Beleidsvisie 2007-2010. Kwaliteit door transparantie en ondernemerschap

Beleidsvisie 2007-2010 Kwaliteit door transparantie en ondernemerschap

Kwaliteit door transparantie en ondernemerschap Missie MDNW In de missie wil MDNW tot uitdrukking brengen dat mensen die onvoldoende in staat zijn om volwaardig deel te nemen aan de samenleving, ondersteund moeten worden. Tevens doen wij een beroep op andere deelnemers in onze samenleving om zich hiervoor in te zetten. MDNW baseert zich hierbij op de zogenaamde civil society de burgermaatschappij die een belangrijke peiler is van de Wet Maatschappelijke Ondersteuning. Wij gaan in de eerste plaats uit van de eigen verantwoordelijkheid van cliënten. Het doel is om zelfstandig deel te (leren) nemen aan de samenleving. Interventies zijn daarom gericht op het versterken van zelfbewustzijn en emancipatie. De missie van MDNW luidt: De cliënt helpen dan wel stimuleren, zodat hij voor zichzelf kansen kan creëren voor een gelukkiger en evenwichtiger leven. De medewerker ruimte en ontwikkelingsmogelijkheden bieden, zodat hij voor zichzelf, in relatie tot zijn vakgebied, kansen creëert en zo werkt aan zijn innerlijke ontplooiing en grotere werktevredenheid. Als organisatie actief participeren in de omgeving, zodat MDNW kansen creëert om zich als maatschappelijk verantwoord ondernemer waar te maken en een sterke positie in de keten te verkrijgen. Beleidsvisie 2007-2010 Maatschappelijke Dienstverlening Nieuwe Waterweg 1

Inhoudsopgave 1 Inleiding...3 2 Relevante maatschappelijke ontwikkelingen...4 2.1 Wet Maatschappelijke Ondersteuning 2.2 Vergrijzing 2.3 Landelijke aandacht voor jeugd en jongeren 2.4 Grotere kloof tussen arm en rijk 2.5 Multiculturele samenleving 2.6 Vaker voorkomende excessen in de samenleving 2.7 Mogelijkheden en beperkingen van informele zorg 2.8 Fusiegolf 2.9 Arbeidsmarktproblematiek 3 Reflectie op MDNW...9 3.1 Ontwikkelingen op basis van de SWOT-analyse 3.2 Meningen van stakeholders 4 Visie op hulpverlening...12 5 Beleidsaccenten in de hulpverlening...13 5.1 Versterking contacten met huisartsen 5.2 Intensivering samenwerking met de politie 5.3 Kwaliteitsverbetering hulpverlening jeugd en jongeren 5.4 Verdere ontwikkeling Casemanagement Jeugd 5.5 Ontwikkeling Coördinatie Nazorg Jeugdige Plegers en Coördinatie Nazorg Volwassen Veelplegers 5.6 Uitbreiding aanbod Steunpunt Huiselijk Geweld NWN 5.7 Multidisciplinaire aanpak zorgwekkende zorgmijders via Lokaal Zorg Netwerk 5.8 Consolideren regulier hulpverleningsaanbod MDNW 6 Organisatie en medewerkers...18 6.1 Primair proces en organisatiestructuur 6.2 Allround kwaliteitszorg 6.3 Systeemtheoretisch werkwijze 6.4 Human Resource Management en de lerende organisatie 6.5 Financieel beleid 6.6 Automatisering en informatisering 7 Ambities voor 2007-2010...24 8 Verantwoording...25 Adressen en openingstijden...26 2

1 Inleiding Voor de beleidsvisie 2007-2010, Kwaliteit door transparantie en ondernemerschap, die u nu in handen hebt, hebben we de beleidsresultaten van de periode 2003-2006 geëvalueerd. In die tijd heeft MDNW haar positie in de regio Nieuwe Waterweg Noord verstevigd door zich te profileren als actieve partner in de zorg- en welzijnsketen. Het Steunpunt Huiselijk Geweld, Casemanagement Jeugd, onze deelname aan Zorg Advies Teams en de spreekuren in diverse HOED-en (Huisartsen Onder Eén Dak) zijn hier voorbeelden van. Naast de ontwikkeling van specifieke hulpverlening is er intern veel ge ïnvesteerd in kwaliteit en methodiekontwikkeling. MDNW wil de kwaliteit van de hulpverlening verder verbeteren en meer samenhang en transparantie in de bedrijfsprocessen realiseren. Er is een visie op hulpverlening ontwikkeld en het systeemtheoretisch werken in de hulpverlening is geïmplementeerd. Tevens zijn wij gestart met het project Kwaliteitszorg ter verbetering van de organisatie rondom de hulpverlening. In de komende periode zullen wij de interne organisatie verder versterken. MDNW wil in 2008 opgaan voor kwaliteitscertificering op basis van het Harmonisatiemodel Kwaliteitsbeoordeling Zorgsector (HKZ). 3

