Jaarverslag 2012. Stichting Het R.C. Maagdenhuis

Jaarverslag 2012 Stichting Het R.C. Maagdenhuis

Stichting Het R.C. Maagdenhuis Jaarverslag 2012

Inhoudsopgave 1. Inleiding 2. Giften in 2012 Samenwerking met andere fondsen Geografische spreiding Onze aanvragen 3. Financieel overzicht Balans per 31 december 2012 en 2011 Waarderingsgrondslagen en verkorte toelichting op de balans Staat van baten en lasten 2012 en 2011 Grondslagen voor de resultaatbepaling en bepaling van het giftenbudget Beleggingsbeleid Controleverklaring 4. Samenstelling bestuur, commissies en bureau Colofon

1. Inleiding In 2012 waren de primaire werkgebieden van Het Maagdenhuis: Nederland, de voormalige Nederlandse Antillen, Senegal, Togo en Suriname. Tevens waren er nog activiteiten in twee landen waaruit Het Maagdenhuis zich terugtrekt, te weten Rusland (Kaliningrad, eind 2011) en Zuid-Afrika (eind 2013). Sinds enkele jaren kiest Het Maagdenhuis voor een kleiner aantal werkgebieden en thema s. Door die beperking wordt het mogelijk de mensen achter een project en de omstandigheden beter te leren kennen. Zo ontstaat de basis voor meer intensieve ondersteuning en langdurige verbintenissen. In de ontwikkeling van ons beleid is een zekere paradox gegroeid. In het buitenland werken we samen met kleinschalige projecten en wel uitsluitend projecten die gedragen worden door de lokale bevolking. Hoe verleidelijk dat soms ook is, we trachten nadrukkelijk te voorkomen, dat wij de verantwoordelijkheid en de sturing overnemen. In Nederland ondersteunen we natuurlijk ook veel projecten door en voor de doelgroep. De betrokkenheid van de doelgroep en gebruiker van een project is een belangrijk criterium geworden voor de besluitvorming over steunverlening. Echter op enkele thema s ontwikkelen we soms zelf (met anderen) nieuwe projecten, als ultieme keuze voor een proactieve benadering. Het gaat om enkele projecten in Nederland of met een nauwe betrokkenheid vanuit Nederland. Het doel is een nieuwe trend op gang te brengen en daardoor mensen een startpunt te geven, waarmee ze hun eigen regie en zelfstandigheid kunnen verbeteren. Anno 2012 gaat het bijvoorbeeld om de eigen projecten en deelnemingen rond Thuisadministratie (weer grip op de financiën krijgen), WoonSaem (een vertrouwde leefomgeving door groepswonen), de Alliantie Kind in Gezin (om uithuisgeplaatste kinderen in een gezinsverband te laten wonen) en Seniorenburgers Nickerie Suriname (kleinschalige zorg voor zelfstandig wonende ouderen).

