Aan de Raad. No. : 13/11. Muntendam : 2 december 2011. Onderwerp : Jaarrekening en jaarverslag 2010 OPRON. ------------------------------------------------------ 1. Inleiding De Scholengroep Opron voor het openbaar primair onderwijs in de gemeenten Menterwolde, Stadskanaal en Veendam heeft het jaarverslag en de jaarrekening 2010 aangeboden en vraagt om goedkeuring van de jaarrekening. De lokale overheid heeft een repressieve toezichtrol ten aanzien van een zelfstandige stichting voor openbaar primair onderwijs. De reden hiervan is dat de lokale overheid verantwoordelijk is voor de grondwettelijke garantie dat er voldoende openbaar onderwijs is in een genoegzaam aantal scholen. 2. Inhoudelijk analyse 2.1. Ontwikkelingen Een belangrijke ontwikkeling die grote invloed heeft op de koers van Opron in de komende jaren is de reeds ingezette daling van het aantal leerlingen. Uit de gegevens uit het jaarverslag 2010 wordt duidelijk dat de voorspelde krimp zich daadwerkelijk voortzet. Gevolgen hiervan zijn: - Lagere vergoedingen (vergoedingen vinden plaats op basis van leerlingenaantallen). - Vergrijzing personeelsbestand (geen nieuwe uitstroom, vergrijsd bestand geeft hogere lasten). - Leegstand lokalen (kosten van exploitatie verminderen niet evenredig). Door wijziging van wetgeving dient het bestuur van de scholengroep anders te worden georganiseerd. Er moet een scheiding worden aangebracht tussen de functie van het bestuur en het toezicht daarop. Het bestuur wil overgaan naar het model waarbij er een College van Bestuur en een Raad van Toezicht functioneren. Hiertoe zal te zijner tijd een voorstel aan de uw Raad worden voorgelegd. Uit het jaarverslag blijkt verder dat het bestuur inzet op kwaliteitsverbetering op de scholen. Hiertoe doen scholen binnen Opron mee aan verschillende projecten zoals Duurzaam leren en Opbrengstgericht werken 1. Uit de in de bijlage genoemde kerncijfers blijkt dat er ook daadwerkelijk resultaat wordt geboekt op het gebied van kwaliteit. Er zijn binnen de scholengroep eind 2010 geen zeer zwakke scholen meer en het aantal zwakke scholen is in een periode van twee jaar teruggelopen van 13 naar 4 scholen. 1 Alle scholen die vallen onder de Opron doen mee aan het project duurzaam leren. Ambitie van dit project is dat in 2011 op de scholen duurzame verbeteringen in het onderwijs te zien zijn in hoge leerresultaten van alle kinderen ten aanzien van taal en lezen. Het project is gestart in het schooljaar 2008-2009 en loopt aan het eind van het schooljaar 2010 2011 af. Vervolgens zullen de resultaten worden gemeten en zal worden gekeken of financiering kan worden gevonden voor een eventueel vervolg.
Het punt van ziekteverzuim blijft zorgelijk. Het ziekteverzuimpercentage 2009-2010 was 8,9% tegen 6,4% landelijk. Het ziekteverzuim is overigens ten opzichte van het vorig verslagjaar wel gedaald (10,4%). 2.2. Jaarrekening Het exploitatieresultaat 2010 is uitgekomen op 16.666 voordelig. Dit is 360.806 gunstiger dan begroot. De jaarrekening 2010 kan in gecomprimeerde vorm als volgt worden weergegeven. begroting 2010 realisatie 2010 verschil Lasten Personeel 18.766.300 18.876.234 109.934- N Afschrijvingen 309.800 325.344 15.544- N Huisvesting 1.635.950 1.678.037 42.087- N Overige 1.195.450 1.384.924 189.474- N 21.907.500 22.264.539 357.039- N Baten Rijksbijdragen 19.533.760 19.891.976 358.216- V Overige overheidsbijdragen 1.558.100 1.927.821 369.721- V Overige 302.100 340.000 37.900- V Financiële baten 169.400 121.408 47.992 N 21.563.360 22.281.205 717.845- V Resultaat 344.140-16.666 360.806- V Toelichting: Lasten Personele lasten De personele lasten zijn 109.000 hoger dan begroot. De vergelijking tussen de begroting en de realisatie geeft het volgende beeld. 2