4 2 Maatschappelijke ontwikkelingen Onze maatschappelijke omgeving is complex en dynamisch. MDNW staat heel bewust midden in de maatschappij en reageert op de ontwikkelingen die hierin gaande zijn, ontwikkelingen die van invloed zijn op onze werkzaamheden. Voor de directe hulpverlening en de bedrijfsvoering zijn van belang de: Wet Maatschappelijke Ondersteuning; vergrijzing; landelijke aandacht voor jeugd en jongeren; grotere kloof tussen arm en rijk; multiculturele samenleving; vaker voorkomende excessen in de samenleving; mogelijkheden en beperkingen van informele zorg; fusiegolf; arbeidsmarktproblematiek. 2.1 Wet Maatschappelijke Ondersteuning Op 1 januari 2007 trad na een lange aanloop de Wet Maatschappelijke Ondersteuning (WMO) in werking. Deze wet vervangt de Welzijnswet, de Wet Voorzieningen Gehandicapten, een aantal subsidieregelingen en de huishoudelijke verzorging uit de Algemene Wet Bijzondere Ziektekosten (AWBZ) en de Wet Openbare Geestelijke Gezondheidszorg. Belangrijke uitgangspunten van de WMO De regiefunctie wordt verlegd van centrale overheid naar de gemeenten. Keuzevrijheid van de cliënt; concurrentie tussen zorgaanbieders wordt bevorderd. Kostenbeheersing; de AWBZ blijft alleen nog van toepassing op onverzekerbare, langdurige zorg. Er komt in elke gemeente één WMO-loket, naast een aantal wijksteunpunten, voor informatie en advies vanuit cliëntenperspectief. Het is de bedoeling dat de WMO ondernemerschap en marktwerking in de welzijnssector extra zal stimuleren. Organisaties proberen nieuwe markten aan te boren met diensten die in het verlengde liggen van hun oorspronkelijke werkzaamheden. Zo zien wij nu al dat zorgorganisaties welzijnsactiviteiten gaan aanbieden. Ook worden fusies aangegaan om het voortbestaan van aanbieders van zorg en welzijn veilig te stellen. Bij de eerste uitkomsten van WMO-aanbestedingen voor 2007 werd de landelijke tendens zichtbaar dat vooral op basis van prijsstelling werd gekozen, mogelijk ten koste van kwaliteit. Kernbegrippen, zoals verwoord in de WMO De civil society : hiermee wordt een maatschappij nagestreefd, waaraan iedere burger actief deelneemt. Eigen verantwoordelijkheid en zelfredzaamheid: het beginsel van de verzorgingsstaat wordt losgelaten en de verantwoordelijkheid wordt primair bij de burger zelf gelegd.

Zorg voor elkaar: vrijwilligerswerk, mantelzorg en burenhulp (samen informele zorg genoemd) zijn niet alleen meer gewenst, maar worden noodzakelijk bevonden. Er is hiervoor nu, voor het eerst, een wettelijke basis. Meedoen in de samenleving: iedereen moet participeren in de maatschappij. Compensatieplicht van gemeenten: er moet een vangnet zijn voor mensen die niet (meer) zelfstandig aan de samenleving kunnen deelnemen. De 9 prestatievelden van de WMO Prestatieveld 1: het bevorderen van de sociale samenhang in en leefbaarheid van dorpen, wijken en buurten. Prestatieveld 2: op preventie gerichte ondersteuning van jeugdigen met problemen met opgroeien en van ouders met problemen met opvoeden. Prestatieveld 3: het geven van informatie, advies en cliëntondersteuning. Prestatieveld 4: het ondersteunen van mantelzorgers en vrijwilligers. Prestatieveld 5: het bevorderen van de deelname aan het maatschappelijke verkeer en van het zelfstandig functioneren van mensen met een beperking of een chronisch psychisch probleem en van mensen met een psychosociaal probleem. Prestatieveld 6: het verlenen van voorzieningen aan mensen met een beperking of een chronisch psychisch probleem en aan mensen met een psychosociaal probleem ten behoeve van het behoud van hun zelfstandig functioneren of hun deelname aan het maatschappelijke verkeer. Prestatieveld 7: het bieden van maatschappelijke opvang, waaronder vrouwenopvang. Prestatieveld 8: het bevorderen van openbare geestelijke gezondheidszorg, met uitzondering van het bieden van psychosociale hulp bij rampen. Prestatieveld 9: het bevorderen van verslavingsbeleid. MDNW heeft met alle prestatievelden raakvlakken of betrokkenheid, maar richt zich vooral op de eerste vijf prestatievelden. 2.2 Vergrijzing In de regio Nieuwe Waterweg Noord behoort circa 27% van de bevolking tot de groep ouderen (vanaf 55 jaar). Mensen worden bovendien steeds ouder. Het aantal 80-plussers neemt al jaren toe en zal nog verder stijgen. Ouderen en de civil society De psychosociale problematiek onder ouderen is een groeiend aandachtsgebied. Er is sprake van vereenzaming, gevoelens van onveiligheid, financiële problemen en huisvestingsproblematiek. Met het 5