Onze activiteiten worden mogelijk gemaakt door eigen middelen, maar niet minder door samenwerking met andere fondsen en maatschappelijke organisaties. Rond projecten voor ouderen werken wij sinds 2002 nauw samen met de Stichting Brentano 1. Dit fonds stelt ons jaarlijks een giftenbudget ter beschikking, op dit moment 450.000. Binnen Nederland is die samenwerking in 2004 uitgebreid middels een convenant met het Nationaal Ouderenfonds. Dit fonds stelt een budget voor cofinanciering ter beschikking van thans 150.000 2. Het Ouderenfonds ontving vele jaren zelf aanvragen van projecten, vanaf 2009 is de behandeling daarvan gestaakt. De besluitvorming over besteding van genoemde budgetten berust bij Het Maagdenhuis, onder verantwoordelijkheid van een giftencommissie, waarin Brentano en het Ouderenfonds zijn vertegenwoordigd. Naast financiële steun aan derden, streven wij met dit convenant ook naar gezamenlijke ontwikkeling van proactieve diensten ter verbetering van het welzijn van kwetsbare ouderen. Deze diensten hebben aanvankelijk het karakter van een proef op landelijke schaal, waarbij gebruik gemaakt wordt van de ervaring van eerdere lokale projecten. Bij gebleken succes kunnen nieuwe, structurele diensten ontstaan. We kennen anno 2012 drie hoofdlijnen in het giftenbeleid: ten eerste de (moderne) weldadigheid, gericht op de bekende charitatieve doelen die bij ons passen; het gaat vaak om spontane aanvragen van projecten, die we op incidentele basis ondersteunen; ten tweede de langdurige samenwerking met grassroots projecten. Met de laatstgenoemde werkwijze hebben we al een aantal jaren heel goede ervaringen, in Senegal en Togo, maar in toenemende mate ook in Nederland en Suriname. Deze werkwijze heeft steeds meer onze voorkeur; ten derde enkele grote proactieve projecten in eigen beheer en deelnemingen. 1 Stichting R.C. Burger Oude Mannenhuis Brentano s Steun des Ouderdoms 2 Sinds 2013 is ook het giftenbudget van de Stichting Ab Laane ad 50.000 structureel opgenomen. De kwaliteitsborging van het giftenbeleid krijgt langs verschillende wegen vorm. Ten eerste werken we in een klein aantal landen en met een beperkt aantal thema s. Daardoor is er meer tijd beschikbaar voor onderzoek naar de haalbaarheid van het project, voor het inwinnen van adviezen en voor het leren kennen van de mensen achter een project en de omstandigheden. In het buitenland worden nagenoeg alle projecten voorafgaand aan toekenning van een gift bezocht. Vervolgens worden regelmatig evaluatiebezoeken afgelegd. In het buitenland worden alle in uitvoering zijnde projecten tenminste eenmaal per jaar bezocht. In Nederland worden projecten na afloop, steekproefsgewijze geëvalueerd. Van projecten in Nederland vragen wij ook standaard na afronding van het project een zelfevaluatie op. Tenslotte onderhouden we met een aantal projecten na afloop nog enige jaren contact om toe te zien op het behoud van de verworven resultaten. Het is onmiskenbaar, dat de keuze om een aantal projecten langduriger te steunen en tevens enkele grote projecten in eigen beheer uit te voeren, tot minder ruimte leidt voor incidentele steun aan projecten op aanvraag. De vertrouwde charitatieve doelen zullen echter altijd deel van ons werk blijven uitmaken. In voorgaande activiteiten- en jaarverslagen sinds 2000 hebben we steeds een uitgebreid overzicht gegeven van de interne organisatie, een gedetailleerde beschrijving van de donaties en een uitgebreide beschrijving van onze eigen projecten en deelnemingen. In dit jaarverslag 2012 vatten wij deze onderwerpen slechts kort samen. Daarvoor in de plaats brengen wij gelijktijdig met dit jaarverslag een Visiedocument uit. In dit Visiedocument wordt een meer inhoudelijke analyse gegeven van de relevante maatschappelijke actualiteit en de gevolgen voor ons beleid. Tevens kan men voor meer achtergrondinformatie vanaf 27 september 2013 terecht op de nieuwe website van Het Maagdenhuis.

