Regionaal Inkoopplan Wlz 2016 Waardenland

Regionaal Inkoopplan Wlz 2016 Waardenland 1

Inhoudsopgave 1. Inleiding... 4 2. Marktanalyse... 5 2.1. Beeld van de regio algemeen... 5 2.2. Beeld van de regio Wlz... 6 2.2.1. Analyse zorgvraag en zorgaanbod Verpleging en Verzorging... 6 2.2.2. Confrontatie Zorgvraag en Zorgaanbod Verpleging en Verzorging... 15 2.2.3. Analyse zorgvraag Gehandicaptenzorg... 17 2.2.4. Analyse Zorgaanbod Gehandicaptenzorg... 20 2.2.5. Confrontatie Zorgvraag met Zorgaanbod Gehandicaptenzorg... 22 2.2.6. Analyse zorgvraag Geestelijke Gezondheidszorg... 23 2.2.7. Analyse zorgaanbod Geestelijke Gezondheidszorg... 23 2.2.8. Confrontatie Zorgvraag en Zorgaanbod Geestelijke gezondheidszorg... 25 3. Inkoopdoelen.... 26 3.1. Verpleging en verzorging... 26 3.1.1. Zorgzwaarte Pakket... 26 3.1.2. Volledig pakket thuis... 26 3.1.3. Modulair pakket thuis... 26 3.1.4. Crisiszorg en kortdurend verblijf... 26 3.1.5. Palliatieve zorg... 27 3.1.6. Overige specifieke doelgroepen... 27 3.1.7. Samenhang in de zorg... 27 3.2. Gehandicaptenzorg... 29 3.2.1. Zorgzwaarte pakket... 29 3.2.2. Volledig pakket thuis... 29 3.2.3. Modulair pakket thuis... 29 3.2.4. Crisiszorg en kortdurend verblijf... 31 3.2.5. Meerzorg... 31 3.2.6. Overige specifieke doelgroepen... 32 3.2.7. Niet Aangeboren Hersenletstel... 34 3.2.8. Samenhang in de zorg... 35 3.2.9. Behandeling bij verblijf... 35 2

3.3. Geestelijke gezondheidszorg... 36 3.3.1. Zorgzwaarte pakket... 36 3.3.2. Specifieke doelgroepen... 36 3.3.3. Samenhang in de zorg... 36 4. Prioritering inkoopdoelen... 37 5. Contactgegevens... 38 3

1. Inleiding Voor u ligt het regionale inkoopplan van de regio Waardenland van Zorgkantoren Coöperatie VGZ. In 2016 hebben alle zorgkantoren in Nederland samengewerkt om het inkoopbeleid en de inkoopprocedure verder te uniformeren. Dit heeft geresulteerd in een landelijk Inkoopkader Langdurige Zorg 2016. Om de landelijke beleidsdoelstellingen te vertalen naar de situatie in de regio Waardenland hebben wij dit regionale inkoopplan opgesteld. Dit beschrijft in essentie wat het zorgkantoor in de regio wil bereiken. Uw offerte dient zich te richten op de doelstellingen zoals die in dit plan zijn opgenomen. Het inkoopplan is verdeeld in een algemene regiobeschrijving, een marktanalyse, knelpunten en specifieke doelgroepen en regionale doelen. In het inkoopplan kan verwezen worden naar het landelijke inkoopkader langdurige zorg en/of de inkoopprocedure 2016 van Zorgkantoren Coöperatie VGZ. Wij verzoeken u allereerst deze documenten te lezen alvorens u dit regionale inkoopplan leest. Hieronder ziet u hoe deze documenten zich tot elkaar verhouden. U vindt al onze inkoopdocumenten op: www.vgz-zorgkantoren.nl 1. Landelijk inkoopkader Langdurige Zorg 2016 Visie en generieke beleidsuitgangspunten Landelijke inkoopprocedure 2. Zorgkantoren Coöperatie VGZ Inkoopprocedure 2016 Toevoegingen op de landelijke inkoopprocedure die specifiek voor Zorgkantoren Coöperatie VGZ zijn 3. Regionale inkoopplannen met daarin: Regiobeschrijving Marktanalyse (kwantitatief en kwalitatief) Knelpunten en specifieke doelgroepen Regionale doelen Disclaimer De documenten opgesteld door het zorgkantoor ten behoeve van de inkoop van langdurige zorg 2016 zijn onder voorbehoud van wijzigend beleid van het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS) en de Nederlandse Zorg autoriteit (NZa). Het Zorgkantoor behoudt zich het recht voor een correctie in de inkoopdocumenten, de procedure en wijziging of aanpassing van de voorschriften van de inkoopprocedure toe te passen indien na bekendmaking van deze documenten maatregelen door de overheid worden getroffen die van invloed zijn op de inkoop van zorg. 4

2. Marktanalyse 2.1. Beeld van de regio algemeen Zorgkantoor Waardenland koopt Wlz-zorg in voor cliënten met een Wlz-indicatie in de gemeenten die onder deze zorgkantoorregio vallen. De regio bestaat uit 12 gemeenten die verdeeld zijn over 2 inkoop subregio s: Drechtsteden en Alblasserwaard & Vijfheerenlanden (AV6). Onder de inkoop subregio Drechtsteden vallen de gemeenten: Dordrecht, Zwijndrecht en Hendrik Ido Ambacht. Onder de inkoop subregio Alblasserwaard & Vijfheerenlanden vallen de gemeenten: Alblasserdam, Giessenlanden, Gorinchem, Hardinxveld-Giessendam, Leerdam, Molenwaard, Papendrecht, Sliedrecht en Zederik. Waar relevant, wordt in dit regionaal inkoopplan onderscheid gemaakt tussen genoemde subregio s. Figuur 1: Regio Waardenland In de regio Waardenland bestaat er samenwerking met de gemeenten en zorgverzekeraar VGZ. In de Drechtsteden sloopt sinds een aantal jaren het convenant met onderliggend uitvoeringsprogramma. In het programma van 2015 komen thema s aan bod als scheiden van wonen en zorg, grensvlak problematiek Zvw, Wmo en Wlz, aansluiting sociale wijkteams, kortdurend verblijf, afstemming klinische behandelplekken en beschermd wonen plekken (Wlz en Wmo), ketenafstemming, preventie, innovatie en problematiek op cliëntniveau (interventie team). In de AV6 regio is de samenwerking met de gemeenten en zorgverzekeraar VGZ ook geformaliseerd door middel van een convenant. Vanuit de Wlz zijn de belangrijkste onderwerpen scheiden wonen en zorg/langer thuis, grensvlak problematiek en ketenafstemming. Vanuit de Wlz is het belangrijk oog te hebben voor de aanpalende domeinen, met name ook de afwentelrisico s naar de diverse domeinen. 5