6 vorderen van de leeftijd van ouderen brokkelt hun sociale netwerk steeds verder af. De WMO wil bevorderen dat de geïndividualiseerde samenleving ombuigt naar een civil society, waarbij men uitgaat van bestaande netwerken en sociale relaties. Hier ontstaat een spanningsveld tussen het uitgangspunt van de WMO en de leefomstandigheden van ouderen en de mensen in hun omgeving. MDNW ziet als hulpverleningsorganisatie een rol voor zichzelf weggelegd bij het ontwikkelen van de civil society, waarbij enerzijds ouderen worden ondersteund om hun zelfredzaamheid zo lang mogelijk te behouden en anderzijds de omgeving wordt gestimuleerd tot betrokkenheid bij en respect voor elkaar. 2.3 Landelijke aandacht voor jeugd en jongeren In haar beleidsrijke agenda op het terrein van jeugd heeft de overheid de afgelopen jaren stevig geïnvesteerd om de hulpverlening aan kinderen en probleemgezinnen te verbeteren en de samenwerking tussen hulpverleners te bevorderen. Met Operatie JONG streeft het kabinet er naar om gemeenten te ondersteunen bij de inrichting van het lokale jeugdbeleid. De Operatie JONG heeft al tot verbeteringen in de hulpverlening geleid. Zo hebben gemeenten op basis van de WMO taken gekregen in het kader van preventief jeugdbeleid. Het kabinet wil dat deze gebundeld aan het kind en de ouders worden aangeboden. MDNW geeft kwaliteitsimpuls MDNW zet zich in om de samenhang en het productenaanbod in de regionale keten voor jeugdhulpverlening te versterken. Wij willen dit doen door een kwaliteitsimpuls te geven aan bestaande processen en producten én door het opzetten van nieuwe ondersteuningsstructuren op basis van de vijf gemeentelijke prestatievelden binnen het jeugdbeleid. Dit zijn: 1 informatie en advies; 2 signalering; 3 toegang tot en toeleiding naar hulpaanbod; 4 lichtpedagogische hulp; 5 coördinatie van zorg op lokaal niveau. Opvoedingsondersteuning De ondersteuningsstructuur behelst het aanbod opvoedingsondersteuning dat minimaal voor kinderen, jongeren en hun ouders/ verzorgers beschikbaar en toegankelijk moet zijn. Schiedam, Vlaardingen en Maasluis zijn bezig met de nadere invulling van deze taken. MDWN wil, samen met andere organisaties, de drie gemeenten ondersteunen met een integraal aanbod op het gebied van jeugdhulpverlening. 2.4 Grotere kloof tussen arm en rijk De kloof tussen arm en rijk wordt steeds groter. De belangrijkste indicator voor armoede is het inkomen dat een huishouden kan besteden. Het Sociaal Cultureel Planbureau (SCP) gaat hierbij uit van de Nibud-budgetten: minimale bedragen om van rond te kunnen komen. Het SCP heeft een experimentele armoedegrens vastgesteld die voor het peiljaar 2000 neerkomt op 8.000 per jaar voor een

alleenstaande, 11.500 per jaar voor een paar zonder kinderen en ruim 14.000 per jaar voor een paar met kinderen. Volgens de nieuwste lowest budget -variant van het SCP valt 9,8% van de inwoners van ons land onder de lage-inkomensgrens. Zij kunnen arm worden genoemd en kampen met uitzichtloosheid, sociaal isolement, toenemende verharding in de afhankelijkheidsrelatie met de sociale dienst en andere zorginstituten van overheid en hulpverlenende instanties. Dit zijn risicofactoren voor gedrag waarmee geen aansluiting meer wordt gevonden bij wat normaal wordt geacht in onze samenleving. Voedselbanken In de regio Rotterdam werden in 2006 bij de voedselbanken wekelijks 2.300 voedselpakketten uitgedeeld. Sinds 2001 zijn er ook in onze regio voedselbanken. Steeds meer mensen overwinnen hun schaamte en doen een beroep op deze voedselhulp. Cursus Plan je budget In de reguliere hulpverlening zoals Algemeen Maatschappelijk Werk en Bureau Sociaal Raadslieden (BSR) zijn armoede en de financiële problematiek die daarmee samenhangt, veel voorkomende thema s. In samenwerking met het Nibud heeft MDNW cursusmateriaal ontwikkeld om schuldenproblematiek bij cliënten zoveel mogelijk te voorkomen. 2.5 Multiculturele samenleving Er dreigt een tweedeling te ontstaan tussen allochtone en autochtone groeperingen. Op meerdere fronten is er sprake van verharding en de vooroordelen ten opzichte van elkaar nemen toe. De toch al moeizaam verlopende integratie leidt tot specifieke problemen rondom allochtonen zoals opvoedingsmoeilijkheden, slechte aansluiting op het onderwijs en hoge werkloosheid. Hulpverleningsor ganisaties zijn vaak nog onvoldoende ingespeeld op de specifieke problematiek van allochtonen. Op grond van demografische gegevens zou verwacht kunnen worden dat 70% van de cliënten van MDNW van autochtone afkomst is, en 30% van allochtone afkomst. Van de cliënten die MDNW bezoeken, is echter 55% van allochtone afkomst. Deze mensen zijn dus meer dan gemiddeld vertegenwoordigd in ons cliëntenbestand. Wel moet worden opgemerkt dat relatief meer leden van deze doelgroep zich aan de onderkant van de samenleving bevinden. 2.6 Vaker voorkomende excessen in de samenleving De samenleving wordt steeds vaker geconfronteerd met excessen zoals mishandeling, bedreiging en zelfs doodslag. Ook in onze regio hebben zich ernstige situaties voorgedaan die van grote invloed waren op de (direct)betrokkenen. KIZZ, PSHOR en GHOR MDNW participeert in het overleg Kleine Incidenten en Zeden 7

