Opstellen beleid mantelzorgwaardering. Een handreiking voor gemeenten

Vergelijkbare documenten
Opstellen beleid mantelzorgwaardering. Een handreiking voor gemeenten

Opstellen beleid mantelzorgwaardering Een handreiking voor gemeenten

Financiële ondersteuning mantelzorgers. Een handreiking voor gemeenten

Mezzo Model Informele Zorg

Betreft : Handreiking waardering mantelzorg door gemeenten Datum :

Er is een aantal aanleidingen om mantelzorgwaardering formeel te regelen. Deze zijn hieronder vermeld.

Invulling mantelzorgcompliment in Asten en Someren

Raadsmededeling - Openbaar

Feiten en cijfers mantelzorg

Mezzo memo. Waardering mantelzorg. Uitgangspunten. : Waardering mantelzorg door gemeenten

Nota van B&W. onderwerp Mantelzorgwaardering 2016

Samenleving Wethouder Borgonjen

Mantelzorgbeleid. Mantelzorgbeleid De Gouden Leeuw Groep - mei

Mezzo Advies voor gemeenten Verordening WMO versie 2

Mantelzorgwaardering. Collegevoorstel Openbaar. Onderwerp. Programma / Programmanummer Zorg & Welzijn / BW-nummer. Portefeuillehouder B.

Zorg, ondersteuning werk en inkomen. Hulp bij het Huishouden

waardering Zwolle Jonge mantelzorgers (jonger dan 18 jaar) zijn in de onderzoeken van de gemeente niet meegenomen,

Nadere regels blijk van waardering Mantelzorgers. a. belanghebbenden: personen die zich aantoonbaar hebben geregistreerd als mantelzorger;

Mantelzorg, waar ligt de grens?

Wordt de mantelzorger lokaal ondersteund?

3401 BK IJsselstein Postbus AA IJSSELSTEIN t f e

Jaarverslag Mantelzorg Adviesraad Zwolle

Mantelzorgcompliment, evaluatie gemeente Asten en Someren

Gebruiksaanwijzing voor belangenbehartigers

Reactie op advies Mantelzorgondersteuning en waardering

Secretariaat WMO raad: Maaskantveld 26, 2992 HM Barendrecht. secretariaat: Website:

Gebruiksaanwijzing voor zorgaanbieders

Startnotitie nota mantelzorg en vrijwilligerswerk Hellevoetsluis 2015

Mantelzorger, gesprekspartner in het onderzoek. De positie van mantelzorg in het keukentafelgesprek

Landelijk symposium op 11 november 2013 De Meervaart, Amsterdam. Hoe haalt de mantelzorg 2020?

Artikel 3. Reikwijdte regeling 1. De Zorgpauze wordt verleend zolang daartoe ruimte is binnen het jaarlijks vastgestelde budgetplafond.

Mezzo Advies Verordening WMO 2015

Gemeente Sittard-Geleen. Uitvoeringsplan Informele Zorg Inzet van mantelzorgers en (zorg-)vrijwilligers

Mantelzorg waardering en ondersteuning

Financiële ondersteuning mantelzorgers. Een handreiking voor gemeenten

Regeling mantelzorgwaardering Texel 2016

De Verbindende Schakel

Rapportage Onderzoek Mantelzorg

Jaarverslag Mantelzorg Adviesraad Zwolle

Mantelzorgbeleid AYA Thuiszorg B.V.

Gebruiksaanwijzing voor gemeenten

Evaluatie mantelzorgwaardering 2015

Gebruiksaanwijzing voor belangenbehartigers

Cliëntondersteuning. Tips voor het keukentafelgesprek. Hoe kan ik mij voorbereiden op het gesprek met de Wmo-consulent van de gemeente?

Uitvoeringsplan Mantelzorg Geldermalsen, Lingewaal en Neerijnen

Kader mantelzorg en vrijwilligerswerk

Mantelzorgers. Mantelzorgen?... Nee hoor, gewoon Liefde!

Bijlagen. Ga na wanneer de indicatie van de cliënt afloopt. Heeft hij recht op het overgangsrecht? Kan er een aanbod gedaan worden vanuit de gemeente?

voorstel Beslisnota voor de raad Openbaar Mantelzorgondersteuning en waardering Versienummer 1

Maandelijkse nieuwsbrief Belangenbehartiging ANBO. Hoofdredacteur Margo Brands. Afmelden? Klik hier.