2.2. Beeld van de regio Wlz 2.2.1. Analyse zorgvraag en zorgaanbod Verpleging en Verzorging In onderstaande paragrafen wordt de zorgvraag en het zorgaanbod geanalyseerd door middel van een kwantitatieve en kwalitatieve analyse. Kwantitatieve analyse Gemeente Capaciteit 2015 Bevolking 80+ 2015 Bevolking 80+ 2020 Bevolking 80+ 2025 verandering demografie '15-'20 capaciteit/ demografie 2015 capaciteit/ demografie 2020 AW 01-05-2015 WW 01-05-2015 AW+WW Wachtenden / capaciteit 2015 Alblasserdam 139 1100 1300 1500 18% 13% 11% 0 1 1 1% Dordrecht 1133 5100 5600 6400 10% 22% 20% 2 97 99 9% Giessenlanden 33 600 800 1100 33% 6% 4% 0 0 0 0% Gorinchem 394 1500 1700 1900 13% 26% 23% 1 6 7 2% Molenwaard 105 1300 1600 1700 23% 8% 7% 0 6 6 6% Hardinxveld-Giessendam 187 800 1100 1200 38% 23% 17% 1 2 3 2% Hendrik-Ido-Ambacht 123 1300 1600 1900 23% 9% 8% 1 13 14 11% Leerdam 292 900 1000 1400 11% 32% 29% 1 7 8 3% Papendrecht 202 1500 1900 2300 27% 13% 11% 0 6 6 3% Sliedrecht 314 1300 1400 1600 8% 24% 22% 1 19 20 6% Zederik 108 600 700 900 17% 18% 15% 0 1 1 1% Zwijndrecht 413 2400 2800 3100 17% 17% 15% 1 53 54 13% Totaal 3443 18400 21600 25100 17% 19% 16% 8 211 219 6% Tabel 1: capaciteit t.o.v. demografie Conclusie demografische ontwikkeling (gemeenteniveau) In de regio Waardenland neemt het aantal 80-plussers tussen 2015 en 2020 gemiddeld met 17% toe. Dit is hoger dan het landelijk gemiddelde van 13%. De grootste gemeente Dordrecht vergrijst minder snel dan het regiogemiddelde en minder snel dan het landelijk gemiddelde met 10%. In absolute zin gaat het om een toename van 500 80-plussers tot 2020. De gemeente Zwijndrecht laat een relatieve groei zien die gelijk op gaat met het regiogemiddelde, in absolute zin gaat het om 400 mensen. De gemeente Gorinchem groeit minder snel dan het landelijk gemiddelde, het aantal ouderen neemt met 200 mensen toe tussen 2015 en 2020. Gemeenten die relatief de grootste toename van 80-plussers laten zien zijn Giesenlanden, Molenwaard, Hendrik Ido Ambacht, Hardinxveld-Giessendam en Papendrecht. In Molenwaard, Hardinxveld- Giessendam, Hendrik Ido Ambacht nemen voor iedere regio het aantal 80 plussers toe met 300 mensen. In Papendrecht betreft het aantal 400 mensen. Conclusie aantal plaatsen versus demografische ontwikkeling De verhouding op regioniveau is tussen het beschikbare aantal plaatsen 2015 en de demografie 2015 is 19%, wanneer we de capaciteit 2015 afzetten tegen de demografie 2020 is deze 16%. In gemeenten Dordrecht, Gorinchem, Leerdam en Sliedrecht ligt de capaciteit per 80 plusser in 2015 hoger dan gemiddeld voor de regio, ook is in deze gemeenten de vergrijzing minder dan gemiddeld. 6

Zwijndrecht heeft een capaciteit per oudere die lager ligt dan gemiddeld voor de regio en een vergrijzing die lager ligt dan gemiddeld voor de regio, maar wel boven het landelijk gemiddelde. De gemeenten Giesenlanden, Molenwaard en Hendrik Ido Ambacht en Papendrecht hebben een hoger dan gemiddelde vergrijzing naar 2020 (t.o.v. de regio) en een capaciteit per oudere die lager ligt dan gemiddeld voor de regio. Conclusie aantal wachtenden Het zorgkantoor gaat uit van het aantal actief wachtenden om te bepalen of er sprake is van knelpunten. Hierbij wordt er vanuit gegaan dat AZR betrouwbare en accurate gegevens genereert. Op peildatum 1 mei 2015 is het aantal wachtenden op extramurale zorg nihil in de regio. Op peildatum 1 mei 2015 zijn er 8 cliënten met status actief wachtend voor intramurale zorg. Het aantal wenswachtenden voor de regio is op dat moment 211. De wachtlijst van Waardenland is na Midden Holland de laagste voor VGZ. Als we dit corrigeren voor het aantal 80 plussers per regio valt de wachtlijst het laagste uit voor alle regio s. Sub-regionaal loopt de wachtlijst per gemeente sterk uiteen, het verschil tussen inkoop-subregio s Drechtsteden en AV6 is fors. Wanneer we het totaal van het aantal wachtenden per gemeente in relatie brengen tot de beschikbare capaciteit, zien we dat de wachtlijst voor wenswachtenden beduidend hoger is in het sub-inkoop gebied Drechtsteden (Dordrecht, Gorinchem, Zwijndrecht). Verhoudingen tussen zorgvraag en zorglevering ZZP Indicaties 01-07-2014 Afspraak 2015 MPT 01-02-2015 MPT 01-05-2015 OGR 01-01-2015 OGR 01-01-2015 AW 01-05-2015 WW 01-5-2015 VV1 45 29 - - 6 5 - - VV2 215 114 - - 39 36-4 VV3 400 239 1 4 81 68-13 VV4 575 382 1 1 - - 2 38 VV5 1570 1333 1 3 - - - 131 VV6 725 694 1 1 - - 4 19 VV7 350 352 - - - - - 3 VV8 55 61 - - - - - 1 VV9b 15 7 - - - - 1 1 VV10 30 4 - - - - - - Totaal 3980 3216 4 9 126 109 7 210 Tabel 2: zorgvraag en aanbod (afspraak 2015 is excl. VPT en sectorvreemde ZZP s +/- 80 plaatsen in de afspraak 2015). De meeste indicaties worden verzilverd middels ZZP s. Een deel van de beschikbare capaciteit 2014 is in 2015 verschoven naar de subsidieregeling eerstelijnsverblijf, omdat de subsidieregeling nog niet vast gesteld was tijdens de inkoop 2015 is initieel 7

geen korting toegepast op de Wlz. Met de herschikking zullen we de realisatie Wlz en realisatie subsidieregeling weer in relatie moeten brengen tot de afgesproken capaciteit. Voor Volledig Pakket Thuis (VPT, niet weergegeven) zien we een onderproductie, cliënten met een laag ZZP die deze als een VPT verzilverden in 2014 vallen onder het overgangsrecht, zij hebben geen keuzemogelijkheid meer voor een VPT. Hierdoor kan er leegstand ontstaat op de VPT locaties. Het aantal cliënten Modulair Pakket Thuis (MPT) is nog marginaal. De verwachting is dat dit komend jaar zal toenemen. De komende maanden zal de realisatie MPT worden gevolgd. Cliënten met overgangsrecht die kiezen voor de Wlz kunnen geen MPT afnemen, hiervoor geldt dezelfde situatie als voor VPT. Het aantal cliënten overgangsrecht neemt af, op 1 januari 2015 waren er nog 126 cliënten in zorg onder overgangsrecht, op 1-5-2015 waren dit er nog 109. Gedurende dit jaar zal dit verder afnemen, naarmate er meer cliënten hebben gekozen voor de Zvw/Wmo of wel opname in de Wlz. VWS gaat er vanuit dat het grootste deel van de cliënten kiest voor de Zvw/Wmo. Conclusie Wachtlijsten: behoefte aan zorg Het zwaartepunt van totaal aantal wachtenden intramuraal heeft een ZZP 5, er zijn geen mensen actief wachtend met ZZP5. Eerder hebben we gezien dat het zwaartepunt van de wachtlijst in sub-regio Drechtsteden ligt, daar begeeft zich ook het zwaartepunt voor ZZP5. Ontwikkeling ZZP Verloop CIZ indicaties 2012-2014 Verloop Clienten in Zorg 2012-2014 Absolute capaciteit Capaciteit tov Zorgzwaartepakket Nederland Waardenland VGZ breed Waardenland capaciteit 2015 2012 VV01 41% 29% 39% 36% 29-74 VV02 40% 42% 42% 47% 114-222 VV03 74% 80% 80% 76% 239-173 VV04 101% 93% 102% 87% 382-119 VV05 107% 115% 104% 112% 1333 139 VV06 124% 113% 112% 111% 694 68 VV07 119% 127% 112% 120% 352 59 VV08 114% 100% 92% 72% 61-11 VV09 47% 0% 61% 0% 7-244 VV10 96% 86% 102% 0% 22-18 Tabel 3: Ontwikkeling van zorgzwaarte in vraag en aanbod In Waardenland verloopt de gemiddelde (totale) indictiestelling per 80+ niet anders dan gemiddeld voor VGZ, 21,6% van de 80+ had een indicatie op 1 juli 2014 (CIZ en CBS gegevens). Door de afbouw van verzorgingshuizen neemt de gemiddelde zorgzwaarte in alle regio s toe. Indicaties voor ZZP 1,2 en 3 werden gedurende de meetperiode niet meer afgegeven, deze cliënten zijn nog wel in zorg. De doorstroom voor deze doelgroep is lager dan voor de zware ZZP s, dit zie je terug in de 8