8 Zaken (KIZZ), waarin samen met partijen als de politie en de GGD integrale hulpverlening tot stand wordt gebracht. MDNW zorgt in dit kader voor de psychosociale en materiële hulp. Onze medewerkers worden tevens ingezet bij de Psychosociale Hulpverlening bij Ongevallen en Rampen (PSHOR) voor de ondersteuning bij grote rampen en ongevallen. Deze hulpverlening wordt gecoördineerd vanuit het de Geneeskundige Hulpverlening bij Ongevallen en Rampen (GHOR). De komende jaren zal MDNW zich onverminderd blijven inzetten voor het voorkomen en bestrijden van excessen. 2.7 Mogelijkheden en beperkingen van informele zorg Een van de belangrijkste peilers van de civil society is dat iedereen in principe bereid is om informele zorg te verlenen: mantelzorg, burenhulp en vrijwilligerswerk. De werkelijkheid laat echter een tegengesteld beeld zien. Mantelzorg en burenhulp Waar mantelzorg en burenhulp voorheen werden verricht door meerdere familieleden en buren, heeft onze geïndividualiseerde samenleving dat veel minder vanzelfsprekend gemaakt. Daardoor staan zij die de hulp nog wel bieden, hier vaak alleen voor. Dit legt zowel fysiek als psychisch een zware druk op hen. Georganiseerd vrijwilligerswerk Ook vrijwilligersorganisaties hebben steeds meer moeite om vrijwillige medewerkers te vinden voor hun activiteiten. Bovendien ondervinden zij concurrentie van professionele zorgaanbieders, die in toenemende mate familie en andere vrijwilligers willen inzetten bij ondersteunende taken en cliënt- of patiëntbegeleiding. Vrijwilligers krijgen meer verantwoordelijkheden, zodat professionals zich kunnen richten op complexere werkzaamheden. MDNW biedt ondersteuning De verwachting is dat mensen bereid blijven om informele zorg te leveren, mits zij daarbij worden ondersteund en gefaciliteerd. MDNW wil deze mensen in samenwerking met de professionele vrijwilligersorganisaties ondersteuning bieden, zowel individueel als groepsgewijs, bijvoorbeeld via cursussen op maat. 2.8 Fusiegolf In de zorg- en welzijnssector wordt veel gefuseerd. De belangrijkste reden is de bestaanszekerheid veilig te stellen door synergievoordelen en kostenbeheersing. Daarnaast is veelal het doel om een groter dienstenpakket te kunnen aanbieden vanuit één organisatie. Of door de fusies de beoogde doelen worden behaald, staat niet vast en wordt zelfs in twijfel getrokken. Fusies hebben ook tot gevolg dat de fusie-organisatie opnieuw moet worden geordend, wat veel financiële en personele middelen vergt die ten koste gaan van de hulp- of dienstverlening. De koers van MDNW is gericht op een eigenstandige positionering door een actieve rol in de keten en nauwe samenwerking met ketenpartners en gemeenten.

2.9 Arbeidsmarktproblematiek Het imago van het werkveld maatschappelijke dienstverlening is aan slijtage onderhevig. Jonge mensen kiezen minder snel voor een opleiding en carrière in deze richting, waardoor de instroom van gekwalificeerd personeel op de arbeidsmarkt stagneert. Bovendien is het niveau waarop opleidingsinstituten studenten afleveren, niet toereikend voor directe inzet in de praktijk. Om invloed uit te oefenen op de opleiding neemt MDNW bij de Hogeschool Rotterdam deel aan het werkgeverspanel dat zich bezighoudt met de ontwikkeling van het vakgebied. Daarnaast biedt MDNW jonge instromers een intern opleidingstraject aan, waarbij zij individueel worden begeleid en zich al werkend verder kunnen ontwikkelen. Naast de stagnerende instroom van personeel is er tevens sprake van groeiende uitstroom door een vergrijzend personeelsbestand. De werkdruk neemt toe en vacatures blijven langer onvervuld. MDNW tracht deze effecten te beperken door te investeren in aantrekkelijk werkgeverschap en een sterk imago. 3 Reflectie op MDNW 3.1 Ontwikkelingen op basis van de SWOT-analyse Eind 2006 heeft MDNW een SWOT-analyse (SWOT staat voor Strengths, Weaknesses, Opportunities, Threats) gemaakt. Een van de punten die hierin naar voren kwam, is dat de kracht van MDNW gebaseerd is op de wijze van hulpverlening die door reguliere monitoring en doorlopende kwaliteitsontwikkeling van de hulpverleners, up-to-date en van goede kwaliteit is. Een alerte en innovatieve partner Medewerkers van MDNW pakken steeds meer signalen uit de samenleving op en vertalen deze naar adequate acties. Als dit voor de hulpverlening aan de cliënten noodzakelijk is, worden nieuwe diensten ontwikkeld en geleverd, desnoods vooruitlopend op financiële dekking daarvan. Dit heeft MDNW een goede naam bezorgd. Wij worden gezien als een alerte en innovatieve partner in het zorgen welzijnsveld. 9