Manifest. van de mantelzorger

Programma. 1. Presentatie onderzoek: Fadoua Achgaph uur. 2. Presentatie van organisaties uur Pluspunt MEE Activite

Notitie Mantelzorgbeleid 2017 gemeente Harlingen

Dé mantelzorger bestaat niet

Nadere regeling waardering mantelzorgers Culemborg Mantelzorgcompliment Culemborg

Inhoudsopgave Inleiding Leeswijzer 1. Wet maatschappelijke ondersteuning 2. Het gesprek voorbereiden 3. Tot slot

Wettelijke taak decentralisatie mantelzorgcompliment Kerntaak gekoppeld aan het werkprogramma van het college Onvermijdelijk

Respijtzorg in de regio

Wij wensen u de komende tijd veel succes met het invullen van prestatieveld 4 van de Wmo, zodat ook uw gemeente in 2012 kan zeggen:

Uitvoeringsplan Actiepunten gemeenten. Mantelzorgondersteuning en mantelzorgwaardering in het Westerkwartier

Raads inforrnatiebrief

Gemeenteraad IJsselstein Postbus AA IJSSELSTEIN. Mantelzorgers in IJsselstein. Geachte raadsleden,

Informatiekaart 2. Mantelzorg in de Wmo Gemeenten aan zet. Kennisdossier Mantelzorg en de Wmo

Gemeente Ede laat zien waar goede zorg om draait. oktober 2017

Plan van Aanpak Invulling Mantelzorgwaardering 2015

Steunpunten vrijwilligers en mantelzorg

BEREIKBAARHEID EN INFORMATIE

Algemene voorwaarden Mantelzorg registratie!

Zorg, begeleiding, werk en inkomen. Hulp bij het Huishouden

NAASTENPARTICIPATIEBELEID ISZ De Brug

Antwoorden op vragen over veranderingen Wmo/Awbz

Besteding mantelzorgcomplimentgelden De leden van de raad van de gemeente Groningen te GRONINGEN (050)

De leden van de gemeenteraad van Haarlemmermeer Postbus 250

Gemeente Hattem - Nota Mantelzorgondersteuning

Bron: Vilans website januari 2018 en Movisie - website januari 2018

Samenwerken met de mantelzorger

Mantelzorgnotitie juni 2016 Gemeente Oss

Gemeente Hoogeveen laat zien waar goede zorg om draait. oktober 2017

Diakenen op de bres voor mantelzorgers. Workshop Kerk in Actie Binnenlands Diaconaat Studiedag Kerk en Wmo 30 September 2016

Wmo-loket. In gesprek over wat u nodig heeft aan ondersteuning

*Z010421F2C0* documentnr.: INT/C/15/18678 zaaknr.: Z/C/14/13009

Beleid mantelzorg en vrijwilligers Fener Zorg

Voorbereiden door krachten te bundelen Visie op nieuwe taken Vernieuwingen in welzijn, (jeugd)zorg en werk... 2

Goed samenspel met mantelzorgers loont! SharingDay

Groene Kruis Mantelzorgondersteuning

Profijt van respijt; bottleneck bij dementie en NAH?

Rapport Onderzoek Mantelzorgbeleid

Nota Mantelzorgondersteuning

Handreiking Mantelzorgwaardering. Zorg jij nu voor mij, dan zorg ik een andere keer voor jou.

Zorg en ondersteuning regelen we samen

Nieuwsbrief ik zorg voor jou

Gebruiksaanwijzing voor (welzijns-) organisatie voor mantelzorgers of zorgvrijwilligers

Groene Kruis Mantelzorgondersteuning

Kanteling Wmo Iedereen doet mee

Regeling Mantelzorgwaardering citeertitel: Regeling mantelzorgwaardering vastgesteld bij besluit van B&W dd.

Mantelzorg in de gemeente Groesbeek

Emotionele steun cruciaal voor mantelzorger

Werkbezoek Gemeenteraad Leiderdorp 21 mei 2014

DE MANTELZORGMAKELAAR. Henny Seiler Mantelzorgmakelaar 19 januari 2016

Aanvraagformulier tot de verlening van een mantelzorgcompliment

Transcriptie:

Opstellen beleid mantelzorgwaardering Een handreiking voor gemeenten

Mantelzorgwaardering biedt gemeenten kansen U bent als gemeente naast het ondersteunen van mantelzorgers ook verantwoordelijk voor het waarderen van mantelzorgers. Sinds 2015 is de jaarlijkse blijk van waardering voor mantelzorgers uw taak. Mantelzorgwaardering biedt u de kans om mantelzorgers te vinden en om de belangrijke bijdrage van mantelzorgers in de participatiesamenleving te erkennen. Waardering van hun inzet helpt mantelzorgers bij het volhouden van de zorgtaken. Deze handreiking is toegespitst op u als gemeente. Wij ondersteunen u bij het opstellen van het beleid ten aanzien van mantelzorgwaardering en brengen daarbij het perspectief van de mantelzorger in. Ook nemen wij u graag mee in de verschillende ervaringen uit 2015, het eerste jaar van de mantelzorgwaardering. We gaan onder andere in op hoe u mantelzorgers kunt bereiken en welke keuzes u moet maken als het gaat om de vormen van waardering. Deze handreiking is digitaal beschikbaar op www.mezzo.nl/mantelzorgwaardering Opstellen beleid mantelzorgwaardering 2