(x 1.000) begroting 2010 realisatie 2010 verschil Salariskosten 18.557 19.017-460 N Cursuskosten 234 164 70 V Extern personeel 402 569-167 N Werving personeel 9-9 N Reis en verblijfkosten 44 31 13 V Bedrijfsgezondheidszorg 55 42 13 V Premiedifferentiatie vervangingsfonds 34-34 V Dotatie Bapo 2 280 280 V Dotatie personele verplichtingen 64 34 30 V Overige personele lasten 131 180-49 N Af: Uitkeringen -1.000-1.204 204 V Totaal 18.767 18.876-109 N De oorzaak van de hogere lasten ten opzichte van de begroting wordt zowel veroorzaakt door volumestijging als door loonstijging. Deze laatste is een gevolg van de wijzigingen in de CAO, Actieplan leerkracht en premiestijgingen. Ook is de formatie met 9,2 fte uitgebreid voor specifieke projecten (Duurzaam leren en Academische opleidingsschool 3 ) en Bapo-vervanging. Hiervoor zijn deze specifieke middelen gebruikt, zodat op deze onderdelen zowel de kosten als de baten zijn gestegen. Het Rijk heeft een stelselwijziging doorgevoerd met betrekking tot de Bapo. De Bapo biedt personeel op basis van leeftijd de mogelijkheid om minder te werken. De Bapo was een voorziening, maar maakt vanaf 1 januari 2010 onderdeel uit van de exploitatie. Bij het opstellen van de begroting kon hier nog geen rekening mee worden gehouden. Het gevolg is tweeledig. De begrote dotatie Bapo van 280.000 aan de voorziening is vervallen. Dit zorgt bij de rekening 2010 voor een voordeel op de exploitatie. Aan de andere kant drukken de Bapo-lasten nu rechtstreeks op de exploitatie. Het gevolg is dat mede hierdoor de post salariskosten hoger is uitgevallen dan begroot. De cursuskosten vallen lager uit dan begroot ( 70.000). Dit komt mede doordat er gebruik wordt gemaakt van kennis die intern al aanwezig is. Daarnaast is gebruik gemaakt van diverse externe geldstromen/aanvullende subsidies. De kosten van extern personeel zijn hoger dat geraamd ( 167.000). Een deel van deze kosten zijn weer gedeclareerd bij het vervangingsfonds. Aan dit vervangingsfonds moest tegelijkertijd nog een malus worden betaald van 34.000 omdat de declaraties over het schooljaar 2008/2009 hoger waren dan de betaalde premie. 5/12 e deel van het totaal verschuldigde bedrag was al meegenomen in de rekening 2009. In totaal zijn er over 2010 ook meer gelden uitge- 2 Bapo is een regeling op grond waarvan onderwijs personeel op basis van leeftijd de mogelijkheid heeft om minder te werken. 3 Leren in opleiding geven op dergelijke scholen niet alleen les, maar doen ook onderzoek. 3
keerd dan begroot ( 204.000). Bij de declaraties is er rekening mee gehouden dat er niet te veel is gedeclareerd, zodat er geen nieuwe malus moet worden betaald. De post overige personele lasten laat een overschrijding zien van 49.000 als gevolg van een terug te betalen ontslagvergoeding. Afschrijvingen De afschrijvingen vallen 15.544 hoger uit dan begroot. Belangrijkste oorzaak hiervan is de aanschaf van leermiddelen en activeboards. Deze aanschaffingen worden gefinancierd uit de ontvangen subsidie van Duurzaam leren. Daarnaast heeft de gemeente Stadskanaal een bestemmingsfonds beschikbaar gesteld aan de basisscholen in Stadskanaal. De scholen daar hebben hiervoor o.a. lesmethodes en activeboards gekocht. Huisvestingslasten De lasten van huur, energie, onderhoud etc. zijn 73.000 hoger dan geraamd. Daarentegen zijn de schoonmaakkosten 26.000 lager uitgevallen. Volgens Opron komt dit om dat papieren handdoekjes, toiletpapier nu uit het schoolbudget worden betaald. Zij hebben daartoe een verhoging in het budget verkregen. Het beleid van het schoolbestuur is er op gericht om de budgetverantwoordelijkheid daar neer te leggen, waar de kosten het beste kunnen worden beïnvloed. Overige lasten De overige lasten zijn 190.000 hoger dan geraamd. Per 1 januari 2011 voert BCN Drachten het planmatig onderhoudsbeheer uit voor de scholen van Opron. Hieraan voorafgaand is een nulmeting uitgevoerd ad 40.000. Deze kosten waren niet begroot. Ook op deze post geboekt zijn extra ingehuurde deskundigheidsadviezen, die overigens weer bij het vervangingsfonds zijn gedeclareerd. Daarnaast zijn de reproductiekosten en de kosten voor testen en toetsen hoger uitgevallen dan begroot. Voor