Verbreding en verdieping van bereikbaarheid en hulpverlening Ook is geconstateerd dat in de huidige 24-uurs maatschappij de continue (7x24 uur) telefonische bereikbaarheid van MDNW niet meer toereikend is. Onderzocht zal worden of de spreekuren buiten de reguliere kantoortijden uitgebreid kunnen worden. Ook onze hulpverlening via internet zal verder worden ontwikkeld. Voorlichting en preventie Voorts is gebleken dat er nog onvoldoende bekendheid is met de mogelijkheden van MDNW. Daarom zullen wij onze producten en diensten nader toelichten aan onze ketenpartners en met hen een heldere communicatie onderhouden over gezamenlijke activiteiten rondom cliënten. De steeds belangrijker wordende preventie behoort tot de kerntaak van maatschappelijke dienstverlening. Excessen in de samenleving kunnen erdoor voorkomen of beperkt worden, wat veel menselijk leed en kosten voor de gemeenschap zal besparen. Meer aandacht voor jeugdhulpverlening Tevens dient er een duidelijk aanbod te worden ontwikkeld op het gebied van de jeugdhulpverlening. MDNW onderkent het belang van een doelgerichte relatie met scholen en andere samenwerkingspartners die zich met kinderen en jongeren bezighouden. Het werken op scholen moet worden uitgebreid, zowel in het kader van vroegtijdige signalering als om toegang te krijgen tot de gezinnen en het sociale netwerk van jongeren. Een proactieve en coöperatieve ketensamenwerking Een belangrijk uitgangspunt van MDNW is het zich proactief en coöperatief opstellen in de ketensamenwerking. Waar hulpverlening of andere vormen van inzet nodig zijn, zoals coördinatietaken en casemanagement, draagt MDNW daar graag aan bij. Het is echter niet altijd mogelijk om in alle behoeften te voorzien, omdat de maat van het getal hierin begrenzend is. Als betrekkelijk kleine organisatie beschikt MDNW over beperkte middelen, waardoor gewenste ontwikkelingen niet altijd snel kunnen worden gerealiseerd. 3.2 Meningen van stakeholders MDNW maakt deel uit van een groot netwerk van organisaties en instanties in de regio. Om snel en efficiënt op een hulpvraag te kunnen reageren, wordt steeds vaker hulp verleend in samenwerking met partners in het veld. Deze ketensamenwerking staat hoog in ons vaandel, omdat een integrale benadering van problemen in het belang is van de cliënt. Ook met beleidsambtenaren en gemeenteraadsfracties van de gemeenten in de regio onderhoudt MDNW nauwe contacten over relevante ontwikkelingen en maatschappelijke vraagstukken die extra aandacht vragen. MDNW vindt het belangrijk om te weten wat deze stakeholders van ons verwachten en hoe zij tegen de samenwerking aankijken. Als bijdrage aan het beleidsplan zijn daarom interviews gehouden met een aantal stakeholders. 10

Transparant, omgevingsgevoelig en outreachend Uit de gesprekken is onder meer naar voren gekomen dat stakeholders de werkwijze van MDNW als transparant ervaren en het waarderen dat MDNW zich als verantwoordelijke organisatie voor maatschappelijke dienstverlening en als medeverantwoordelijke samenwerkingspartner opstelt. Men ziet dat er zich de laatste jaren een duidelijke verandering heeft voltrokken in de manier van hulpverlenen. MDNW heeft zich van een interngerichte en aanbodgestuurde organisatie ontwikkeld naar een omgevingsgevoelige en outreachende hulpverlener. Onze snelle interventie en directe communicatie met korte lijnen worden als sterke punten genoemd. Profilering door voorlichting MDNW mag zich meer profileren, vindt men. Diverse keren is naar voren gekomen dat onze producten en diensten niet of onvoldoende bekend zijn bij de bevolking. Daardoor blijven er kansen onbenut. Adequate voorlichting, zowel richting instellingen als richting burgers, kan hierin voorzien. Ten slotte: de stakeholders spraken hun tevredenheid uit over de samenwerking met MDNW en spoorden ons aan voort te gaan op de ingezette koers. Algemeen Maatschappelijk Werk van fundamenteel belang Een aantal partners heeft aangegeven dat het Algemeen Maatschappelijk Werk (AMW) van groot belang is en steeds belangrijker wordt. Tegelijkertijd zien zij de noodzaak van specifieke hulpverlening op het gebied van vooral jeugd en jongeren, geweldsproblematiek, multiprobleemgezinnen en het voorkomen van excessen. Dit laatste vanwege de groeiende problematiek rondom armoede en vereenzaming van ouderen, bij wie vaak sprake is van stil leed. Men doet een beroep op ons om deze groepen niet te vergeten en voldoende aanbod te houden. 11