verhoudingen van ZZP s. Met de inkoop 2015 is nog rekening gehouden met 383 plaatsen ZZP 1, 2 en 3. In 2012 waren dit nog 851 plaatsen (excl. VPT). Op ZZP 5 en ZZP7 zien we in de periode 2012-2014 een zorgvraag die sneller groeit dan het landelijk gemiddelde in diezelfde periode. Daar tegenover staat een daling van zorgvraag op ZZP4, de zorgvraag op ZZP4 is lager dan het landelijk gemiddelde. Zaken die invloed kunnen hebben op de ontwikkeling van zorgzwaarte zijn: Snelheid afbouw capaciteit i.v.m. Langer Thuis Aantrekkende vraag uit andere regio s Doelmatige inzet van thuiszorg voor zwaardere cliënten. Ontwikkeling PGB Onderstaande tabel geeft een beeld van het aantal cliënten met een intramurale indicatie die dit verzilveren via PGB. Het zorgkantoor is voornemens de ontwikkeling van PGB s binnen de Wlz de komende jaren te volgen. maand dec-12 jan-13 dec-13 jan-14dec-15 tussentijds dec-14 jan-15 feb-15 mrt-15 aantal budgethouders NIJM 3.700 3.527 3.542 3.394 3.467 3.499 834 845 860 MB 3.814 3.692 3.748 3.522 3.775 3.809 953 964 982 NOB 5.758 5.523 5.210 4.997 5.157 5.081 1.071 1.095 1.124 NML 4.415 4.253 4.341 4.197 4.371 4.406 802 813 827 MH 1.415 1.363 1.332 1.295 1.275 1.282 353 361 376 WL 2.517 2.419 2.316 2.242 2.168 2.205 576 590 598 NHN 3.521 3.401 3.266 3.120 3.058 3.078 826 835 850 Totaal 25.140 24.178 23.755 22.767 23.271 23.360 5.415 5.503 5.617 Tabel 4: Ontwikkeling aantal PGB houders per maand (t/m 3-2015) Het aantal budgethouders voor PGB is vanwege de overheveling naar Zvw tussen december 2014 en januari 2015 fors afgenomen. In de periode januari t/m maart 2015 is een lichte stijging te zien in het aantal budgethouders. Kwalitatieve analyse Verpleging en Verzorging Met de invoering van de Wet Langdurige Zorg treedt een verschuiving op van cliënten met een zorgvraag over de verschillende domeinen. De vergrijzing zal er naar verwachting toe leiden dat het aantal cliënten met een langdurige zware zorgvraag toe zal nemen. Vanuit de huidige capaciteit moeten we zo goed mogelijk aan sluiten bij de ontwikkeling van de zorgvraag. Op dit moment heeft een deel van de mensen recht op verblijf op basis van een lagere indicatie. Deze groep zal geleidelijk uit de Wlz verdwijnen en zorg uit de Wmo en Zvw ontvangen, de capaciteit voor lichte intramurale zorg zal vrijvallen. Dit kan betekenen dat er lagere volumeafspraken voor deze locaties worden gemaakt, dat er één of meer locaties zullen sluiten, dat mogelijkheden worden verkend om ander type zorg te leveren (denk aan geclusterde woningen of zorg met behandeling). 9

Inkoopdoelstelling: Het zorgkantoor zal voor de regio passende afspraken maken over het volume zorg in de verzorgingshuizen, bekeken vanuit het totaalplaatje van intramuraal zorgvastgoed. De volgende factoren worden hierin meegewogen: Al gemaakte afspraken met aanbieders ten aanzien van Beleid Langer Thuis in voorgaande jaren Demografische ontwikkelingen Wachtlijsten Cliëntkeuze Spreiding van woonaanbod voor zwaardere zorg Toekomstbestendigheid zorgvastgoed voor doelgroep Oorsprong van woonzorgcomplex (bijv. kloosters) Zorgverlening aan specifieke doelgroepen Kwaliteit van zorg op de locatie en van de zorgaanbieder (bijvoorbeeld IGZ, CQ index, MTO) Mensen met een Wlz indicatie die zelfstandig kunnen en willen wonen, moeten hiertoe de mogelijkheid krijgen binnen de Wlz, op basis van een Modulair Pakket Thuis of een Volledig Pakket Thuis. Mensen met een zwaardere zorgvraag gaan nu nog vaak naar een intramurale setting. We voorzien echter een vraagontwikkeling naar buiten de instellingen, PGB initiatieven spelen hier al op in. Cliënten willen steeds meer zelf bepalen waar zij gaan wonen en welke zorg zij nodig hebben. De vraagontwikkeling kan per doelgroep verschillen. Ook bij een zwaardere zorgvraag is het mogelijk dat deze zorg (al dan niet geclusterd) thuis ontvangen wordt. Inkoopdoelstelling: Het zorgkantoor ziet graag doelmatige vormen van Wlz zorg in de thuissituatie ontwikkeld worden, inspelend op de vraag van de cliënt. Wij zien graag in de offerte terug op welke manier zorgaanbieders hier op in willen gaan spelen en samenwerken en voor welke doelgroepen. VWS komt dit jaar naar verwachting met leveringsvoorwaarden voor het leveren van MPT. Het zorgkantoor hanteert de volgende uitgangspunten bij beoordeling van de initiatieven: Meerdere mensen in de Wlz hebben nog voldoende eigen regie om met een kwalitatief goed netwerk zelfstandig te kunnen wonen. De zorg wordt ingericht volgens het principe van doelmatigheid, de zorg wordt efficiënt ingezet. Er is een goede samenhang tussen de zorgverleners en zorgorganisaties rondom de cliënt dit wordt geborgd in het kwaliteitsplan van de zorgaanbieder: het toetsingskader van IGZ wordt in acht genomen. In het zorgleefplan van de cliënt wordt deze samenhang ook geborgd. Er is 1 document waarin alle betrokken instanties hun informatie vastleggen. Ook het netwerkt rondom de cliënt kan hiervan gebruik maken. Er bestaat een netwerk van mantelzorg en/of vrijwilligers rondom de cliënt. Refererend aan de leveringsvoorwaarden MPT, is de betrokkenheid van de SOG bij Wlz cliënten in de thuissituatie een aandachtspunt. Huishoudelijke Hulp zal per 2016 onderdeel uitmaken van de inkoop MPT, wat in 2015 nog via de gemeenten liep. 10