Inhoudsopgave 1. Wat is mantelzorgwaardering? 4 2. Waarom is mantelzorgwaardering belangrijk? 5 3. Ervaringen mantelzorgers 2015 6 4. Opstellen nieuw beleid 7 5. Budget 2016 9 6. Mantelzorgers vinden 10 7. Vormen van waardering 12 8. Meer weten? 14 Opstellen beleid mantelzorgwaardering 3

1. Wat is mantelzorgwaardering? Met ingang van 2015 is de waardering van mantelzorgers een taak voor u als gemeente. De gemeentelijke waardering heeft het mantelzorg- compliment vanuit het Rijk vervangen. Verplichting vanuit de Wmo In de Wet maatschappelijke ondersteuning 2015 staat in artikel 2.1.6: Bij verordening wordt bepaald op welke wijze het college zorgdraagt voor een jaarlijkse blijk van waardering voor de mantelzorgers van cliënten in de gemeente. De gemeente waar de zorgvrager woont, is verantwoordelijk voor de waardering van mantelzorgers die zorg verlenen in deze gemeente. Ook als deze mantelzorger zelf in een andere gemeente woont. De zorgvrager hoeft geen Wmo-indicatie te hebben om de mantelzorger in aanmerking te laten komen voor waardering. Het is namelijk geen maatwerkvoorziening, maar een individuele subsidieverlening. Definitie mantelzorger Mantelzorgers zijn mensen die langdurig en onbetaald zorgen voor een chronisch zieke, gehandicapte of hulpbehoevende persoon uit hun omgeving. Dit kan een partner, ouder of kind zijn, maar ook een ander familielid, vriend of kennis. Het mantelzorgcompliment krijg je in Gilze-Rijen in de vorm van cadeaubonnen ter waarde van 75 euro. Is toch leuk als je thuis komt en er zit een envelop in de bus als blijk van waardering. Mantelzorger gemeente Gilze-Rijen Waardering is juist ook dat je gezien wordt, niet alleen een financiële transactie waar je zelf achteraan moet rennen. Mantelzorger Cijfers Het Sociaal Cultureel Planbureau heeft in 2015 onderzoek gedaan naar het aantal mantelzorgers in Nederland: 1 op de 3 Nederlanders geeft informele hulp (mantelzorg of vrijwillige hulp) Er zijn 4 miljoen mantelzorgers in Nederland, daarvan helpen 610.000 mensen langer dan drie maanden en meer dan 8 uur per week 1 op de 10 mantelzorgers is zwaar belast; 1 op de 3 verliest weleens het geduld 5 op de 6 mantelzorgers heeft betaald werk (18-64 jarigen) De definitie van de Nationale Raad voor de Volksgezondheid luidt: Mantelzorg is zorg die niet in het kader van een hulpverlenend beroep wordt gegeven aan een hulp behoevende door één of meerdere leden van diens directe omgeving, waarbij de zorgverlening direct voortvloeit uit de sociale relatie. Definitie waarderen Waarderen is de waarde inzien van iets of iemand, appreciëren, op prijs stellen. Waardering in algemene zin wordt door de ontvanger extra gewaardeerd als die er niet zelf eerst om hoeft te vragen, maar het krijgt. Opstellen beleid mantelzorgwaardering 4

2. Waarom is mantelzorgwaardering belangrijk? Mantelzorgwaardering kan als instrument door gemeenten nog beter worden benut. Bijvoorbeeld om meer inzicht te krijgen in de behoefte aan ondersteuning en het voorkomen van overbelasting. Nut en noodzaak Het kabinet vindt een periodieke waardering op zijn plaats. Vanwege het belang dat mantelzorg heeft voor de samenleving: voor het welzijn van de hulpbehoevende en voor het betaalbaar houden van de maatschappelijke ondersteuning. Daarnaast is de verwachting dat het waarderen van mantelzorgers meer zicht geeft op de mantelzorgers in de gemeente. Wanneer een gemeente meer zicht heeft op haar mantelzorgers, kan zij ook beter inzicht krijgen in de behoefte aan ondersteuning en het voorkomen van overbelasting. Op termijn werkt dit kostenbesparend. De gemeentelijke mantelzorgwaardering dient dus twee doelen: Vinden en gevonden worden: het in beeld krijgen van mantelzorgers Verlichten: erkenning van de inzet en de verbetering van de ondersteuning van mantelzorgers Ik zorg voor mijn echtgenoot omdat hij een niet aangeboren hersenletsel heeft. Ik help hem bij begrijpend lezen en bied geruststelling in onverwachte situaties. Fijn dat Heerhugowaard dit nog steeds waardeert met een éénmalig compliment van 200 euro. Mantelzorger gemeente Heerhugowaard Opstellen beleid mantelzorgwaardering 5