12 4 Visie op hulpverlening MDNW heeft in dialoog met de hulpverleners haar visie op hulpverlening geëxpliciteerd. Deze visie vormt de basis van hun handelen in hulpverleningssituaties en geeft commitment. Tevens werkt de visie als verbindend element voor de professionals die vanuit eigen werkervaring en achtergrond toch altijd een eigen invulling geven aan hun werk. Mensvisie Aan de visie op hulpverlening ligt een mensvisie ten grondslag. Deze luidt: MDNW gaat uit van de autonomie van de individuele mens. Centraal staat het respect voor de eigen opvattingen, het waardensysteem en de eigenheid van de cliënt. De cliënt draagt zelf verantwoordelijkheid voor zijn leven en de keuzes die hij maakt. MDNW neemt geen verantwoordelijkheid over, maar helpt de cliënt bij het versterken van zijn zelfstandigheid als dat nodig is en niet langer of korter dan nodig is. Soms is het nodig om in het belang van de cliënt of diens omgeving in te grijpen in een situatie, ook als de cliënt dat liever niet heeft. MDNW ziet de cliënt als een mens die in een dynamische wisselwerking met zijn omgeving verkeert. De hulpverlening wordt daarom in het bredere perspectief van het individuele cliëntsysteem geplaatst. Bij de hulpverlening wordt actief gezocht naar de kernpunten van de mensvisie en daar waar mogelijk wordt aan wensen van de cliënt tegemoetgekomen. De zelfredzaamheid van de cliënt wordt hierbij zoveel mogelijk bevorderd. Visie op hulpverlening De hulpverlening is altijd gericht op progressie, namelijk: van patroon naar proces naar progressie. Bij de hulpverlening baseert de hulpverlener zich op het denken in termen van processen en interacties en op het stellen van dynamische en flexibele diagnoses. De hulpverlener is zich bewust van het feit dat ook hij deel uitmaakt van het systeem van de cliënt en hij hanteert dit gegeven ook in zijn contact met de cliënt. De hulpverlening is gericht op het realiseren van de zelfredzaamheid van de cliënt zonder egocentriciteit of egoïsme teweeg te brengen. De hulpverlener maakt zichzelf zo snel mogelijk, liefst structureel, overbodig: zo lang als nodig, zo kort als mogelijk. MDNW biedt voor maatschappelijke vraagstukken gerichte en outreachende hulpverlening.

5 Beleidsaccenten in de hulpverlening MDNW stelt zich outreachend op. Er liggen geen standaardproducten op de plank, maar per situatie wordt bepaald welke interventie nodig is. Deze houding leidt ertoe dat er geregeld gevraagd wordt naar nieuwe vormen van dienstverlening, buiten de reguliere paden. Zo hebben wij na buurtmediation gesprekken geleid tussen de buurtbewoners. Naast deze incidentele voorvallen wil MDNW ook in structurele voorzieningen een outreachend beleid voeren. Voor de komende jaren zal op de volgende activiteiten of thema s worden ingezet: versterking contacten met huisartsen; intensivering samenwerking met de politie; kwaliteitsverbetering hulpverlening jeugd en jongeren; verdere ontwikkeling Casemanagement Jeugd; ontwikkeling Coördinatie Nazorg Jeugdige Plegers en Coördinatie Nazorg Volwassen Veelplegers; uitbreiding aanbod Steunpunt Huiselijk Geweld NWN; multidisciplinaire aanpak zorgwekkende zorgmijders via Lokaal Zorg Netwerk; consolideren regulier hulpverleningsaanbod MDNW. 5.1 Versterking contacten met huisartsen MDNW wil het contact met huisartsen, en ook met andere verwijzers, versterken om signalering van probleemsituaties te bevorderen. In de drukke huisartspraktijken komen veel patiënten voor met psychosociale klachten. Vooral aan deze groep kan MDNW hulp bieden en zodoende een bijdrage leveren aan het verlichten van de werkdruk van huisartsen. MDNW onderhoudt incidentele contacten met HOED-en in de regio. We zullen samen met de huisartspraktijken onderzoeken hoe de verwijzing kan worden verbeterd. 5.2 Intensivering samenwerking met de politie In het kader van dwang en drang hulpverlening is de samenwerking met de politie van essentieel belang. Er is sprake van dwang als iemand binnen de wettelijke kaders tegen zijn wil wordt genoodzaakt iets te doen of te laten. Drang is een zodanige beïnvloeding van de persoon dat hij minder keuze heeft. Het onderscheid tussen dwang en drang ligt in de mate van keuzevrijheid die de cliënt nog heeft. Mogelijke rechtvaardiging van drang of dwang is gelegen in het voorkomen van schade aan anderen of zichzelf. Vooral voor de producten Steunpunt Huiselijk Geweld, Casemanagement Jeugd, Coördinatie Nazorg Jeugdige Plegers en Coördinatie Nazorg Volwassen Veelplegers is de politie een belangrijke verwijzer en samenwerkingspartner. MDNW onderhoudt regulier contact met de politie over de aanpak van overlastgevende of bedreigende situaties. De dwang en drang hulpverlening zal in de komende beleidsperiode, in samenspraak en overleg met de politie, nader worden uitgewerkt. 13

