Ministerie van Veiligheid en Justitie > Retouradres Postbus 20301 2500 EH Den Haag De heer R. Zenger Nachtwachtlaan 114 1058 ED AMSTERDAM Aa ngelegenheden Sch edeldoeksh aven 100 25 11 EX Den Haag Postbus 20301 2500 EH Den Haag www. rijksoverh eid.nl!venj Onderwerp uw bezwaar betreffende beslissing wob verzoek inzake status en voortgang kinderpornofilter Geachte heer Zenger, Uw kenmerk W20 10013-3 Bij beantwoording de datum en ons kenmerk vermelden. Wilt u slechts één zaak in uw brief behandelen. Naar aanleiding van uw brief van 2 oktober jl. en in vervolg op mijn brief van 15 december jl. met kenmerk 171482, deel ik u het volgende mee. Verloop van de procedure Bij brief van 6 juli 2010 heeft u verzocht om openbaarmaking van : 1. alle verslagen van voortgangsbesprekingen met internet providers, het Meldpunt Kinderporno, onderzoeksbureau Andersson Elffers Fel ix en andere betrokkenen; 2. een overzicht van de providers die meewerken aan de implementatie van het filter; 3. alle documenten die betrekking hebben op afspraken met alle betrokkenen; 4. alle documenten die betrekking hebben op de precieze doelstellingen van het filter; 5. alle documenten die betrekking hebben op de technische inrichting van het filter; 6. alle documenten die betrekking hebben op de inhoud van het filter (zoals, maar niet beperkt tot, gegevens over het totaal aantal adressen op de huidige of beoogde lijst, de criteria voor opname, de actualisatiefrequentie en een opsplitsing naar land van hosting), en 7. het rapport "Publiekprivate bestrijding van kinderporno op internet", opgesteld door het onderzoeksbureau Andersson Elffers Felix. Bij besluit van 9 september 2010, kenmerk 166325, heb ik pagina 3 van de Terms of reference Platform Internet en Veiligheid en in geanonimiseerde vorm het rapport "Publiekprivate bestrijding van kinderporno op internet" openbaar gemaakt. Verder is ten aanzien van de overige geïnventariseerde documenten, voor zover zij niet reeds openbaar zijn gemaakt, de openbaarmaking geweigerd. Tegen mijn besluit heeft u bij brief van 2 oktober 2010 bezwaar gemaakt. Pagina 1 van 5
Bij e-mail van 28 oktober 2010 heeft u kenbaar gemaakt geen gebruik te maken van de mogelijkheid gehoord te worden omdat uw bezwaren reeds voldoende zijn uiteengezet in uw bezwaarschrift. Bij brief van 15 december 2010 heb ik u bericht dat ik op grond van artikel 7: 10 van de Algemene wet bestuursrecht (Awb) mijn beslissing op het bezwaarschrift met 6 weken verdaag. Ontvankelijkheid Uw bezwaarschrift is ingediend binnen zes weken na bekendmaking van het besluit en het bezwaarschrift voldoet ook aan de overige door de Algemene wet bestuursrecht gestelde eisen, zodat het bezwaarschrift ontvankelijk is. Wettelijk kader Uw verzoek moet worden beoordeeld aan de hand van de Wet openbaarheid van bestuur (Wob). Uitgangspunt van de Wob is dat er, in het belang van een goede en democratische bestuursvoering, voor degene die om informatie verzoekt een recht op openbaarmaking van de informatie bestaat. Het bestuursorgaan kan de openbaarmaking van de gevraagde informatie achterwege laten wanneer zich (een of meer) van de in artikel 10 en 11 van de wet genoemde uitzonderingsgronden of beperkingen voordoen. Het recht op openbaarmaking dient het publieke belang van een goede en democratische bestuursvoering, welk belang de Wob vooronderstelt. Daarom kan ten aanzien va n de openbaarheid geen onderscheid gemaakt worden naar gelang de persoon of de oogmerken van de verzoeker. Bij de te verrichten belangenafweging worden dan ook betrokken het algemene of publieke belang bij openbaarmaking van de