Slaapproblemen bij neurologische aandoeningen
Definitie slaap Terugkerende toestand Van verminderd bewustzijn En tot rust komen van het lichaam Waaruit men vlot gewekt kan worden
Representation of consciousness from the 17th century Definitie slaap Bewustzijn
Slaapproblemen bij neurologische aandoeningen Slaap is noodzakelijk Slaap is voor de hersenen - een actief proces Voor een goede slaap heb je een goed stel hersenen nodig? Bij mensen met neurologische aandoeningen komen slaapproblemen vaak voor!
Slaapproblemen bij neurologische aandoeningen Te weinig slaap Slechte kwaliteit slaap
Slaap en epilepsie Epilepsie = aandoening van de hersenen die samengaat met een langdurige voorbeschiktheid tot het ontwikkelen van epileptische aanvallen Epileptische aanval = een episode van veranderd gedrag, veroorzaakt door een abnormale activiteit van de hersenencellen
Slaap en epilepsie Slaap Epilepsie
Slaap en epilepsie Er bestaat een bijzondere relatie tussen slaap en epilepsie: Slaap epilepsie: Epileptische storingen nemen vaak toe tijdens slaap Epileptische storingen nemen vaak toe bij slaapdeprivatie Epileptische aanvallen kunnen gelinkt zijn aan een bepaald moment in de slaap-waak-cyclus Epilepsie slaap Epileptische storingen en aanvallen kunnen de slaap ernstig verstoren.
Slaap en epileptische storingen op het EEG Epileptische storingen tijdens waak
Slaap en epileptische storingen op het EEG Toename van epileptische storingen tijdens slaap
Slaap en epileptische storingen op het EET Extreme toename van epileptische storingen bij inslapen: ESES
Slaap en epileptische storingen op het EEG Extreme toename van epileptische storingen bij inslapen: ESES
Slaap en epileptische storingen ESES: de gevolgen
Slaap en epileptische storingen 120 100 80 60 40 20 VIQ TIQ PI 0 5;04j 6;04j 6;10j ESES: de gevolgen
Slaap en epileptische storingen ESES in Landau-Kleffner syndroom: verworven afasie
Slaap en epileptische aanvallen Elk soort epileptische aanval kan tijdens slaap voorkomen De meeste soorten aanvallen kan je op het zicht herkennen Soms is het onderscheid met normale slaapfenomenen moeilijk Epileptische myoclonie Inslaapmyoclonieën
Slaap en epileptische aanvallen Elk soort epileptische aanval kan tijdens slaap voorkomen Sommige soorten aanvallen komen typisch voor tijdens slaap: frontaalkwab-aanvallen
Slaap en epileptische aanvallen Frontaalkwab-aanvallen: hypermotore aanvallen
Slaap en epileptische aanvallen Frontaalkwab-aanvallen: hypermotor + affect + bewustzijn
Slaap en epileptische aanvallen Bewustzijnsveranderingen Hevige emoties Bewegingsdrang Kunnen ook voorkomen als uiting van niet-epileptische slaapfenomenen parasomnieën Parasomnie
Slaap en epileptische aanvallen Parasomnie Parasomnie
Slaap en epileptische aanvallen Nachtelijke frontaalkwabaanvallen kunnen heel subtiel verlopen Subtiele nachtelijke E aanval
Slaap en epileptische aanvallen Het onderscheid met gewone momenten van ontwaken kan heel moeilijk zijn Confusional arousal
Slaap en epileptische aanvallen Het onderscheid tussen nachtelijke frontaalkwab-aanvallen en parasomnieën is dus niet altijd eenvoudig Onderscheid is vaak mogelijk o.b.v. het verhaal In sommige gevallen is aanvullend onderzoek echt noodzakelijk
Slaap en epileptische aanvallen
Slaap en verstandelijke beperking Prevalentie van slaapproblemen (zuigelingenlft tot volwassenheid): Gezonde kinderen: 30% Kinderen met verstandelijke beperking: tot 80%
Slaap en verstandelijke beperking Mechanismen van slaapproblemen bij verstandelijke beperking: Veranderde perceptie van common zeitgeber Hormonale veranderingen met invloed op dag-nachtritme Andere - omgevings - factoren
Slaap en verstandelijke beperking Vaak geassocieerde problemen: Verhoogde spierspanning Minder wisselhouding Respiratoire problemen Obstructieve slaapapnees Cerebrale parese
Slaap en verstandelijke beperking Vaak geassocieerde problemen: Lage spiertonus Obstructieve slaapapnees Anatomische afwijkingen thv hoofd / hals: Obstructieve slaapapnees Down syndroom
Slaap en verstandelijke beperking Andere neurologische syndromen die zeer vaak gepaard gaan met slaapproblemen: Rett syndroom Angelman syndroom Tubereuze sclerose Prader-Willi syndroom Sanfilippo syndroom Hunters en Hurlers syndroom
Slaap en autisme Slaapproblemen zijn extreem frequent bij autisme: tot 80% Inslaap- en doorslaapproblemen Eigen aan autisme: probleem met het toekennen van betekenis aan sociale routines (bv bedtijd routines)
Slaap en autisme Complexe interactie van verschillende factoren:
Slaapproblemen bij neurologische aandoeningen Te veel slaap?
Slaap en narcolepsie Typische kenmerken: Bovenmatige slaperigheid overdag slaapaanvallen Cataplexie Hypnagoge / hypnopompe hallucinaties Verstoorde nachtslaap Slaapparalyse Oorzaak: genetische + omgevingsfactoren Diagnose: polysomnografie, lumbaal vocht en genetisch bloedonderzoek Behandeling: medicatie
Slaap en narcolepsie Cataplexie
Slaap en narcolepsie Polysomnografisch onderzoek: MSLT REM sleep latency time
Slaap en narcolepsie Te veel slaap Slechte kwaliteit slaap
Slaap en leren Slaap Leren / ontwikkelen
Slaap en leren REM slaap Slow wave sleep Aandacht en concentratie Hersenontwikkeling Slaap Leren / ontwikkelen Slaap kwantiteit Slaap kwaliteit Geheugen Plasticiteit
Conclusies Slaapproblemen frequent Alle soorten slaapproblemen Oorzaak / mechanisme vaak multifactorieel Niet altijd gemakkelijk te herkennen Epilepsie en slaap: bijzondere interactie Slaap speelt cruciale rol in leren