2. Giften in 2012 Zoals in Tabel 1 wordt weergegeven, kende Het Maagdenhuis in 2012 1,29 mln. giften toe ( 0,14 mln. meer dan in 2011). In 2012 was in zekere zin sprake van een inhaaleffect, mogelijk gemaakt door de besteding van een restant giftenbudget uit voorgaande jaren. De giften van onze vaste samenwerkingspartners bleven tezamen ongeveer gelijk met 0,56 mln. TABEL 1 Giften toegekend via Stichting Het RC Maagdenhuis in 2010-2012 1 Uit budget van: 2012 2011 2010 Aantal Toegekend bedrag Aantal Toegekend bedrag Aantal Toegekend bedrag Het Maagdenhuis Nederland 131 e 790.543 112 e 596.211 114 e 683.721 Centraal Europa 2 14 e 52.855 27 e 241.185 20 e 226.971 Buiten Europa 56 e 449.565 42 e 311.677 39 e 334.699 Totaal Maagdenhuis 201 1.292.963 181 1.149.073 173 1.245.391 Brentano s Steun Nederland 57 e 443.354 49 e 248.983 60 e 349.288 Centraal Europa 4 e 52.693 3 e 37.640 Buiten Europa 1 e 5.000 6 e 170.900 6 e 108.828 Totaal Brentano 58 448.354 59 472.576 69 495.756 M.L. Frohn Fonds Nederland 2 e 6.475 1 e 10.000 2 e 5.000 Centraal Europa 0 Buiten Europa 1 e 7.498 0 4 e 32.867 Totaal Frohn Fonds 3 e 13.973 1 10.000 6 37.867 Nationaal Ouderenfonds Nederland 25 e 99.625 26 e 94.914 9 e 50.000 Totaal via giftencommissies toegekend 287 1.854.915 267 1.726.563 257 1.829.014 Via cofinanciers Nederland 38 e 305.403 29 e 98.551 44 e 232.019 Centraal Europa 1 e 12.000 20 e 109.455 9 e 83.363 Buiten Europa 15 e 106.402 7 e 57.975 14 e 125.250 Totaal cofinanciers 54 423.805 56 265.981 67 440.632 Totaal toezeggingen samenwerkingsverband 341 2.278.720 323 1.992.544 324 2.269.646 1 Betreft de oorspronkelijke toekenningen, niet gecorrigeerd voor vrijval en zonder uitvoeringskosten. Voor een budgettaire verantwoording raadplege men de jaarrekening. 2 Inclusief giften van de lokale fondsen in Esland en Lithouwen. Giften in 2012

Samenwerking met andere fondsen Het Maagdenhuis werkt voor de ondersteuning van projecten (cofinanciering) samen met een groot aantal andere fondsen. In 2012 leverde die samenwerking met 22 fondsen 0,99 mln. extra steun voor projecten op. Aldus konden in dit jaar 341 giften worden verstrekt, waarmee 296 unieke projecten zijn gesteund, circa 5% meer dan de laatste jaren gebruikelijk was (zie Tabel 2). Sinds de jaren 90 was de samenwerking met andere fondsen lange tijd gericht op projecten in Centraal Europa. Dit resulteerde in een jaarlijks volume cofinanciering van 0,8 tot 1,0 mln. Na het vertrek uit Centraal Europa is in de laatste jaren een nieuwe samenwerking ontstaan rond projecten in Senegal en Togo; in 2012 werd voor deze landen 0,1 mln. cofinanciering aangetrokken (zie Tabel 1). Voorts werd in 2012 nauw samengewerkt met Brentano s Steun des Ouderdoms, Nationaal Ouderenfonds en Stichting Ab Laane rond ouderenprojecten in Nederland (circa 0,6 mln.) en rond de financiering van eigen projecten (Landelijk Steunpunt Thuisadministratie en WoonSaem, circa 0,25 mln.). TABEL 2 Geografische verdeling van de giften van Het Maagdenhuis en zijn cofinanciers 2010-2012 1 2012 2011 2010 Aantal Toegekend bedrag Aantal Toegekend bedrag Aantal Toegekend bedrag Nederland 223 e 1.645.400 192 e 1.048.659 203 e 1.320.028 Centraal Europa 15 e 64.855 45 e 341.883 28 e 310.474 Senegal 14 e 167.954 12 e 54.681 8 e 77.427 Togo 21 e 265.826 16 e 237.566 19 e 287.348 Zuid Afrika 7 e 55.750 6 e 78.185 10 e 116.018 Suriname 12 e 59.535 10 e 163.120 4 e 22.300 Overig 4 e 7.000 4 e 7.000 7 e 31.574 Totaal toezeggingen samenwerkingsverband 296 2.266.320 285 1.931.094 279 2.165.169 1 Toekenningen als in Tabel 1, echter vrijgevallen garanties i.v.m. later verkregen cofinanciering zijn verwijderd Geografische spreiding Voor het eigen budget van Het Maagdenhuis geldt de regel, dat 50% beschikbaar is voor giften in het buitenland. Ook Brentano hanteert deze regel in beginsel. Door éénmalige oorzaken (onderbesteding in voorgaande jaren) en door een hoog niveau van cofinanciering voor eigen projecten, liggen de bestedingen in Nederland in 2012 op een ongekend hoog niveau (Tabel 2: 1,6 mln., ofwel 73% van alle giften). In de cijfers over 2012 zien we dat het vertrek uit Centraal Europa bijna voltooid is met een afname van de donaties met 0,28 mln. Het belangrijkste concentratieland is nu echt Togo. Liefst 43% van alle buitenlandse giften zijn bestemd voor Togolese projecten, mede dankzij de exclusieve steun van cofinanciers voor dit land. In het verslagjaar zien we ook een opleving van de giftenverstrekking in Senegal: met 0,17 mln. een ruime verdubbeling ten opzichte van alle voorgaande jaren. Sinds 2008 is Suriname een actief werkgebied van Het Maagdenhuis. Tot 2014 is er een proefperiode om te bezien of Suriname het derde concentratieland in ons beleid moet worden. In 2012 zijn vooral kleinere projecten gesteund. Vaak gaat het om beginnende samenwerking met lokale organisaties. Zowel het aantal gesteunde projecten, als de bestedingen ontwikkelen zich -in meerjarig perspectief- positief.

