1.3. HET DIVERSITEITSPLA Diversiteit is het enige wat wij allemaal gemeenschappelijk hebben nze arbeidsmarkt is in volle ontwikkeling. Denken we maar aan de vergrijzing, de vervrouwelijking, de inkleuring en de toenemende vraag naar geschoolde arbeidskrachten. Eén van de grootste toekomstige uitdagingen voor ondernemingen wordt het omgaan met deze diversiteit. De noodzaak om een diversiteitsbeleid te implementeren dringt zich dan ook op binnen elke vooruitstrevende organisatie. Een diversiteitsbeleid is er op gericht om op een proactieve manier initiatieven te nemen teneinde uw organisatie zo divers mogelijk te maken. Dit kan door een divers werkpotentieel aan te trekken, dit te behouden en uw medewerkers aan te moedigen om samen te werken. Met een diversiteitsplan speelt u in op de ontwikkelingen die de huidige arbeidsmarkt doormaakt: door middel van concrete acties kan het personeelsbeleid van uw onderneming (profit, KM, vzw, social profit of lokaal bestuur) verder geoptimaliseerd worden, waardoor drempels voor ouderen, kortgeschoolden, arbeidsgehandicapten en allochtonen wegvallen. Een diversiteitsplan beperkt zich echter niet enkel tot deze doelgroepen, maar heeft oog voor de competenties van ALLE zittende en toekomstige medewerkers. Een diversiteitsplan is steeds maatwerk. Het is een soepel instrument waarbij men creatief en flexibel kan inspelen op de realiteit van de organisatie. Maatregelen op het terrein van werving en selectie, onthaal in de organisatie, aanpassingen in het opleidingsbeleid, retentie van medewerkers, coaching van leidinggevenden,... behoren tot de mogelijke acties. Het diversiteitsplan is een Vlaamse subsidiemaatregel waarmee u tot maximum 15000 euro kan investeren in het personeelsbeleid van uw onderneming. De subsidie kan aangewend worden om opleiding en consultancy in te huren en/of om loonkosten te recupereren van medewerkers die een (interne of externe) opleiding volgen of die nieuwe instrumenten ontwikkelen ten behoeve van de onderneming. Bovendien kan men voor het opstellen en opvolgen van het diversiteitsplan rekenen op de gratis begeleiding van een SERR-projectontwikkelaar Evenredige Arbeidsdeelname & Diversiteit. diversity kit 9
Als onderneming kan u (éénmalig) op 3 types van diversiteitsplannen beroep doen Volgorde: instapdiversiteitsplan klassiek diversiteitsplan of cluster diversiteitsplan groeidiversiteitsplan Aantal acties: Looptijd: minimum 1 minimum 2 minimum 2 minimum 1 6-12 mnd 12-18-24 mnd 12-18-24 mnd 6-12 mnd bedrijf betaalt 1/3 van de kosten Cofinanciering: 2/3 vd kosten tot max. 10000 bedrijf betaalt 1/2 van de kosten 1/2 vd kosten tot max. 2500 Elk bedrijf uit de cluster betaalt 1/3 vd kosten 2/3 vd kosten tot max. 3000 bedrijf betaalt 1/2 van de kosten 1/2 vd kosten tot max. 2500 Kosten: Startdata: Facturen (opleiding, consultancy & logistieke ondersteuning) én loonkosten 1 maart, (1 mei), 1 juni, 1 september of 1 december (opstarten met terugwerkende kracht is mogelijk) All zebras look the same, unless you re a zebra 10 diversity kit
Werkwijze van een diversiteitsplan U stelt u het aanvraagformulier op. De projectontwikkelaar helpt u hierbij. V R U koppelt de geplande acties van uw diversiteitsplan terug naar uw medewerkers (via de ondernemingsraad of syndicale vertegenwoordiging). De projectontwikkelaar legt uw diversiteitsplan ter advies voor aan de SERR van uw regio en aan de Administratie Werkgelegenheid. V R De Vlaamse minister van Werk keurt uw dossier goed op basis van een positief advies. T I J D E S Bij goedkeuring kan uw diversiteitsplan van start gaan: Het verloop van het plan dient u op regelmatige basis terug te koppelen naar uw medewerkers. Uw diversiteitsplan wordt ook op regelmatige basis opgevolgd door de projectontwikkelaar. Voor diversiteitsplannen die meer dan 1 jaar in beslag nemen, moet er halverwege de looptijd een tussentijds rapport opgesteld worden. De projectontwikkelaar begeleidt u hierbij. T I J D E S A a afloop van het diversiteitsplan wordt er samen met de projectontwikkelaar een eind- en een financieel rapport opgesteld. De projectontwikkelaar legt dit eindrapport eveneens ter advies voor aan de SERR van uw regio en aan de Administratie Werkgelegenheid. Tenslotte wordt het subsidiebedrag toegekend op basis van de uitgevoerde acties en de effectief gemaakte kosten. A diversity kit 11