Voor een deel van de cliënten is zelfstandig wonen (op dit moment) een te grote uitdaging, voor deze cliënten blijft de intramurale capaciteit beschikbaar. Het zorgkantoor streeft naar intramurale zorg van goede kwaliteit op doelmatige wijze georganiseerd. Kwaliteit staat stevig op de agenda waar het gaat om zwaardere zorg. Samen met de zorgaanbieders willen wij kijken hoe hier stappen in gemaakt kunnen worden. Door het schuiven in de kaders en ontwikkeling in de zorgvraag kan het wenselijk zijn binnen de bestaande capaciteit te schuiven tussen SOM en PG plaatsen. Daarbij hoort ook de discussie welke zorg gaat de zorgaanbieder zich op richten en welke zorg kopen we niet overal in omdat het specialistische zorg betreft die verantwoord geleverd dient te worden. Uiteraard moet er sprake zijn van voldoende spreiding in het aanbod van zorg. Het zorgkantoor wil zorg voor specifieke doelgroepen de zorg primair geclusterd op specifieke units inkopen zodat aan de kwaliteitseisen wordt voldaan: Niet Aangeboren Hersenletsel Beademingsplaatsen Korsakov Gerontopsychiatrie Jong Dementerenden Huntington Palliatieve zorg Revalidatie Langdurig Crisiszorg Het komt voor dat iemand met een sectorvreemde indicatie een zorgvraag stelt binnen de Verpleging en Verzorging. Het zorgkantoor staat declaratie hiervan alleen toe wanneer hier specifieke afspraken over gemaakt zijn met de zorgaanbieder, waarbij duidelijk moet zijn dat de zorgaanbieder die specifieke zorg ook kan bieden. In alle andere gevallen verwijzen we naar het huidige voorschrift zorgtoewijzing. Inkoopdoelstelling: Het zorgkantoor gaat bij de inkoop specialistische doelgroepen (inclusief sectorvreemde ZZP s) uit van continuïteit van zorg, volgens de definities van de inkoopsystematiek. Door het schuiven in de kaders kan de zorg verschuiven tussen de verschillende domeinen. Dit speelt met name bij kortdurende vormen van verblijf, de palliatieve zorg en de crisiszorg. Hierbij zullen we de ontwikkeling in zorgvraag binnen de Wlz 2015 als uitgangspunt nemen voor inkoop in 2016. Inkoopdoelstelling: Door doelmatige inzet van behandeling is het mogelijk om voor meer mensen behandeling te leveren binnen de totale capaciteit aan Wlz zorg. Wij lezen graag in de offerte terug op welke manier de functie van behandeling binnen de Wlz op doelmatige wijze georganiseerd kan worden, zodat er voor meer cliënten behandeling beschikbaar is. 11

Samenhang in de Zorg In het landelijke inkoopkader beschrijven we dat kwaliteit van zorg voor cliënten ook wordt bepaald door de mate waarin deze in samenhang wordt geboden. In de onderstaande paragraven hebben we voor doelgroepen en zorgaanbod in de regio Waardenland beschreven hoe Samenhang in Zorg bereikt kan worden. Dagactiviteiten/dagbesteding Verschillende financiers kunnen betrokken zijn bij deze initiatieven: gemeente (Wmo), zorgkantoor (Wlz) en zorgverzekeraar (Zvw). De verantwoordelijkheid voor afstemming over deze financiering ligt bij de zorgaanbieder. De functie die een dergelijke voorziening kan hebben op wijkniveau staat centraal in plaats van de doelgroep of beperking van deelnemers: Inkoopdoelstelling: Het beleid is erop gericht meer klanten te helpen tegen hetzelfde budget (doelmatige zorg en andere concepten). Indien aanbieders van mening zijn dat financiering vanuit de Wlz (deels) passend is, vernemen we dit graag in de offerte en vragen we de aanbieders inzichtelijk te maken op welke manier deze zorg doelmatig kan worden ingezet zodat we voortijdig hierover met elkaar in gesprek zijn. Hierbij spelen een aantal factoren een rol: Zorg- en welzijnsdiensten kunnen waar nodig aanvullend zijn aan de dagvoorzieningen, maar vormen niet het vertrekpunt. De voorzieningen zijn toegankelijk voor een breed publiek. De dagactiviteiten sluiten aan op de (on)mogelijkheden in de wijk/gebied en stoelt op principe van zelfregie. De exploitatie van een dagvoorziening is daarmee niet primair aan een zorgaanbieder gekoppeld maar dit kan wel. Daar waar normale dagvoorzieningen niet voldoen aan de behoefte van zorgvragers dient te worden gezocht naar meer passende dagvoorzieningen. Er dient aangetoond te zijn dat de wijkvoorziening voor hen niet voldoet. Verzoeken tot nieuwe initiatieven/uitbreiding worden niet in behandeling genomen op het moment dat gemeente(n) negatief adviseert aan de aanbieder; Nieuwe initiatieven in de Wmo kunnen niet per definitie rekenen op afspraken binnen de Wlz; Kortdurend verblijf Met de invoering van de Wlz en de decentralisatie naar gemeenten is het een zekere uitdaging voor cliënten en verwijzers om de verschillende vormen van kortdurend verblijf te duiden. Een nieuwe vorm van kortdurend verblijf per 2015 is eerstelijnsverblijf, de kaders van deze regeling zijn niet voldoende duidelijk. Het zorgkantoor stimuleert zorgaanbieders signalen door te geven richting ZINL zodat de regeling op korte termijn beter omschreven kan worden. Binnen de Wlz hebben we primair te maken met kortdurend verblijf in de vormen van crisiszorg (acute situatie) en respijtzorg (het tijdelijk overnemen van de totale zorg waardoor een mantelzorger tijdelijk ontlast wordt van zijn taak) voor mensen met een Wlz indicatie. 12

Voor 2015 zijn alle crisisregelingen van VGZ aangepast aan de Wlz kaders. Voor 2016 zullen we de regeling verder ontwikkelen zodat er een volledig eenduidige beschrijving wordt aangehouden tussen zorgkantoren. Het vermoeden bestaat dat de voorwaarde voor een Wlz indicatie voor crisiszorg per 2015 zorgt voor een verschuiving naar eerstelijnsverblijf, waardoor de realisatie op de crisisbedden achterblijft. Wanneer er na opname geen sprake blijkt te zijn van een Wlz indicatie, komt de verantwoordelijkheid van de opname bij de gemeente te liggen. In de convenanten met de gemeenten worden hier afspraken over gemaakt. Inkoopdoelstelling: het zorgkantoor wil in afstemming met gemeenten tot een sluitend aanbod van crisiszorg komen, zorgaanbieders zullen hier op in moeten spelen. Voor de Wlz zal de realisatie gevolgd worden als input voor afspraken in 2016, rekening houdend, zover, mogelijk met de ontwikkeling in kortdurend verblijf. Een lagere bedbezetting zal leiden tot naar beneden stellen van de afspraak Wlz. Inkoopdoelstelling: Zorgaanbieders zijn als veld gemandateerd verantwoordelijk voor het realiseren van passende zorg in geval van crisis en daarmee procesverantwoordelijk. In 2015 heeft het zorgkantoor Waardenland de regie genomen tot een centraal aanmeldpunt voor Dordrecht en Zwijndrecht om aan de kwaliteitsvoorwaarden te kunnen voldoen. Voor 2016 legt het zorgkantoor de regie terug bij de zorgaanbieders van crisiszorg om de functies van het centrale aanmeldpunt te borgen en leest de invulling daarvan terug in de offerte. Het zorgkantoor neemt haar verantwoordelijkheid om de mogelijkheid in stand te houden, dat mensen die thuis wonen met een Wlz indicatie af en toe kunnen logeren binnen de Wlz om de mantelzorger te ontlasten, of bij tijdelijke afwezigheid van de mantelzorger. Inkoopdoelstelling: Het zorgkantoor wil binnen de bestaande capaciteit gespreid aanbod terug zien waarmee invulling wordt gegeven aan de respijtzorg voor mensen met een Wlz indicatie. Met gemeenten gaat het zorgkantoor het gesprek aan over de invulling van respijtzorg voor mensen zonder Wlz indicatie. Ketenzorg Dementie Mensen met dementie kunnen in aanmerking komen voor een Wlz indicatie. Op het moment dat er een indicatie is kan iemand in aanmerking komen voor een VPT, MPT of intramurale opname. Ook is er via de Wlz de mogelijkheid om kortdurend te verblijven, ter ontlasting van de mantelzorger. Een goede ketenzorg heeft aangetoond mensen langer thuis te kunnen laten verblijven. Binnen de keten spelen vele ontwikkelingen op het gebied van wijkzorg, ketenzorgdementie, samenwerking met de huisartsen en aansluiting op welzijn om dit mogelijk te maken. Reden voor het zorgkantoor om hier specifieke aandacht voor te vragen bij de inkoopdoelstellingen. Een sluitende keten van zorg is van belang voor doelmatige inzet van zorg: de zorg wordt op de juiste plek geleverd. Mede door recente verschuivingen in financiering is de afstemming inhoudelijk niet optimaal. 13