3. Ervaringen mantelzorgers 2015 Mantelzorgwaardering was in 2015 was niet alleen voor u, maar voor alle gemeenten nieuw. Hoe is dit gegaan en hoe hebben de mantelzorgers het ervaren? Mezzo heeft gesignaleerd dat er sprake was van veel variatie. Uit onze ervaringen en die van mantelzorgers en aangesloten lidorganisaties volgen verbeterpunten voor het beleid van 2016. Het proces Mantelzorgers waren wisselend tevreden met het proces waarmee de waardering verkregen kon worden. In principe voelden ze zich meer gewaardeerd als ze niet zelf om de waardering hoefden te vragen, maar het kregen. In het algemeen geldt dan ook dat hoe meer moeite je moet doen om waardering te krijgen, hoe minder je je uiteindelijk echt gewaardeerd voelt. De vorm De vorm en de waarde van de waardering verschilden enorm per gemeente. Gemeenten gaven geld, cadeaubonnen (landelijk of lokaal), een cadeautje of cadeautas, een mantelzorgpas met kortingen, een activiteit of ondersteuning zoals vouchers voor hulp bij het huishouden of een parkeervergunning. Sommige gemeenten stelden een pakket samen met verschillende onderdelen, zodat de mantelzorger kon kiezen. Het bedrag per mantelzorger varieerde van 20 tot 250. Mantelzorgers waren gewend aan het compliment van 200, dus dat was het referentiekader. Mantelzorgers waren wisselend tevreden met de wijze van waardering van de gemeente. Waar de ene mantelzorger blij was met een activiteit (zoals een verwendag, high tea, markt met lokale producten), vond een ander dat helemaal niets. Ontevredenheid was er ook op het moment dat de waardering bestond uit kortingen. Je bent dan als mantelzorger ook zelf nog geld kwijt. Een financiële bijdrage in de vorm van geld of cadeaubonnen werd goed ontvangen. Mantelzorgers vonden een gemixt aanbod prettig. Bijvoorbeeld een cadeaubon én een activiteit, of (korting op) ondersteuning én een financiële bijdrage. Resultaten Nationaal Mantelzorgpanel Mezzo heeft in april 2016 onderzocht hoe mantelzorgers de waardering door gemeenten hebben ervaren: In 2015 heeft 54% van de panelleden van het Nationaal Mantelzorgpanel een mantelzorgwaardering ontvangen. Een cadeaubon was de meest voorkomende vorm (42%), gevolgd door een financiële bijdrage (34%) en georganiseerde activiteiten (24%). Het gemiddelde bedrag dat mantelzorgers ontvingen in de vorm van cadeaubon of financiële bijdrage was 112,50. 81% van de panelleden is woonachtig in dezelfde gemeente als hun naaste. Dat betekent dat 19% de mantelzorgwaardering van een andere gemeente kreeg. Het gemiddelde cijfer dat mantelzorgers aan de ontvangen mantelzorgwaardering toekennen is een 6,2. Een ruime meerderheid van de mantelzorgers ontvangt het liefst een financiële bijdrage (62%), de cadeaubon staat op de tweede plaats (14%). Ik ben zeer tevreden. Ik kreeg een geldbedrag én een indicatie voor 3 uur huishoudelijke hulp voor 5 per uur. Van die indicatie geniet ik elke week opnieuw. Hulp vragen is lastig, hulp krijgen is fijn! Mantelzorger gemeente Zoetermeer Opstellen beleid mantelzorgwaardering 6

Voorwaarden In sommige gemeenten werden geen voorwaarden geformuleerd om in aanmerking te komen voor waardering. Soms werden best hoge eisen gesteld. Aan het aantal uren per week gedurende een aantal maanden per jaar, bijvoorbeeld. Door deze verschillen kwamen mensen met gelijke omstandigheden in de ene gemeente wel en in de andere gemeente niet in aanmerking voor waardering. Soms waardeerden gemeenten alleen de mantelzorgers die zelf in hun gemeente woonden, in plaats van de mantelzorgers die in hun gemeente zorgden. Terwijl in de Wmo 2015 duidelijk staat dat mantelzorgers van zorgvragers uit die gemeente in aanmerking komen voor de waardering. Informatieverstrekking De Informatievoorziening van gemeenten aan mantelzorgers was soms beperkt. Op websites was slecht te vinden hoe je de waardering kon aanvragen of waar je je moest registreren. Ook verwezen gemeenten mantelzorgers met vragen over de waardering regelmatig door, bijvoorbeeld naar de Sociale Verzekeringsbank of naar Mezzo, terwijl de mantelzorger juist bij de gemeente terecht moet kunnen. Aantal bereikte mantelzorgers Het percentage mantelzorgers dat met de mantelzorgwaardering bereikt werd, varieerde enorm per gemeente. Ten tijde van het mantelzorgcompliment kwamen slechts de mantelzorgers in aanmerking die zorgden voor iemand met een AWBZ-indicatie. Nu de gemeenten de waardering op zich nemen komt een grotere groep mantelzorgers in aanmerking. Toch zijn in de praktijk minder mantelzorgers bereikt. Opstellen beleid mantelzorgwaardering 7