Een greep uit het aanbod van mogelijke acties via een Diversiteitsplan Audit: meten is weten! Kwaliteit van de arbeid: personeelstevredenheid, stress, etc Veiligheid, HACCP, ergonomie, e.d. met als doel: kleine aanpassingen op de werkvloer en ontwikkelen van informatie op maat van de medewerkers Wervings- en selectieprocedure doorlichten Afstemming arbeid-gezin/vrije tijd Diversiteitsbeleid Verticale & horizontale mobiliteit (doorstroom, jobrotatie, promotie e.d.) Verloop & absenteïsme Werving & selectie: Uitbreiding wervingskanalen plossingen zoeken voor knelpuntvacatures Actieve wervingsinspanningen naar (een) kansengroep(en): voor de continuïteit van de onderneming kan verjonging van het personeelsbestand noodzakelijk zijn. De aanwerving van een oudere werknemer kan rust brengen in een afdeling. Meer kandidaten aantrekken door uw gelijke kansen visie te vermelden in de vacatures: onderneming X let als werkgever op het bevorderen van gelijke kansen bij aanwerving. Kwaliteiten bij mensen zijn belangrijker dan leeftijd, geslacht, etnische afkomst, handicap en nationaliteit Het ter beschikking stellen van stageplaatsen of werkervaringsplaatsen aan bijvoorbeeld leerlingen uit het deeltijds onderwijs. Een dergelijke stageplaats vereist dat de onderneming in de nodige begeleiding voorziet Een begeleide instroomactie (jobcoaching, informatiedag met rondleiding, IB, etc) Sensibilisering en informatie over het beroep verschaffen met als doel mensen aan te moedigen om het beroep aan te leren (vb. kijkstages, meeloopstages, rondleidingen voor scholen, e.d.) 12 diversity kit
Personeelsbeleid / HRM Uitwerken van een visie of mission statement waaruit blijkt dat diversiteit door de onderneming wordt gedragen Functieomschrijvingen, functievereisten, functieprofielen uitwerken of herbekijken Uittekenen van een opleidingsbeleid, met aandacht voor alle medewerkers Invoeren van competentiemanagement Invoeren van functioneringsgesprekken Aandacht voor leeftijdsbewust personeelsbeleid. Dit wordt een noodzaak in functie van de toenemende vergrijzing van de bevolking. Cruciale vraag is hoe kan ons personeelsbeleid bijdragen tot het productief en tevens gemotiveerd houden van onze werknemers, ook onze 50-plussers? Bvb. Loopbaanbeleid introcuceren (hoe willen de medewerkers hun loopbaan zien evolueren), opleidingsplannen uitwerken (zowel voor de nieuwe medewerkers als voor de anciens ), functiedifferentiatie invoeren (waardoor mensen niet steeds dezelfde taken moeten doen), etc. prichten van een denktank om rond bepaalde HR thema s na te denken en aanbevelingen te doen nthaal nthaalbrochure (visualisering, eenvoudig taalgebruik, e.d.) of onthaalvideo nthaalbeleid (onthaalmoment, onthaaldraaiboek, etc) ieuwkomers laten begeleiden door iemand van de werkvloer: peter-/meterschap invoeren Instrumenten ontwikkelen (zoals instructiefiches voor machines) waardoor nieuwe mensen sneller meekunnen op de werkvloer pleiding Concrete opleidingen aanpassen aan de mensen op de werkvloer (vb. HACCP training, of veiligheidstraining laten organiseren op maat van de kansengroepen). Dit kan ook door bepaalde aspecten te gaan visualiseren (werken met pictogrammen) Gebrek aan gemotiveerde medewerkers? Dan kan men op zoek gaan naar manieren om medewerkers meer polyvalent te maken (o.a. door roterende diensten, doorschuifsystemen op de werkvloer, e.d.m.), en dus meer kansen te bieden Training leidinggeven (o.a. voor meestergasten, ploegbazen en eerstelijns-verantwoordelijken): conflicthantering, leren motiveren, feedback geven, duidelijke instructies geven, etc. Interculturele communicatie op de werkvloer Weerbaarheidstraining voor kansengroepen: attitudetraining, leren omgaan met moeilijke klanten, multimediatraining (pc, internet,...), etc. Functioneringsgesprekken en/of evaluatiegesprekken leren voeren Bepaalde technische vormingen met het oog op het verhogen van de inzetbaarheid, doorstroom of behoud van de job Train de trainer, zodat bepaalde medewerkers een opleiding intern kunnen geven Training in functie van peter-/meterschap ederlands op de werkvloer Cursussen ergonomie (bvb hef- en tiltechnieken) Klantvriendelijkheid Teambuilding Training interculturele hulpverlening Vorming diversiteit: hoe ga ik om met verschillen tussen medewerkers, klanten, e.d. Concrete opleidingen aanpassen aan de mensen op de werkvloer (vb. HACCP training, of veiligheidstraining laten organiseren op maat van de W s). Dit kan ook door bepaalde aspecten te gaan visualiseren en dus met pictogrammen te werken Veiligheid Risicoanalyses van bepaalde werkposten Werken rond ergonomie, om op die manier rugklachten te vermijden Procedures voorzien om mensen in de onderneming te houden als ze een arbeidsongeval hebben gehad Visualisering van het veiligheidsbeleid, waardoor nieuwe mensen minder fouten maken en ongevallen vermeden kunnen worden EHB-training op maat van bepaalde doelgroepen diversity kit 13
on-discriminatie pnemen van een non-discriminatieclausule en/of een clausule betreffende het voorkomen van ongewenst seksueel gedrag in het arbeidsreglement, met daaraan gekoppeld een klachtenprocedure Aanduiden en opleiden van een vertrouwenspersoon pstellen van een gedragscode met betrekking tot het omgaan met een divers personeelsbestand en een divers klantenbestand Sensibilisering van de werkvloer via affiches, workshops, rondetafels, e.d. met betrekking tot non-discriminatie, pesten, ongewenst seksueel gedrag, e.a. 14 diversity kit