Steeds meer kwetsbare mensen wonen thuis en het vraagt expertise om deze mensen op de juiste manier te ondersteunen. Het zorgkantoor krijgt signalen dat casemanagers vol zitten qua werk. Huisartsen zijn of voelen zich niet altijd voldoende toegerust voor deze doelgroep en het ziekenhuis is niet de beste plek om te verblijven door mensen met dementie. De spoedeisende hulp zou te maken krijgen met veel sociale problematiek. Juist met de ontwikkelingen van wijknetwerken zou passende ondersteuning geboden moeten kunnen worden en kunnen de eerstelijnsverblijf voorzieningen bijvoorbeeld ingezet worden indien er een geneeskundige noodzaak tot opname is. Op het moment dat iemand uiteindelijk opgenomen moet worden in een verpleeghuis moet daar een geschikte plek voor zijn in de regio. Het budget voor ketenzorg dementie (casemanagement) is met ingang van 1 januari 2015 over geheveld naar de Zvw. Het zorgkantoor verzoekt de zorgaanbieders om samen te werken met de diverse ketenpartners om ook in 2016 te voorkomen dat cliënten tussen wal en schip komen te vallen. Voor cliënten met een Wlz indicatie die nog thuis wonen (MPT/overbruggingszorg) dient het casemanagement bekostigd te worden uit het MPT als prestatie verpleging. Dit vraagt expertise in de organisatie van thuiszorg voor deze doelgroep. Inkoopdoelstelling: Aansluiting van de capaciteit op de Wlz zorgvraag voor mensen met dementie, rekening houdend met de klantwens per gemeente. Hierbij zal het zorgkantoor positief uitkijken naar de plannen van zorgaanbieders om de extramurale markt voor mensen met een Wlz indicatie vorm te geven, rekening houdend met de specifieke klantbehoefte en daarmee professionaliteit van zorg. De zorgvraag ontwikkeling kan tevens een verschuiving binnen het intramurale aanbod betekenen. Ouder wordende cliënten binnen de sectoren GZ/GGZ Op het grensvlak van GGZ en VV zien we twee ontwikkelingen. Bij de doelgroep dementerenden vernemen we een toename van cliënten met gedragsproblematiek. Daarnaast zijn er steeds meer verslaafde ouderen met psychiatrische problematiek. Oudere verslaafden zijn vaak eerder bekend met somatische klachten dan men op basis van de kalenderleeftijd mag verwachten. Tevens is de ouder wordende VG cliënt een doelgroep die integrale benadering vereist. Betrokken instellingen lopen tegen de grenzen van de huidige vormen van hulpverlening aan. Deze grenzen liggen vooral in de combinatie van de probleemgebieden somatiek met psychiatrie/verslaving. Op het snijvlak tussen GGZ (maatschappelijke opvang) en V&V en GZ en V&V verwacht het zorgkantoor afgestemd beleid tussen zorgaanbieders. Expertise van beide kanten uitwisselen is wenselijk, soms noodzakelijk, het cliëntenbelang staat voorop. Onnodig overplaatsen van cliënten is niet wenselijk, expertise kan vanuit verschillende manieren verworven en/of ingehuurd worden. Dit geldt voor het reguliere aanbod en in bijzonder het crisisbed aanbod. Voor de regio Waardenland zijn met twee V&V instellingen in 2015 projecten gestart om de expertise op het grensvlak beter in te richten. Voor 2016 willen we deze afspraken onder voorbehoud van positieve evaluatie continueren. Voor andere specifieke doelgroepen gaat het zorgkantoor uit van continuïteit van zorg. Mochten daar bijzondere ontwikkelingen opgemerkt worden vanuit de praktijk dan lezen wij dit 14

graag terug in de offerte. Voor de ouder wordende VG cliënten in de regio Waardenland zijn er met één VV zorgaanbieder specifieke afspraken gemaakt. Inkoopdoelstelling: Andere ontwikkelingen op grensvlakken tussen doelgroepen dan hierboven beschreven zijn bij het zorgkantoor niet bekend. Mochten er zich bijzonderheden voor doen waar op geanticipeerd zou moeten worden naar inschatting van de zorgaanbieder dan lezen wij dit graag onderbouwd terug in de offerte. 2.2.2. Confrontatie Zorgvraag en Zorgaanbod Verpleging en Verzorging Het aantal 80plussers groeit voor de regio Waardenland met 17% tussen 2015 en 2020 iets harder dan landelijk, er zijn echter grote verschillen per gemeente. Dit is een indirecte indicatie voor de zorgvraag per gemeente. De gemeenten Giesenlanden, Molenwaard en Hendrik Ido Ambacht en Papendrecht hebben een hoger dan gemiddelde vergrijzing naar 2020 (t.o.v. de regio) en een capaciteit per oudere die lager ligt dan gemiddeld voor de regio. We zien op basis van de wachtlijsten geen knelpunt in deze gemeenten. Hendrik Ido Ambacht heeft met 13 wens wachtenden het hoogst aantal wachtenden. Hoewel grote steden als Dordrecht en Zwijndrecht gemiddeld gezien voldoende capaciteit per oudere lijken te hebben, is het aantal wenswachtenden duidelijk hoger in de Drechtsteden dan in andere delen van de regio. De vergrijzing in de gemeenten Leerdam, Sliedrecht en Gorinchem is lager dan het regionaal gemiddelde, de capaciteit in deze gemeenten is relatief hoog. In Leerdam en Gorinchem is tevens sprake van een lage wachtlijst. Verwijzend naar de overwegingen in de kwalitatieve analyse zal deze informatie gebruikt worden om het intramurale volume passend bij de zorgvraag in te kopen. De verwachting is dat de gemiddelde zorgzwaarte toeneemt de komende jaren. ZZP 1, 2 en 3 zullen verder afnemen. De inzet van de vrijvallende plaatsen zal weloverwogen nog wel of niet meer onderdeel uitmaken van de Wlz afspraak voor Verpleging en Verzorging. De beschikbare intramurale capaciteit zal geschikt gemaakt moeten worden voor de zwaardere zorgvraag. Het zorgkantoor is geïnteresseerd in de vastgoedplannen van zorgaanbieders en aansluitende kwaliteitsontwikkelingen om aan deze veranderende zorgvraag te kunnen voldoen, rekening houdend met de klantvraag per gemeente. ZZP5 vormt het zwaartepunt in de wachtlijsten. Voor mensen met dementie ziet het zorgkantoor graag terug hoe zorgaanbieders op doelmatige wijze inspelen op de ontwikkeling van de zorgvraag in de thuissituatie en nadenken over de invulling intramuraal. Deze verschillen in wachtlijsten per gemeente spelen mee in de beoordeling van de plannen van zorgaanbieders. Ten aanzien van specifieke doelgroepen is het van belang inzichtelijk te krijgen of de verschuivingen in 15

financiële kaders teweegbrengen dat er andere afspraken gemaakt moeten worden (bv. crisiszorg in relatie tot kortdurend eerstelijnsverblijf), zodat de afspraken aansluiten bij de Wlz vraag. In Waardenland is in 2015 is de planontwikkeling gestart voor cliënten die zich op het grensvlak begeven tussen GGZ en VV. De volledige uitrol van de plannen zal plaatsvinden in 2016 en gemonitord worden om te kijken in hoeverre de klantvraag geborgd is met deze nieuwe initiatieven. 16