Onze aanvragen Het aantal aanvragen ligt bij Het Maagdenhuis traditioneel op een hoog niveau. Enkele jaren geleden lag het aantal ver boven de 1000. Zo n hoog niveau leidt tot een groot aantal afwijzingen en een grote belasting van de administratie. Een afwijzingspercentage van boven de 70% is in de laatste jaren gewoon geworden. Sinds 2011 trachten wij de selectie van aanvragen aan de poort te versterken door striktere informatie, door minder passende aanvragen te ontmoedigen en door een administratieve voorselectie. In de aanvraagcijfers over 2012 zien we dat die selectie enige vruchten begint af te werpen. Het aantal aanvragen is met 12% gedaald tot 860. Het toewijzingspercentage is nog steeds aan de lage kant, maar met 32% in Nederland en 42% in het buitenland al beduidend meer in de richting van wat gangbaar is bij andere fondsen. TABEL 3 Totaal ontvangen aanvragen Ontvangen aanvragen en toekenningen Stichting Het RC Maagdenhuis en samenwerkende fondsen in 2010-2012 2012 2011 2010 Aanvragen Toegekend Aanvragen Toegekend Aanvragen Toegekend 860 982 970 Nederland 707 749 715 Toegekend door samenwerkingsverband 223 192 203 Toegekend in % 32% 26% 28% Centraal Europa 15 45 69 Toegekend in % 15% 45% 28% Tezamen na correctie doublures in % 100% 100% 41% Buiten Europa 138 188 186 Toegekend door samenwerkingsverband 58 48 48 Toegekend in % 42% 26% 26%

3. Financieel overzicht Balans per 31 december 2012 en 2011 31-12-2012 31-12-2011 ACTIVA Immateriële vaste activa 1 1 Materiële vaste activa 909.667 918.674 Financiële vaste activa 41.837.117 39.874.897 Totaal vaste activa 42.746.785 40.793.572 Vorderingen 637.663 520.323 Liquide middelen 579.445 721.122 Totaal vlottende activa 1.217.108 1.241.445 Totaal activa 43.963.893 42.035.017 PASSIVA Stichtingskapitaal 39.527.550 37.747.579 Reserve financiering materiële vaste activa 909.667 918.674 Overige fondsen 597.281 577.059 Totaal eigen vermogen 41.034.498 39.243.312 Voorzieningen 197.216 193.670 Schulden op korte termijn 2.732.179 2.598.035 Totaal passiva 43.963.893 42.035.017 Financieel overzicht