4. Opstellen nieuw beleid 2015 was voor uw gemeente het eerste jaar dat mantelzorgwaardering een taak was. Na deze eerste ervaringen is het goed om uw beleid ten aanzien van de mantelzorgwaardering voor 2016 te actualiseren en te verbeteren. Evalueren 2015 U kunt beginnen door in uw gemeente te evalueren hoe het uw gemeente in 2015 is vergaan. Hoeveel mantelzorgers zijn bereikt? Hoe verliep het proces van aanvragen? Waren mantelzorgers tevreden met de vorm van de mantelzorgwaardering? Is er geld blijven liggen? Neem deze ervaringen mee in het waarderingsbeleid van 2016 en verder. Mezzo kan u op verschillende manieren ondersteunen, bijvoorbeeld bij de evaluatie van de waardering door middel van een lokaal onderzoek onder mantelzorgers. Gemeente Goeree-Overflakkee heeft zeker geluisterd naar de ideeën van de mantelzorgers. Er werden twee avonden beraamd om hier met mantelzorgers over te vergaderen, om zo een waardering met maatwerk te realiseren. Echt top. Mantelzorger gemeente Goeree-Overflakkee. Mantelzorgers betrekken bij opstellen beleid Waardering van mantelzorgers, die aansluit bij de behoefte is mogelijk als u met mantelzorgers en degenen die hen vertegenwoordigen om de tafel gaat. Zij kunnen u met hun ervaringsdeskundigheid en kennis helpen bij een doelmatige besteding van het budget. U neemt besluiten ten aanzien van vorm, voorwaarden, proces en informatieverstrekking. Betrek mantelzorgers bij de invulling van deze vraagstukken en ga met hen in gesprek. Aan mantelzorgers vragen welke waardering zij willen In 2015 heeft gemeente Katwijk de Blijk van waardering voor mantelzorgers beschikbaar gesteld: een bedrag van 100 euro. We hebben hier destijds voor gekozen na overleg met een lokaal panel van mantelzorgers. In 2016 stellen we de Blijk van waardering opnieuw beschikbaar voor mantelzorgers. Om het te evalueren, willen we van meer mantelzorgers weten hoe zij deze vorm van waardering ervaren. Daarom vragen we alle mantelzorgers die staan ingeschreven bij het steunpunt voor mantelzorgers om een online enquête in te vullen. Tegelijk vragen we in de enquête naar ervaringen van mantelzorgers. Onder meer naar wat de belangrijkste knelpunten zijn bij de zorg. Mensen geven aan het fijn te vinden dat ze op deze manier worden betrokken bij het beleid en dat er naar hun mening gevraagd wordt. Yvette Raets, beleidsmedewerker gemeente Katwijk Yvette deelt haar gouden tip voor het maken van een goede enquete op mezzo.nl/waardering-katwijk Opstellen beleid mantelzorgwaardering 8

5. Budget 2016 Mezzo krijgt vaak vragen van gemeenten over het budget, dat beschikbaar is voor mantelzorgwaardering. In 2016 is 100 miljoen euro beschikbaar, verdeeld over de verschillende gemeenten. Voor mantelzorgondersteuning en waardering zijn in het gemeentefonds verschillende posten opgenomen. 1. In de integratieuitkering sociaal domein is, sinds het overhevelen van de gelden naar de gemeenten in 2007 in het kader van de Wmo, een budget beschikbaar voor Coördinatie Vrijwillige Thuiszorg en Mantelzorg. Berekend vanuit de historisch toegekende bedragen gaat dat om 42,9 miljoen euro. 2. Uit een brief van staatssecretaris van Rijn blijkt dat met ingang van 2016 structureel 100 miljoen euro wordt toegevoegd aan het gemeentefonds voor mantelzorgondersteuning en -waardering (brief Middelen wijkteams en informele zorg van staatssecretaris Van Rijn d.d. 26 juni 2014). Om een indicatie te krijgen hoeveel budget uw gemeente in 2016 voor mantelzorgwaardering kan inzetten, heeft Mezzo de budgetten per gemeente berekend. Zie overzicht budgetten. Bedenk bij het opstellen van het beleid en de bijbehorende begroting hoe u voorkomt dat er geld over blijft dat bestemd is voor mantelzorgondersteuning en -waardering. U kunt het resterende bedrag bijvoorbeeld investeren in ondersteuning waar alle mantelzorgers gebruik van kunnen maken. Opstellen beleid mantelzorgwaardering 9