gevraagde informatie en de door de uitzonderingsgronden te beschermen belangen, maar niet het specifieke belang van de verzoeker. Wanneer deze belangenafweging van het bestuursorgaan leidt tot het oordeel dat de gevraagde informatie geheel of gedeeltelijk verstrekt moet worden, betekent dit dat niet alleen de verzoeker, maar iedereen die dat wenst van deze informatie kennis kan nemen. Beoordeling van het bezwaar U maakt bezwaar tegen mijn beslissing inzake onderdelen 1, 3, 4, 5 en 6. Onderdelen 1, 3, 4 en 6 Met betrekking tot de onderdelen 1, 3, 4 en 6 geeft u, aan de hand van citaten uit mijn brieven en antwoorden aan de Tweede Kamer, aan dat het u zeer onaannemelijk lijkt dat er overleg is gevoerd met een aantal internet providers en daarbij toezeggingen zijn ontvangen en de reikwijdte van het filter besproken is, zonder dat van dit overleg een schriftelijk verslag is opgesteld. Ook lijkt het u onwaarschijnlijk dat ik de voortgang van de besprekingen nauwgezet volg zonder dat ik in het bezit ben van verslagen van deze besprekingen. U vraagt of ik kan bevestigen dat ik de afspraken, zoals genoemd in onderdeel 3, gemaakt heb, zonder vast te leggen welk doel het filter heeft. Ten aanzien van deze bezwaren kan ik u melden dat ik niet beschik over de bij onderdelen 1, 3, 4 en 6 genoemde documenten, behalve het document dat reeds bij besluit van 9 september 2010 openbaar is gemaakt. De private partijen hadden in een open gesprek waarbij mijn ambtsvoorganger aanwezig was gezamenlijk uitgesproken te zullen samenwerken aan de inrichting van een blokkade voor kinderporno om, in aanvulling op de voortdurende inspanningen Pagina 2 van 5
van politie en Justitie en het Meldpunt Kinderporno, de verspreiding van kinderporno via internet, tegen te gaan. De rol van het Ministerie van (Veiligheid en) Justitie hierbij was en is het stimuleren van de zelfregulering door met name de ISP's. Van dit gesprek is destijds geen verslag gemaakt, zodat de private partijen in alle vertrouwelijkheid met elkaar van gedachten konden wisselen. De basisafspraken die partijen destijds gemaakt hebben, zijn verantwoord aan de Tweede Kamer, onder andere in de door u genoemde brieven en antwoorden op Kamervragen. Onderdeel 5 Onderdeel 5 van uw verzoek ziet op alle documenten die betrekking hebben op de technische inrichting van het filter. Deze documenten heb ik bij besluit van 9 september 2010 geweigerd op grond van artikel 10, tweede lid, aanhef en onder g van de Wob, namelijk dat betrokken ISP's onevenredig zouden worden benadeeld wanneer documenten waarin de technische inrichting van het filter beschreven worden openbaar worden gemaakt omdat derden het filter dan zouden kunnen omzeilen, waardoor de werking van het filter gefrustreerd wordt. U vraagt om een kopie van het bezwaar dat de internet providers kenbaar gemaakt hebben tegen het openbaar maken van documenten die betrekking hebben op de technische inrichting van het filter. U schrijft bovendien dat het belang tegen het openbaar maken van informatie over de technische werking nihil is omdat het volgens u algemeen bekend is dat het filter waar nu aan wordt gewerkt gebaseerd is op het filteren op grond van de zogenaamde fully qualified domain name. U bent van mening dat de handelingen voor het omzeilen kinderlijk eenvoudig zijn: de gebruiker hoeft alleen een andere nameserver te configureren. Daarom zou het belang tegen openbaarmaking van informatie over de technische werking volgens u nihil zijn. Voorts noemt u in uw bezwaarschrift dat uit de werking valt af te leiden dat het doel van het filter vermoedelijk eerder moet worden