2.2.3. Analyse zorgvraag Gehandicaptenzorg Kwalitatieve analyse zorgvraag Gehandicaptenzorg De zorgvraag binnen de Gehandicaptenzorg is niet direct herleidbaar naar demografische gegevens. Bij de beschrijving van specifieke problematiek en ontwikkelingen in de gehandicaptenzorg is uitgegaan van het Rapport Trendanalyse Gehandicaptenzorg van TNO uit 2010. De benoemde ontwikkelingen zijn toepasbaar op heel Nederland. Binnen de regionale analyse zal met name ingegaan worden op de betekenis van deze ontwikkelingen voor de regio. Het rapport schetst het scenario voor de ontwikkeling van de vraag in de gehandicaptenzorg tot 2020. De belangrijkste ontwikkelingen zijn: De prevalentie van mensen met diepe en ernstig verstandelijke beperkingen is toegenomen door de toegenomen levensverwachting. Mensen met lichte en matige verstandelijke beperkingen hebben een levensverwachting gelijk aan die van de algemene bevolking. Prevalentie bij mensen met Syndroom van Down is gelijk gebleven. Door erfelijkheidsvoorlichting, vroegdiagnostiek en prenatale screening zal het aantal mensen met aangeboren verstandelijke beperkingen afnemen. Door de hogere leeftijd van moeders is er een hoger risico op geboorte van kinderen met verstandelijke beperkingen. De prevalentie van mensen met een verstandelijke beperking is bij allochtonen waarschijnlijk gelijk aan bij autochtonen. De prevalentie van autisme is gestegen. Het overgrote deel van de kinderen met autisme lijdt aan PDD-NOS. De toename wordt toegewezen aan vroegtijdige diagnostiek. Driekwart van de kinderen met autisme heeft tevens verstandelijke beperkingen. Op basis van dit rapport zijn de volgende ontwikkelingen in de zorgvraag relevant voor de inkoop van gehandicaptenzorg in Waardenland: De totale vraag naar zorg op basis van een verstandelijke handicap zal nagenoeg gelijk blijven. De groep 0-18 jarigen wordt kleiner en daardoor wordt de vraag naar zorg kleiner. Een deel van de zorg aan deze jongeren valt onder de Jeugdwet. Jongeren onder de 18 jaar met een ZZP VG3- indicatie en hoger vallen onder de Wlz. Deze groep blijft een groot beroep doen op groepsbehandeling zorg en kortdurend verblijf (logeren). Zij doen vergeleken met de andere leeftijdsgroepen het grootste beroep op de 5 zorgzwaartepakketten voor LVB-klanten. Door de krimp van het aantal 35-49 jarigen daalt de vraag naar zorg eveneens. Dit laat zich vooral zien in een afname van het aantal indicaties voor langdurig verblijf in deze doelgroep. Het aantal oudere mensen (ouder dan 50 jaar) met verstandelijke beperkingen in de gehandicaptenzorg neemt toe. Zij doen vooral een beroep op langdurig verblijf. Vanwege de groei van het aantal oudere mensen met verstandelijke beperkingen en het verhoogde risico van deze doelgroep op andere aandoeningen dient bij de voorzieningen 17

rekening te worden gehouden met de aanwezigheid van motorische beperkingen, visuele beperkingen en auditieve beperking. Op basis van de Trendanalyse GZ constateren wij dat de zorgvraag van klanten met een licht verstandelijke beperking of zwakbegaafdheid in de komende jaren zal stijgen. Bij deze groep klanten is steeds vaker sprake van bijkomende gedragsproblematiek, zowel bij jongeren als bij volwassenen. De zorgvraag voor deze groep klanten ontwikkelt zich op alle vlakken binnen de keten van LVB-zorg (18+). Het betreft zowel ondersteuning van het systeem rondom de klant, passende (arbeidsmatige) dagbesteding en zeer specifieke gedragsbehandeling maken onderdeel uit van de zorgvraag. De prevalentie van mensen met een Autisme Spectrum Stoornis neemt als gevolg van verbeterde diagnostiek toe. Hoewel ASS een GGZ aandoening is, constateren wij een grote groep van klanten met VG in combinatie met een ASS. In de klantbenadering dient hier in het zorgplan expliciete aandacht voor te zijn. Voor de doelgroepen LG en ZG zijn geen tendensberekeningen gemaakt zoals voor de VG. Wel heeft TNO het rapport Behoefteonderzoek voorzieningen voor mensen met een lichamelijke beperking opgesteld in 2010. Daarin staat dat, als gevolg van de veranderingen in de demografie, het aantal mensen met een matige of ernstige lichamelijke beperking jonger dan 65 jaar licht afneemt. De doelgroep 65+ groeit echter, waardoor geconcludeerd wordt dat er geen aanleiding is om te veronderstellen dat de totale vraag zal toe- dan wel afnemen. Kwantitatieve analyse zorgvraag Gehandicaptenzorg De zorgkantoren van Coöperatie VGZ hebben een kwantitatieve analyse gemaakt van het gebruik van zorg in de zeven regio s waar zij zorg inkopen. Voor de regio Waardenland zijn onderstaand de relevante resultaten van deze analyse benoemd. Prevalentie gehandicapten in regio Waardenland In deze paragraaf wordt gekeken naar het aantal cliënten dat de regio Waardenland in de gehandicaptenzorg heeft en wordt dit vergeleken met andere regio s. Het aantal geldige indicaties volwassen VG cliënten is landelijk tussen 2012 en 2014 met 7% gestegen, terwijl de toename in de regio Waardenland 3 % bedroeg. Er is een forse daling te zien op de ZZP s VG1 t/m VG5. Voor de ZZP s VG3 en VG4 is dit een tegengestelde trend ten opzichte van andere VGZ-regio s. Een conclusie hieruit is dat het aantal VG-cliënten in de regio Waardenland daalt, waarbij er bij de ZZP s VG6 en VG7 wel een forse stijging te zien is. In de LG is landelijk het aantal cliënten in dezelfde periode gedaald met 11%, terwijl dit aantal in de regio Waardenland met 12% daalde. Er is bovendien sprake van verlichting van de zorgvraag. 18