6. Mantelzorgers vinden Door mantelzorgers vroeg in beeld te hebben, kan overbelasting beter worden voorkomen. Uw doelstelling zou dan ook moeten zijn om veel mantelzorgers te bereiken. Voorwaarden mantelzorgwaardering Het is van belang dat u zorgvuldig formuleert welke mantelzorgers voor de blijk van waardering in aanmerking komen: Wat verstaat u onder mantelzorg? (zie hoofdstuk 1) Welke criteria voor waardering hanteert u? (hoe laagdrempeliger, hoe meer mantelzorgers in beeld) Maakt u wel of geen onderscheid tussen doelgroepen? (bijvoorbeeld jongeren of werkende mantelzorgers) Om veel aanmeldingen te krijgen en daarmee meer zicht op de mantelzorgers in uw gemeente houdt u de criteria laag. U ziet aan de SCP-cijfers (zie pagina 4) het verschil als u bijvoorbeeld als voorwaarde stelt dat de mantelzorger minimaal 8 uur per week gedurende minimaal 3 maanden mantelzorg moet bieden. Wilt u weten hoeveel mantelzorgers er in uw gemeente wonen? Bekijk dan het overzicht van Mezzo met aantal mantelzorgers per gemeente. Informatieverstrekking Om mantelzorgers te kunnen waarderen moet u ze eerst vinden en andersom moeten mantelzorgers u goed kunnen vinden. Communicatie is erg belangrijk bij het realiseren van een groot bereik. Kan de mantelzorger u wel vinden? Is de mantelzorgwaardering bekend en weet men hoe het aan te vragen is? Breng als gemeente de regeling voor waardering onder de aandacht op plekken waar mantelzorgers komen: het Wmo-loket, tijdens het (keukentafel-)gesprek, sociaal wijkteams, loket sociale zaken en andere aanvragen bij gemeente; de Wmo-raad, Participatieraad, Platform Mantelzorg, lokale cliënten- en patiëntenorganisaties; lokale zorgaanbieders, instellingen, revalidatiecentra, ziekenhuizen en hun familieof cliëntenraad; huisartsen, praktijkondersteuners, praktijkverpleegkundigen, fysiotherapeuten, wijkverpleegkundigen; welzijns- en vrijwilligersorganisaties, steunpunten en expertisecentra mantelzorg, mantelzorgmakelaars; burgerinitiatieven, zoals zorg-, buurt en/of dorpscoöperaties; scholen en Zorgadviesteams; werkgevers; social media en online platforms; algemene voorzieningen zoals sportclubs, moskeeën en kerken. Houd rekening met het feit dat veel mantelzorgers zichzelf niet zien als mantelzorger en zich niet aangesproken voelen. Door bijvoorbeeld artikelen te plaatsen in huis-aanhuisbladen waarbij u de ouder, zoon of dochter aanspreekt van mensen die hulp nodig hebben in plaats van de mantelzorger, zult u meer mensen bereiken. Het is belangrijk om in de communicatie rekening te houden met het feit dat u mantelzorgers zoekt die in uw gemeente voor een naaste zorgen. Zij wonen niet altijd in uw gemeente. Voor hen is een huis-aan-huisblad bijvoorbeeld minder geschikt. Bekijk ook eens het inspiratiefilmpje waarin een gemeente vertelt over het vinden van mantelzorgers: www.mezzo.nl/mezzomodel/vind.php Opstellen beleid mantelzorgwaardering 10

Huis-aan-huis de mantelzorgwaardering bekend maken Mantelzorgers zijn moeilijk vindbaar. We willen daarom tegelijk met de mantelzorgwaardering meer mantelzorgers in beeld krijgen. Samen met de regionale organisatie voor mantelzorgondersteuning, MaatjeZ, kwamen we er al snel op uit dat huis-aan-huis verspreiding een heel effectief middel is. Er is een flyer gemaakt met een begeleidende brief van de wethouder Welzijn en zorg. Mantelzorgers konden een VVV-bon van 25 euro aanvragen door de achterkant van de flyer in te vullen en op te sturen naar een antwoordnummer of zich digitaal aan te melden. Door een kruisje te zetten gaf de mantelzorger aan te voldoen aan de criteria: al minimaal drie maanden mantelzorg verlenen aan iemand die in de gemeente woont, gemiddeld minstens vier uur per week. De brief en de flyer zijn in oktober 2015 huis-aan-huis verspreid. Jos Laagland, beleidsmedewerker gemeente Heemskerk Benieuwd wat de huis-aan-huis verspreiding heeft opgeleverd? Lees verder op mezzo.nl/waardering-heemskerk Hoe aanvragen Hoe komen mantelzorgers aan de waardering? Vragen zij dit zelf aan, kan de zorgvrager dit (ook) doen of kan een ieder dit doen die een mantelzorger kent? Niet elke mantelzorger zal een waardering voor zichzelf willen aanvragen. Door ook de mogelijkheid te bieden aan anderen om mantelzorgers op te geven vergroot u het bereik. Bovendien geven mantelzorgers aan dat een leuk bijkomend effect daarvan is, dat blijkbaar een ander oog heeft voor wat je doet. En de waardering is een verrassing, je hoeft er zelf niet om te vragen. U kunt bij mantelzorgers van cliënten met een Wmo-indicatie het keukentafelgesprek aangrijpen om gelijk de mantelzorger in beeld te hebben. Apart aanvragen van waardering is dan niet meer nodig, omdat de mantelzorger reeds bekend is. U kunt voor de procedure van aanvragen en toekennen samenwerken met de lokale organisatie voor mantelzorgondersteuning. Oost Gelre biedt een diner aan en geeft een cadeaubon van 25 aan elke opgegeven mantelzorger. Opgeven mag de zorggever ook zelf doen. Mantelzorger gemeente Oost Gelre Opstellen beleid mantelzorgwaardering 11