Waarderingsgrondslagen en verkorte toelichting op de balans De activa en passiva zijn, voor zover niet anders is vermeld, tegen nominale waarde opgenomen. Onder nominale waarde wordt verstaan de hoofdsom die te zijner tijd bij afwikkeling van de desbetreffende post zal worden ontvangen of betaald. Zowel de aandelen als de obligaties zijn gewaardeerd tegen de koerswaarde per 31 december. Niet-gerealiseerde resultaten m.b.t. beleggingen worden geboekt als resultaat. Materiële vaste activa worden geactiveerd en afgeschreven indien de aanschafwaarde meer bedraagt dan 5.000. De afschrijving is voor kantoorinventaris 10% en voor computerapparatuur 33,33%. In het jaar van aanschaf wordt naar rato afgeschreven. De landerijen worden om de vier jaar opnieuw getaxeerd, laatstelijk per ultimo 2010. Met aandelen in onroerendgoedfondsen wordt op gelijke wijze omgegaan als met de aandelen opgenomen onder de effecten. De vaste activa bestaan uit het pand Herengracht 218-220 (gewaardeerd tegen 900.000) en (computer)apparatuur. Voor de antieke meubelen, het antieke zilver en de schilderijen zijn geen waarden opgenomen. De opbrengsten van het M.L. Frohn Fonds worden aangewend voor intergeneratie projecten; dit binnen het kader van de doelstellingen van Het Maagdenhuis. Staat van Baten en Lasten 2012 en 2011 Realisatie Begroting Realisatie 2012 2012 2011 BATEN Directe beleggingsopbrengsten 925.472 944.300 965.872 Bijdragen in giftenadministratie 82.411 82.200 81.429 Subsidies bijzondere projecten 339.526 316.310 328.703 Ontvangen baten huur 41.171 37.649 39.545 Totaal baten 1.388.580 1.380.459 1.415.549 LASTEN Toekenningen 1.045.000 1.045.000 1.034.136 Uitvoering giftenadministratie 273.448 266.300 287.725 Bestuur, algemene kosten en museum 334.271 327.050 264.980 Bijzondere projecten 339.526 316.310 287.750 Huisvesting projecten van derden 9.388 9.050 9.274 Totaal lasten 2.001.663 1.963.710 1.883.865 Operationeel resultaat -613.053-583.251-468.316 Giften Frohn Fonds -32.262 0-12.500 Indirecte beleggingsopbrengsten 2.423.433 0-1.000.257 Resultaat 1.778.118-583.251-1.481.073 Het resultaat is onttrokken (-) of toegevoegd (+) aan: Stichtingskapitaal 1.779.971-568.751-1.453.945 Reserve financiering materiële vaste activa -9.007-14.500-14.223 M.L. Frohn Fonds 7.154 0-12.905 Totaal 1.778.118-583.251-1.481.073

Grondslagen voor de resultaatbepaling en bepaling van het giftenbudget Bij de bepaling van het resultaat zijn, voor zover niet anders is vermeld, de aan het boekjaar toe te rekenen baten en lasten opgenomen. De personele en materiële kosten worden op basis van integrale kostprijs toegerekend aan de diverse activiteiten van Het Maagdenhuis. De activiteiten van Het Maagdenhuis worden voor een belangrijk deel gefinancierd uit eigen middelen. Om dit mogelijk te maken wordt een stichtingskapitaal in stand gehouden. Jaarlijks wordt een budget beschikbaar gesteld voor de exploitatie en de giftenverstrekking ter grootte van 4% van het stichtingskapitaal. Beleggingsbeleid Het Maagdenhuis heeft door de eeuwen heen belegd in onroerende zaken, zowel huizen als boerderijen. De laatste decennia bestaat het onroerend goed bezit, afgezien van het kantoor, slechts uit landbouwgrond. De gebouwen, die op deze gronden staan, zijn eigendom van onze pachters. In onze visie is beleggen in landbouwgrond een zinnige component in het vermogensbeheer. In de laatste tien jaar is circa 14% van onze activa zo belegd. Hoewel het beleid in principe op de lange termijn is gericht, kopen en verkopen wij als het moment opportuun is. In 2012 vond één kleine verkooptransactie plaats. Over een reeks van jaren gemeten, hebben de landerijen een goed rendement opgeleverd. Naast eigen onroerend goed beleggen wij ook in beleggingsmaatschappijen m.b.t. onroerend goed. Het pand aan de Herengracht wordt gedeeltelijk verhuurd aan voor ons relevante, maatschappelijke organisaties, deels tegen marktcondities, deels tegen gereduceerde tarieven aan kleine of startende organisaties. De effectenportefeuille wordt professioneel beheerd. Voor de verschillende componenten zijn afspraken gemaakt voor wat betreft de weging. Hier is onderscheid gemaakt tussen een strategische en een tactische verdeling. De strategische verdeling is die welke het bestuur op langere termijn het meest gewenst acht. De tactische stelt de marges vast waarbinnen de vermogensbeheerder moet blijven als hij inspeelt op zijn marktgevoel. Daarbij worden de volgende bandbreedtes gehanteerd: Strategisch Per balansdatum bevinden de effectenposities zich binnen de gestelde tactische bandbreedtes, vastgesteld in het beleggingsstatuut d.d. 14 juni 2010. Tactisch Obligaties 65,0% 0-75% Aandelen 35,0% 0-45% Liquiditeiten 0,0% 0-100% 31-12-2012 31-12-2011 Onroerend goed 6.718.757 6.714.902 Obligaties 22.703.006 18.918.002 Aandelen en deelnemingen 12.299.822 14.126.461 Totaal beleggingen 41.721.585 39.759.365