de Margaretha Hardenbergschool worden extra kosten gemaakt die worden terugontvangen uit subsidie van het Europees Sociaal Fonds (ESF) ( 39.300). Baten Rijksbijdragen De rijksbijdragen zijn 358.216 hoger dan geraamd. Dit wordt vooral veroorzaakt door een hogere vaststelling van de personele lumpsum als gevolg van CAO-wijzigingen (Actieplan/Convenant Leerkracht) en een hogere bijdrage impulsgelden 4 voor onderwijsachterstanden. Verder zijn de subsidies versterking cultuureducatie, scholing overblijfmedewerkers en academische scholen deels vrijgevallen. Deze subsidies vallen vrij als het bestuur hier ook daadwerkelijk investeringen voor doet. Tegenover deze uitgaven staan dan ook evenzoveel inkomsten, hetgeen mede verklaart waarom zowel de baten als de lasten voor 2010 hoger zijn uitgevallen dan begroot. Ditzelfde geldt namelijk ook voor de niet-geoormerkte extra inkomsten voor de eerste opvang vreemdelingen, studieverlof, visueel gehandicapten en binnenmilieu. 4 Betreft een Rijksregeling voor scholen die binnen vastgestelde postcodegebieden met veel lage inkomens en/of uitkeringen. 4
Overige overheidsbijdragen De overige overheidsbijdragen zijn 369.721 hoger dan geraamd. Deze post bestaat uit drie onderdelen: De gemeentelijke subsidies Deze zijn met 1.155.552 hoger ( 197.000) dan begroot. Het gaat hierbij om de volgende gemeentelijke bijdragen: Bruidschat 5 : De drie gemeenten hebben in 2010 6 besloten tot een herverdeling van de hoogte van het uit te betalen bedrag in het kader van de bruidschatregeling. Voor het schoolbestuur heeft dit een positief effect op de baten van 175.000. Bijdrage gemeenten in verband met verrekening loonkosten. Naast een vergoeding voor voormalige ID-banen betreft dit voornamelijk bijdragen vanuit de gemeente Veendam (loonkosten voor eigen rekening, avondschool, bosproject, brede school, schakelfunctie, peutergym, logopedie, coördinatie VVE, schadevergoeding) en vanuit de gemeente Stadskanaal (schoolbegeleiding, materiële vergoeding). Gezamenlijk is hier 22.000 meer ontvangen dan geraamd De overige overheidsbijdragen en subsidies Deze waren 168.000 hoger dan begroot. De overige overheidsbijdragen hebben onder andere betrekking op de subsidies van het samenwerkingsverband WSNS 7, die lager uitvielen dan begroot ( 27.300.00). Daarnaast betreft dit een subsidie van het Europees Sociaal Fonds, Bijdragen vervangingsfonds en de vrijval van de subsidie voor de projecten Duurzaam Leren en Opbrengstgericht werken. Vrijval Aan investeringssubsidies viel 4.700 vrij. Overige baten De overige bijdragen zijn 38.000 hoger dan geraamd. Dit komt vooral door hogere detacheringsbaten en verhuuropbrengsten van leegstaande lokalen. Saldo financiële baten en lasten De financiële baten zijn 47.922 lager dan begroot. Dit heeft grotendeels te maken met de ontwikkelingen op de financiële markten. Exploitatiesaldo Het resultaat over 2010 is 16.666. Dit wordt toegevoegd aan de Algemene reserve. Het eigen vermogen (algemene reserve + bestemmingreserve) bedraagt, na de resultaatbestemming, op 31 december 2010 6.620.526 (op 1 januari 2010 was dit 6.603.860). 3. Conclusie Zowel het inhoudelijke verslag als de financiële resultaten zijn naar ons idee positief te noemen. 2010 is de tweede jaarrekening van Opron. Hierdoor is er nog maar beperkt sprake van het kunnen van analyseren van trendmatigheden. Het blijft zaak de ontwikkelingen te volgen. 5 Bijdrage van de drie gemeenten als startkapitaal na de verzelfstandiging per 1 januari 2008. 6 Gemeente Menterwolde: collegebesluit van 11 mei 2010 7 Weer Samen Naar School. Dit betreft een samenwerkingverband tussen schoolbesturen met als doel aan leerlingen die extra zorg nodig hebben de juiste begeleiding te bieden op de eigen school. 5
4. Advies Kennis nemen van het jaarverslag 2010 van OPRON en in te stemmen met de betreffende jaarrekening Burgemeester en wethouders van Menterwolde; De burgemeester, E.A. van Zuijlen De secretaris, G. Kolhorn 6