=> We blijven afwachtend tegenover grondstoffen De Standard & Poor s GSCI Spot-index van 24 grondstoffen is op 24 februari tot het hoogste peil in zes maanden gestegen, omdat indicatoren op een groeiversnelling wezen. Het aantal Amerikaanse werklozen dat voor het eerst een werkloosheidsuitkering aanvroeg, was lager dan verwacht en het Amerikaanse consumentenvertrouwen heeft het hoogste peil in twaalf maanden bereikt. Beleggingen in grondstoffen zijn voor de achtste week op rij gestegen. Dat is de langste winstreeks sinds februari 2009. Van de grondstoffen uit de S&P GSCI zijn er twaalf gestegen. De grootste stijger is zilver, waarvan de prijs in euro met 20% is aangedikt. Aluminium en Brent-olie zijn respectievelijk 12% en 10,8% duurder geworden. Hedge funds hebben sinds september 2011 niet meer zoveel posities gehad voor een stijging van de grondstoffenprijzen. Aanleiding daarvoor is het toenemende vertrouwen dat de groei van de Amerikaanse economie de vraag zal ondersteunen. In de week die eindigde op 21 februari hebben zij de gezamenlijke netto long posities gespreid over 18 Amerikaanse futures en opties opgedreven tot 1.000.027 contracten, zoals blijkt uit cijfers van de Commodity Futures Trading Commission. Beleggingen in grondstoffen zijn in januari het snelst gegroeid in zes jaar tijd door het toenemende vertrouwen onder beleggers dat er geen nieuwe recessie zal komen. Tekenen van een vertraging in China, de grootste consument ter wereld van producten als varkensvlees, sojabonen en aluminium, kunnen de vraag naar grondstoffen evenwel afremmen. De import en de export van het land zijn vorige maand voor het eerst in twee jaar gedaald en de kredietverstrekking is minder sterk gestegen dan verwacht, zoals is gebleken uit cijfers van 10 februari. 3.1 Industriële metalen: houden
De prijs van koper, een van de meest dynamische industriële metalen, is in euro met 8,5% gestegen tot 391 dollar per ton (algemene prijs). Daarmee heeft het metaal het beste jaarbegin achter de rug sinds 2009. De door de LME opgevolgde kopervoorraden zijn sinds oktober met 37% geslonken tot 300.475 ton, het laagste peil sinds september 2009, als gevolg van de daling van de wereldwijde koperproductie met 200.000 ton in 2011. Terwijl de opgetelde voorraden die door de beurzen van Londen, New York en Shanghai worden opgevolgd sinds oktober met 12% zijn gedaald, zijn de voorraden in Shanghai dit jaar al vrijwel verdubbeld. De vraag is groot (vooral bij Chinese afnemers) op een moment waarop de producenten moeite hebben om het aanbod op peil te houden, aangezien een eventuele stijging van het aanbod wordt bemoeilijkt door een lagere ertskwaliteit en stakingen en het feit dat het opstarten van bepaalde mijnbouwprojecten langer duurt dan verwacht. Barclays verwacht in 2012 voor het derde jaar op rij een kopertekort, een situatie die ook volgend jaar nog zou aanhouden. Dat verklaart waarom hedge funds het grootste aantal posities voor een stijging van de koperprijs hebben ingenomen sinds begin augustus 2011, zoals blijkt uit gegevens van de Commodity Futures Trading Commission. Nog volgens de CFTC hebben speculanten hun netto long posities in koper opgedreven tot 7.019 future- en optiecontracten in de week die eindigde op 24 februari. Dat is het grootste aantal sinds begin augustus 2011. Een andere positieve factor voor industriële metalen is het feit dat de Federal Reserve vorige maand beloofd heeft de rente laag te houden tot ver in 2014 en dat de Europese Centrale Bank haar rente op een historisch laag niveau heeft gehandhaafd. 3.2 Long in olie De Brent-index is in euro met ongeveer 14% gestegen sinds 14 december, de dag waarop Iran, de op één na grootste producent van de OPEC, heeft gezegd militaire oefeningen te zullen houden in de Straat van Hormuz, een smalle zeestraat van 34 km breed waar ongeveer 20% van de wereldwijde oliebevoorrading moet passeren. De Europese Unie heeft vorige maand besloten vanaf 1 juli een verbod in te stellen op olieinvoer uit Iran, zelfs nadat de vice-president van het land, Mohammad Reza Rahimi, ermee had gedreigd de zeestraat af te sluiten indien de 27 lidstaten van de EU het embargo instellen. Handelaars jagen de ruwe-olieprijs de hoogte in in de veronderstelling dat een conflict met Iran zal leiden tot de ergste verstoring van de bevoorrading met olie uit de Golf sinds 1991. De Brent-index, de maatstaf voor meer dan de helft van de olie wereldwijd, noteert volgens Société Générale 5 tot 15 dollar hoger dan wanneer er geen problemen met Iran waren geweest. Nog volgens deze bank zou de olieprijs tot 200 dollar kunnen stijgen indien het olievervoer wordt verstoord. UBS AG, de grootste bank van Zwitserland, zegt dat de ruwe-olieprijs met 10 dollar is gestegen doordat het risico op een confrontatie die scheepsverkeer via de Perzische Golf verhindert gestegen is.