5.3 Kwaliteitsverbetering hulpverlening jeugd en jongeren Het School Maatschappelijk Werk (SMW) wordt over het algemeen gezien als een belangrijke aanvulling op de pedagogische taak van peuterspeelzalen en basisscholen. Wij hechten aan een nauwe samenwerking met de peuterspeelzalen en scholen en zien onze taak als een nadrukkelijk onderdeel van kinderopvang en onderwijs. Onze schoolmaatschappelijk werkers besteden veel aandacht aan voorlichting, onder meer om de drempel te verlagen voor leid(st)ers, leerkrachten en ouders/verzorgers. Het SMW houdt zich voornamelijk bezig met opvoedingsvraagstukken. Soms is verwijzing nodig naar bijvoorbeeld Bureau Jeugdzorg, het AMW en de Riagg. Ondanks goede samenwerkingsverbanden kan de hulpverlening niet altijd direct worden overgedragen, omdat in sommige situaties een indicatie is vereist of omdat er een wachtlijst is. Daarnaast komen er steeds meer situaties voor waarin geweld, mishandeling en verwaarlozing een rol spelen. Het Steunpunt Huiselijk Geweld NWN geeft hierover voorlichting aan leid(st)ers, leerkrachten en ouders/verzorgers. Met meldingen van verwaarlozing en mishandeling wordt momenteel nog verschillend omgegaan, omdat de visie op en noodzaak van melden niet voor alle partijen eenduidig is. MDNW ziet het als haar taak om ondersteuning te bieden bij het ontwikkelen van goede protocollen op dit punt. 5.4 Verdere ontwikkeling Casemanagement Jeugd Op initiatief van de gemeente Schiedam heeft MDNW een substantiële bijdrage geleverd aan de ontwikkeling van het Casemanagement Jeugd (CMJ). Het CMJ werkt aan een vroegtijdige, gecoördineerde en effectieve aanpak van risicogezinnen en risicojongeren tot 23 jaar. Hiertoe vindt afstemming plaats tussen diverse organisaties op het gebied van jeugd en gezin. Om deze afstemming optimaal te laten verlopen, maken in principe alle instanties, voorzieningen en projecten die zich bezighouden met jeugd deel uit van het casemanagement. Het kernteam bestaat uit de casemanager Jeugd, tevens voorzitter, de voorpostfunctionaris van Bureau Jeugdzorg en de jeugdcoördinator van politie. 14

5.5 Ontwikkeling Coördinatie Nazorg Jeugdige plegers en Coördinatie Nazorg Volwassen Veelplegers MDNW participeert in een project voor de coördinatie van de nazorg aan jeugdige plegers en in een project voor de coördinatie van de nazorg aan volwassen veelplegers. De coördinator van deze projecten is in dienst van MDNW. In dit kader is tevens de stuurgroep Jeugdige en Volwassen Plegers opgericht, waarvan MDNW lid is. Niet alle delinquenten vallen onder de definitie veelpleger. Voor gedetineerden die vrijkomen en niet onder deze definitie vallen maar wel hulp nodig hebben, wil MDNW zich outreachend opstellen. Samenwerking met het gevangenismaatschappelijk werk is hiervoor een vereiste. 5.6 Uitbreiding aanbod Steunpunt Huiselijk Geweld NWN Meer dan 40% van de Nederlandse bevolking is ooit slachtoffer geworden van huiselijk geweld. Twee op de drie Nederlanders kent iemand of denkt iemand te kennen die slachtoffer is geweest van huiselijk geweld. Huiselijk geweld is voor iedereen ingrijpend. Bij geen enkele geweldsvorm vallen zo veel slachtoffers als bij huiselijk geweld. Jaarlijks overlijden circa zestig vrouwen en veertig kinderen door huiselijk geweld. Veel slachtoffers hebben psychische problemen en raken in een isolement. Plegers van huiselijk geweld schamen zich dat het zo fout heeft kunnen gaan, maar zien geen mogelijkheden om de situatie te verbeteren. Van 2002 tot 2005 heeft MDNW deelgenomen aan het project Aanpak Huiselijk Geweld in Schiedam, Vlaardingen en Maassluis. Dit heeft geresulteerd in het Steunpunt Huiselijk Geweld NWN (www.huiselijkgeweldnwn.nl), dat in september 2005 officieel voor het publiek werd geopend. Slachtoffers, plegers, omstanders en professionals kunnen bij het steunpunt terecht voor informatie, steun en advies. Het steunpunt ontwikkelt zich hierdoor ook als expertisecentrum op het gebied van huiselijk geweld. 15

Een speciaal ingestelde werkgroep gaat de aanpak van ouderenmishandeling nader uitwerken. Het aanbod van het steunpunt zal op dit punt dan ook worden uitgebreid. De aanpak is multidisciplinair, dat wil zeggen dat woningbouwcorporaties, politie, de gemeentelijke Sociale Dienst en bijvoorbeeld ook het Bureau Sociaal Raadslieden probleemsituaties melden bij de coördinator LZN (Schiedam) of de zorgnetwerker (Vlaardingen). Zij werken outreachend en verwijzen naar passende hulp- en dienstverlening. Om dit vlot in gang te kunnen zetten, zijn er directe lijnen met organisaties als Bouman GGZ, RIBW Rijnmond, Careyn (voor gespecialiseerde verzorging) en natuurlijk ook met onze eigen afdelingen. 16 5.7 Multidisciplinaire aanpak zorgwekkende zorgmijders via Lokaal Zorg Netwerk De samenleving wordt vaker geconfronteerd met zorgwekkende zorgmijders: individuen en gezinnen die hulp weigeren, doch dringend nodig hebben omdat er sprake is van meervoudige en complexe problematiek op het gebied van onder meer psychiatrie, verslaving, overlast, vervuiling, ernstige verwaarlozing, dreigende huisuitzetting en financiën. In Schiedam wordt vanuit MDNW de aanpak van deze complexe, meervoudige problematiek door het Lokaal Zorg Netwerk (LZN) gecoördineerd. In Vlaardingen bestaat met het Zorg Netwerk een vergelijkbare situatie. 5.8 Consolideren regulier hulpverleningsaanbod MDNW Naast de bovengenoemde, deels nieuwe, aandachtsgebieden blijven onze reguliere hulpverleningsproducten van onverminderd belang. Deze producten vormen onze kerntaak, liggen ten grondslag aan al onze nieuwe producten en zijn essentieel bij de invulling van de prestatievelden van de WMO. Een korte typering. Algemeen Maatschappelijk Werk Het Algemeen Maatschappelijk Werk is onze kernactiviteit. In Schiedam, Vlaardingen en Maassluis biedt het AMW professionele

