HET SPOOK VAN DE SPOORZONE INFORMATIESYSTEMEN www.techniektalentinjeklas.nl Techniek ervaren en beleven in het basisonderwijs.
WEES DUIDELIJK, ANDERS KAN HET GOED MIS GAAN Je hoort en ziet van alles om je heen elke dag. Sommige informatie is erg belangrijk, andere informatie niet. In dit werkblad ga je leren wat informatiesystemen zijn en hoe ze werken. Ook ga je zelf een informatiesysteem bedenken. WIL JE WETEN WAT ER ECHT GEBEURDE?
COMMUNICATIE OP VERSCHILLENDE MANIEREN In de introductie staan twee voorbeelden van miscommunicatie. Dit kan heel gevaarlijk zijn. Wat betekenen de woorden communicatie en miscommunicatie? Zoek de betekenis van de woorden op. Heb je zelf wel eens te maken gehad met miscommunicatie? Omschrijf deze situatie. Wat gebeurde er en hoe kwam dit? Er zijn verschillende soorten communicatie. Voorbeelden hiervan zijn visuele en auditieve communicatie. Auditieve communicatie kan je horen. Auditieve communicatie is bijvoorbeeld een omroepsysteem op een station. Visuele communicatie kan je zien. Een voorbeeld van visuele communicatie is een verkeersbord of een pictogram. Kijk rond op school, bij je thuis en op straat. Wat voor communicatie is er? Schrijf dit op in een tabel. Zet erachter of het auditieve of visuele communicatie is. Heb je een camera? Maak van visuele communicatie een foto. Communicatie Wat Waar Auditief/visueel Waar is de Lichtgevend bordje Boven de deur Visueel hoofduitgang Bedenk een situatie waarbij het belangrijk is dat je snel begrijpt wat een bord betekent. Je ziet veel visuele communicatie om je heen. Waarom wordt hier veel gebruik van gemaakt?
INFORMATIESYSTEMEN, WAT ZIJN DAT? Er zijn op en rond het spoor verschillende informatiesystemen. Wat zijn dat eigenlijk, informatiesystemen? Bekijk de afbeeldingen hieronder. De trein is op weg naar het station. De trein moet stoppen voor een rood sein. De trein loopt vertraging op. De vertraging komt binnen op een computer. Computer haalt het juiste bericht op. De luidspreker laat de vertraging horen op het station. Dit is een auditief informatiesysteem. De computer stuurt ook informatie naar het bord. Op het bord komt te staan hoeveel minuten vertraging de trein heeft. Dit is een visueel informatiesysteem. Zo weten Arne en Fleur dat ze nog even moeten wachten op de trein.
LUID EN DUIDELIJK! Hebben jullie een auditief informatiesysteem bij jullie op school? Zoek de luidsprekers. Waar hangen ze? Maak een plattegrond van jouw school en geef aan waar de luidsprekers hangen. Hoor je overal het geluid? Waar niet? Geef op de plattegrond met rood aan waar je het geluid niet hoort. Een omroeper zegt op een treinstation wat in een microfoon. Hoe komt het geluid bij de treinreizigers op het perron? Hieronder zie je een afbeelding van een auditief informatiesysteem. Dit systeem bestaat uit bekabeling, een luidspreker, een microfoon en een versterker. Deze woorden horen bij dit plaatje. Schrijf het juiste woord bij het juiste cijfer. 1. 2. 3. 4. In de figuur hierboven zie je dat er een versterker nodig is. Waarom is een versterker nodig? Wat is een versterker precies? Ga op internet op zoek naar de antwoorden. Een trein die op het station binnenkomt maakt veel geluid. Je kunt de omroeper dan niet goed horen. Bedenk een oplossing voor dit probleem.
(Z)ONDER STROOM Heb je wel eens een rood kruis boven de weg zien staan? Wanneer is een rood kruis boven de weg nodig? Bedenk twee situaties. Boven de snelweg hangen ook informatiesystemen. Welke informatie zou je hierop nog meer kunnen lezen? Maar hoe komt de juiste informatie boven de snelweg te staan? Bedenk samen met een klasgenoot hoe dit informatiesysteem werkt. Maak hiervan een schema. Controleer bij jouw juf of meester jullie antwoord. Op het station vind je elektronische borden, maar ook niet elektronische borden? Wat is het verschil? Schrijf elektronisch bord op een groot vel en laat voldoende ruimte om de woorden vrij. Schrijf zo veel mogelijk kenmerken op van een elektronisch bord. Omcirkel de voordelen en onderstreep de nadelen. Vergelijk jouw kenmerken met de kenmerken die een klasgenoot heeft opgeschreven. Stel je voor, de stroom valt uit op het station. Wat heeft dit voor gevolgen voor de informatiesystemen? En hoe kun je dit oplossen? Maak een groepje met vier klasgenoten en bedenk samen oplossingen. Tip: Denk aan een afstandsbediening. Dit is ook een elektrisch apparaat, maar krijgt geen stroom uit een stopcontact. Hoe kan dat?
WAT WIL JIJ WETEN? Je kent nu twee informatiesystemen op en rond het spoor. Visuele communicatie, de borden en auditieve communicatie, het omroepsysteem. Bedenk een nieuw (elektrisch) informatiesysteem voor bij jou thuis. Wat zou je willen communiceren en met wie? Bedenk en ontwerp je eigen elektronische informatiesysteem voor thuis. Welke informatie wil je doorgeven? Voor wie is deze informatie? Hoe geeft het systeem deze informatie door? Hoe werkt het systeem? Maak een poster waarop je uitlegt hoe het systeem in elkaar zit en wat het precies doet. Gebruik ook de woorden auditief en visueel. Zorg ervoor dat je poster zo duidelijk is dat iedereen hem begrijpt, zonder dat je er wat bij hoeft te vertellen.
HOE NU ANDERS? Meneer Kaper vertelt in het boek veel over de technieken op en rond de spoorzone. Het is voor de omwonenden ook goed om te weten wat er allemaal speelt. De moeder van Arne werkt bij de krant en schrijft ook over de spoorzone. Bedenk een nieuw informatiesysteem zodat informatie over de spoorzone snel en gemakkelijk bij de omwonenden terecht komt. Welke informatie wil je doorgeven? Hoe geeft het systeem deze informatie door? Het is belangrijk dat de werklieden van de spoorzone ook dezelfde informatie krijgen. Hoe zou je dat doen? Wat is het verschil met een informatiesysteem voor omwonenden?
WIST JE DAT...? er een speciaal internationaal spellingsalfabet is van de NAVO? Dit alfabet is zo opgesteld dat de kans op miscommunicatie zo klein mogelijk is. dieren ook met elkaar kunnen communiceren door een bepaalde geur af te geven? Is dit auditief, visueel of iets anders? de microfoon en de luidspreker al in 1875 door Alexander Bell zijn uitgevonden? Door deze uitvindingen ontstond later de telefoon.
colofon 2013, Opleidings- en ontwikkelingsfonds voor het Technisch Installatiebedrijf (OTIB), Woerden OTIB Postbus 416 3440 AK Woerden Bezoekadres: Korenmolenlaan 4 3447 GG Woerden Idee en tekst: Eindredactie: Grafisch ontwerp: Druk: Conclusion Van de Graaf, Vereniging Vonk OTIB, Woerden Accentdesign, Mijdrecht Verweij Printing, Mijdrecht Bestellen en docentenhandleidingen Ga naar www.otib.nl/spook 0800 88 55 885 (kosteloos) servicedesk@otib.nl www.otib.nl www.techniektalentinjeklas.nl Techniek ervaren en beleven in het basisonderwijs