gezocht in het voorkomen van ongewenste confrontatie met afbeeldingen van misbruik van kinderen, dan het willen ontregelen van de markt voor de distributie van dergelijke afbeeldingen. U zegt dat het uiterst onwaarschijnlijk is dat een filter dat zo eenvoudig te omzeilen is, bedoeld is voor het ontregelen van een criminele en zeer professionele markt. Indien een ongewenste confrontatie of een gelijkens functie inderdaad beoogd is, is het genoemde belang tegen het openbaar maken van informatie over de technische werking eveneens beperkt. Tenslotte zegt u dat het belang van het openbaar maken van documenten met betrekking tot de technische werking van het filter bijzonder groot is omdat hiermee kan worden beoordeeld of het filter geschikt is om eventueel gestelde doelen te bereiken. Op basis van uw nadere uitleg kan ik u als volgt antwoorden. Het is inderdaad de bedoeling dat de Service providers filteren en blokkeren op ONS-niveau (Domain Name Service). Dit betekent dat websites waarop kinderpornografisch materiaal te vinden is niet worden weergegeven aan eindgebruikers die op deze website proberen te komen. Dit filteren en blokkeren doen de service providers op basis van een zogenaamde blacklist. De eindgebruiker die op een website probeert te komen die op de blacklist staat krijgt een Stop-pagina te zien in plaats van de aangevraagde website. De blacklist krijgen de service providers aangeleverd van het Meldpunt Kinderporno op internet. Over hoe die blacklist daadwerkelijk wordt aangeleverd door het meldpunt en hoe die in de bestaande systemen door de providers worden Pagina 3 van 5
ingevoerd kan ik geen mededelingen verstrekken omdat ik daar geen kennis van draag. De afspraken daarover zouden onderling tot stand komen tussen de partijen. Uw redenering dat deze ONS filtering te omzeilen is door een andere nameserver te configureren is correct. Partijen, en ook ik, zijn en waren zich altijd bewust dat dit zo is. Met het blokkeren willen partijen en ook ik vermijden dat internetgebruikers toevallig op een dergelijke pagina terecht kunnen komen. Internetfiltering wordt door ons gezien als een instrument om ongewenste confrontatie met kinderporno te voorkomen. Bovendien wordt door het filteren en blokkeren van kinderporno op internet een duidelijk maatschappelijk signaal afgegeven. Het gericht zoeken van internetgebruikers naar kinderporno wordt daar niet mee voorkomen. Hoe de individuele providers de daadwerkelijke filtering en blokkering in hun eigen systemen regelen is afhankelijk van de technische inrichting van hun systemen. Daar heb ik geen inzicht in en ook geen documenten over. De documenten waar ik wel over beschik hebben betrekking op weergaven van de discussies over de ONS-fi ltering, de keuze voor een Stop-pagina alsmede de vormgeving daarvan en financiële afspraken tussen providers en het Meldpunt Kinderporno. Tijdens gesprekken met de partijen is gesproken over welke gegevens naar aanleiding van uw verzoek verstrekt kunnen worden. De weerslag daarvan vindt u in mijn primaire beslissing. Uit de discussie is naar voren gekomen dat verstrekking van documenten die nog geen definitief karakter hebben en gegevens bevatten over nadere uitwerking van de ONS-filtering, keuze voor en vormgeving van de STOP-pagina en de financiele afspraken zoals kostenverdeling tussen partijen, niet worden verstrekt. Dit is niet schriftelijk vastgelegd. Oirectie Juridische en Op grond van artikel 10, tweede lid, aanhef en onder g van de Wob blijft het verstrekken van informatie achterwege voor zover het belang daarvan niet opweegt tegen het belang van het