2018 APK-plichtig worden. Nederland kan deze richtlijn niet uitvoeren vanwege ligt in het verwerpen van het wetsvoorstel kentekenplicht (land)bouwvoertuigen door de Tweede Kamer in december Nederland heeft de eerste invoeringstermijn van de APK overschreden en loopt daardoor een reëel risico op een zogenaamde infractieprocedure door de Europese Commissie, welke kan leiden tot boetes van vele miljoenen euro s. Om de APK voor snelle tractoren effectief in te kunnen voeren, moet van elke landbouwtrekker bekend zijn wat de maximumconstructiesnelheid van het voertuig is. Oftewel kan de landbouwtrekker technisch wel of niet harder rijden dan 40 km/u. In het oorspronkelijke wetsvoorstel moeten eigenaren van alle landbouwtrekkers die op de openbare weg rijden, de maximumconstructiesnelheid opgeven. Om de kosten van registratie en kentekening zo beperkt mogelijk te houden is daarbij afgezien van een initiële technische keuring van de landbouwtrekker door een externe instantie. Het vaststellen van de maximumconstructiesnelheid wordt hierbij overgelaten aan de eigenaar. Wel is dan van alle landbouwtrekkers de maximumconstructiesnelheid bekend en vormt een sluitend registratiesysteem. De eigenaar kan zo op de eventuele APK-plicht van zijn landbouwtrekker worden aangesproken. LTO Nederland wil de kentekenplicht beperken tot alleen de APK-plichtige tractoren. Dit vormt echter geen sluitend registratiesysteem. Hierbij wordt het volledig overgelaten aan de eigenaar van een landbouwtrekker om zijn landbouwtrekker al dan niet te registreren. Er zit geen enkele dwang achter om dit wel te doen en is volkomen vrijblijvend. Dit systeem borgt niet dat daarmee alle snelle landbouwtrekkers worden geregistreerd, zoals nodig is voor een effectieve uitvoering van de APKplicht. Grote vraag daarbij is of de Europese Commissie akkoord gaat met het invoeren van een registratiesysteem van alleen kentekenplicht voor APK-plichtige tractoren, omdat het geen sluitend registratiesysteem is. Zo niet, dan zal de kans op een infractie-procedure toenemen met bijbehorende (miljoenen)boetes. Indien de Europese Commissie gaat voorschrijven op welke wijze de APK-plicht moet worden ingevoerd, zal de impact op de kosten voor eigenaar significant kunnen stijgen. Snelheidsverhoging naar 40 km/u Het wetsvoorstel voorziet er in, dat bij generieke kentekenplicht voor alle (land)bouwvoertuigen, de maximumsnelheid naar 40 km/u gaat. Een snelheid van 40 km/u is een substantieel hogere snelheid dan 25 km/u en is het niet meer dan logisch dat verkeersdeelnemers dan ook traceerbaar en handhaafbaar moeten zijn. LTO Nederland wil voor de bestaande (land)bouwvoertuigen alleen een kenteken invoeren, wanneer de eigenaar harder wil rijden dan 25 km/u. Wordt er met (land)bouwvoertuigen niet harder dan 25 km/u gereden, dan is er wat LTO betreft geen kenteken verplicht. In de praktijk rijdt nu al meer dan 80 % van de (land)bouwvoertuigen op de weg met een snelheid 40 km/u of harder. Zonder kentekenplicht van alle bestaande (land)bouwvoertuigen zullen er zowel gekentekende als ook heel veel ongekentekende (land)bouwvoertuigen met 40 km/u blijven rijden. Daarmee blijft de huidige illegale praktijk, dat het merendeel van de (land)bouwvoertuigen de maximumsnelheid van 25 km/u voortdurend overschrijden, in stand gehouden. Kentekenplicht (land)bouwvoertuigen 2 december 2017

6 Handhaving door de politie voorkomt dit niet, want in de praktijk is er relatief weinig handhaving op het landbouwverkeer. En juist omdat de voertuigen niet gekentekend zijn, is handhaving op (land)bouwvoertuigen lastig. En het gebrek aan handhavingsmogelijkheden lokt dan weer eerder ongewenst of gevaarlijk rijgedrag van de bestuurders uit. Geschiktere en veiliger landbouwroutes Kentekening van alleen APK-plichtige landbouwtrekkers of een vrijwillig kenteken wanneer men harder dan 25 km/u wil rijden, beweegt wegbeheerders er niet toe om hun huidige toegangsbeleid van (land)bouwvoertuigen tot hun wegen te herzien. De wegbeheerders (namens VNG, IPO en Unie van Waterschappen) hebben aan het ministerie van IenM aangegeven dat snelheidsverhoging naar 40 km/u voor hen alleen acceptabel is met bijbehorende kentekenplicht van alle (land)bouwvoertuigen. De moties Visser en Van Helvert zullen dan