Ambassadeurs geletterdheid Lezen maakt het leven leuker!
Laaggeletterdheid Iemand is laaggeletterd als hij of zij niet in staat is om voldoende te kunnen lezen, schrijven of rekenen om effectief te kunnen handelen in persoonlijke en maatschappelijke situaties en in situaties van studie en werk. Inge de Winter Projectleider Laaggeletterdheid Eén van de taken van het ROC van Twente is het scholen van volwassenen die laaggeletterd zijn. Het probleem is echter dat deze mensen moeilijk te bereiken zijn. Veel laaggeletterde mensen schamen zich voor dit probleem en verzinnen liever allerlei uitvluchten dan hun laaggeletterdheid kenbaar te maken. Het ROC voert cursussen uit in overleg met de 14 Twentse gemeenten. Alle gemeenten hebben aangegeven dat de doelgroep laaggeletterden prioriteit heeft. Gemeenten kiezen ervoor om binnen het aanbod ruimte te creëren voor het werven en toeleiden. Als projectleider laaggeletterdheid bespreek ik samen met gemeenten, bedrijven en instellingen welk plan van aanpak het beste past bij de lokale situatie. Er zijn al vele voorlichtingsbijeenkomsten georganiseerd. Een belangrijke rol bij voorlichtingen spelen de ambassadeurs. Alleen als zij zelf hun verhaal vertellen, komt de problematiek echt over. Je kunt nog zo n goede presentatie geven, als er geen ambassadeur bij is, blijft het een theoretisch gegeven. Pas als de ambassadeur vertelt over zijn of haar leven voor en na het kunnen lezen en schrijven, wordt pas echt duidelijk wat voor impact het probleem van laaggeletterdheid heeft op een mensenleven.
Veronica Diepenveen (Hengelo) Haar leven liep niet altijd op rolletjes. Toen ze nog in Enschede woonde, verloor ze in korte tijd haar broers en haar echtgenoot. Vervolgens werd ze getroffen door de vuurwerkramp. De vuurwerkramp was de ommekeer in haar leven: Toen heb ik de knop omgezet. Een maatschappelijk werkster hielp me bij het verwerken van de ramp en vroeg me wat ik het liefste zou willen. Ik zei: naar school om te leren lezen en schrijven. Samen met haar ging ik naar het ROC. Ze kon niet goed meekomen op school, ging al vroeg aan het werk en is altijd blijven werken: baantjes waarin je niet hoefde te lezen en schrijven. Ze trouwde toen ze 18 was, kreeg een dochter, die ze verhaaltjes vertelde, waarbij ze deed alsof ze voorlas. Toen haar dochter zelf ging lezen, kon dat niet meer en moest haar dochter naar haar vader, omdat ze het te druk had. Ze gebruikte nog veel meer smoezen. Toen ze op les kwam, was ze verbaasd dat er meer mensen waren met hetzelfde probleem. Ze is er trots op dat ze nu haar kleinkinderen kan voorlezen. Op haar werk merken ze het verschil: ze is opgebloeid, heeft veel meer zelfvertrouwen gekregen, een diploma gehaald en promotie gekregen. Als ambassadeur heeft ze al op verschillende plekken haar verhaal verteld. Ik merk dat ik hiermee mensen over de streep kan trekken.
Herminou Verschoor (Nijverdal) Herminou is geboren op 27 oktober 1947 en groeide op in Nijverdal in een gezin met acht kinderen. Op de lagere school zat ze in een klas met 68 kinderen. Herminou was snel afgeleid en kreeg daarom veel straf van haar juffrouw. Thuis kreeg ze te horen dat ze haar straf wel verdiend zou hebben. Na de lagere school moest Herminou naar de huishoudschool om een goede moeder en huisvrouw te worden. Op 15-jarige leeftijd moest ze verplicht werken. Na omzwervingen kwam ze in een modezaak terecht. Hier had Herminou het naar haar zin en ze werkte zich op tot cheffin. Lezen en schrijven had ze niet veel nodig. Rekenen moest ze wel, maar dat kon ze goed. Op 25-jarige leeftijd vertrok ze naar Assen voor de liefde. Ze trouwde twee jaar later en kreeg drie kinderen. Acht jaar later beëindigde ze haar huwelijk en verhuisde met haar kinderen naar Havelte. Een zware tijd waarin ze moeite had de eindjes aan elkaar te knopen. Toen de kinderen de deur uit waren verhuisde ze naar Meppel voor haar werkzaamheden bij een muziekschool. Door omstandigheden kwam ze zeven jaar later in een opvang in Nijverdal terecht. Bij een bijeenkomst van de gemeente over laaggeletterdheid waar ze een ambassadeur hoorde praten over zijn ervaringen met laaggeletterdheid, besloot ze om weer naar school te gaan. Ze wilde brieven leren lezen en formulieren zelfstandig kunnen invullen. Dit had ze jaren niet meer gedaan. Een wethouder nam haar en nog twee anderen aan het handje mee naar school. Ze heeft er nooit spijt van gehad. Het heeft haar veel opgeleverd. Na vijf jaar moest ze stoppen, omdat de les niet meer door de gemeente werd bekostigd. Dit vindt ze nog steeds jammer.