hulp aan mensen die problemen hebben op psychosociaal, relationeel en/of materieelsociaal vlak. Het AMW is een laagdrempelige eerstelijnsvoorziening. Iedereen kan er zonder verwijzing terecht en de hulp is gratis. Het maatschappelijk werk is 24 uur per dag bereikbaar. School Maatschappelijk Werk MDNW verricht School Maatschappelijk Werk op basisscholen in Schiedam en Vlaardingen. De belangrijkste doelstelling van het SMW is het in en buiten de school bevorderen van de sociaal-emotionele ontwikkeling van kinderen en een optimale schoolcarrière. De schoolmaatschappelijk werkers houden spreekuren in de scholen, zodat kinderen, leerkrachten, intern begeleiders en ouders/verzorgers eenvoudig bij hen terechtkunnen. De SMW-ers kunnen zelf kortdurende psychosociale hulp bieden aan kinderen en/of hun ouders/ verzorgers, of hen verwijzen naar andere hulpverlenende instanties. Ook bieden zij consultatie en ondersteuning aan leerkrachten. SMW is een voorziening die door de gemeenten wordt betaald. Ouders/ verzorgers hoeven niets te betalen. over de uitvoering van wetten, regelingen en voorschriften van instellingen of overheden en juridische problemen of conflicten met anderen. Het sociaal raadsliedenwerk is complementair aan de andere diensten van MDNW. Korte lijnen en gezamenlijke hulpverlening kunnen geboden worden en eenduidig worden aangestuurd. Wij blijven het jammer vinden dat we in Schiedam niet van een rechtstreekse samenwerking zijn voorzien. Bureau Sociaal Raadslieden Het sociaal raadsliedenwerk wordt uitgevoerd door het Bureau Sociaal Raadslieden in Vlaardingen en Maassluis. Het werk is gericht op het bieden van kwalitatieve rechtshulp aan burgers, zowel individueel als in groepsverband. De hulpvraag kan bestaan uit vragen over de uitvoering van wetten, regelingen en voorschriften van instellingen of overheden, problemen met of conflicten 17

18 6 Organisatie en medewerkers De dynamische en complexe samenleving vereist van MDNW een organisatie-inrichting die het mogelijk maakt om snel en flexibel te reageren op wat er om ons heen gebeurt. Dit kan een acute zorgvraag betreffen, maar ook het inspelen op nieuwe wensen van stakeholders. MDNW heeft een cultuur ontwikkeld, waarin medewerkers zich verantwoordelijk voelen voor de eigen werkinhoud en vanuit hun eigen positie medeverantwoordelijk zijn voor het totaalproduct. Hieruit is de behoefte ontstaan een sterkere beroepsidentiteit te ontwikkelen. Dit aspect wordt nader uitgewerkt in intervisiegroepen. MDNW staat in de regio bekend om haar innoverende aanpak bij het ontwikkelen van nieuwe producten en om haar flexibele en adequate hulpverlening. Bij de ontwikkeling van nieuwe producten zoeken wij nadrukkelijk de samenwerking met ketenpartners. Dit biedt vele ontwikkelingsmogelijkheden voor medewerkers, waardoor MDNW een aantrekkelijke werkgever is. We geven onze visie op de volgende onderwerpen: primair proces en organisatiestructuur; allround kwaliteitszorg; systeemtheoretisch werkwijze; Human Resource Management en de lerende organisatie; financieel beleid; automatisering en informatisering. 6.1 Primair proces en organisatiestructuur Het primaire proces start als de cliënt zich meldt bij de receptie of het secretariaat van een locatie. Het werk van deze afdelingen wordt dan ook beschouwd als onderdeel van het primaire proces. Om die reden ressorteren bedoelde medewerkers onder de manager van hun locatie. Om de gezamenlijke verantwoordelijkheid voor het totaalproduct integraal door te voeren zijn hulpverlening en receptie/secretariaat organisatorisch bij elkaar gebracht. De oude functie van teamleider wordt uitgebreid met taken op het gebied van innovatie en krijgt een nieuwe naam, namelijk: manager Dienstverlening. De organisatie van de hulpverlening wordt versterkt door de coördinatie van het primaire proces onder te brengen bij een aantal maatschappelijk werkers. Deze coördinatoren vormen een gezamenlijk platform voor operationeel overleg. De werkbegeleiding zal nadrukkelijker worden ingebed in de organisatie van het primaire proces. De bijbehorende taken worden grotendeels verdeeld over de coördinator en de manager Dienstverlening. Tevens worden taken op het gebied van de werkbegeleiding die informeel werden verricht door de beleidsmedewerker IT & Beleid, nu geformaliseerd. Deze functie gaat vanaf medio 2007 beleidsmedewerker Primair Proces heten. Door deze aanpassing worden de ontwikkelingen in de hulpverlening en de professionalisering van de hulpverlener