Contoleverklaring

4. Samenstelling, bestuur, commissies en bureau per 31 december 2012 Bestuur Baron van Lijnden van Horstwaerde, voorzitter Jhr. ir. T.W.M. van Meeuwen, vicevoorzitter Mevrouw mr. P.Ch. Klein Bog, penningmeester Mevrouw M. van Gelderen Jhr. drs. I.S. van Lidth de Jeude Directie De heer T.J.M. de Jong Giftencommissie Nederland Jhr. drs. I.S. van Lidth de Jeude, voorzitter Mevrouw A.A. Smit Mevrouw J.W. van Zadelhoff- Hortulanus Mevrouw mr. J.W. Klinckhamers De heer mr. S.J.P. van Geldorp De heer mr. R. Rempe Giftencommissie Buitenland Jhr. ir. T.W.M. van Meeuwen, voorzitter Mevrouw M. van Gelderen Mevrouw dr. J. Andrewes De heer A. R. Baron Mackay De heer dr. J.N. Breetvelt Medewerkers Mevrouw J.S.M. Damsma, bestuurssecretaresse De heer P. van den Berg, financiële zaken Mevrouw G. Boshuis, beleidsmedewerker ouderen Mevrouw drs. I. van Keulen, beleidsmedewerker Nederland Mevrouw drs. A.L. van de Roemer, beleidsmedewerker buitenland Mevrouw M.C.C. Levent, administratief medewerker Mevrouw M. Klos-Rouwendaal, ouderenadviseur De heer M.M. Gravemaker, medewerker automatisering Mevrouw H.W. van der Kluft, gastvrouw, huishoudelijke dienst Mevrouw C. van der Kluft, gastvrouw, huishoudelijke dienst Mevrouw C.M.E. Vis, beleidsmedewerker De heer P.A.M. DeMilt, landenvertegenwoordiger in Senegal Mevrouw K. Adigo landenvertegenwoordiger in Togo Samenstelling, bestuur, commissies en bureau per 31 december 2012 Landelijk Steunpunt Thuisadministratie Mevrouw mr. A. Sprenger, coördinator De heer B. de Ruiter Mevrouw H. Achalhi, administratief medewerker Mevrouw N. Essalhi, ondersteuning Mevrouw H. Kamphorst, maatschappelijke dienstverlening Woonsaem Mevrouw N. Aabid, coördinator

Jaarverslag 2012 Foto s en illustraties: archief van Stichting Het R.C. Maagdenhuis Tekst: T.J.M. de Jong Grafische vormgeving: Yon Prüst, Studyo-n Druk: Drukkerij Tielen Stichting Het R.C. Maagdenhuis Herengracht 220 NL-1016 BT Amsterdam E-mail: info@maagdenhuis.nl Website: www.maagdenhuis.nl Stichting Het R.C. Maagdenhuis, 2012 Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand of openbaar gemaakt, in enige vorm of op enige wijze, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van Stichting Het R.C. Maagdenhuis.