7. Vormen van waardering Dé mantelzorger bestaat niet. Dat maakt ook dat de wijze waarop de mantelzorger gewaardeerd wil worden verschilt per mantelzorger. Dit is onder andere afhankelijk van leeftijd, (financiële) situatie en de relatie tussen mantelzorger en zorgvrager. Er zijn vele mogelijkheden om mantelzorgers te waarderen. Qua vorm kunt u denken aan een financiële bijdrage, een cadeaubon, een cadeautas gevuld door lokale partijen, een activiteit (rondom de Dag van de Mantelzorg), een mantelzorgpas met een budget en kortingen, vouchers voor hulp bij het huishouden etcetera. Financiële blijk van waardering Veel mantelzorgers maken extra kosten, zoals was-, reis- en telefoonkosten. Hierdoor wordt een financiële tegemoetkoming door mantelzorgers zeer gewaardeerd. Bovendien is een financiële bijdrage in de vorm van een geldbedrag, cadeaubonnen of een mantelzorgpas met een bepaald budget een generieke invulling, die veel mantelzorgers past. Deze vorm wordt ook beter gewaardeerd dan kortingsbonnen. Kortingsbonnen vragen altijd om een eigen investering, die sommige mantelzorgers niet kunnen of willen doen. Zoveel mantelzorgers, zoveel verschillende wensen... In Zoetermeer kun je een compliment krijgen in de vorm van een geldbedrag of een kortingspas. Op deze manier kun je het zelf vorm geven. Mantelzorger gemeente Zoetermeer Met een financiële bijdrage kan ik iets leuks voor de zorgvraagster en mij samen organiseren. Daar heb ik normaal de middelen niet meer voor. Mantelzorger Ondersteuning als waardering? U kunt een deel van het waarderingsbudget gebruiken om mantelzorgers te ondersteunen, bijvoorbeeld door (korting op) hulp bij het huishouden aan te bieden in eigen huis of in het huis van degene voor wie zij zorgen, een cursus, hulp bij klussen of een parkeervergunning. Op het moment dat ondersteuning een onderdeel uitmaakt van de waardering is het van belang oog te hebben voor het aspect geven. Als u vormen van ondersteuning als waardering inzet, biedt u de mogelijkheid dus aan alle mantelzorgers (of een bepaalde doelgroep) aan. Niet alleen aan de mantelzorgers die een Wmo-aanvraag doen voor die vorm van ondersteuning. Waardering krijg je, die vraag je niet. En niet alle mantelzorgers zullen behoefte hebben aan ondersteuning. Kies dus altijd voor een combinatie met een andere vorm van waardering. Combineer de ondersteuning bijvoorbeeld met een financiële tegemoetkoming. Naast een geldbedrag of kortingspas kan ik gesubsidieerde thuiszorg inhuren in mijn eigen gezin of bij degene voor wie ik zorg. Dat is dan rond de 5 per uur. De organisatie die dit allemaal regelt denkt ook met je mee en regelt eventueel een vrijwilliger. Ik ben best tevreden over hoe ze het doen in Zoetermeer. Mantelzorger gemeente Zoetermeer Organiseren van een activiteit U kunt overwegen een activiteit te organiseren waarmee u uw mantelzorgers waardeert. Een geschikt moment daarvoor is 10 november, de landelijke Dag van de Mantelzorg. Mezzo ondersteunt organisaties bij het organiseren van activiteiten op deze dag middels het bedenken van een thema, het zorgdragen voor PR materiaal, de uitgave van het magazine Mantelzorger en het realiseren van landelijke aandacht. U kunt hier als gemeente op aansluiten door op deze dag een activiteit te organiseren. Het geeft u als gemeente naast het waarderen de mogelijkheid om met de mantelzorger in gesprek te komen. Er zijn vele mogelijkheden. U kunt het lokale steunpunt betrekken bij de organisatie of bijvoorbeeld per wijk/stadsdeel een activiteit organiseren om de opkomst te vergroten. Opstellen beleid mantelzorgwaardering 12