Een kanttekening die hierbij geplaatst moet worden is dat het hier door het CIZ afgegeven indicaties betreft, wat niet per definitie opgenomen cliënten zijn. In de volgende paragraaf bespreken we het verloop in het aantal cliënten waarvoor declaraties bij VGZ zijn ingediend. Verloop intramurale VG indicaties Zorgzwaartepakket 1-jul-12 1-jul-13 1-jul-14 % 2014 t.o.v. 2012 % 2014 t.o.v. 2013 VG01 50 25 20 40% 80% VG02 235 210 185 79% 88% VG03 535 520 530 99% 102% VG04 385 325 285 74% 88% VG05 375 345 275 73% 80% VG06 435 480 490 113% 102% VG07 245 285 310 127% 109% VG08 40 60 120 300% 200% LVG01 0 0 0 0% 0% LVG02 25 15 15 60% 100% LVG03 70 70 80 114% 114% LVG04 20 20 30 150% 150% LVG05 5 5 10 200% 200% SGLVG01 0 0 0 0% 0% Totaal 2420 2360 2350 97% 100% Verloop intramurale LG indicaties Zorgzwaartepakket 1-jul-12 1-jul-13 1-jul-14 % 2014 t.o.v. 2012 % 2014 t.o.v. 2013 LG01 15 15 15 100% 100% LG02 40 40 40 100% 100% LG03 25 20 20 80% 100% LG04 65 65 60 92% 92% LG05 30 30 20 67% 67% LG06 65 65 55 85% 85% LG07 20 20 20 100% 100% Totaal 260 255 230 88% 90% Tabel 5 en 6: verloop intramurale VG Indicaties; Verloop intramurale LG indicaties (Bron: CIZ) Wachtenden In deze paragraaf wordt de ontwikkeling van de wachtlijsten besproken. Er zijn een beperkt aantal actief wachtenden in de regio Waardenland. In de eerste helft van 2015 is de wachtlijst bijna volledig opgelost. Het aantal wenswachtenden is licht toegenomen over alle ZZP s. Opvallend is de grote groep wenswachtenden met ZZP VG3 en VG2. Hiervoor heeft het de voorkeur om verblijf niet middels een ZZP te verzilveren. Er zijn geen actief wachtenden te zien voor de sectoren LG en ZG. Het aantal wenswachtenden LG en ZG is minimaal. In combinatie met de eerdere constatering dat de ondanks de lichte groei aan CIZ-indicaties (lager dan landelijk gemiddeld) er geen grote actieve wachtlijst is, lijkt de conclusie gerechtvaardigd dat de huidige capaciteit volstaat. De omvang van het aantal wenswachtenden, met name VG3, vraagt inzet op alternatieve arrangementen met MPT. Verderop in het inkoopplan wordt ingegaan op de kwalitatieve aspecten van de beschikbare capaciteit 19

10 9 8 7 6 5 4 3 2 1 0 1 2 3 4 5 6VG 4VG 3VG Figuur 2: Aantal actief wachtenden Waardenland maand 1 t/m 5 2015. 120 100 80 60 40 20 8VG 7VG 6VG 5VG 4VG 3VG 2VG 1VG 0 1 2 3 4 5 Figuur 3: aantal wenswachtenden Waardenland maand 1 t/m 5 2015 2.2.4. Analyse Zorgaanbod Gehandicaptenzorg Aantal intramurale plaatsen en ZZP-mix Zoals in de vorige paragraaf is toegelicht, betekent een indicatie niet automatisch dat deze cliënten ook intramuraal in zorg zijn genomen. In de onderstaande grafiek is het aantal gerealiseerde VG plaatsen en de gerealiseerde ZZP-mix in alle VGZ-regio s en in de regio Waardenland weergegeven. 20

Capaciteit VG afspraak 2015 czkt 3000 2500 2000 1500 1000 incl. DB excl. BH incl. DB + BH Excl. DB & BH Excl. DB incl. BH LVG incl DB + BH SLVG incl. DB + BH 500 0 1 VG 2 VG 3 VG 4 VG 5 VG 6 VG 7 VG 8 VG Figuur 4: gecontracteerde VG-plaatsen 2015 alle Zorgkantoren VGZ Capaciteit VG afspraak 2015 5524 300 250 200 150 100 50 incl. DB excl. BH incl. DB + BH Excl. DB & BH Excl. DB incl. BH LVG incl DB + BH SLVG incl. DB + BH 0 1 VG 2 VG 3 VG 4 VG 5 VG 6 VG 7 VG 8 VG Figuur 5: gecontracteerde VG-plaatsen 2015 Zorgkantoor Waardenland (bron: realisatiemonitor 2014 en budgetformulier 2015) Uit deze gegevens blijkt dat: De verhouding binnen de ZZP-mix in de regio Waardenland nagenoeg gelijk is met de VGZ zorgkantoren landelijk. Bij VG7 alle ZZP s inclusief behandeling is gecontracteerd en het aantal meer is dan in andere regio s Bij VG3 de meeste ZZP s exclusief behandeling en dagbesteding zijn en meer dan elders in de VGZregio s 21

Een deel van ZZP6 en ZZP7 exclusief dagbesteding wordt gecontracteerd Relatief veel VG2 is gecontracteerd. Daarnaast blijkt uit de realisatiecijfers (niet weergegeven in tabel of grafiek) dat er al vanaf 2012 van een lichte daling sprake is in het aantal gerealiseerde intramurale plaatsen. Dit heeft, naast de het streven naar Langer Thuis en Scheiden Wonen en het aantal teruglopende CIZ-indicaties, waarschijnlijk te maken met de afnemende vraag naar intramurale plaatsen (zie ook verderop bij wachtlijsten). Er is wel sprake van zorgverzwaring, dat wil zeggen de in de ZZP-mix treedt een verschuiving op van lagere ZZP s naar zwaardere, duurdere ZZP s met een navenante stijging van de kosten per cliënt. In de LG heeft de regio Waardenland een forste stijging van 10 plaatsen in het aantal afgesproken plaatsen. Gezien de daling van de indicaties ten opzichte van 2014 is dit een bijzondere ontwikkeling. Mixverhouding ZZP s Kijkend naar de mixverhouding VG zien we dat de regio Waardenland in vergelijking met de totale VGZ regio s een gemiddelde ZZP mixverhouding had (2014) en nog steeds heeft (2015). In de regio Waardenland heeft er t.o.v. 2014 een relatieve toename op de contractering van ZZP s met gedragsproblematiek plaatsgevonden. De vraag is of door het gaan ontwikkelen van alternatieve arrangementen de zorgvraag op dit terrein in de regio Waardenland kan wijzigen, zodat mensen nabij de eigen omgeving zorg kunnen afnemen. ZZP capaciteit 5524 czkt Totaal 2014 2015 VGZ TOTAAL 2014 VGZ TOTAAL 2015 1 VG 1% 1% 1% 1% 2 VG 7% 7% 4% 5% 3 VG 22% 20% 17% 20% 4 VG 13% 13% 12% 14% 5 VG 12% 13% 13% 12% 6 VG 21% 22% 22% 21% 7 VG 18% 19% 21% 18% 8 VG 6% 7% 10% 9% Tabel 7: mixverhoudingen ZZP s (Bron: Budgetformulieren 2014 en 2015) 2.2.5. Confrontatie Zorgvraag met Zorgaanbod Gehandicaptenzorg Uit de analyses opgenomen onder de voorgaande 2 paragrafen komen de volgende conclusies naar voren. Voor de VG-sector: De prevalentie van VG-cliënten in de regio Waardenland: de stijging is in de lijn met het landelijk gemiddelde Het aantal intramurale plaatsen is afgelopen jaren iets gedaald. Er is geen sprake van een (problematische) wachtlijst. De wachtlijst is zo goed als opgelost. Er zijn relatief veel wenswachtenden met ZZP3 en ZZP2. 22