Het dagelijkse olieverbruik in China, de grootste afnemer op de wereldwijde oliemarkt, zal in 2012 wellicht 10 miljoen vaten overschrijden. Dat is bijna de helft meer dan het verbruik van de Verenigde Staten. Het structurele groeiprofiel van China, dat een grote invloed heeft op de wereldwijde olievraag, is ondanks de opeenvolgende cycli van monetaire verstrakking en versoepeling intact gebleven. Hedge funds hebben hun long posities in olie fors verhoogd toen Centraal- en Oost-Europa door extreme koude werden getroffen, waardoor de vraag naar brandstof toenam, terwijl de bevoorrading in gevaar kwam door de sluiting van verlieslatende raffinaderijen. Het aantal long posities is in de week die eindigde op 21 februari opgelopen tot 259.162 contracten, zoals is gebleken uit het verslag van de Commodity Futures Trading Commission over de door handelaars aangegane verbintenissen. De prijs van huisbrandolie is naar het hoogste peil in negen maanden gestegen nadat in Europa luchthavens en scholen waren gesloten, het vervoer verstoord raakte en honderden doden waren gevallen door sneeuwstormen en extreme vrieskou. De Amerikaanse uitvoer van distillaatbrandstoffen, met inbegrip van huisbrandolie en diesel, is het voorbije jaar met 19% toegenomen en is in december tot een recordhoogte gestegen, volgens voorlopige gegevens die het Amerikaanse ministerie van Energie op 8 februari heeft vrijgegeven. De oliemarkt lijkt krapper te worden: ook al noteren olievoorraden boven hun tienjarig gemiddelde, toch gaan ze in dalende lijn. Dat is waarschijnlijk de reden waarom de futuresmarkt sinds kort is overgegaan van contango naar backwardation: de prijs van een termijncontract is nu lager dan de verwachte spotprijs op de vervaldatum van het contract (het verschil tussen termijncontracten op 1 maand en die op 13 maanden voor WTI bedraagt 2 USD, terwijl dat verschil begin 2011 op het hoogtepunt ongeveer -15 USD bedroeg). Deze ommekeer is belangrijk, omdat we ons voortaan kunnen verwachten aan een positief rolrendement op olie. 3.3 Een afwachtende houding tegenover zachte grondstoffen De voedselprijzen zijn wereldwijd in januari met 1,9% gestegen. Deze stijging is de grootste in 11 maanden tijd en is vooral het gevolg van de stijging van de prijzen voor zuivelproducten, oliezaden en graan. Volgens de Food and Agriculture Organization van de Verenigde Naties zouden de voedselprijzen in februari nog verder kunnen oplopen. De voedselprijzenindex zal wellicht tussen het dieptepunt van december en de piek van januari of februari blijven schommelen tot er meer duidelijkheid komt over de oogsten in 2012. Op dit moment zijn de weersomstandigheden erg onvoorspelbaar. Dat geldt voor vrijwel de hele wereld, maar vooral voor Europa (koudegolf) en Zuid-Amerika (droogte). Het is dan ook moeilijk de oogsten te voorspellen. De wereldwijde graanproductie is in 2011 naar schatting met 3,6% gestegen tot 2,33 miljard ton, wat 4,6 miljoen ton meer is dan in december was voorspeld.
Uit een index van 11 Amerikaanse landbouwproducten is gebleken dat speculanten hun long posities in landbouwgrondstoffen met 18% hebben verhoogd tot 483.576 contracten, het hoogste aantal sinds de week die eindigde op 8 november. 3.4 Nog steeds overwogen in edele metalen 3.4.1 Goud De algemene goudindex stond eind februari (voor de nieuwe LTRO) op 1.785 dollar per ounce, wat een stijging met 10% inhoudt sinds het begin van het jaar. De gemiddelde goudprijs bedroeg 1.683,27 dollar in het vierde kwartaal, ofwel 23% meer dan het jaar ervoor en 1,4% minder dan in het derde kwartaal. De vraag naar goud zal groot blijven, omdat de economische instabiliteit zal aanhouden en de centrale banken hun kwantitatieve versoepeling zullen voortzetten. De beleggingen in fysiek goud zijn met 19% gestegen tot 428,2 ton in het laatste kwartaal, omdat beursgenoteerde producten meer in fysiek goud hebben belegd en de verkoop van goudmunten met 30% is toegenomen tot 54,3 ton, volgens cijfers van de World Gold Council. Over heel 2011 zijn de beleggingen in fysiek goud met 4,7% gestegen tot 1.640,7 ton. Centrale banken hebben volgens dezelfde instelling in het vierde kwartaal 92,7 ton gekocht, tegenover 17,6 ton in het jaar ervoor. De verkoop is in het afgelopen jaar ruim vervijfvoudigd en landen in Latijns- Amerika, Azië en het Verre Oosten zullen hun goudreserves aanvullen om hun beleggingen te diversifiëren en minder afhankelijk te worden van de dollar en de euro. De productie van goudmijnen is in het vierde kwartaal met 1,7% gestegen tot 717,1 ton en over heel 2011 met 3,7% tot een record van 2.809,5 ton. De goudmassa die in beursgenoteerde producten wordt aangehouden is met 2.398 ton opnieuw dicht in de buurt gekomen van een absoluut record nadat beleggers (hedge funds drijven hun netto long posities weer op) een veilige haven en waardebescherming zijn gaan zoeken in een context waarin de escalerende Europese schuldencrisis de euro onder druk zette. De gebruikelijke negatieve correlatie tussen goud en de Amerikaanse dollar is verdwenen (0,28). Goud wordt dus niet noodzakelijk negatief beïnvloed door een stijging van de Amerikaanse dollar.