voorkomen van onevenredige bevoor- of benadeling van bij de aangelegenheid betrokken (rechts)personen dan wel derden. Ingevolge artikel 11, eerste lid, van de Wob, bestaat voor documenten ten behoeve van intern beraad een beperkte openbaarmakingsverplichting. Het interne karakter van een stuk wordt bepaald door het oogmerk waarmee het stuk is opgesteld. Over daarin opgenomen persoonlijke beleidsopvattingen wordt geen informatie verstrekt. Onder persoonlijke beleidsopvattingen wordt verstaan: meningen, opinies, commentaren, voorstellen, conclusies met daartoe aangevoerde argumenten. Van een belangenafweging kan bij de beslissing omtrent openbaarmaking van persoonlijke beleidsopvattingen geen sprake zijn, omdat het hier gaat om een imperatieve weigeringsgrond. Uit de wetgeschiedenis van de Wob blijkt dat deze beperking op de informatieverplichting daarin met name is opgenomen omdat een ongehinderde bijdrage van ambtenaren en van hen die van buiten bij het intern beraad zijn betrokken bij de beleidsvorming en - uitvoering gewaarborgd moet zijn. Zij moeten in alle openhartigheid onderling en met bewindspersonen kunnen communiceren. Staatsrechtelijk zijn slechts de standpunten die het bestuursorgaan voor zijn rekening wil nemen relevant. Ik acht het niet in het belang van een goede en democratische bestuursvoering indien standpunten van hen, die van buiten bij het interne beraad zijn betrokken, zelfstandig worden betrokken in de publieke discussie. De documenten waar ik over beschik zijn weergaven van discussies die partijen vertrouwelijk met elkaar hebben gedeeld en standpunten van betrokkenen die niet tot besluitvorming hebben geleid of niet door alle partijen gedeeld worden. Het betreft daarom stukken van intern beraad. Partijen worden onevenredig Pag ina 4 van 5
benadeeld bij het openbaarmaken hiervan, omdat het licht werpt op hun manoeuvreerruimte en onderhandelingsstrategie in de toekomst in vergelijkbare gevallen. Ik zie dan ook geen aanleiding om met toepassing van artikel 10, tweede lid, aanhef en onder g, en artikel 11, tweede lid van de Wob, in niet tot personen herleidbare vorm informatie te verstrekken uit de documenten waarover ik beschik. Voor zover in de documenten eveneens feiten worden weergegeven, zijn deze naar mijn oordeel zodanig verweven met de persoonlijke beleidsopvattingen, dat ze niet voor afzonderlijke openbaarmaking in aanmerking komen. Directie Ju ridische en 11 janua ri 20 11 Beslissing Ik handhaaf het besluit van 9 september 2010 onder aanvulling van de motivering zoals hiervoor gegeven. Indien u na het lezen van deze besl issing nog vragen heeft, dan nodig u graag uit voor een persoonlijk gesprek. Ik vertrouw erop u hiermee voldoende t e hebben geïnformeerd. Hoogachtend, ~~id en Justitie, Juridische en den Binnen zes weken na de dag van verzending van dit besluit kan een ieder wiens belang rechtstreeks bij dit besluit is betrokken, een beroepschrift indienen bij de sector bestuursrecht van de rechtbank binnen het rechtsgebied waarin hij zijn woonplaats in Nederland heeft. Het beroepschrift moet door de indiener zijn ondertekend en bevat ten minste zijn naam en adres de dagtekening, een omschrijving van het besluit waartegen het beroep is gericht, en de gronden waarop het beroepschrift rust. Daarnaast moet zo mogelijk een afschrift van de beslissing op bezwaar worden bijgevoegd. Van de indiener van het beroepschrift wordt griffierecht geheven door de griffier van de rechtbank. Nadere informatie over de hoogte van het griffierecht en de wijze van betaling wordt door de griffie van de rechtbank verstrekt. Pa gina 5 van 5