Een substantieel deel ZZP VG6 en VG7 is afgesproken zonder dagbesteding Er meer ZZP7 wordt gecontracteerd dan elders. Er zijn geen signalen dat specifieke doelgroepen niet bediend worden in de regio. Er relatief veel ZZP2 wordt gecontracteerd. Voor de LG-sector: De daling in afgegeven LG indicaties is in Waardenland groter dan het landelijk gemiddelde Het aantal ingekochte intramurale plaatsen is in 2015 toegenomen opzichte van 2014. Er zijn geen signalen dat specifieke doelgroepen niet bediend worden in de regio Er is geen sprake van een (problematische) wachtlijst. 2.2.6. Analyse zorgvraag Geestelijke Gezondheidszorg Een deel van de GGZ B (zittende populatie) is nog opgenomen binnen de Wlz. Voor 2016 wordt geen rekening gehouden met nieuwe instroom. Het ministerie van VWS ontwikkelt landelijke criteria voor mensen die langdurig psychiatrisch behandeld worden. Deze cliënten kunnen naar verwachting in 2017 weer rechtstreeks toegang tot de Wlz ontvangen. ZZP 1-jul-12 1-jul-13 1-7-2014 % 2014 t.o.v. 2012 % 2014 t.o.v. 2013 GGZ01B 0 0 0 0% 0% GGZ02B 0 0 0 0% 0% GGZ03B 10 5 5 50% 100% GGZ04B 20 15 10 50% 67% GGZ05B 65 75 65 100% 87% GGZ06B 5 10 10 200% 100% GGZ07B 15 15 25 167% 167% Totaal 115 120 115 100% 96% Tabel 8: verloop GGZB indicaties 2012-2014 (Bron: CIZ) 2.2.7. Analyse zorgaanbod Geestelijke Gezondheidszorg In regio Waardenland is er één aanbieder die GGZ B capaciteit heeft. Met de inkoop 2015 is een inschatting gemaakt van het aantal GGZ B plaatsen benodigd voor het jaar 2015. Met een aantal aanbieders is in 2015 nog een afspraak gemaakt in het kader van overgangsrecht, deze zal gefaseerd aflopen. In 2015 zullen GGZ cliënten die langer dan 3 jaar intramurale behandeling hebben gehad onder de Langdurige Zorg vallen. Ten aanzien van de inhoudelijke onderwerpen wordt aangesloten bij het beleid specialistische GGZ. 23

ZZP 2014: incl. DB 2014: excl. DB 2015: incl. DB 2015: excl. DB GGZ01B 0 0 0 0 GGZ02B 0 0 0 0 GGZ03B 1 1 0 0 GGZ04B 5 0 1 0 GGZ05B 32 18 31 14 GGZ06B 8 2 8 2 GGZ07B 14 8 14 10 Totaal 60 29 54 26 Tabel 9: cliënten in zorg GGZB (Bron: realisatie 2014 en afspraak 2015 De zorgvraag GGZ Wlz beperkt zich tot de huidige groep die in zorg is. Tevens beziet VWS op dit moment of er een groep cliënten (zowel GGZ B als GGZ C) die nu overgeheveld zijn naar respectievelijk Zvw of Wmo niet alsnog in de Wlz thuishoort gezien de aard van de problematiek. Zodra hierover meer bekend is, wordt dit gecommuniceerd. Kwalitatieve analyse Met het overhevelen en decentraliseren van de Langdurige GGZ is er verschuiving opgetreden in de financieringsdomeinen, maar verdwijnt onze visie op GGZ-zorg niet. Dit betekent echter wél, dat er nog meer aansluiting tussen de Zvw (voor kortdurende behandeling), Langdurige Zorg (voor langdurige behandeling ) en Wmo (voor begeleiding, extramurale dagbesteding en beschermd wonen) moet plaatsvinden. Figuur 1 laat zien hoe de GGZ keten is georganiseerd. Waarbij de Wlz uiteraard ook weer het sociaal domein raakt. Het deel GGZ zorg dat onderdeel van de Wlz zorg uitmaakt is verminderd. Qua visie en inhoudelijke thema s wordt aangesloten op het beleid welke door de zorgkantoren binnen ZN verband is vastgesteld en aansluitend bij het beleid van de zorgverzekeraar Coöperatie VGZ. Het zorgkantoor vindt het belangrijk dat GGZ-zorg samenhangend georganiseerd wordt en dat er geen harde knip bestaat tussen kortdurende en langdurige GGZ-zorg, immers de cliënt verlangt dat de zorg goed op elkaar aansluit. Figuur 6: goede zorg door versterking GGZ keten 24

Inkoopdoelstelling: Inkoop van GGZ B is gericht op continuïteit van zorg waarbij rekening wordt gehouden met uitstroom. Er dient voldoende (klinische) capaciteit beschikbaar te zijn voor de huidige cliënten doelgroep. 2.2.8. Confrontatie Zorgvraag en Zorgaanbod Geestelijke gezondheidszorg De conclusies op een rij: Vanaf 2017 wordt rekening gehouden met directe instroom in de Wals. Het is op dit moment nog onzeker of er alsnog een groep cliënten die is overgaan naar Wmo resp. Zvw weer terugkomt naar de Wlz. 25

3. Inkoopdoelen. In onderstaande wordt per sector een overzicht gegeven van de inkoopdoelen op de diverse thema s aan de hand van de conclusies in de marktanalyse en confrontatie vraag en aanbod. 3.1. Verpleging en verzorging In onderstaande worden de inkoopdoelen voor de sector V&V weergegeven. 3.1.1. Zorgzwaarte Pakket Ten aanzien van de zorgzwaartepakketten wil het zorgkantoor passende afspraken maken over het volume plaatsen zonder behandeling in het verzorgingshuis en het volume plaatsen met behandeling in de verpleeghuizen. - Continuïteit van zorg (VGZ brede omschrijving) - Verlaging plaatsen zonder behandeling naar passend volume in de regio (rekening houdend met uitstroom lichte ZZP s) - Passende volume afspraken plaatsen met behandeling (rekening houdend met een groeiende groep van zwaardere cliënten) - Gezien de kwalitatieve en kwantitatieve analyse op gemeenteniveau zal de extramuraliseringskorting toegepast worden op basis van maatwerk per gemeente. Het zorgkantoor ziet graag in de offerte terug op welke manier de zorgaanbieder hieraan gestalte kan geven, rekening houdend met de factoren zoals beschreven in de kwalitatieve analyse, kwantitatieve analyse en confrontatie paragraaf. 3.1.2. Volledig pakket thuis Mensen met een Wlz indicatie die zelfstandig kunnen en willen wonen, moeten hiertoe de mogelijkheid krijgen binnen de Wlz op basis van een Volledig Pakket Thuis. Het zorgkantoor voorziet in een groei van Volledig Pakket Thuis voor de zwaardere doelgroep als toevoeging op de keuzes voor klanten in plaats van het reguliere verzorgingshuis en/of verpleeghuis. Inkoopdoel: groei van aantal VPT s waarbij wordt voldaan aan de leveringsvoorwaarden VPT 3.1.3. Modulair pakket thuis Mensen met een Wlz indicatie die zelfstandig kunnen en willen wonen, moeten hiertoe de mogelijkheid krijgen binnen de Wlz, op basis van een Modulair Pakket Thuis (incl. HV). VWS komt dit jaar naar verwachting met leveringsvoorwaarden voor het leveren van MPT. De uitgangspunten ter beoordeling van de initiatieven staan genoemd in de kwalitatieve analyse Inkoopdoel: groei van aantal MPT s zodat cliënten die nieuw instromen in de Wlz naast opname tevens de mogelijkheid hebben passende zorg thuis te ontvangen op een doelmatige Hiervoor is het zorgkantoor voornemens een deel van de groeiruimte voor te reserveren. 3.1.4. Crisiszorg en kortdurend verblijf Het zorgkantoor heeft als doel een sluitend aanbod van crisiszorg, in afstemming met de gemeenten. 26