3.4.2 Zilver De prijs van zilver, het edele metaal dat in de industrie het meest wordt gebruikt, is sinds het begin van het jaar met 25% gestegen. Continentaal China heeft in november in Hongkong een recordhoeveelheid zilver gekocht, namelijk 102.779 kg, tegenover 86.299 kg in oktober. De forse stijging van de vraag naar Amerikaanse zilveren Eagle-munten bij de US Mint in januari kan wijzen op een nakend einde van de berenmarkt. Op de onderstaande grafiek is te zien dat de US Mint dit jaar 7,5 miljoen ounce aan munten heeft verkocht aan erkende verkopers. Zilverfutures zijn tussen april en december met 48% gedaald. Dat is meer dan het dubbele van de daling met 20% die geassocieerd wordt met het begin van een berenmarkt. De zilverprijs zou dit jaar tot wel 42,20 dollar per ounce kunnen stijgen (de huidige prijs bedraagt 36,4 dollar), volgens de mediaanverwachting van 41 analisten die vorige maand door Bloomberg zijn gepolst. De zilverposities van ETF's zijn vorig jaar met 4,5% gedaald. Dat is de eerste daling op jaarbasis sinds Bloomberg in mei 2006 deze gegevens is beginnen bijhouden. De tendens lijkt nu evenwel te keren. Tegelijkertijd verhogen beleggers ook weer hun netto long posities, met andere woorden hun posities voor een stijging van de zilverprijs, in zilverfutures en optiecontracten, zoals blijkt uit cijfers van de Amerikaanse Commodity Futures Trading Commission. De put-callverhouding van zilver staat op het laagste niveau van de afgelopen 15 maanden.
=> We hebben op korte termijn een long positie in USD en een short positie in EUR Een van de belangrijkste oorzaken van de uitgesproken daling van de euro is de recente monetaire expansie van de ECB. ECB-voorzitter Mario Draghi heeft euro's in de markt gepompt door meer obligaties van perifere landen te kopen en leningen aan te bieden in het kader van zogenoemde langlopende herfinancieringsoperaties. De uitbreiding van de balans van de Europese Centrale Bank om de 17 lidstaten tellende eurozone te ondersteunen weegt op de euro. De verhouding tussen de omvang van de balans van de Federal Reserve en die van de ECB is gedaald tot 0,82, tegenover 1,07 in juli. Volgens cijfers van de Commodity Futures Trading Commission hebben hedge funds en andere grote speculanten, ervan uitgaand dat de Europese eenheidsmunt zal dalen tegenover de dollar, 142.000 netto short posities bij de CME Group, net geen nieuw record. => We handhaven onze long positie in converteerbare obligaties Converteerbare obligaties zijn hybride-instrumenten met kenmerken van zowel obligaties als aandelen. Als activaklasse profiteren zij van rally's op zowel de aandelen- als de kredietmarkt. Door hun lagere bèta ten opzichte van aandelen zijn zij echter beter geschikt voor beleggers die niet zeker zijn welke richting de aandelenmarkt zal uitgaan of die niet bereid zijn het volledige aandelenrisico te dragen en daarom willen beleggen in op obligaties gelijkende aandelen, met andere woorden producten die het midden houden tussen aandelen en obligaties. Deze activaklasse beperkt de volatiliteit: volgens Lombard Odier bedraagt de volatiliteit op voortschrijdende jaarbasis over een periode van 5 jaar 10,6% voor converteerbare obligaties en 24% voor aandelen. Converteerbare obligaties verbeteren een gespreide portefeuille op middellange tot lange termijn: ze doen het goed tijdens stijgende markten en beperken het verlies tijdens dalende markten. ING Belgium SA - Rue du champ de Mars 23-1050 Brussels 2012 ING Belgium SA, all rights reserved.