Waarderingsplatform voor mantelzorgers U kunt ook kiezen voor het waarderingsplatform voor mantelzorgers, een combinatie van een pas en een website. De mantelzorger ontvangt een fysieke pas (in de door u gekozen huisstijl) waarmee hij/zij exclusief voordeel geniet en punten spaart tijdens de dagelijkse boodschappen. GROUPCARD zorgt dat lokale ondernemers en culturele, maatschappelijke en sociale organisaties aangesloten worden. Als blijk van waardering stellen deze partners speciale aanbiedingen en ook cadeautjes beschikbaar, die het dagelijks leven van de mantelzorger net even wat gemakkelijker maken. Op de website www.vanwaardevoorelkaar.nl communiceert u met mantelzorgers. De mantelzorger vindt er informatie, nieuws en het ondersteuningsaanbod van zowel de gemeente als Mezzo. Gemeente Emmen geeft een compliment van 250 en organiseert de mantelzorgweek, meestal half november. Mantelzorgers, van jong tot oud, worden gedurende een week naar eigen keuze verwend met gratis muziek, zang, dans en creatieve, culturele of sportieve activiteiten. En echte verwennerij, zoals een etentje en verzorging. Mantelzorger gemeente Emmen Gemeente Hengelo organiseerde een verwendag. Daar kwam in verhouding maar een klein percentage van de mantelzorgers op af, je moet maar vrij kunnen nemen. Heel veel deelnemers verlangden toch terug naar het mantelzorgcompliment in de vorm van een geldbedrag. Mantelzorger gemeente Hengelo Combinatie U doet er goed aan een pakket samen te stellen van verschilende onderdelen, zodat de mantelzorger kan kiezen. Een mix van tegemoetkoming, ondersteuning en waardering. Bijvoorbeeld een financiële bijdrage, een aantal keer hulp bij het huishouden én een activiteit op de Dag van de Mantelzorg. Zo komt u tegemoet aan de diverse behoeften van verschillende mantelzorgers. Mantelzorgwaardering samen met lokale ondernemers Het oude mantelzorgcompliment word vaak genoemd als waardevol. Maar als je geld uitkeert, moet je weer eisen stellen aan mensen die het aanvragen en daarop controleren. Gemeente Krimpenerwaard wil de waardering juist laagdrempelig maken om meer mantelzorgers te bereiken. Via Mezzo kwamen we in aanraking met de waarderingspas voor mantelzorgers. Die is te gebruiken bij een breed palet van winkels en organisaties in de gemeente. Voor dagelijkse boodschappen bij de supermarkt tot uit eten gaan. De kosten dragen we samen met lokale ondernemers. Zij bieden pashouders korting en speciale acties en wij hebben per mantelzorger 50 euro op de pas gestort. De ondernemers die aan de pas meewerken krijgen een raamsticker en kunnen flyers in hun winkel neerleggen. We hopen dat zo het aantal pasgebruikers snel stijgt. Dan kunnen de welzijnsstichtingen meer mantelzorgers bereiken. Danielle Goedbloed, beleidsmedewerker gemeente Krimpenerwaard Lees meer over hoe gemeente Krimpenerwaard het waarderingsplatform inzet op mezzo.nl/waardering-krimpenerwaard Opstellen beleid mantelzorgwaardering 13

8. Meer informatie Mezzo Advieseurs Mezzo werkt graag met u samen! De Mezzo Adviseurs kennen uw lokale situatie. Zij bieden Maatwerkadvies en kunnen u ondersteunen bij het opstellen van mantelzorgbeleid. Neem vrijblijvend contact op met de Mezzo Adviseur: 030-659 22 22 Mezzo Model Het Mezzo Model geeft u ook handvatten voor het opstellen en uivoeren van mantelzorgbeleid. Het model gaat uit van de visie dat mantelzorgers op hun eigen wijze voor een ander moeten kunnen zorgen. Zo kunnen zij het langer, beter en gezonder volhouden. Het is aan u als gemeente om dat te faciliteren. Ga naar www.mezzo.nl/mezzomodel Op de hoogte blijven? Wilt u op de hoogte blijven van actuele informatie over mantelzorg? Meld u dan aan voor de Nieuwsbrief voor gemeenten. Colofon Tekst en eindredactie: Mezzo Fotografie: Theo Scholten, Driejuni fotografie, Angelien Swinkels fotograaf Opmaak: Studio Buiten de Deur, Amsterdam Bunnik, mei 2016 Opstellen beleid mantelzorgwaardering 14

Contact Mezzo Mezzo Mezzo Mantelzorglijn 030-659 22 22 0900-20 20 496 (10 ct/pm) info@mezzo.nl mantelzorglijn@mezzo.nl mezzo.nl DIG 05 16