Ans de Groot (Enschede) Ans de Groot kon wel lezen, maar had moeite met schrijven. Op 6 jarige leeftijd werd op school ontdekt dat ze doof was. Daardoor was haar Nederlands gebrekkig. Ze heeft het niet gemakkelijk gehad op school, zat een tijd op een internaat en heeft de LOM-school bezocht. Na de huishoudschool is ze aan het werk gegaan, in de schoonmaak. Ze geeft aan haar probleem altijd te verstoppen: Ik liet het niet blijken. Ze heeft geen gebrek aan sociale contacten en is overblijfmoeder. Maar ook daar liep ze tegen haar probleem aan: Ik kon geen namen opschrijven. Haar twee dochters heeft ze wel kunnen voorlezen, maar al het schrijfwerk thuis werd door haar man gedaan. Door het verhaal van een van de eerste ambassadeurs van ROC van Twente op RTV Oost is zij weer naar school gegaan. Ik herkende zoveel in het verhaal, had ook last van stress en heb snel het telefoonnummer opgeschreven. Ze zit nu al een aantal jaren op school en vindt het nog steeds moeilijk om over te praten. Maar: Weer naar school gaan was bevrijdend, ik hoor er nu weer helemaal bij.
Henk Hendriks (Glanerbrug) Henk Hendriks kon niet meekomen op school. Hij mocht vaak thuisblijven van zijn ouders: het gezin Hendriks bestond uit negen kinderen en er was altijd wel wat te doen thuis. Met 15 jaar ging hij de fabriek in. Hij had de taal niet nodig, kon zich wel redden. Maar er was schaamte en angst. Ik durfde niets te zeggen, voelde me minderwaardig, had weinig zelfvertrouwen, zegt Henk. Henk was heel sportief, heeft nog aan betaald voetbal gedaan in Duitsland. Daar heeft hij 14 jaar gewerkt. Toen zijn broer, die ook analfabeet was, verongelukte, ging bij hem de knop om: hij wilde niet meer afhankelijk zijn van anderen en de stress kwijt. Hij heeft zijn werkgever van zijn probleem verteld. Ik zweette het uit, vertelt hij, en zei: ik heb geen bril nodig want ik kan niet lezen en schrijven. Na een tijd op school te hebben gezeten, kwam hij weer eens bij de fysiotherapeut. En toen las hij voor het eerst het bordje boven een deur: Ben je zo krom als een hoepel, wij maken je weer soepel. Hij vond het prachtig dit nu te kunnen lezen. Henk: Ik durfde echt niets meer, niet eens meer op de brommer, kreeg steeds meer faalangst, had weinig sociale contacten. En moet je nu zien: ik durf weer mijn eigen mening te zeggen, mijn gezondheid is verbeterd en dat scheelt een slok op een borrel.
Anske van der Werf (Enschede) Anske van der Werf was ongeletterd. Ik zat altijd achterin de klas, kon niet zo goed meekomen, vertelt hij. Hij is al vroeg aan het werk gegaan. Zijn ouders wisten wel van zijn probleem, maar verder was het een geheim. Anske is een rappe prater, altijd al geweest. Hij was altijd bij de tijd, wist overal over mee te praten, niet door het lezen van de krant natuurlijk, maar door het kijken naar de TV. Hij heeft 24 jaar bij de brandweer gewerkt en heeft zelfs ooit een typecursus gevolgd samen met een aantal secretaresses van zijn werk. In 2007 heeft zijn schoonzoon hem opgegeven voor een cursus en is hij weer naar school gegaan. Anske voelt zich nu veel vrijer, durft veel meer, maar is nog niet helemaal de schaamte voorbij. Toch wil hij zich graag inzetten als ambassadeur, om andere mensen aan te moedigen om naar school te gaan. Inmiddels heeft hij een aantal interviews gedaan voor de lokale en regionale krant en was hij te zien op televisie. Ik speelde samen met operazangeres Tania Kras tegen een andere ambassadeur die een koppel vormde met Frans Bauer. Dat was tijdens de speciale afleve ring van Lingo tijdens de Week van de Alfabetisering. Ook was hij te zien op RTV Oost, in het programma In de Wandelgangen.
Meer info? Voor meer informatie over Laaggeletterdheid en de ambassadeurs van ROC van Twente kun je contact opnemen met de projectleider Laaggeletterdheid: Inge de Winter, Telefoon: 053-851 86 14 E-mail: idewinter@rocvantwente.nl juni 2015 www.rocvantwente.nl