geen effect gaan sorteren. De wegbeheerders realiseren zich heel goed dat bij gedeeltelijke kentekenplicht zij te maken krijgen met enerzijds deels gekentekende (land)bouwvoertuigen die 40 km/u mogen rijden. Maar anderzijds met een nog veel groter aantal ongekentekende (land)bouwvoertuigen, die nog steeds niet harder mogen rijden dan 25 km/u, maar dat in de praktijk wel blijven doen. Wegbeheerders willen hun gebiedsontsluitingswegen en rondwegen alleen openstellen voor gekentekende (land)bouwvoertuigen die daarmee legaal met 40 km/u mogen rijden. Het is echter niet mogelijk om verschil in toelatingsbeleid tot de weg te maken tussen gekentekende (land)bouwvoertuigen die 40 km/u mogen en ongekentekende (land)bouwvoertuigen die niet harder mogen rijden 25 km/u. Zonder generieke kentekenplicht gaan met name de provinciale wegbeheerder dan ook niet bewegen en blijft het landbouwverkeer dan nog steeds door de kernen rijden en op parallelwegen met fietsers. Kentekening van slechts een deel van de (land)bouwvoertuigen sorteert daarmee geen effect op de verkeersveiligheid voor met name zwakkere verkeersdeelnemers zoals fietser, bromfietsers en voetgangers. Eén loket landbouwontheffingen (Land)bouwvoertuigen die breder zijn dan 3,00 m moeten een ontheffing van de wegbeheerder hebben. In de praktijk blijkt het lastig om voor de benodigde wegen van de wegbeheerders een ontheffing te krijgen. Ongeveer 60 % van de gemeentelijke wegbeheerders heeft mandaat gegeven aan de RDW afd. Ontheffingen om namens hen een breedteontheffing tot 3,50 m af te geven. De overige wegbeheerders zijn onbekend met de mogelijkheid van ontheffingen voor landbouwvoertuigen of verstrekken deze gewoon niet. Gevolg is dat een substantieel deel van de brede landbouwvoertuigen zonder ontheffing over de weg rijdt. LTO Nederland, CUMELA Nederland, Bouwend Nederland, Fedecom en BMWT hebben in 2016 de minister van IenM verzocht om het instellen van één loket voor de aanvraag en afgifte van ontheffingen voor landbouwvoertuigen. Niet alleen voor de breedte, maar ook voor de lengte en hoogte, wat momenteel niet mogelijk is. In reactie daarop heeft het ministerie toegezegd dit te gaan onderzoeken. Eén van de voorwaarden voor dit gecentraliseerde ontheffingsysteem is dat de voertuig identificeerbaar zijn middels het kenteken. Zonder invoering van het kenteken zullen deze voertuiggebonden ontheffingen niet centraal worden afgegeven. Dan blijft de bestaande praktijk dat veel landbouwvoertuigen die wettelijke afmetingen overschrijden, nog steeds zonder ontheffing en daarmee illegaal over de weg rijden. Kentekenplicht (land)bouwvoertuigen 3 december 2017

7 Samenvattend Zonder invoering van het kenteken zal de voertuigveiligheid van (land)bouwvoertuigen niet verbeteren. Nieuwe (land)bouwvoertuigen worden dan nog steeds niet beoordeeld door RDW voor toelating tot de weg opdat deze voldoen aan Europese of nationale voertuigeisen. Het kenteken maakt het mogelijk om aan nieuwe (land)bouwvoertuigen zwaardere eisen te stellen dan aan de bestaande en daarmee de voertuigveiligheid, maar ook milieuprestaties te verbeteren. Met registratie en kentekening worden de (land)bouwvoertuigen op dezelfde wijze gereguleerd als alle andere motorvoertuigen in Nederland. Dit zorgt voor een level playing field tussen branches en maakt dat alle motorvoertuigen herkenbaar zijn en er effectief kan worden gehandhaafd. Dat motorvoertuigen herkenbaar deelnemen aan het verkeer is een belangrijk middel gericht op de verkeersveiligheid. Het kenteken geeft aan dat het voertuig voldoet aan de geldende voertuigeisen. Maar ook neemt de bestuurder dan niet meer anoniem deel aan het verkeer. Het kenteken maakt dat bestuurders zich in het algemeen beter aan de verkeersregels houden, wat de verkeersveiligheid ten goede komt. Gezien de omvang van landbouwvoertuigen en de impact die zij hebben op het verkeer is het niet meer dan logisch dat deze voertuigen herkenbaar en traceerbaar aan het verkeer deelnemen. In dit licht blijft het bijzonder dat voor de speed-pedelec van 25 kg met een maximumsnelheid van 45 km/u daarom wel een kenteken heeft en een combinatie van (land)bouwvoertuigen van 50 ton en die in de praktijk 40 km/u rijdt, niet. Kentekenplicht (land)bouwvoertuigen 4 december 2017